Nawiewniki okienne: cena, parametry, montaż nawiewników

Nawiewniki okienne są stosunkowo niewielkimi urządzeniami o nieskomplikowanej budowie, dzięki którym jest możliwy swobodny przepływ świeżego powietrza do wnętrza budynków, a przede wszystkim regulacja wentylacji pomieszczeń bez konieczności otwierania okien w okresie grzewczym.

Nawiewniki w ostatnich latach stały się praktycznie obowiązkowym elementem wyposażenia domu.

Dlaczego tak się stało i jakie rodzaje nawiewników okiennych są dostępne w ofercie rynkowej – o tym w dalszej części artykułu.

Szczelność okien a wentylacja

Jeszcze kilkanaście lat temu raczej rzadko widywało się nawiewniki okienne w polskich domach i mieszkaniach, ponieważ nie było konieczności ich montażu.

Po prostu okna w domu okazywały się na tyle nieszczelne, że wymiana powietrza nie sprawiała żadnych problemów.

Jednak w ostatnich latach wiele się zmieniło w tej kwestii.

Wymagania związane z izolacyjnością cieplną budynku zdecydowanie wzrosły, co wiąże się jednocześnie z wymuszeniem większego poziomu szczelności produkowanych aktualnie okien.

Z jednej strony można się cieszyć, że koło okna nie hula wiatr, jak kilkanaście lat wcześniej, a nowoczesna stolarka okienna gwarantuje oszczędność energii cieplnej.

Jednak następstwem solidnej szczelności okien są też spore problemy z wentylacją spowodowane ograniczeniem dopływu świeżego powietrza koniecznego dla optymalnego działania wentylacji.

Stąd właśnie potrzeba montażu nawiewników okiennych.

Warto sobie uświadomić, że wentylacja grawitacyjna (wentylacja grawitacyjna nadal dominuje w naszym budownictwie, także tym jednorodzinnym) polegająca na sprawnym dostarczaniu świeżego oraz jednoczesnym usuwaniu już zużytego powietrza z pomieszczeń jest absolutnie niezbędnym procesem, aby zapewnić komfort przebywania we wnętrzu.

Co więcej, ma to również znaczenie w kontekście zdrowia.

Kiepska wentylacja powoduje nie tylko wykroplenie się pary wodnej na szybach, ale przede wszystkim grozi pojawieniem się niebezpiecznych wykwitów na ścianach o charakterze grzybowym lub pleśniowym.

W takim pomieszczeniu będzie się utrzymywał nieznośny zaduch, a domownicy coraz częściej będą narzekać na problemy zdrowotne – głównie ze strony układu oddechowego, ale także mogą wystąpić zmiany skórne czy migrenowe bóle głowy.

Konieczność montowania urządzeń nawiewnych w budynkach reguluje specjalne Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 201, Poz. 1238) zmieniające przepisy dotyczące poziomu szczelności okien i drzwi.

W tymże dokumencie znajduje się zalecenie, iż:

W przypadku zastosowania w pomieszczeniach innego rodzaju wentylacji niż wentylacja mechaniczna wywiewna lub nawiewna, dopływ świeżego powietrza zewnętrznego, w ilości niezbędnej dla potrzeb wentylacyjnych, należy zapewnić przez urządzenia nawiewne umieszczane w oknach, drzwiach balkonowych lub w innych częściach przegród zewnętrznych.

Wcześniej nie było konieczności stosowania urządzeń nawiewnych.

Nowe przepisy zaczęły obowiązywać od stycznia 2009 r. i zgodnie z nimi nawietrzniki okienne bądź ścienne są niezbędne we wszystkich pomieszczeniach z oknami, zaś ich ilość zależy od ilości pomieszczeń.

Absolutnym minimum będzie montaż nawiewników okiennych w salonie, sypialniach i kuchni – jeżeli zastosuje się tylko jeden nawiewnik okienny na kilka pomieszczeń, to taki zabieg mija się z celem.

Jak działają nawiewniki okienne?

Nawiewniki okienne stały się niezbędnym elementem skutecznej wentylacji domowej. Dostarczają świeże masy powietrza z zewnątrz, a zarazem wymuszają odpowiedni ruch cyrkulacyjny.

