Dach wielospadowy: elementy, parametry, akcesoria, zalety i wady

Dach to niezwykle ważny element budynku. Wpływają na to względy zarówno architektoniczne, jak i techniczne. Aktualnie największym powodzeniem cieszą się dachy spadziste, mimo niesłabnącej popularności pokryć całkowicie płaskich.

Czym charakteryzuje się dach wielospadowy, jakie elementy można w nim wykorzystać oraz jakie posiada wady i zalety? Wybrać dach wielospadowy, czy dach dwuspadowy? Na pytania związane z dachem wielospadowym odpowiadamy poniżej.

Dach wielospadowy w domu jednorodzinnym

Dach wielospadowy to w uproszczeniu dach o wielu przeciwległych połaciach połączonych w styku górnym. Dach dwuspadowy charakteryzuje się tym, że powierzchnie boków połaci zamknięte są szczytowymi ścianami w kształcie trójkątna. Jest to bardzo często spotykane rozwiązane w domach jednorodzinnych z poddaszem użytkowym. Jeżeli dach jest wielospadowy, zamiast ścian szczytowych występują kolejne połacie. W przypadku np. dachu czterospadowego, wszystkie cztery połacie mogą schodzić się w pojedynczym punkcie.

Dach wielospadowy w powszechnym rozumieniu inwestorów to także taki, który posiada załamaną główną kalenicę. Jego specyfika może być jednak w różny sposób interpretowana przez urzędy. Wynika to z nierzadko trudnych do określenia różnic konstrukcyjnych między poszczególnymi dachami wielospadowymi. Przepisy mogą bowiem odnosić się zarówno do wszystkich, jak i jedynie głównych połaci. O lokalną definicję najlepiej więc dopytać w urzędzie, który ma wydać pozwolenia na budowę w danym regionie.

Planując budowę domu jednorodzinnego z dachem wielospadowym, należy dokładnie przyjrzeć się warunkom zabudowy. Na niektórych działkach dopuszczalna może się okazać jedynie budowa domu z dachem dwuspadowym. Wybierając projekty domów warto zastanowić się, czy dom ma posiadać poddasze użytkowe.

W przypadku dachów wielo spadowych nieduży kąt nachylenia połaci dachu wielospadowego może utrudnić efektywne zagospodarowanie dostępnej przestrzeni. Aby lepiej wykorzystać poddasze, wskazane jest zwiększenie kąta nachylenia dachu pod dachem wielospadowym. Płaszczyzny w dachu wielospadowym mogą być nie tylko liczne, ale też zróżnicowane pod względem wielkości oraz kształtu. Najczęściej mają formę trapezów, równoległoboków lub trójkątów, a nieco rzadziej także prostokątów. Połączenie ich ze sobą w koszach, narożach i kalenicach pozwala na uzyskanie oryginalnych i wymyślnych konstrukcji.

Dach wielospadowy planuje się głównie w budynkach o dość dużej powierzchni, ze sporą liczbą pomieszczeń. Przy mniejszym metrażu i niewielkiej rozłożystości takie rozwiązanie raczej się nie sprawdzi. Celem uzyskania użyteczności i funkcjonalności przestrzeni dostępnej pod dachem wielospadowym, wskazane jest oparcie pomieszczeń na ścianach kolankowych.

Dach wielospadowy należy do trudniejszych w wykonaniu typów pokrycia domów. Jedną z jego popularniejszych form jest połączenie dachów dwupołaciowych, zetkniętych ze sobą pod kątem prostym. Kalenice utrzymane mogą być w takim przypadku na równej wysokości – ramiona bryły spełniają wówczas funkcję części mieszkalnych z poddaszem użytkowym. Jeżeli natomiast wysokość kalenic jest różna, jedna z części może być zaadaptowana np. na garaż bez poddasza użytkowego. Dachy wielospadowe często spotykane są w budynkach zbudowanych na planie litery L. Ten kształt dachu (i oczywiście budynku) zapewnia łatwy podział domu na kilka stref funkcjonalnych. Umożliwia też wydzielenie dodatkowej przestrzeni na część wypoczynkową, np. z kameralnym tarasem i starannie zaprojektowanym ogrodem.

Dach wielospadowy elementy

Dach wielospadowy składa się z kilku podstawowych elementów. Należy do nich konstrukcja nośna, podkład usztywniający, pokrycie oraz system odpowiedzialny za odprowadzanie wody opadowej – np. w postaci rynien. Połacie są elementem stanowiącym powierzchnię dachu wielospadowego. Zwykle tworzą odpowiednio ukształtowaną krzywiznę. Ograniczeniem połaci dachowej jest natomiast okap, będący najniższą krawędzią usytuowaną poziomo.

Rolę krawędzi górnej spełnia kalenica, czyli powstały w wyniku przecięcia połaci grzbiet dachu. Jego formy boczne często nazywane są kalenicami narożnymi lub narożami. Na granicy dwóch połaci tworzy się z kolei krawędź wklęsła, czyli tzw. linia koszowa. Odpowiada ona za usprawnienie odpływu wód opadowych do rynien dachowych. Połać ograniczona jest także od szczytu pionowego krawędzią szczytową.

