Grzejniki: ceny, rodzaje, montaż, odpowietrzanie [krok po kroku]

Centralne ogrzewanie w domu zawsze wymaga instalacji odpowiednich grzejników. Obecnie na rynku znaleźć można bardzo różne ich rodzaje, dlatego przed podjęciem decyzji warto je  poznać — by wybrać te najbardziej odpowiednie — zarówno pod względem materiału wykonania, wydajności, jak i ceny.

Grzejniki do centralnego ogrzewania

Zadaniem grzejników jest oczywiście zapewnienie w budynku komfortu cieplnego. Jednak nie można zapomnieć także o tym, że niejednokrotnie grzejniki stają się także elementem dekoracyjnym, dlatego dobrze, gdy pasują swoim stylem i kolorem do aranżacji danego pomieszczenia. Wybierane grzejniki muszą mieć także odpowiednie rozmiary — dopasowane do miejsca ich instalacji. Ważna jest także wysoka jakość ich wykonania. Kaloryfery mogą różnić się:

• konstrukcją,
• sposobem pracy,
• wydajnością cieplną,
• jakością wykonania.

Bardzo ważny jest aspekt sposobu przekazywania, czyli oddawania ciepła do ogrzewanego pomieszczenia. Może odbywać się to poprzez:

1. Konwekcję — powietrze przepływające przez grzejnik jest w nim ogrzewane, a później rozchodzi się ono po pomieszczeniu oddając zgromadzone wcześniej ciepło: oznacza to więc, że grzejnik przekazuje ciepło przez ruch powietrza w pomieszczeniu.
2. Promieniowanie – ciepło przekazywane jest do pomieszczenia poprzez promieniowanie powierzchni grzejnika.

Wybierając kaloryfery trzeba pamiętać także o tym, że muszą być one dopasowane do konkretnego rodzaju źródła ciepła oraz temperatury wody grzewczej. Kaloryfery powinny mieć także stabilną konstrukcję oraz termostat – umożliwiający regulację wydajności cieplnej. Dobrze też, kiedy nie będą posiadać one ostrych krawędzi (niebezpiecznych dla dzieci), a za to mieć będą powłokę lakierniczą, która będzie odporna na uszkodzenia. Grzejniki dekoracyjne powinny być też łatwe w montażu, dopasowane estetycznie do pomieszczenia, a także łatwe do czyszczenia (szczególnie w domu, w którym mieszkają alergicy).

Rodzaje grzejników

Modele, które można spotkać najczęściej to:

Grzejniki żeliwne

Grzejniki żeberkowe żeliwne — choć znane już od lat, to dziś wyglądają zupełnie inaczej niż jeszcze kilkanaście lat temu. Nie są już tak masywne, mają różne kształty oraz kolory — dzięki czemu potrafią być naprawdę stylowe. Bardzo dobrze komponują się z różnorodną aranżacją wnętrz oraz meblami, pasują więc także do eleganckich pomieszczeń. Jedynym ich minusem jest nieco chropowata powierzchnia, która nie ułatwia ich czyszczenia. Nowoczesne grzejniki żeliwne dobrze działają w połączeniu z kotłami na paliwo stałe, ale także z nowoczesnymi urządzeniami grzewczymi. To, że mają dobrą współpracę z kotłami na paliwo stałe, a także z instalacjami grawitacyjnymi sprawia, że najczęściej kojarzone są one jako przeznaczone jedynie do instalacji starego typu. Nie jest to jednak prawidłowe skojarzenie, ponieważ nowoczesne grzejniki żeliwne (o trochę zredukowanej pojemności cieplnej) świetnie współpracują także z nowoczesnymi urządzeniami grzewczymi, takimi jak na przykład gazowe kotły dwufunkcyjne kondensacyjne. Jednak trzeba wiedzieć o tym, że w takim wypadki automatyka sterująca instalacją grzewczą, powinna pozwalać na wprowadzenie parametrów opisujących jej bezwładność (np. regulator pogodowy). Co jeszcze warto wiedzieć o grzejnikach żeliwnych? Na pewno to, że:

