Termomodernizacja: na czym polega i kiedy warto ją wykonać?

Termomodernizacja ma na celu zabezpieczyć budynek przed utratą ciepła oraz w zdecydowany sposób zmniejszyć zużycie energii potrzebnej do ogrzania domu i podgrzania wody. W zdecydowanej większości przypadków, do przyczyn wysokich kosztów użytkowania budynków, zaliczyć można nadmierne utraty ciepła.

Te zaś wynikają ze złej izolacji przegród zewnętrznych, nieszczelnych okien i ze zbyt niskiej sprawności instalacji grzewczych. Właśnie dlatego domy należy poddawać termomodernizacji (w niektórych przypadkach kompleksowej).

Mówiąc w skrócie – są to działania dzięki którym ma dojść do zmniejszenia zapotrzebowania budynku na energię.

Termomodernizacja dotyczy budynków już istniejących, które ze względu na wiek i stan techniczny nie spełniają współczesnych wymagań.

Co ważne, termomodernizację przeprowadza się nie tylko w budynkach kilkudziesięcioletnich, ale także w tych kilkunastoletnich. Wszystko dlatego, że wtedy przepisy nie były jeszcze tak rygorystyczne jak obecnie i w procesie budowy stawiano na oszczędności, a nie na aspekty dotyczące utraty ciepła z budynków.

Co to jest termomodernizacja?

Termomodernizacja to przedsięwzięcie, w wyniku którego ma dojść do zmniejszenia zapotrzebowania budynku na energię cieplną.

Biorąc pod uwagę, że jest to właśnie przedsięwzięcie, można wywnioskować, że pod pojęciem termomodernizacji nie kryje się tylko jedno działanie, ale cały ogół prac. Wymierne i pełne korzyści (to znaczy to, że budynek będzie zużywał mniej energii i stanie się bardziej ekologiczny), ma przynieść suma efektów termomodernizacji.

Główne prace termomodernizacyjne są związane przede wszystkim z:

• uszczelnieniem stolarki okiennej i drzwi lub ich wymiana na bardziej energooszczędne;
• montażem ocieplenia ścian zewnętrznych i dociepleniem innych przegród, takich jak stropy, podłogi i dachy;
• wymianą instalacji grzewczej albo urządzenia grzewczego.

Wśród prac termomodernizacyjnych pojawić się mogą także:

• likwidacja indywidualnych źródeł ciepła i budowa przyłącza do systemu ciepłowniczego (wpływa to na zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do budynków),
• modernizacja systemów wentylacji i klimatyzacji,
• modernizacja wewnętrznej instalacji elektrycznej i oświetlenia,
• modernizacja instalacji wewnętrznej centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej,
• wprowadzenie wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, takich jak pompa ciepła na potrzeby własne budynku.

Oprócz działań najbardziej znanych, ważnym elementem termomodernizacji może stać się także usprawnienie systemu wentylacji. W wielu domach opiera się on na wentylacji naturalnej (grawitacyjnej), która uzależniona jest od zmieniających się warunków pogodowych.

W związku z tym wymiana powietrza nie może być dopasowana do aktualnych potrzeb użytkowych, a samo powietrze nie jest też idealnie czyste. Dlatego też warto uzupełnić system o wentylację mechaniczną (w której wymiana powietrza następuje dzięki pracy wentylatorów). Taka wentylacja działa tak samo, bez względu na panującą w danym momencie porę roku i jest energooszczędnym systemem, który pozwala regulować intensywność wymiany powietrza.

Termomodernizacja domu wiąże się obecnie z szansą dostania na nią dofinansowania. Jednak warto ją wykonać nie tylko z tego powodu, ale przede wszystkim dlatego, że jej przeprowadzenie będzie się wiązać z oszczędnościami finansowymi dla właściciela przez kolejne lata eksploatacji domu.

Docieplenie budynku sprawi bowiem, że nie będzie “uciekało” z niego ciepło, dzięki czemu urządzenie grzewcze będzie mogło pracować ze znacznie mniejszą mocą. Będzie więc potrzebowało mniej paliwa, a to pozwoli na zmniejszenie przeznaczanych na nie wydatków.

Wykonanie termomodernizacji w postaci montażu ocieplenia ścian zewnętrznych stanie się też dla nich dodatkową ochroną.

Kolejne warstwy izolacji termicznej i tynk sprawią, że dom będzie znacznie mniej narażony na zawilgocenie ścian i przemarzanie.