W ten sposób zapewniają dobrej jakości powietrze w pomieszczeniach oraz eliminują zjawisko kondensacji pary wodnej na oknach.

Jednocześnie należy pamiętać, że mają charakter pasywnych wlotów przepływu powietrza – nie jest on wymuszony.

Oznacza to, że kluczowe znaczenie w kontekście ich prawidłowego działania będą mieć w pełni sprawne kanały wentylacyjne.

Przy wyborze konkretnego modelu nawiewnika należy zwrócić uwagę na kilka kwestii, a do wyboru będą zarówno nawiewniki okienne, jak i nawiewniki ścienne.

Mogą one mieć regulację ręczną bądź automatyczną i reagować wtedy na różnicę wilgotności, temperatury albo ciśnienia.

Nawiewniki okienne wydajność

Bardzo ważnym parametrem przy wyborze jest gwarantowany przez producenta wskaźnik przepływu powietrza.

To właśnie od tego zależy, jaka ilość powietrza zostanie wymieniona w pomieszczeniu – ta kwestia podlega ściśle określonej normie (PN-83/B-03430 Az3 2000).

W zależności od rodzaju pomieszczenia inna będzie wartość strumienia powietrza koniecznego do wymiany.

To właśnie na podstawie powyższych danych trzeba dobierać nawiewniki.

Warto przy tym pamiętać, że w przypadku pomieszczeń łączonych np. kuchni otwartej na salon należy owe wartości zsumować.

Natomiast, kiedy w pomieszczeniu znajduje się jakiekolwiek urządzenie gazowe typu piec albo podgrzewacz, to niedozwolone jest montowanie nawiewników okiennych uniemożliwiających regulację ręczną położenia przesłony.

Polska norma określa, że przy różnicy ciśnienia 10 Pa po obu stronach otwartego nawiewnika, strumień objętości powietrza przepływającego powinien wynosić:

• 20-50 m³/h przy systemach wentylacji grawitacyjnej;
• 15-30 m³/h wewnątrz pomieszczenia z wentylacją mechaniczną (wentylacja mechaniczna wywiewna).

Jednocześnie wielkość strumienia powietrza, które przepływa przez całkowicie zamknięty nawiewnik okienny powinna mieścić się w przedziale 20-30% maksymalnej wydajności.

Jest to wartość porównywalna z poziomem infiltracji typowych okien jeszcze przed wprowadzeniem zmian w przepisach, które miały współczynnik infiltracji a = 0,5-1,0 m3/(m.h.daPa2/3).

Przy wyborze konkretnego modelu nawiewnika należy więc zwrócić uwagę na jego wydajność przy pełnym otwarciu oraz różnicy ciśnienia na zewnątrz i wewnątrz domu na poziomie 10 Pa.

W przypadku produktów o regulowanej wielkości strumienia znaczenie ma minimalny strumień powietrza, jaki może być doprowadzony.

Ilość nawiewników okiennych w domu

Przy ustalaniu, jaka ilość nawietrzaków jest niezbędna należy przede wszystkim obliczyć wielkość strumienia powietrza wentylacyjnego dla całego domu lub mieszkania.

Można to łatwo zrobić – wystarczy jedynie zsumować strumienie powietrza, jakie powinny zostać usuwane z pomieszczeń z kanałami wywiewnymi.

Następnie wyliczoną wartość całkowitego strumienia powietrza dzieli się przez wielkość strumienia, jaki jest w stanie odprowadzić pojedynczy nawiewnik i w ten oto sposób mamy określoną ilość koniecznych nawiewników.

Przykładowo – dla domu z 5 pokojami mieszkalnymi i kuchnią wyposażoną w kuchenkę elektryczną oraz jedną oddzielną toaletą całkowity wymagany strumień powietrza może wynieść 230 m³/h.

Przy wydajności pojedynczego nawietrzaka okiennego na poziomie 30 m³/h liczba koniecznych nawiewników będzie wynosić 8, ponieważ wynik dzielenia zawsze zaokrągla się w górę.

