Instalacja wodna jest, obok instalacji elektrycznej, jedną z najważniejszych instalacji w każdym domu.
Stanowi ona układ wzajemnie ze sobą połączonych elementów, dzięki którym możliwe jest doprowadzenie wody – tak zimnej wody jak i ciepłej wody z sieci wodociągowej do poszczególnych pomieszczeń na każdej kondygnacji budynku, przy zachowaniu jednocześnie odpowiednich warunków jakościowych (sprawiających na przykład, że jest ona zdatna do picia).
Instalacje wodne w różnych budynkach mogą się między sobą w znaczący sposób różnić, jeśli chodzi o ich budowę oraz wykorzystane w ich tworzeniu materiały.
Instalacja wodna – miedziana czy z tworzywa?
To pytanie zadaje sobie wiele osób, które są odpowiedzialne za ich konstrukcję w budynkach mieszkalnych, w zakładach pracy, czy też w budynkach użyteczności publicznej.
Trzeba mieć na uwadze, że oba rozwiązania, w zakresie wykorzystanych materiałów do budowy instalacji, posiadają swoje plusy i minusy.
Każdorazowo należy dokładnie zastanowić się, które z nich będzie w konkretnej sytuacji najbardziej korzystne, biorąc pod uwagę wytrzymałość danego materiału na działanie czynników zewnętrznych, koszt budowy całej instalacji wodnej czy też poziom skomplikowania jej montażu.
Budowa instalacji wodnej
Na instalację wodną obiektu składają się przede wszystkim rury, za pomocą których woda jest w odpowiedni sposób rozprowadzana po obiekcie, przy odpowiednim ciśnieniu oraz z zachowaniem jej najwyższej jakości.
Do innych elementów instalacji wodnej należą oprócz tego łączki i kształtki.
Ich zadaniem jest łączenie ze sobą różnych odcinków instalacji oraz zmienianie kierunków przewodów wody.
Dzięki łączkom i kształtkom, po ich odpowiednim zabezpieczeniu, nie dochodzi do wydostawania się wody z instalacji.
Jeśli chodzi o złączki i kształtki, zalicza się do nich przede wszystkim:
- nyple,
- mufy,
- złączki specjalne,
- trójniki,
- czwórniki,
- kolana.
Ostatnim, bardzo ważnym elementem instalacji wodnej jest armatura.
Składa się na nią przede wszystkim armatura regulacyjna, w postaci zaworów.
Oprócz tego można wyróżnić również:
- armaturę zabezpieczającą (która wyłapuje cząstki o szkodliwym działaniu dla instalacji wodnej),
- armaturę pomiarową (w postaci wodomierzy mierzących pobór wody),
- armaturę czerpalną, której zadaniem jest pobieranie wody z instalacji.
Na armaturę czerpalną składają się zawory oraz baterie czerpalne.
Dlatego przed podjęciem decyzji o wyborze konkretnej odmiany instalacji, warto jest w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na wady i na zalety rur miedzianych oraz rur z tworzywa sztucznego.
W przypadku rur z tworzywa istnieje możliwość wyboru pomiędzy rurami z:
- polietylenu,
- polipropylenu,
- polibutylenu.
Te dwie odmiany rur są obecnie najczęściej stosowane we wszystkich obiektach, bez względu na ich przeznaczenie.
Zalety rur miedzianych
Wśród głównych zalet rur miedzianych wyróżnia się ich wysoką odporność na starzenie się pod wpływem czynników zewnętrznych.
Rury miedziane są bowiem niezwykle odporne na występowanie korozji oraz na szkodliwe działanie znajdującego się w dezynfekowanej przez oczyszczalnie ścieków wodzie, chloru.
Rury miedziane w nie ulegają uszkodzeniom tego typu przez wiele lat.
Drugim atutem rur miedzianych jest ich stosunkowo niska grubość ścianek. Pozwala to na umieszczenie instalacji wodnej z miedzi w ścianach i w stropach, bez większych trudności.
W wielu przypadkach nie jest konieczne umieszczanie jej na zewnątrz, co ma niebagatelny wpływ na estetykę pomieszczeń.
Ponadto rury miedziane są niezwykle odporne na wysokie temperatury wody i otoczenia.
W sytuacjach krytycznych (jak np. pożar) ryzyko ich pęknięcia oraz wydzielenia się trujących oparów, jest bliskie zeru.
Równie istotną zaletą rur miedzianych jest to, że na ich ściankach nie osadza się materiał mikrobiologiczny (chronią one m.in. przed wzrostem takich bakterii, jak Legionella) i są one bardzo przyjazne dla środowiska naturalnego, ponieważ miedź jest materiałem, który można w całości poddać recyklingowi.