Dobór kąta nachylenia połaci dachu wielospadowego dobiera się na podstawie różnych czynników. Podczas budowy domu brane są pod uwagę zarówno warunki klimatyczne występujące w danym terenie, na co zamierzamy przeznaczyć powierzchnię poddasza, wymagania architektoniczne, rodzaj konstrukcji dachowej oraz typ pokrycia. Wartość kąta nachylenia jaki ma dach wielospadowy może być podawana w procentach.

Jednym z najważniejszych elementów dachu wielospadowego jest jego pokrycie. Planując wybór pokrycia dachowego należy wziąć pod uwagę kąt nachylenia i specyficzną formę jaką mają dachy oraz ich konstrukcja. Poddasza często wymagają dodatkowego doświetlenia, przez co mogą być wyposażane w okna dachowe i lukarny. Wymagają one bardzo starannie dopasowanego pokrycia, ponieważ muszą być układane na sztywnym poszyciu. W przeciwnym wypadku może dojść do zniekształcenia ich formy.

Na dach wielospadowy najlepiej nadają się przede wszystkim małoformatowe elementy, które da się bez problemu ułożyć na krzywiznach. Dobrym rozwiązaniem są np. dachówki karpiówki. Posiadają formę, który pozwala na efektywne pokrywanie nawet najbardziej złożonych konstrukcyjnie detali. Można układać je w koronkę lub łuskę.

Niedużymi dachówkami są także dachówki zakładkowe. Posiadają kształt prostokąta oraz wyprofilowane zamki na górnej i bocznej krawędzi. Taka budowa znacząco ułatwia dopasowanie dachówek na etapie prac, a także uszczelnia połączenia.

W przypadku mniej skomplikowanych dachów dobrym rozwiązaniem może się okazać blacha na dach w panelach i zwojach. Elementy te powstają ze stopu cynku z tytanem lub stali powlekanej. Po docięciu na wymagany rozmiar, w zależności od potrzeb wystarczy je połączyć na rąbek stojący, kątowy lub leżący.

Jeszcze innym rozwiązaniem są blachodachówki. Ich format należy dobierać do poziomu skomplikowania dachu. Najczęściej stosuje się blachy dachowe w postaci mniejszych arkuszy lub modułów. Mocno skomplikowane dachy wielospadowe mają zwykle liczne skosy i lukarny, co zwiększa ogólne koszty pokrycia z zastosowaniem tych elementów. Wówczas lepiej postawić na panele i moduły, które mają stałe i niewielkie rozmiary. Połączenia takich blach na dachy wielospadowe są też symetryczne. W przeciwieństwie do arkuszy, właściwości tych elementów pozwalają uniknąć przycinania na końcach połaci oraz wokół kominów czy okien dachowych. Blachodachówka może być podłożona na wcześniej ułożony moduł o wymaganą liczbę fal. Fragmenty odcięte można natomiast wykorzystać w pozostałych miejscach. Niektóre obszary mogą sprawiać problemy przy układaniu warstw wstępnego krycia i dachówki. Wysokie przetłoczenia nie wyglądają estetycznie zwłaszcza w przypadku wolego oczka. Większość blach posiada też falę przechyloną w jednym kierunku, przez co zachowanie symetrii pokrycia jest dodatkowo utrudnione.

Dach wielospadowy w domu jednorodzinnym pokryć można także płytkami włóknocementowymi. Charakteryzuje je lekkość, odporność na wahania temperatury oraz wytrzymałość na wilgoć. Nie wymagają konserwacji i nie ulegają korozji, co znacząco podnosi możliwości krycia dachu. Płytki włóknocementowe na dach wielospadowy dostępne są w różnych kształtach. Poza zwykłymi prostokątnymi i kwardratowymi, wyróżnić można także elementy o ściętych narożnikach przeciwległych, czyli tzw. karo. Dostępne są także płytki kwadratowe z narożem ściętym w kształcie łuku oraz prostokątne z zaokrąglonymi lub ściętymi narożnikami. Elementy te mogą posiadać różną fakturę powierzchni, np. gładką lub strukturalną.

Za sprawą niewielkiego formatu, płytki włóknocementowe dają dużą swobodę w architektonicznym kształtowaniu dachów. Wzory krycia mogą być bardzo różnorodne. Aby uniknąć pozostawienia odpadów, wystarczy optymalnie rozplanować wszystkie prace.

Małoformatowym pokryciem dachu może być także łupek dachowy. Wygląda efektownie i idealnie pasuje do nowoczesnego designu projektów domów jednorodzinnych. Naturalny łupek jest grafitowy, jednak występuje również w odcieniach purpury i zieleni. Oprócz tego natrafić można na różne barwy unikalne, np. czerwono-zieloną. Powierzchnia łupka jest naturalnie chropowata i posiada jedwabisty połysk. Pod wpływem obróbki można jednak zmienić ją na gładką i polerowaną. Łupek na dom z dachem wielospadowym układa się na różne sposoby, dzięki czemu łatwo dopasować go do indywidualnego projektu. Występuje aż osiem różnych typów tego pokrycia – prostokątne, ośmiokątne, uniwersalne, staroniemieckie, łuskowe, karpiowe, francuskie oraz dzikie. Każdy z nich prezentuje się na połaci nieco inaczej, ze względu na różny układ elementów i odmienne rozmiary. Najtańsze są krycia prostokątne i uniwersalne, a najdroższe staroniemieckie oraz dzikie.