Rozmieszczenie i montaż nawiewników okiennych

Nawiewniki okienne są niezbędne we wszystkich pokojach oraz w kuchni z oknem, natomiast nie zaleca się ich montażu w łazience – zimą dochodziłoby do jej nadmiernego wychłodzenia, więc wystarczające będzie powietrze dopływające pośrednio poprzez szczelinę bądź specjalne wykonane otwory w drzwiach łazienkowych.

Ważne, aby powierzchnia tej szczeliny lub otworów wynosiła co najmniej 0,022 m².

W przypadku kuchni z oknem wiele tak naprawdę zależy od jej wyposażenia.

Większe wymagania są względem kuchni wyposażonej w kuchenkę gazową i kocioł dwufunkcyjny, ponieważ powietrza musi być wystarczająco nie tylko do procesu wentylacyjnego, ale również dla prawidłowego toku procesu spalania.

W takiej sytuacji konieczny będzie nawiewnik okienny mający stałą wielkość otworu.

Jeżeli w kuchni jest kuchenka elektryczna, to czasami nie ma konieczności instalowania w niej nawiewnika, jednak trzeba wtedy zapewnić pośredni dopływ powietrza dostarczany przez nawiewniki okienne zlokalizowane w pokojach.

Ilość nawiewników w pokojach zależy zaś od powierzchni wewnątrz pomieszczenia.

Jeden nawiewnik powinien wystarczyć, kiedy pokój ma najwyżej 20 m² oraz typową wysokość około 3 m.

W innym przypadku niezbędne okazują się dwa nawiewniki, aby zagwarantować efektywną wymianę powietrza.

Warto jednocześnie podkreślić, że także pod drzwiami pokojowymi są niewielkie szczeliny, dzięki którym będzie swobodny przepływ powietrza nawet przy zamkniętych drzwiach.

Nawiewniki okienne najczęściej montuje się w górnej części okien, ewentualnie w roletach zewnętrznych bądź w górnej części zewnętrznych ścian.

W każdym razie ze względu na komfort mieszkania należy je umieszczać na wysokości co najmniej 2 m od posadzki.

Tylko w ten sposób można uniknąć niezbyt przyjemnych przeciągów w okresie zimowym – wpływające zimne powietrze będzie się mieszać z ciepłym (jak wiadomo cieple powietrze zawsze ucieka do góry).

W przypadku nawiewników okiennych możliwości są trzy:

• Zakup okna z fabrycznie zamontowanym nawiewnikiem;
• Montaż nawiewników w profilu skrzydła bądź ościeżnicy;
• Montaż nawiewnika pomiędzy krawędzią górną zespolonej szyby a ramiakiem skrzydła.

Najprostsze jest pierwsze rozwiązanie, ponieważ w ogóle unika się szukania odpowiedniego nawiewnika i jego montażu.

Z kolei najwięcej problemów będzie przy trzeciej opcji, szczególnie w przypadku już zamontowanych okien – wiąże się to z konieczności wymiany szyby na mniejszą, jednocześnie tego typu nawiewnik zmniejsza wielkość przeszklenia. Raczej nie należy tego wykonywać samodzielnie.

Natomiast we własnym zakresie dość łatwo zamontować nawiewnik na profil skrzydła lub ościeżnicy. Wystarczy jedynie wykonać otwory w profilu, o średnicy zgodnej z zaleceniami producenta.

Najlepiej do tego sprawdzi się frez palcowy lub tarczowy. Otwory te pełnią funkcję kanałów przelotowych.

Następnie przykręca się nawiewnik i nakłada osłony.

Nawiewniki okienne nadają się do każdego rodzaju okna, a więc zarówno okna drewnianego, jak i okna aluminiowego czy stolarki okiennej z tworzywa.

Warto przy tym pamiętać, że inne typy nawiewników są przeznaczone do montażu w ścianie. Mają one trochę większą wydajność i są produkowane w dwóch wersjach:

• Nawiewniki regulowane ręcznie, które można całkowicie przymykać;
• Nawiewniki sterowane automatycznie reagujące na zmianę ciśnienia, temperatury bądź wilgotności powietrza i według tych parametrów zmieniające wielkość otworu.

Nawiewniki ścienne montuje się zazwyczaj nad grzejnikiem.