Dlaczego warto wykonać instalację wodną z rur miedzianych można zobaczyć też na poniższym filmie
Wady rur miedzianych
Podstawową wadą rur miedzianych jest wysoki koszt ich zakupu. Są one bowiem wykonane z materiałów najwyższej jakości, które cechuje wysoka wytrzymałość.
Po drugie, rury tworzące instalację miedzianą mogą zmieniać swój kształt i długość, ze względu na dużą rozszerzalność cieplną.
W pewnych sytuacjach bywa to niebezpieczne dla konstrukcji.
Oprócz tego przy montowaniu rur miedzianych, należy pamiętać o zastosowaniu do nich izolacji termicznej.
Jest to kolejny element instalacji, za który trzeba niestety dodatkowo zapłacić.
Zalety rur z tworzywa sztucznego
Rury z tworzyw sztucznych posiadają wiele zalet.
Oprócz tego, że rury z tworzyw sztucznych są odporne na niszczące działanie zarówno zimnej wody jak i ciepłej wody (i związaną z nią korozję), równie dobrze radzą sobie one z tlenem i z ozonem.
Dzięki temu wewnętrzna instalacja wodna z tworzywa sztucznego może działać sprawnie przez wiele lat.
Sporym atutem rur z tworzywa sztucznego jest również ich mała przewodność cieplna (doskonale trzymają więc one ciepło w całej instalacji) oraz cicha praca, ponieważ ich drgania nie powodują efektów dźwiękowych, w odróżnieniu od instalacji do wody, w których dominują inne materiały.
Ponadto rury z tworzywa sztucznego charakteryzuje niezwykła higieniczność.
Wykonano je w taki sposób, że nie zmieniają one właściwości czystej wody pitnej, która przez nie przepływa.
Nie dochodzi więc w ich przypadku do zmiany zapachu, smaku czy też właściwości chemicznych wody w domu.
Wodę przepływającą przez rury z tworzyw sztucznych można więc wykorzystywać do wszystkich zadań.
Kolejną, niezwykle istotną zaletą rur z tworzyw sztucznych, jest ich mała masa. Sprawia to, że można je transportować i montować bez większego wysiłku.
Wady rur z tworzywa sztucznego
Bardzo dużą wadą rur z tworzywa sztucznego jest ich niska wytrzymałość na wysokie temperatury.
W trakcie pożaru w domu może dojść do ich uszkodzenia, czego konsekwencją będzie emisja niebezpiecznych oparów chloru.
Po drugie, we wnętrzu rur z tworzywa sztucznego, szczególnie w miejscach, które są klejone, może dochodzić do gromadzenia się materiału mikrobiologicznego.
Przepływająca przez takie miejsca zimna i ciepła woda może, przy braku odpowiedniego jej przefiltrowania, powodować bardzo poważne problemy zdrowotne związane z zakażeniem organizmu bakteriami.
Ile kosztuje instalacja wodna z miedzi i tworzywa sztucznego?
Decydując się na instalację wodną miedzianą, trzeba mieć na uwadze to, że jej koszt będzie wyższy niż w przypadku instalacji, w których dominują inne materiały.
I tak, np. w porównaniu z instalacją wodną ze stali ocynkowanej, koszt stworzenia instalacji miedzianej w domu jest nawet 40% wyższy.
Jeszcze większa dysproporcja jest w przypadku instalacji wodnej z tworzywa sztucznego.
Rurki z tworzywa sztucznego i elementy łącznikowe często są bowiem nawet kilka razy tańsze od tych, które zostały wykonane z miedzi.
Jest to cena za bardzo wysoką jakość i wytrzymałość elementów miedzianych.
Dokonując kalkulacji kosztów wykonania instalacji wodnej w domu, trzeba wziąć pod uwagę cały szereg czynników.
Po pierwsze, niezwykle ważne jest oszacowanie ilości metrów rur potrzebnych do wykonania tejże instalacji. Są one bowiem często jej najdroższą częścią.
Po drugie, należy też dokładnie przeanalizować ilość potrzebnych elementów dodatkowych, w postaci łączników oraz elementów armatury.
Wreszcie, ostatnią kwestią, którą należy rozważyć, jest sposób dokonania montażu instalacji wodnej w domu.
Można to zrobić samodzielnie, przez co koszt instalacji wodnej będzie mniejszy, ale w przypadku popełnienia błędów będzie ona bardziej awaryjna.