Kluczem do właściwego zaplanowania i przeprowadzenia działań w zakresie termomodernizacji jest przeprowadzenie audytu energetycznego. Jest on kompleksową analizą, która wskazuje różne możliwości oszczędzania energii w budynku.

Audyt energetyczny dotyczy zarówno opcji najprostszych (jak wymiana oświetlenia na mniej energochłonne), jak i tych najbardziej skomplikowanych (jak instalacja paneli fotowoltaicznych czy pomp ciepła).

Audyt energetyczny, pokazuje możliwy do przeprowadzenia, a zarazem najbardziej optymalny pod względem energetycznym i ekonomicznym zakres prac modernizacyjnych, które w danym budynku będą miały realny wpływ na zmniejszenie zapotrzebowania na energię.

Warto tutaj zaznaczyć, że termomodernizacja budynku nie zawsze oznacza konieczność przeprowadzenia generalnego remontu całego domu.

Jednakże podejście do zmian w sposób kompleksowy, w zdecydowany sposób zwiększy szanse na naprawdę zauważalną oszczędność energii.

Przykładowo, sama wymiana kotła albo stolarki okiennej może nie być wystarczająca do tego, by zmniejszyć koszy eksploatacji domu. Będzie tak, bo energia cieplna nadal będzie się wydostawać przez niedocieplone ściany. Wtedy nawet najlepszej jakości piec będzie musiał pracować ze zwiększoną mocą, wykorzystując większe ilości paliwa.

Skuteczne wykonanie termomodernizacji będzie obejmować działania wykonane w odpowiedniej kolejności. Pierwszym z nich powinien być montaż ocieplenia ścian, później ocieplenie pozostałych przegród – stropów i podłóg (co jeszcze bardziej ograniczy powierzchnię przez którą ucieka ciepło).

Kolejnym krokiem będzie uszczelnienie albo wymiana okien i drzwi, Na końcu powinna zaś nastąpić wymiana urządzenia grzewczego: jego moc należy dostosować do nowych warunków cieplnych.

Termomodernizacja: trzy główne etapy

Na termomodernizację warto zdecydować się wtedy, kiedy uzyskanie i utrzymanie właściwych temperatur wewnątrz budynku w sezonie grzewczym:

• jest nierozerwalnie związane z wysokimi kosztami ogrzewania,
• mimo wysokich kosztów ponoszonych na ogrzewanie system grzewczy nie zapewnia domownikom optymalnego komfortu cieplnego.

Termomodernizacja budynku staje się rozwiązaniem wtedy, gdy przegrody domu (takie jak dach, ściany i podłoga) nie spełniają podstawowych warunków dotyczących współczynnika przenikania ciepła U.

Z taką właśnie sytuacją można zaś spotkać się bardzo często jeśli chodzi o przegrody starszych domów, nie posiadających odpowiedniej izolacji termicznej.

Modernizacja cieplna stanie się niezbędna także wtedy, kiedy w budynku znajdują się stare i nieszczelne okna oraz drzwi zewnętrzne, a system grzewczy jest oparty na mało wydajnym, wyeksploatowanym (i bardzo często zanieczyszczającym środowisko) kotle c.o.

Choć niewiele osób zdaje sobie z tego sprawę, jednym z wymogów do przeprowadzenia termomodernizacji jest sytuacja, w której wymiana powietrza w budynkach odbywa się na zasadzie mało wydajnej wentylacji grawitacyjnej. Wtedy wraz ze zużytym powietrzem, na zewnątrz w sposób zupełnie niekontrolowany ucieka z budynku również duża ilość ciepła.

Do usprawnień pozwalających zmniejszyć zużycie ciepła i obniżyć koszty użytkowania budynku, należy ocieplenie:

• ścian,
• poddasza,
• dachów i stropodachów,
• stropów nad piwnicami,
• podłóg.

Termomodernizacja budynku w tym przypadku polega na dodaniu warstwy materiału o wysokich właściwościach izolacyjnych.

Najlepszym rozwiązaniem jest oczywiście dokładne ocieplenie domu, jednak gdy nie jest to możliwe, należy skupić się na miejscach, przez które wydostaje się najwięcej ciepła. Są to zazwyczaj:

• wyniesione podpiwniczenia,
• stropy między piwnicą a parterem,
• stropodachy,
• balkony lub loggie,
• nieocieplone strychy pod dachami skośnymi,
• słabo ocieplone poddasza użytkowe,
• ściany wewnętrzne nieogrzewanego przedsionka czy spiżarni,
• ściany wbudowanego w bryłę domu garażu.