Dostępne są nawet modele nawiewników z grzałką elektryczną, która umożliwi podgrzanie powietrza napływającego do pomieszczeń.

Cena nawiewnika ściennego higrosterowanego wynosi około 300-400 zł, więc niska nie jest, zważywszy na konieczność montażu kilku nawiewników w domu.

Akustyka i jakość powietrza a nawiewniki okienne

Nawiewniki okienne niewątpliwie pogarszają właściwości akustyczne przegrody ze względu na otwór doprowadzający powietrze do pomieszczenia.

Jednak odpowiednio izolujący nawiewnik nie powinien wpływać na pogorszenie właściwości akustycznych okna.

W przypadku domu zlokalizowanego przy ruchliwej ulicy należy wybierać modele wyposażone w specjalną wkładkę tłumiącą, które charakteryzują się zwiększonym poziomem izolacyjności akustycznej.

Coraz większym problemem w naszym kraju jest jednak jakość powietrza i smog.

W okresie zimowym natężenie smogu jest na tyle wysokie, że sporo niebezpiecznych dla zdrowia człowieka pyłów przedostaje się przez nawietrzaki.

Dlatego warto rozważyć zakup nawiewników z dobrymi filtrami antysmogowymi, które są w stanie przefiltrować szkodliwe substancje w 98%.

Co więcej, jest to również świetna opcja dla alergików, ponieważ filtry tego typu mają zdolność zatrzymywania wszelkich pyłków roślinnych.

Owszem, w przypadku nawiewnika okiennego z filtrem trzeba się liczyć z koniecznością corocznej jego wymiany, ale koszt około 30 zł za filtr jest naprawdę niewielki w porównaniu z korzyściami zdrowotnymi.

Nawiewniki okienne rodzaje

O jednym rozróżnieniu już była mowa wcześniej – mianowicie mamy do wyboru nawiewniki okienne lub ścienne.

Zdecydowanie częściej stosuje się te pierwsze ze względu na mniej problemowy montaż nawiewników okiennych oraz niższą cenę nawiewnika okiennego.

To nie jest jednak jedyne rozróżnienie. Poniżej przedstawiamy rodzaje nawiewników okiennych podzielone ze względu na sposób działania.

Nawiewniki okienne sterowane ręcznie

Regulacja ręczna jest prosta w użytkowaniu, ale wydajność jaką mają nawiewniki okienne sterowane ręcznie zależy w dużym stopniu od świadomego działania domowników.

Specjalną przesłonę w nawiewnikach można ustawiać na jednej z kilku możliwych pozycji albo całkowicie zamknąć wlot powietrza.

Jeżeli będzie się zapominać o przynajmniej częściowym otwieraniu otworu, to nawiewniki okienne sterowane nie będą spełniać swojego zadania. Taka pokusa może wystąpić przy spadającej mocno temperaturze na zewnątrz. Wizja przyjemnego ciepła sprawia, że często zapomina się o konieczności wentylacji.

Tego typu nawietrzaki okienne charakteryzują się bardzo prostą konstrukcją. Nawiewniki sterowane ręcznie składają się z obudowy, przesłony dopuszczającej powietrze z zewnątrz oraz specjalnego mechanizmu sterującego, czyli zazwyczaj pokrętła.

Nawiewniki okienne o stałym przekroju mają ustaloną fabrycznie wielkość otworu doprowadzającego powietrze i nie posiadają mechanizmu regulacji.

Raczej rzadko wybiera się nawiewniki sterowane ręcznie – ich jedyną zaletą jest niska cena około 20 zł, ale trudno mówić o komforcie użytkowania.

W razie dużych mrozów nie ma możliwości zmniejszenia wielkości otworu i pozostaje wtedy wyłącznie zakrycie czymś przepustnicy.

Dlatego najczęściej wykorzystuje się je w kotłowniach z kotłami na paliwo stale bądź z gazowymi starszego typu.

Zdecydowanie lepszym wyborem będą nawietrzaki okienne umożliwiające regulowany napływ powietrza.

Cena nawietrzaka okiennego o regulowanym przepływie to około 30-40 zł.