Powierzenie tego zadania fachowcowi może sprawić, że naprawy instalacji wodnej będą rzadką koniecznością.
Montaż instalacji wodnej miedzianej
Montaż instalacji wodnej miedzianej wykonuje się najczęściej z wykorzystaniem lutownicy.
Oprócz tego narzędzia, wraz z lutem należy przygotować również:
- piłkę do metalu,
- arkusz papieru ściernego drobnoziarnistego,
- pojemniczek pasty do lutowania,
- pędzelek.
Niezwykle istotne jest także zabezpieczenie twarzy i rąk za pomocą środków ochrony osobistej (rękawice, maska).
W innym przypadku lutowanie w wysokiej temperaturze może bowiem skończyć się uszkodzeniem skóry i wzroku.
Gdy konieczne jest przecięcie rury miedzianej, należy pamiętać o tym, by zrobić to prostopadle do jej osi.
W ten sposób uniknie się krzywego przecięcia, które będzie miało swoje konsekwencje w braku dopasowania rury do instalacji oraz w jej nieprawidłowym działaniu.
Następnie należy usunąć zadziory w miejscu łączenia oraz wyczyścić dokładnie powierzchnię łączenia z wykorzystaniem papieru ściernego drobnoziarnistego.
Tuż przed rozpoczęciem procesu lutowania, w miejscu łączenia należy nałożyć pastę do lutowania. Najlepiej nakłada się taką pastę z wykorzystaniem pędzelka.
Gdy rurka miedziana zostanie wsunięta do kielicha, trzeba podgrzać złącze za pomocą lutownicy.
Po kilkunastu sekundach do krawędzi można przyłożyć lut, który przy stopniowym topnieniu będzie wnikał w szczeliny.
Gdy proces lutowania zostanie zakończony, po ostygnięciu elementów miedzianych można usunąć resztki pasty do lutowania, np. za pomocą papieru ściernego lub też odpowiedniej szmatki.
Do montażu instalacji wodnych miedzianych, stosuje się lutowanie miękkie, które polega na łączeniu poszczególnych elementów instalacji w stosunkowo wysokiej temperaturze – około 450 stopni Celsjusza.
W ten sposób można uzyskać trwałe efekty łączenia rur w domu na wiele lat.
Montaż instalacji wodnej z tworzywa sztucznego
Montaż instalacji wodnej z tworzywa sztucznego także wymaga odpowiedniego przygotowania.
Trzeba w tym celu zgromadzić takie narzędzia i wyroby, jak:
- przecinak rolkowy lub piłka do metalu,
- szmatka,
- klej dwuskładnikowy przeznaczony do klejenia tworzywa sztucznego.
To wszystko będzie potrzebne do budowy instalacji idealnie dostosowanej do danego budynku.
Gdy przy budowie instalacji z tworzywa sztucznego konieczne jest cięcie rury pp za pomocą przecinaka lub piłki, trzeba pamiętać o zachowaniu kąta prostego do osi rury z tworzywa sztucznego.
Po wykonaniu precyzyjnego cięcia, kolejnym krokiem jest sfazowanie końcówek rur.
Za pomocą suchej szmatki usuwa się opiłki, które mogą przeszkadzać w klejeniu.
Po nałożeniu kleju i wciśnięciu do oporu, odpowiednio przyciętej rury, konieczne jest dokonanie obrotu o 90 stopni by klej został lepiej rozprowadzony.
Elementy, które są łączone, przetrzymywane są w jednej pozycji przez około 30 sekund.
Cały proces klejenia nie powinien przekraczać z kolei 60 sekund.
Jeśli chodzi o łączenie elementów do instalacji zimnej wody, należy stosować specjalne złączki z gwintem zewnętrznym PVC-U, z kolei przy łączeniu elementów do instalacji ciepłej wody, stosuje się połączenia śrubunkowe.
Przy budowie instalacji wodnej z tworzywa sztucznego trzeba pamiętać o kilku dodatkowych zasadach.
- Po pierwsze, nie można używać kleju, który przekroczył termin ważności lub zmienił swoją konsystencję na galaretowatą.
- Po drugie, nie wolno łączyć ze sobą rur i łączników w temperaturze niższej niż 5 stopni Celsjusza i w trakcie opadów, a także używać otwartego ognia w pobliżu miejsca, w którym dochodzi do łączenia elementów instalacji.