Przez docieploną powierzchnię tego rodzaju miejsc uciekać będzie znacznie mniej ciepła, co przyczyni się do oszczędności związanych z ogrzewaniem.

Co więcej, podwyższenie temperatury na wewnętrznych powierzchniach dachu, ścian i podłóg wpływa korzystnie także na komfort użytkowania domu i przyczynia się do ograniczenia skraplania się pary wodnej i w efekcie uniemożliwia powstawanie pleśni.

Ocieplając dom dużą uwagę trzeba zwrócić na grubość izolacji: jej zbyt cienka warstwa nie będzie efektywna, natomiast warstwa zbyt gruba podwyższy koszty prac.

Najbardziej optymalną grubość termoizolacji dobiera się w zależności od tego, z jakiego materiału została wykonana przegroda, a także od rodzaju przegrody. Najwięcej izolacji potrzeba do ocieplenia dachu (będzie miała ona 20 cm, a nawet 30 cm grubości).

Natomiast termoizolacja w ścianach piwnicy zagłębionej w gruncie może mieć około 10 cm grubości.

Na uwadze trzeba mieć także to, że niekiedy ułożenie optymalnej warstwy izolacji będzie technicznie niemożliwe. Gruba warstwa izolacji na wąskim balkonie zajęłaby dużą część wolnej przestrzeni. W takich przypadkach najlepiej jest zastosować nieco droższy, jednak cieplejszy materiał izolacyjny, który można ułożyć cienką warstwą.

Docieplając płytę balkonu czy tarasu grubość izolacji należy dobrać w ten sposób, by nie zasłaniała ona progu drzwi. Trzeba tam również uszczelnić pozostałe mostki termiczne.

Drugim podstawowym etapem termomodernizacji jest stolarka okienna i drzwiowa. Przez okna i drzwi zewnętrzne traci się zazwyczaj od 15 aż do 30% dostarczanej energii cieplnej.

Dlatego właściwa termomodernizacja budynku obejmuje najczęściej wymianę tych newralgicznych elementów budynków.

Wymiana okien na nowoczesne zawsze przyniesie ograniczenie strat ciepła. Ważne jednak, by dopasować je do modernizowanego budynku.

Gdy ma on kilkadziesiąt lat, oznacza, że miał okna z dodatkową, obok grawitacyjnej “wentylacją”.

W takich domach montaż całkowicie szczelnych okien wiązałby się z pogorszeniem jakości powietrza w budynku.

W takich miejscach należy więc montować nowe okna wyposażone w nawiewniki.

Równie ważny jest właściwy montaż okien. Nawet te najlepsze modele nie będą bowiem dobrze spełniać swojej roli, gdy zostaną niewłaściwie zamontowane. Zawsze powinni to robić specjaliści, szczególnie jeśli chodzi o stare budynki, gdzie mogą pojawić się komplikacje. Rozwiązaniem może być tzw. “ciepły montaż okien”.

Trzecim z głównych usprawnień w termomodernizacji domu, jest modernizacja albo wymiana źródła ciepła. Mowa tutaj o kotłowni lub węźle ciepłowniczym. Wymianę źródła ciepła warto połączyć z zainstalowaniem automatyki sterującej.

W wersji minimalistycznej termomodernizacja takiej instalacji będzie wiązać się z ociepleniem komina (co zwiększa jego ciąg).

Kolejnym krokiem jest wymiana kotła i zamiana instalacji otwartej na zamkniętą. Bardzo często jest to właściwy moment na wybór kotła na inne paliwo niż to, którego używało się do tej pory, lub wybór ogrzewania z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii.

Nowy kocioł będzie wiązał się z większą sprawnością działania, dlatego ten wyeksploatowany warto zamienić na nowoczesny lub przynajmniej stary kocioł wyposażyć w urządzenia do automatycznej regulacji (co zwiększy jego sprawność eksploatacyjną).

Jednak niekiedy montaż systemów automatycznego sterowania może wiązać się z wymianą grzejników.

Niska sprawność instalacji centralnego ogrzewania (i przygotowywania ciepłej wody użytkowej), jest bowiem bardzo istotną przyczyną wysokiego zużycia energii. Co więcej, przestarzałe technicznie kotły spalające węgiel i drewno, mają bardzo często wewnętrzne instalacje, które są rozregulowanie, nie są zaizolowane i mają niską sprawność.