Nawiewniki okienne ciśnieniowe

Nawiewniki ciśnieniowe funkcjonują w sposób automatyczny, a przepływ powietrza następuje pod wpływem zmian ciśnienia wewnątrz pomieszczenia i na zewnątrz.

Maksymalne otwarcie przepustnicy jest możliwe w określonej różnicy ciśnień, ale przy jej wzroście następuje samoczynne przymykanie się przepustnicy w nawiewniku, dzięki czemu nawiewniki ciśnieniowe ograniczają przepływ powietrza przez wywietrzniki okienne.

W ten sposób nawiewniki ciśnieniowe zapobiegają nadmiernemu napływowi zimniejszego powietrza z zewnątrz i tym samym wychładzaniu pomieszczeń.

Regulacja automatyczna uniezależnia napływ powietrza od ingerencji użytkowników, więc na pewno pozwala na bardziej efektywne korzystanie z nawiewników okiennych i lepsze warunki do zapewnienia odpowiedniego poziomu wentylacji w pomieszczeniach.

Użytkownicy mogą manualnie zmniejszyć przepływ powietrza w niektórych modelach, ale nawiewniki ciśnieniowe nie dają możliwości całkowitego zamknięcia przepustnicy.

Największą zaletą nawiewników okiennych ciśnieniowych będzie precyzyjna samokontrola ilości powietrza doprowadzanego do pomieszczenia.

Zmiany różnicy ciśnień mogą zostać wywołane zarówno przez czynniki zewnętrzne (np. wiatr), jak i wewnętrzne (np. gotowanie w kuchni).

Najprostsze nawiewniki okienne ciśnieniowe mają cenę około 40-50 zł. Bardziej zaawansowane nawiewniki okienne ciśnieniowe z ochroną akustyczną nawet ponad 100 zł.

Nawiewniki okienne termostatyczne

Są to również urządzenia działające automatycznie, ale pod wpływem zmiany temperatury zewnętrznej.

Maksymalne otwarcie przepustnicy następuje przy wartościach temperatur, które nie doprowadzą do wychłodzenia pomieszczenia.

Kiedy tylko temperatura spada, to samoczynnie następuje zmniejszenie otworu nawiewnego i tym samym ograniczenie napływu powietrza zewnętrznego.

Jeżeli domownicy preferują ciepłe klimaty, to może wystąpić problem z tego typu nawiewnikiem, ponieważ niektóre modele zaczynają się przymykać dopiero wtedy, gdy temperatura spada poniżej zera.

Trudno zaś o komfort cieplny nawet przy +5oC, szczególnie przy silnym wietrze i padającym deszczu.

Nawiewniki okienne higrosterowane

Co to jest i jak działa nawiewnik okienny higrosterowany? W tym przypadku automatyczne działanie zależy od poziomu wilgotności powietrza w pomieszczeniu.

Innymi słowy, kiedy pojawia się jej nadmiar, nawiewniki higrosterowane samoczynnie otwierają przesłonę, aby mogło napłynąć więcej powietrza z zewnątrz.

Z kolei przy spadku poziomu wilgotności poniżej określonego poziomu nawiewniki higrosterowane przymykają przesłony. Jest to możliwe dzięki specjalnemu czujnikowi z taśmy poliamidowej.

Wielkość szczeliny proporcjonalnie zmienia się w stosunku do wilgotności względnej w przedziale 35-70%. Maksymalne otwarcie następuje przy przekroczeniu 70%.

Pewną wadą nawiewników higrosterowanych będzie brak reakcji na zmiany ciągu wentylacyjnego zależne od temperatury na zewnątrz, siły wiatru bądź wysokości komina wentylacyjnego.

Usuwanie nadmiaru wilgoci przez nawiewniki higrosterowane może się tym samym wiązać z lekkim wychłodzeniem pomieszczenia, co nie jest dobrym pomysłem dla osób ciepłolubnych.

Inny problem jest związany z budową nawiewnika higrosterowanego – nawiewniki higrosterowane to zazwyczaj dość duże urządzenia, więc ich wartość estetyczna bywa mocno wątpliwa.

Nawiewniki okienne higrosterowane kosztują w granicach 70-120 zł.