Akcesoria do dachu wielospadowego

Na prawidłowe wykonanie dachu wielospadowego składa się cały system akcesoriów dachowych. Należy dobierać je w taki sposób, aby konstrukcja zachowała trwałość przez wiele lat.

Gąsiory

Grzbiety dachów uszczelnić mogą odpowiednio dopasowane gąsiory, które pozwalają na wykonanie między kalenicami wyjątkowo szczelnych połączeń.

Dachówki wentylacyjne

Istotną funkcję spełniają także dachówki wentylacyjne. Zapewniają swobodny przepływ powietrza w miejscach z utrudnią wentylacją pokrycia, m.in. przy kominach czy oknach dachowych. Sprawdzają się także pod długimi połaciami dachu dwuspadowego i wielospadowego.

Dachówki kominkowe

Za cyrkulację powietrza między otoczeniem a wnętrzem budynku mogą odpowiadać dachówki kominkowe. Służą one głównie do odpowietrzania pionów kanalizacyjnych.

Detale ceramiczne

Nie bez znaczenia pozostaje także estetyka pokrycia dachowego, o którą trzeba zadbać po uwzględnieniu kluczowych aspektów technicznych. Na dobry wygląd dachu wpływa nie tylko jego kształt, ale także kolorystyka i typ dachówki. Zastosowanie odpowiednich detali ceramicznych umożliwia też wkomponowanie w całość wielu stylowych elementów, takich jak dachówki antenowe czy kominki wentylacyjne. Akcesoria dla dachów występują w tych samych kolorach, co dachówki. Pozwala to na optymalne dopasowanie gąsiorów do podstawowego pokrycia.

Sowy i koguty

Miłośnikom akcesoriów ozdobnych polecane są zwłaszcza ceramiczne sowy i koguty, będące wspaniałą dekoracją szczytów dachu.

Wady i zalety dachu wielospadowego

Dach wielospadowy wady

Główną wadą dachu wielospadowego pozostaje fakt, że dachy wielospadowe są dość drogie w realizacji. Nakład prac ciężko nawet porównywać z mniej skomplikowanymi wariantami, np. dachem dwuspadowym. Poziom zaawansowania konstrukcji przekłada się też na trudność w realizacji. Konieczne jest przypilnowanie prawidłowego wykonania uszczelnień i obróbek blacharskich przez ekipę dekarską. Zimą na dachu wielospadowym znacząco zwiększa się ryzyko zalegania śniegu. Ulegając topnieniu, pokrywa może być przyczyną zawilgocenia i przecieków. Do wykonania takiego dachu potrzebna jest znacznie większa liczba materiałów. Dach wielospadowy wymaga solidnej izolacji między załamaniami. Budowa dachu wielospadowego wymaga też przeprowadzenia dodatkowych obróbek blacharskich. Aby zapewnić dobre odprowadzanie wody, należy zwiększyć liczbę rynien. W przypadku takich dachów trzeba też regularnie doglądać właściwej wentylacji poddasza. Z uwagi na niewielki kąt nachylenia połaci, poddasze jest też zwykle nieużytkowe. Jedynym rozwiązaniem może być w takim przypadku zmieniony kąt nachylenia połaci.

Dach wielospadowy zalety

Dach wielospadowy to wyjątkowo estetyczny element architektury domu. Dach wielospadowy podkreśla unikalny styl budynku i nadaje mu reprezentacyjny charakter, dodatkowo rzeźbiąc całą połać. Dachy wielospadowe pasują idealnie do brył zarówno tradycyjnych, jak i nowoczesnych. Mniej powtarzalna bryła dachu z powodzeniem sprawdzi się w domach parterowych i wyposażonych w poddasze. Możliwości aranżacji wnętrz są bardzo szerokie. Wpisane w połać dachową lukarny, facjaty lub inne efektowne przełamania, utworzyć można niezwykle urozmaicone otoczenie. Konstrukcja dachu wielospadowego jest też dobrze przystosowana do modyfikacji. Na rynku budowlanym znaleźć można wiele przydatnych akcesoriów i dodatków, które dodatkowo podnoszą walory estetyczne i funkcjonalne dachu. Osiągnięcie kompromisu między wymaganiami w kwestiach wizualnych a możliwościami finansowymi i uwarunkowaniami prawnymi jest jak najbardziej możliwe.

Ile kosztuje dach wielospadowy?

Dach wielospadowy kosztuje więcej niż dach dwuspadowy. Główną wadą dachów wielospadowych pozostaje fakt, że dachy wielospadowe są dość drogie w realizacji. Nakład prac ciężko nawet porównywać z mniej skomplikowanymi wariantami, np. dachami dwuspadowymi. Poziom zaawansowania konstrukcji przekłada się też na trudność w realizacji.