W wyniku tego dochodzi do dużego zużycia energii, ale też bardzo wysokiego poziomu emisji zanieczyszczeń. Trzeba zaznaczyć, że termomodernizacja budynku nie ma wyłącznie za zadanie ograniczenia zużycia energii, a co za tym idzie kosztów użytkowania budynku, ale też podniesienie jakości środowiska wewnętrznego oraz zmniejszenie niekorzystnego oddziaływania budynku na środowisko zewnętrzne.

Nowe instalacje, a mówiąc dokładniej ich moc, dobiera się po uwzględnieniu ocieplenia domu.

Remont instalacji to także dobry czas na zastanowienie się nie tylko nad wymianą kotła na bardziej nowoczesny, ale być może także na postanowienie na pompę ciepła i panele fotowoltaiczne.

Termomodernizacja budynku zalety i wady

Przeprowadzenie przedsięwzięcia jakim jest termomodernizacja budynku wiąże się z naprawdę wieloma zaletami.

Można wśród nic wymienić to, że;

1. Termomodernizacja domu zapewnia oszczędność energii. Wykonanie ocieplenia ścian zewnętrznych sprawia, że koszty ogrzewania budynku mogą zmniejszyć się nawet o 40%. Eliminacja problemu nieszczelnej elewacji pomoże osiągnąć wysoką efektywność ogrzewania budynku i tym samym wpłynie na oszczędności pieniężne na paliwie grzewczym.
2. Poprawienie efektywności energetycznej budynku sprawi również, że zmniejszą się koszty związane nie tylko z ogrzewaniem, ale też z klimatyzacją (chłodzeniem) pomieszczeń. Termomodernizacja budynku połączona z wymianą okien sprawi, że dom zyska wyższą klasę energetyczną, co pozwoli na zmniejszenie zapotrzebowanie na ciepło w zimie i zmniejszenie zapotrzebowania na chłód latem.
3. Wprowadzenie zmian związanych z ociepleniem budynku sprawi, że znacząco zredukowane zostanie ryzyko wystąpienia wilgoci czy pleśni.
4. Prawidłowe korzystanie z systemu ogrzewania, wentylacji i instalacji ciepłej wody po termomodernizacji, będą wiązały się z energooszczędnością, a tym samym będą miały pozytywny wpływ na środowisko naturalne. Przedsięwzięcia termomodernizacyjne pozwalaą zaoszczędzić na rachunkach za ogrzewanie.
5. Przeprowadzone w ramach termomodernizacji ocieplenie elewacji domu znacznie ograniczy zużycie paliw grzewczych. To zaś przełoży się na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i tym samym na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza. W powietrzu będzie mniej smogu, który jest przyczyną wielu dolegliwości i chorób.
6. Ocieplenie ścian zewnętrznych budynku pozwoli na wizualne odnowienie dotychczasowej elewacji. Mieszkanie w budynku nie tylko energooszczędnym, ale też eleganckim i reprezentatywnym będzie na pewno wartością dodaną przeprowadzenia wszystkich prac modernizacyjnych.
7. Termomodernizacja zwiększa trwałość elewacji. Oprócz sfery wizualnej, wykorzystanie odpowiedniego systemu ociepleń sprawo, że zabezpieczona nim elewacja będzie przez lata chroniona przed uszkodzeniami mechanicznymi (np. przed negatywnymi skutkami gradobicia). Wysokiej jakości materiały mogą też sprawić, że ściany zewnętrzne domu przez długi czas pozostaną czyste i niezmienne na pod względem koloru.
8. Nowoczesne technologie i bogata oferta materiałów budowlanych sprawiają, że przy wykonywaniu różnego rodzaju prac termomodernizacyjnych (na zewnątrz i wewnątrz budynku), nie trzeba rezygnować z estetyki na rzecz energooszczędności. Obie te rzeczy można doskonale połączyć. Dzięki temu termomodernizacja nie tylko pozwala na obniżenie rachunków za ogrzewanie, ale jednocześnie ma realny wpływ na atrakcyjny wygląd budynku, tym samym podnosząc jego wartość rynkową.

Natomiast jeśli chodzi o wady termomodernizacji, to jest ich o wiele mniej niż zalet.