- Oprócz tego należy zwrócić również uwagę na to, by źródła ciepłej wody użytkowej, wchodzące w skład instalacji wodnej, posiadały urządzenia termostatyczne, które przeciwdziałają przedostawaniu się do niej ciepłej wody o temperaturze powyżej 80 stopni Celsjusza. W innym przypadku może dojść do uszkodzenia rur i złączy, czego efektem może być zalanie domu przez wodę lub też uwolnienie się groźnych dla zdrowia oparów (np. chloru, którym woda jest traktowana w oczyszczalni ścieków).
Żywotność instalacji wodnej miedzianej
Ze względu na wysoką wytrzymałość, wielu producentów rur i złączek wykonanych z miedzi, gwarantuje 50-letnią trwałość wykonanej z nich instalacji wodnej.
Ta wysoka trwałość jest efektem dużej odporności miedzi na wodę oraz na przenoszone wraz z nią substancje.
Oczywiście nie da się przewidzieć, czy instalacja wodna z miedzi przetrwa tak długi okres czasu bez większych problemów.
Zdarza się, że w instalacjach wodnych pracujących w ciężkich warunkach, dochodzi do poważnych uszkodzeń.
Jest to wynikiem np. wysokiej temperatury, wilgotności czy też uszkodzeń o charakterze mechanicznym.
Żywotność instalacji z tworzywa sztucznego
Sporym atutem instalacji z tworzywa sztucznego jest to, że są one stosunkowo tanie. Z drugiej strony niestety nie są one jednak tak żywotne, jak instalacje z miedzi.
Na instalacje z tworzywa sztucznego ich producent daje bowiem gwarancję 25 lat.
Po tym okresie mogą zdarzyć się uszkodzenia, które będą wymagały wymiany jej poszczególnych elementów.
Jeśli jednak instalacja z tworzywa sztucznego zostanie zbudowana niezwykle precyzyjnie, z dbałością o dobre połączenie jej elementów, może się zdarzyć, że będzie ona działała bez większych usterek nawet przez 50 lat, czyli tyle samo czasu, co instalacja miedziana.
Na który rodzaj instalacji warto postawić?
Decyzja o wyborze instalacji wodnej z elementami z tworzywa sztucznego lub z miedzi jest bardzo trudna.
Obie odmiany instalacji wodnych cieszą się bowiem bardzo dużą popularnością związaną z szeregiem ich zalet.
Trudno jest powiedzieć obecnie, które z nich są częściej wybierane przy budowie nowego obiektu lub w trakcie jego remontu.
Czym się zatem należy kierować, aby wybrać najbardziej odpowiednie dla danego obiektu rozwiązanie?
Jeśli dominującym czynnikiem wpływającym na wybór materiałów, z których będzie wykonana instalacja wodna, jest cena, warto jest postawić na instalację wodną z tworzywa sztucznego.
Należy jednak wówczas zadbać o to, by łączenia w takiej instalacji zostały wykonane prawidłowo.
Elementy instalacji z plastiku są znacznie bardziej delikatne od tych wykonanych z miedzi, dlatego warto jest zatrudnić doświadczonego fachowca, który nie popełni błędów przy konstruowaniu takiej instalacji.
W ten sposób zwiększy się także maksymalnie jej wytrzymałość na działanie w trudnych warunkach.
Dodatkowo, w przypadku czerpania przez instalację z tworzywa sztucznego zimnej wody pitnej, konieczne jest zadbanie o jej odpowiednie przefiltrowanie za pomocą specjalnych filtrów, by nie doszło do zakażenia organizmu gromadzącym się w rurach materiałem mikrobiologicznym.
Gdy głównym czynnikiem, który będzie przesądzał o wyborze rodzaju instalacji wodnej jest natomiast wysoka wytrzymałość, warto jest z kolei zdecydować się na instalację z elementami wykonanymi z wysokogatunkowej miedzi.
Jest ona w stanie przetrwać bez żadnej ingerencji przez wiele lat, przez co nie sprawia ona najmniejszych kłopotów w funkcjonowaniu instalacji wodnych danego obiektu.
Brak awaryjności jest szczególnie ważny w zakładach pracy oraz w obiektach użyteczności publicznej, gdzie nagłe problemy tego typu mogą skutkować w poważnych utrudnieniach w wykonywaniu określonych prac.
W przypadku podjęcia decyzji o zastosowaniu instalacji wodnej wykonanej z miedzi, trzeba liczyć się jednak z wysokimi kosztami, szczególnie jeśli jest to rozbudowana instalacja wielopiętrowego obiektu.
Rewelacyjne jest to, jak autor potrafi przystępnie wyjaśnić nawet najbardziej skomplikowane kwestie.