• cechuje je duża pojemność wodna i cieplna, co oznacza, że zapewniają duży komfort cieplny – wolno się nagrzewają, ale też bardzo długo oddają ciepło;
• grzejnik żeliwny ma małe opory przepływu, dzięki czemu dobrze sprawdza się w instalacjach z obiegiem grawitacyjnym (które działają bez pompy obiegowej);
• w instalacjach pompowych ogrzewanie jest najczęściej bezszmerowe;
• grzejnik żeliwny ma wysoką odporność na korozję;
• nie mają problemów ze współpracą z niemal każdym rodzajem instalacji;
• żeliwne grzejniki ozdobne mają wysoką trwałość.

Wśród minusów tych grzejników można wymienić zaś to, że żeliwne grzejniki ozdobne są ciężkie, dlatego trzeba podłączenia grzejnika możliwe jest na wytrzymałych ścianach albo na podłodze.

Grzejniki aluminiowe

Grzejniki aluminiowe, członowe produkowane są ze stopów aluminium, krzemu i miedzi. Zazwyczaj mają one budowę segmentową (czyli członową), co oznacza, że odejmując bądź dodając segmenty da się dość precyzyjnie wyregulować moc grzejnika. Jest to możliwe nawet po kilku latach od wykonania instalacji. Warto wiedzieć, że grzejnikami aluminiowymi bardzo często zastępuje się starodawne grzejniki żeliwne. Dzieje się tak dlatego, że taka zmiana nie wymaga wtedy przeróbek istniejącej już instalacji grzewczej. Co więcej, przy określonych rozmiarach podobna jest także moc grzewcza grzejników. Grzejniki aluminiowe sprawdzą się również przy instalacjach grawitacyjnych i otwartych. Zdarzyć się może, by z grzejnikami aluminiowymi pracowały w jednej instalacji stalowe grzejniki dekoracyjne, jednak tych drugich powinno być jak najmniej (np. jedynie grzejniki łazienkowe). Jeśli chodzi o zalety członowych grzejników aluminiowych, to można wśród nich wymienić to, że:

• mają dużą przewodność cieplną oraz umiarkowaną pojemność wodną, dlatego dosyć szybko się nagrzewają, co ułatwia sterowanie pracą instalacji grzewczej;
• mają niewielką masę;
• są gładkie, co ułatwia ich czyszczenie,
• są w miarę odporne na korozję, wyjątkiem są sytuacje w których stosuje się je w instalacjach wykonanych z miedzi (kiedy nie da się tego uniknąć, warto zastosować inhibitory korozji, a w miejscach styku grzejnika z kształtkami z miedzi umieścić dielektryczne przekładki).

Do wad grzejników aluminiowych zaliczyć można natomiast niższą odporność na uszkodzenia mechaniczne – szczególnie podczas instalacji.

Grzejniki stalowe

Grzejniki stalowe — mogą być one członowe, choć znacznie częściej wybierane są obecnie modele płytowe, a nawet dekoracyjne (o bardzo różnorodnych wzorach). Stalowe grzejniki płytowe produkuje się zgrzewając ze sobą arkusze blachy. Arkusze te formuje się tak, by powstały między nimi kanały umożliwiające przepływ wody. Ponadto do płyt przymocowane mogą zostać elementy konwekcyjne, które zwiększają powierzchnię wymiany ciepła. Takie grzejniki dekoracyjne mają kilkukrotnie mniejszą pojemność wodną niż np. grzejniki żeliwne, dlatego szybko się nagrzewają oraz reagują na zmiany zapotrzebowania na ciepło. Wpływa to korzystnie na możliwość precyzyjnego sterowania działaniem instalacji grzewczej. W stalowych grzejnikach płytowych oprócz konwekcji dość wysoki jest też udział ciepła przekazywanego przez promieniowanie (ok. 35-40%). Do ich zalet można zaliczyć to, że są lekkie i bardzo estetyczne. Pamiętać trzeba jednak o tym, że nie powinno się ich montować w domach z instalacją grawitacyjną (ze względu na duże opory hydrauliczne), a także z instalacją otwartą (gdzie woda grzewcza ma kontakt z powietrzem). W tym drugim przypadku może dojść do korozji i pogorszenia trwałości grzejnika. Ze stali produkowane są również tzw. grzejniki łazienkowe, choć najczęściej mają one dość niską efektywność — stąd też najlepiej, kiedy stanowią uzupełnienie ogrzewania podłogowego.