1. Po pierwsze, tak jak inne prace remontowe, poszczególne elementy procesu są czasochłonne, jednak nie trzeba zajmować się nimi samodzielnie, gdyż może to zrobić ekipa fachowców.
2. Po drugie, nie zawsze wiadomo jak taka termomodernizacja miałaby wyglądać i jakie zmiany we własnym domu należy wprowadzić, by stał się on naprawdę energooszczędny. Może w tym jednak pomóc przeprowadzenie audytu energetycznego.
3. Jedną z największych wad termomodernizacji są zaś wysokie koszty jej przeprowadzenia. Szczególnie jeśli termomodernizacja ma być kompleksowa. Na szczęście zmiany prawne i projekty państwowe wprowadzane w ostatnich latach sprawiają, że termomodernizacja może zostać dofinansowana. dofinansowanie można otrzymać np z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ma to na celu ograniczenia emisji do atmosfery pyłów i zanieczyszczeń, jakie powstają w trakcie ogrzewanie domu za pomocą starych pieców i kotłów na paliwo stałe. Dlatego też pieniądze wydane na termomodernizację mogą być przynajmniej w części zwrócone, a cała inwestycja będzie także zwracać się latami – dzięki niższym kosztom ogrzewania budynku.

Formalności związane z termomodernizacją domu

Obecnie energooszczędność to już nie tylko trend w projektowaniu budynków, ale też wymóg narzucany przez prawo.

Niebawem w życie wejdą unijne dyrektywy, które będą nakładać na inwestorów obowiązek wznoszenia budynków o minimalnym zużyciu energii.

Dlatego też polski rząd zaczyna z coraz większą częstotliwością wdrażać kolejne programy dopłat i dotacji dla:

• energooszczędnego budownictwa,
• termomodernizacji,
• wymiany urządzeń grzewczych,
• zakupu ekologicznych i nowoczesnych systemów (np. paneli fotowoltaiczych, kolektorów słonecznych, czy pomp ciepła).

Informacji o możliwościach dofinansowania i aktualnych programach dopłat należy szukać na stronach urzędów gmin, stronach rządowych i na stronie internetowej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Jeśli chodzi o stronę prawną, to termomodernizacja została uznana w Polsce za tak ważny problem, że 21 listopada 2008 weszła w życie ustawa o wspieraniu termomodernizacji i remontów (z późn. zmianami, tekst jednolity w Dz.U. 2017 poz. 130).

Można tam znaleźć jej pełną definicję, która wskazuje, że przedsięwzięcia termomodernizacyjne to takie działania, których mają na celu ulepszenie, a tym samym zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do budynków.

Jeśli zaś chodzi o regulacje dotyczące takich działań, to wielokrotnie się zmieniały.

Obecnie, zgodnie z przepisami prawa budowlanego, wykonywanie prac związanych z dociepleniem budynków o wysokości do 25 metrów nie wymaga pozwolenia na budowę. Jednakże, docieplenie budynków o wysokości powyżej od 12 do 25 metrów powinno być zgłoszone organowi administracji architektoniczno-budowlanej (najczęściej jest to starosta).

Brak takiego zgłoszenia będzie będzie równoznaczny z samowolą budowlaną i może się wiązać z konsekwencjami, w tym z opłatami legalizacyjnymi. Takie opłaty dla robót wykonanych bez zgłoszenia do odpowiedniego organu mogą wynieść od 2500 do nawet 5000 złotych.

Załatwiając formalności związane z termomodernizacją trzeba pamiętać o tym, że zgłoszenia wymagać będą także niektóre prace remontowe, to znaczy:

• wymiana pokrycia dachowego,
• wymiana instalacji grzewczej czy instalacji wodnej,
• montaż na budynku urządzeń o wysokości ponad trzech metrów.

Przed rozpoczęciem termomodernizacji zalecane jest przeprowadzenie audytu energetycznego budynku, pozwala on bowiem określić najbardziej opłacalne rozwiązania pod względem kosztów inwestycyjnych oraz ustalić właściwą kolejność wykonywania prac.

Audyt energetyczny jest także sposobem na uniknięcie zbędnych kosztów, które mogłyby się pojawić przy modernizacji elementów, które mają znikomy wpływ na efektywność energetyczną budynku.

Gospodarstwa domowe, które chcą skorzystać z dotacji na termomodernizację z rządowego programu “Czyste Powietrze” muszą złożyć też formalny wniosek do terytorialnego Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Twórcy programu wymagają wtedy od właściciela domu przeprowadzenia albo audytu energetycznego albo uproszczonej analizy energetycznej.

Analiza ta jest wykonywana przez właściciela nieruchomości w trakcie składania wniosku, kiedy to szacunkowo określa się zapotrzebowanie energetyczne budynku, a następnie wskazuje działania jakie mają być podjęte w trakcie przeprowadzania termomodernizacji.

Czym ocieplić dom?

Ocieplenie domu to decyzja pomiędzy najczęściej wykorzystywanymi materiałami izolacyjnymi, między innymi wełną mineralną a styropianem.

Trzeba jednak pamiętać, że do przeprowadzenia prac dociepleniowych potrzeba jeszcze innych materiałów budowlanych. Będą to:

Klej do płyt

Ma on najczęściej postać suchej zaprawy do rozrobienia z zimną wodą. To dzięki niemu wełna mineralna lub styropian stabilnie trzymają się podłoża, bo wiąże on te materiały z zewnętrzną częścią nieocieplonej ściany zewnętrznej. Wybierając tego rodzaju klej, trzeba zwrócić uwagę na takie parametry jak: wysoka paraorzepuszczalność, długi czas gotowości do obróbki, dobra przyczepność do wszystkich podłoży i materiału termoizolacyjnego, a także dodatki zwiększające hydrofobowość.

Siatka zbrojąca oraz masa szpachlowa

Powstaje z nich tzw, warstwa zbrojona. Wybór masy zależny jest od wybranego systemu ociepleń i producenci polecają wtedy konkretne produkty. Jeśli zaś chodzi o siatki zbrojące, to najlepsze są te z włókna szklanego, które mają dobrą stabilność splotu i wysoką odporność na rozciąganie. Dzięki zatopieniu siatki masa szpachlowa jest chroniona przed pękaniem na krawędziach materiału izolacyjnego.

Środek gruntujący

To produkt, który ułatwia nakładanie i zacieranie tynku (który uzyskuje równomierną i jednorodną strukturę), zwiększa też jego przyczepność do warstwy zbrojonej. Dzięki niemu system ociepleń jest jeszcze bardziej trwały i stabilny.

Tynk elewacyjny

To ostatnia warstwa systemu ociepleń, która zabezpiecza ścianę przed działaniem czynników atmosferycznych i przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Materiał izolacyjny

Oprócz wyboru powyższych elementów ocieplenia, podstawową kwestią jest decyzja o rodzaju samego materiału izolacyjnego, w Polsce zdecydowana większość domów ocieplana jest styropianem albo wełną mineralną.

Oba te materiały charakteryzują podobne właściwości termoizolacyjne: współczynnik przewodności cieplnej λ (lambda) dla styropianu wynosi około 0,032-0,045 W/(m·K), a dla wełny mineralnej około 0,035-0,045 W/(m·K).

Jednak wybór sposobu ocieplenia nie może być przypadkowy, ponieważ oba te materiały mają też kilka znaczących różnic.

Styropian

Styropian jest lekki, waży dziesięć razy mniej niż wełna mineralna. Jest odporny na ściskanie i charakteryzuje go niska nasiąkliwość.

To także materiał izolacyjny, który jest prostoty w obróbce i montażu.

W porównaniu do wełny mineralnej, jego atutem jest również niższa cena.

Jego wadą jest natomiast to, że nie zapewnia zbyt dobrej izolacji akustycznej.

Wełna mineralna

Wełna mineralna jest odporna na wysoką temperaturę i niepalna. Odznacza się także wysoką paroprzepuszczalnością i elastycznością – dość łatwo dopasowuje się ją do ocieplanego miejsca.

Minusem jest jednak jej wysoka waga, a także to, że wełna mineralna nie lubi wilgoci – przy dłuższym kontakcie z wodą traci swoje właściwości izolacyjne.

Piana poliuretanowa

W ostatnich latach styropian i wełna mineralna coraz częściej zastępowane są piankami: poliuretanową albo polietylenową, które są droższe, ale za to posiadają wiele zalet.

Przewodność cieplna (współczynnik λ) wykonanych dzięki nim izolacji wynosi odpowiednio 0,021-0,023 – pianka PUR i 0,035-0,042 W/(m·K) – pianka polietylenowa.

Pianka PUR, czyli pianka poliuretanową charakteryzuje się tym, że jest odporna na zawilgocenie, ma dobrą przyczepność do podłoża oraz zapewnia dźwiękochłonność.

Na ścianę nakłada się ją metodą natryskową, ale dostępna jest także w postaci twardych płyt. Natomiast pianka polietylenowa oprócz bardzo dobrych parametrów cieplnych, wyróżnia się także odpornością na działanie substancji chemicznych oraz działanie owadów i gryzoni.

Wskazane jest, by decyzje o wyborze materiału izolacyjnego podjął architekt przygotowujący projekt termomodernizacji, który weźmie pod uwagę budżet i preferencje inwestora, ale też technologię w jakiej są wykonane zewnętrzne ściany domu.