Stalowe grzejniki łazienkowe bardzo często wykorzystuje się do suszenia ręczników albo ubrań. Dlatego grzejniki łazienkowe wyposażone są czasami w grzałkę elektryczną, która umożliwia korzystanie z takiego udogodnienia także poza sezonem grzewczym.

Grzejniki konwektorowe

Grzejniki konwektorowe składają się z obudowy/osłony, która nie pełni funkcji grzewczej oraz wewnętrznych rur, z aluminiowymi albo miedzianymi ożebrowaniami (lamellami). Te grzejniki dekoracyjne przekazują ciepło do pomieszczenia niemal w 95% poprzez konwekcję, a przepływa ono albo w sposób naturalny (grawitacyjny) albo wymuszony wentylatorem. Przy pomocy wentylatora, po zasileniu grzejnika zimną wodą konwektory mogą służyć też do wychładzania pomieszczeń. Opcję tą wykorzystuje się najczęściej w systemach grzewczo-chłodzących, opierających się na pompie ciepła. Do cech charakterystycznych grzejników konwektorowych można zaliczyć to, że:

• mają niską masę i niewielkie rozmiary;
• mają małą pojemność wodną i krótki czas nagrzewania;
• nawet niskie grzejniki dekoracyjne wykazują się bardzo efektywnym działaniem;
• bardzo dobrze działają w instalacjach zamkniętych;
• sprawdzają się jako uzupełnienie systemu ogrzewania podłogowego;
• są idealne we wnętrzach ogrzewanych jedynie w określonych godzinach.

Niektórzy uważają natomiast za ich wadę to, że grzejniki co konwektorowe zupełnie nie promieniują. Minusem może stać się także trudne czyszczenie oraz unoszenie przez nie kurzu (ze względu na intensywny ruch powietrza).

Grzejniki cena

Ceny grzejników są dość zróżnicowane, zależą oczywiście od materiału wykonania grzejnika, ale też od jego wielkości oraz stopnia dekoracyjności. Wymienić można jednak ceny orientacyjne. I tak grzejniki:

• Wysokiej jakości grzejniki żeliwne członowe — te najpopularniejsze można kupić w cenie od 40 złotych za człon.

Jednak nawet niewielkie modele dekoracyjne, mogą kosztować nawet ponad tysiąc złotych (za cały grzejnik).

• Grzejniki aluminiowe członowe — w zależności od producenta, cena grzejnika aluminiowego wynosi od ok. 40 do 120 złotych za jeden człon (o mocy 70-100 W).
• Kaloryfery stalowe — tutaj wiele zależy od typu grzejnika.

Cena grzejników stalowych członowe to około 700-800 zł (moc grzewcza 700 W). Stalowe kaloryfery płytowe można dostać już w cenie 300 zł (moc grzewcza 700 W). Grzejniki łazienkowe ze stali występują w różnych rozmiarach, te średniej wielkości, o mocy 700 W, osiągają cenę mniej więcej 400 złotych. Natomiast jeśli chodzi o cenę stalowych grzejników dekoracyjnych to rozpiętość ich cen jest naprawdę szeroka.

• Grzejniki konwektorowe — te najtańsze i niewielkie mają cenę mniej więcej 300 zł, wraz z ich rozmiarem rośnie jednak i cena. Zależna jest ona też często od użytych materiałów oraz wykończenia.