Wszystkimi wymienionymi powyżej materiałami izolacyjnymi można ocieplać przegrody trójwarstwowe ze szczeliną wentylacyjną. Inaczej to wygląda przy konstrukcjach dwuwarstwowych.

Te zaizolowane styropianem można obłożyć zarówno takim samym materiałem, jak i wełną. Jednak ścian już ocieplanych wełną nie można okładać styropianem.

Ile kosztuje termomodernizacja?

Termomodernizacja jest inwestycją dość kosztowną.

Jeszcze przed rozpoczęciem termomodernizacji warto wiedzieć, ile pieniędzy trzeba będzie przeznaczyć na pracę i wszystkie potrzebne materiały.

W ustaleniu takich orientacyjnych kosztów może pomóc przeprowadzenie audytu energetycznego budynku. Audytor musi jednak posiadać odpowiednie uprawnienia: z zakresu energetyki, inżynierii środowiska albo budownictwa. Może go też wykonać doradca energetyczny.

Obie te osoby powinny posiadać wykształcenie techniczne. Wykwalifikowanego specjalistę znaleźć można dzięki internetowym listom audytorów, które są dostępne na stronach Zrzeszenia Audytorów Energetycznych lub Krajowej Agencji Poszanowania Energii.

Wykonana przez specjalistę szczegółowa ekspertyza pokaże to, ile energii zużywa dom aktualnie, przez które miejsca ucieka najwięcej ciepła i co należy zrobić, by skutecznie ograniczyć straty ciepła.

Efektem przeprowadzenia audytu energetycznego będzie wskazanie, jakiego rodzaju prace będą musiały zostać wykonane, żeby poprawić energooszczędność budynku. Lista konkretnych wymogów sprawi, że o wiele łatwiej będzie rozpisać koszty poszczególnych zadań, a w sumie całej termomodernizacji.

Dzięki audytowi będzie można zoptymalizować koszty termomodernizacji. Kiedy wykaże on na przykład, że należy wymienić jedynie ocieplenie ścian zewnętrznych, to właściciel domu nie będzie niepotrzebnie wymieniał nadal szczelnej stolarki okiennej i drzwiowej.

Sam koszt wykonania audytu energetycznego jest zależny od kilku czynników, to znaczy od:

• rodzaju i ułożenia dachu,
• wielkości i konstrukcji domu,
• sposobu ogrzewania domu,
• zebranej dokumentacji technicznej.

Wpływ na koszt audytu energetycznego będzie mieć także lokalizacja domu (w niektórych województwach, np. mazowieckim, audyt energetyczny będzie po prostu droższy).

Ogólny audyt energetyczny zostanie przeprowadzony już w trakcie pierwszego spotkania z audytorem lub doradcą.

Kiedy właściciel domu zgodzi się na realizację dalszych działań, specjalista przeprowadzić może następnie audyt szczegółowy (z przedstawieniem konkretnych rozwiązań), który będzie kosztował nieco więcej od audytu ogólnego.

Tak więc, niezależnie od tego czy w oszacowaniu kosztów termomodernizacji pomoże specjalista, czy też właściciel domu będzie próbował to zrobić samodzielnie, trzeba liczyć się z tym, że potrzeba będzie ponieść niemałe nakłady finansowe.

Jednak wszystkie przeprowadzane prace i ich koszty należy potraktować jako inwestycję w większy komfort, zdrowie oraz mniejsze rachunki (za energię) w kolejnych latach eksploatowania domu.

Będzie tak, ponieważ ocieplenie ścian zewnętrznych budynku spowoduje obniżenie zużycia ciepła o od 10 % do 25%, natomiast wymiana stolarki okiennej na bardziej szczelną to oszczędność kolejnych 10-15% zużycia ciepła.

Aby można było w miarę dokładnie obliczyć całkowite nakłady finansowe jakie trzeba będzie ponieść na termomodernizację budynku, należy dokładnie określić zakres robót, wymiary domu (powierzchnia ścian zewnętrznych, ilość okien itp.), a następnie posłużyć się wskaźnikami jednostkowymi kosztów.

Wskaźniki mogą się różnić w zależności od aktualnego stanu technicznego budynku. Orientacyjne może się to przedstawiać w następujący sposób:

• wymiana okien będzie kosztować od 800 do 1200 zł/m²,
• ocieplenie stropu nad piwnicą wyniesie 100 zł/m²,
• ocieplenie przegród zewnętrznych kosztuje od 150 do 250 zł/m²,
• ocieplenie stropu pod poddaszem nieogrzewanym kosztuje od 80 do 100 zł/m²,
• ocieplenie dachu nad ogrzewanym poddaszem kosztuje od 100 do 150 zł/m²,
• modernizacja instalacji ogrzewania będzie kosztować około 40 zł/m².