Grzejniki montaż

Oczywiście jeśli chodzi o grzejniki, bardzo ważna jest także ich liczba oraz sposób montażu. Wiele zależy od rodzaju budynku, jego rozmiarów i rozplanowania. Decyduje o tym projektant, który wykonuje projekt i cały plan instalacji centralnego ogrzewania. Można jednak wyróżnić tutaj kilka ogólnych zasad. Tak więc, grzejniki:

• powinny znaleźć się w każdym pomieszczeniu,
• montuje się w okolicach okien, drzwi balkonowych oraz wejściowych,
• do ich instalacji wybiera się miejsca narażone na duże straty ciepła, ponieważ umieszczony w dobrym miejscu grzejnik tworzy barierę cieplną: gorące powietrze “staje na drodze” zimnemu, które dostaje się do wnętrza twojego domu z zewnątrz (poprzez szczeliny w drzwiach, oknach albo słabo izolujących przegrodach),
• instalowane pod oknami powinny znajdować się 10 cm pod parapetem oraz przynajmniej 10 cm nad podłogą,
• kiedy tylko jest to możliwe umieszcza się je na zewnętrznych ścianach budynków (montaż grzejników na ścianach wewnętrznych powoduje utratę 10% ciepła).

Grzejnik zamontowany w odpowiednim miejscu będzie wydajniejszy i nie będzie powodował strat tak kosztownej dziś energii cieplnej. Wyżej opisane wskazówki pomogą także w zachowaniu odpowiedniej cyrkulacji powietrza. Właściwy układ grzejników sprawia bowiem, że ciepło przemieszcza się do góry i później łączy z powietrzem chłodniejszym – właśnie dzięki temu jest ono odpowiednio ogrzane i rozprowadzone po pomieszczeniu. Warto też wspomnieć o tym, że moc każdego grzejnika musi być dopasowana do konkretnego pomieszczenia. Jeśli nie musi być ona wysoka, to lepiej zamontować model mniejszy (np. z większą ilością płyt grzewczych), ponieważ będzie on bardziej ekonomiczny, oraz powinien prezentować się po prostu dużo bardziej estetycznie. Ta ostatnia kwestia wpływa również na to, by wybierać grzejniki, które nie będą szersze niż okna, pod którymi zostały one zamontowane. Należy też pamiętać o tym, by zamontowanych już grzejników nie zastawiać meblami, czy osłaniać grubymi firanami i zasłonami. Przeszkodzi to bowiem w cyrkulacji powietrza, a co za tym idzie ciepło nie zostanie odpowiednio rozprowadzane. W domu czuć będzie chłód, co będzie prowadziło do bezsensownych strat finansowych (zużywania większej ilości gazu, energii elektrycznej czy innego paliwa grzewczego).

Odpowietrzanie grzejników krok po kroku

Jeśli chodzi o grzejniki, bardzo istotna jest jeszcze jedna kwestia: niekiedy zdarza się bowiem, że kaloryfer, który w danym momencie powinien grzać dosyć mocno, wydaje się chłodny. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być jego zapowietrzenie. Niezbędne jest więc jego odpowietrzenie, które znormalizuje pracę całej instalacji grzewczej.

Odpowietrzanie grzejnika nie jest trudne i można przeprowadzić je samodzielnie. Niezbędne będą do tego jedynie odpowiednie narzędzia lub urządzenia, a także rzeczy takie jak śrubokręt oraz miska na wodę. Jeszcze przed rozpoczęciem pracy, warto sprawdzić ciśnienie w instalacji grzewczej i nieco je zwiększyć: dopuszczając wodę, np. do 1.2-1.4 atmosfery. Sprawi to, że woda zacznie wypierać powietrze w górną cześć grzejnika, co ułatwi wypuszczanie go. Proces odpowietrzania grzejnika zawsze musi odbywać się wtedy, gdy grzejnik jest zimny. W związku z tym, zanim się zaczniemy odpowietrzanie grzejników w domu, trzeba też maksymalnie zakręcić zawory grzejnikowe. Kolejnym zadaniem staje się znalezienie samego odpowietrznika, którym najczęściej jest pokrętło umieszczone w górnej części kaloryfera. To właśnie dokładnie pod nim (na podłodze) postawić trzeba miskę, do którego będzie spływała woda z instalacji. Następnie ważnym krokiem jest wybranie odpowiedniego narzędzia. I tutaj pojawiają się dwie opcje: odpowietrznik ręczny albo automatyczny:

Odpowietrznik ręczny

To narzędzie na śrubokręt, kluczyk lub też z pokrętłem. Taki odpowietrznik jest dość popularny, bo niezwykle łatwo się go montuje — po przykręceniu od razu staje się gotowy do pracy. Ma też niewielkie rozmiary, co sprawia, że da się go przymocować w różnych miejscach, a także w różnorodnych pozycjach. Do jego wad można jednak zaliczyć to, że ma dość ograniczoną wydajność i jest przeznaczony wyłącznie do miejscowego odpowietrzania tylko jednego grzejnika. Przy jego użyciu w grzejniku ciśnienie nie powinno przekraczać piętnastu barów. W czasie odpowietrzania czeka się tutaj aż całe powietrze wydostanie się z grzejnika (oznaką będzie to, że ze szczeliny zacznie się wydobywać woda). Następnie należy zakręcić odpowietrzające zawory grzejnikowe i ponownie odkręcić termostat.

Odpowietrznik automatyczny (pływakowy)

Jego bardziej zaawansowana budowa pozwala na samoczynne odpowietrzanie grzejnika. W takim narzędziu element nazwany pływakiem zamyka i otwiera otwór wody. Kiedy w grzejniku znajduje się powietrze, to pływak opada i wtedy je wypuszcza. Tego rodzaju odpowietrznik charakteryzuje duża wydajność, choć wykorzystywać można go wyłącznie tam, gdzie ciśnienie nie przekracza dwunastu barów. Minusem jest to, że czasem woda doprowadza do jego awarii (dlatego już w czasie zakupu warto postawić na model zrobiony z trwałego materiału). Wybór odpowietrznika zależy od potrzeb. Model automatyczny jest bardzo wygodny i do tego obsługuje całe instalacje. Jednak jest on droższy, a po jakimś czasie (przez kontakt z wodą) traci na funkcjonalności. Odpowietrznik ręczny jest tańszy i może działać bezawaryjnie przez wiele lat — choć trzeba obsługiwać go samodzielnie. Ten pierwszy sprawdzi się, jeśli odpowietrzanie wykonuje się na większą skalę, ten drugi wystarczy do potrzeb domowych.

Jakie grzejniki dekoracyjne do domu wybrać?

Jak widać, na rynku można znaleźć obecnie kilka rodzajów grzejników (każdy w wielu modelach). Wybór zależy od rodzaju instalacji grzewczej, preferencji właściciela domu, ale też od zasobów pieniężnych. Ważne jest też, jaką mają spełniać one funkcję (jedynie grzewczą, czy również dekoracyjną). Zawsze należy też pamiętać, że aby wysokiej jakości grzejniki dekoracyjne dobrze wypełniały swoje zadania, należy je zamontować w odpowiednich miejscach i co jakiś czas sprawdzać, czy nie doszło do ich zapowietrzenia. Obecnie trudno określić jest, które grzejniki z termostatem są najlepsze i najbardziej wydajne, ponieważ każdy rodzaj posiada (przestawione wcześniej) wady i zalety — które trzeba rozważyć wedle własnych potrzeb. W ostatnich latach największą popularnością cieszą się jednak stalowe grzejniki pokojowe panelowe (które pozwalają na szybkie ogrzewanie się pomieszczeń), a najrzadziej wybierane są modele żeliwne.