Tym czego nie da się określić, są orientacyjne koszty modernizacji instalacji ciepłej wody. Jest tak, ponieważ tego rodzaju instalacja może mieć bardzo różne rozwiązania już istniejących systemów i wiele opcji ich usprawnienia.

Na podstawie przedstawionych powyżej orientacyjnych cen, oraz danych z wielu realizacji, określa się że koszt kompleksowej termomodernizacji budynku wynosi od 200 do 400 zł za jeden m² powierzchni użytkowej domu.

Tak więc, przykładowo dla domu o powierzchni użytkowej 150 m², koszt termomodernizacji wyniesie od 30 do 60 tysięcy złotych.

Oczywiście w poszczególnych przypadkach ostateczna cena termomodernizacji będzie uzależnione od: kształtu i wielkości budynku, od jego aktualnego stanu technicznego, a także od wybranych materiałów budowlanych.

Kiedy inwestor nie ma oszczędności które w pełni pozwolą na sfinansowanie termomodernizacji ma do dyspozycji kilka rozwiązań. Może sięgnąć po zwykły kredyt gotówkowy lub kredyt hipoteczny.

Ten pierwszy stać się może dobrym rozwiązaniem w przypadku termomodernizacji mniejszej, która pochłonie maksymalnie kilkanaście tysięcy złotych.

Jednak mimo niewielu formalności, taki kredyt może mieć wysokie oprocentowanie.

Natomiast kredyt hipoteczny, o niskim oprocentowaniu, jest opcją dla tych, którzy planują kosztowną termomodernizację. Wymaga on jednak przygotowywania kosztorysu i rozliczania się z wykonanych prac.

Trzeba jednak pamiętać, że wraz ze zmianami prawnymi, w Polsce pojawiły się dopłaty do termomodernizacji domu i dopłaty na preferencyjną pożyczkę. Od stycznia 2019 r. obowiązuje też podatkowa ulga termomodernizacyjna. Warto więc dokładnie zapoznać się z tymi programami i udogodnieniami.

Termomodernizacja domu jednorodzinnego

Do wysokich kosztów użytkowania budynków przyczynia się nadmierna strata ciepła. Jest ona spowodowana niską sprawnością instalacji grzewczej oraz złą izolacją ścian zewnętrznych, dachu i okien.

Aby zauważalnie zmniejszyć ilość energii cieplnej niezbędnej do ogrzania budynku, należy wykonać termomodernizację.

Termomodernizacja to wprowadzenie w domu takich zmian, które zminimalizują utratę ciepła. Da się to osiągnąć dzięki wykonaniu dodatkowego ocieplenia wiele elementów budynku, wymianę stolarki okiennej oraz usprawnienie instalacji ogrzewania i ciepłej wody.

Tylko sprawne instalacje i właściwa izolacja sprawią, że w domu będzie panował optymalny komfort cieplny pomieszczeń przy jednoczesnym zmniejszeniu kosztów produkcji ciepła.

Trzeba zaznaczyć, że termomodernizacja – w zależności od potrzeb i możliwości finansowych – może polegać na poprawie jednego albo kilku elementów. Można też wykonać termomodernizację kompleksową.

Decyzję co objąć termomodernizacją podejmuje inwestor, najlepsze efekty osiągnie się jednak wtedy, gdy takie decyzje będą konsultowane z audytorem energetycznym.

Taki specjalista, po przeprowadzeniu audytu energetycznego budynku i na jego podstawie, określi najbardziej opłacalne rozwiązania: zarówno pod względem kosztów inwestycyjnych, jak i możliwych do uzyskania realizując termomodernizację oszczędności.

Co ważne, wykonanie audytu energetycznego jest niezbędne wtedy, kiedy termomodernizacja domu będzie finansowana rządowym dofinansowaniem.

Jak więc widać, termomodernizacja jest przedsięwzięciem które obejmuje ocenę parametrów budynku mieszkalnego, harmonogram prac remontowych, zmiany w systemach ogrzewania i wentylacji, zmiany w strukturze budynku, a czasem również montaż urządzeń umożliwiających pozyskanie darmowej energii.

Efektem termomodernizacji jest uzyskanie komfortu cieplnego w domowych pomieszczeniach i oszczędności związane z mniejszym zużyciem energii.