Projekt ogrodu: cena, zasady projektowania [krok po kroku]

Ogród, czyli zielone płuca dla domowników, gdzie można odpocząć, a zarazem miejsce spotkań. Ogród może pełnić wiele różnych funkcji, dlatego tak ważne jest, aby projekt ogrodu uwzględniał różne jego oblicza.

Projekt ogrodu

Zaprojektowanie tego uroczego, zielonego zakątka nie jest sprawą prostą, ponieważ opracowując projekt trzeba uwzględnić bardzo wiele różnorodnych kwestii, jak np.:

• nasłonecznienie działki,
• rodzaj gleby,
• wilgotność podłoża.

To wszystko ma znaczenie w kontekście odpowiedniego doboru roślin, które mają zaspokoić nasz gust estetyczny. Aby tak się stało, podczas projektowania ogrodu należy zestawić gatunki i odmiany, które stanowią dla siebie dobre sąsiedztwo. Kluczowa jest także ich pielęgnacja. Projekty ogrodów tworzy się z myślą o tym, żeby ogród służył w nienagannym stanie przez lata i zarazem nie wymagał zbyt wiele pracy na co dzień. Nie ma tutaj miejsca na przypadek i chaos. Odpowiedni projekt musi też uwzględniać wszystkie potrzeby domowników oraz ich możliwości finansowe. Można skorzystać z pomocy profesjonalnych architektów krajobrazu, którzy przygotują projekt i wtedy na pewno oszczędza się mnóstwo czasu i nerwów, ale trzeba się liczyć z dodatkowym wydatkiem. Samodzielne projektowanie ogrodów wymaga trochę wiedzy, więc przed przystąpieniem do działania należy poczytać na ten temat, aby dowiedzieć się, jakie pułapki czyhają, na co zwrócić uwagę i czego się wystrzegać podejmując się projektowania ogrodu. Pewnym ułatwieniem przy tworzeniu projektu ogrodu mogą okazać się darmowe programy komputerowe online pomagające zaprojektować ogród, tym bardziej, że niektóre z nich mają wykazy roślin ogrodowych i krzewów ozdobnych. Można za ich pomocą samemu zaprojektować ogród i jest to alternatywa do projektowania ogrodów przez architekta krajobrazu. Trzeba jednak pamiętać, że projektowanie ogrodów jest czasochłonne i nie da się stworzyć sensownego projektu ogrodu w krótkim czasie.

Jeżeli zależy nam tym, aby szybko przystąpić do prac w ogrodzie, to najlepszym pomysłem będzie skorzystanie z pomocy fachowców od projektowania ogrodów. Podobnie w przypadku, kiedy nie czujemy się za bardzo na siłach, aby sprostać takiemu zadaniu. Błędy projektowe mogą okazać się dość kosztowne. Poza tym wszelkiego typu poprawki zawsze oznaczają spore problemy. Zdecydowanie łatwiej tworzyć projekt od podstaw.

Warto również pamiętać, że o wyglądzie ogrodu powinno się pomyśleć już na etapie budowy domu, chyba że chcemy dokonać rewolucji w już istniejącym ogrodzie.

Jednak ta pierwsza opcja jest lepsza, ponieważ mamy wtedy do dyspozycji sprzęt ciężki, który nam pomoże w przygotowaniu terenu pod założenie ogrodu.

Ponadto możemy dokładnie zaplanować instalację elektryczną i określić, gdzie mają się znaleźć przewody elektryczne pod ziemią, które są niezbędne przy doprowadzaniu energii elektrycznej np. do altany, projektowaniu oświetlenia i oczka wodnego, wykonywaniu systemu automatycznego nawadniania.

Na pewno każdy gotowy projekt ogrodu przed domem musi uwzględniać ukształtowanie i budowę terenu, dokładny zarys trawnika oraz rabat. Podczas projektowania ogrodów konieczne jest przemyślenie wymiarów i umiejscowienia tarasu, ewentualnie altany bądź patio oraz wszystkich innych elementów małej architektury.

Ile kosztują profesjonalne projekty ogrodów?

Cena projektu ogrodu zależy od wielkości oraz lokalizacji.

W przypadku obszaru do 500 m2 (niewielki projekt) architekci krajobrazu żądają kwot od około 1 000 zł.

Za projekt ogrodu powyżej 2 000 m2 architekci krajobrazu żądają około 2 300 – 2 500 zł.

Należy zaznaczyć, że cena projektowania ogrodów zawiera również tak istotne elementy, jak dokładne wymierzenie przestrzeni ogrodowej, sporządzenie analizy gleby, a w istniejących już ogrodach także przygotowanie inwentaryzacji wszystkich roślin.

Projekt ogrodu krok po kroku

Krok 1: podzielenie ogrodu na strefy

W ten etap projektowania ogrodów powinni być zaangażowani wszyscy domownicy. Chodzi o to, aby każdy wyraził swoje oczekiwania względem wyglądu ogrodu i jego funkcji. Teren może przecież mieć różnorakie przeznaczenie, a w razie sprzecznych opinii trzeba jakoś znaleźć złoty środek. Dobrze zaprojektowany ogród jest fantastycznym miejscem wypoczynku dla całej rodziny i sprawia wrażenie większego.

Strefa wypoczynkowa

Wiele osób docenia przede wszystkim funkcję wypoczynkową ogrodu. Dla nich będzie to kącik relaksu, swoista odskocznia od hałasu i zgiełku miasta oraz życia w pośpiechu. Taka zielona oaza ma wyciszać, pozwalać na pełen kontakt z naturą i zarazem osłonić przed wścibskimi spojrzeniami sąsiadów, a także przechodniów. Wydaje się, że część wypoczynkowa jest niezbędna w każdym ogrodzie, ale pozostaje pytanie, na ile ona ma być duża i to właśnie należy ustalić ze wszystkimi domownikami podczas projektowania ogrodów. Nawet mały ogród może mieć wygodną strefę relaksu. Pozostaje jeszcze kwestia przestrzeni na spotkania rodzinne i towarzyskie, które również powinno znaleźć się w strefie wypoczynku. Mogą być nawet dwie takie części – jedna na tarasie, a druga w głębi ogrodu. Dotyczy to oczywiście trochę większych przestrzeni ogrodowych.

Strefa aktywności

Rodzina z dziećmi musi uwzględnić potrzeby milusińskich i pomyśleć nad stworzeniem dla nich przestrzeni na aktywność ruchową. Najmłodsi będą zadowoleni z placu zabaw. Obecnie są nawet dostępne gotowe zestawy zawierające huśtawkę, piaskownicę i zjeżdżalnię. Należy jedynie wygospodarować odpowiedni teren na ustawienie takiego zestawu, najlepiej na miękkim podłożu i na widoku rodziców. Wokół nie może być żadnych roślin kłujących bądź wijących się, aby zabawa była w pełni bezpieczna. Starsze dzieci mogą pragnąć małego boiska do gry w piłkę, czy domku na drzewie, a nastolatki będą zadowolone z tablicy do gry w koszykówkę. Najmłodszym na pewno spodoba się domek ogrodowy dla dzieci, projekty ogrodów dla rodzin z dziećmi powinny więc uwzględniać miejsca na aranżację placu zabaw.

Strefa reprezentacyjna

Niektóre osoby nade wszystko pragną podkreślić funkcję reprezentacyjną ogrodu. Można to w miarę łatwo osiągnąć poprzez zwrócenie szczególnej uwagi na aranżację części frontowej. To tam powinny się znaleźć najbardziej ekskluzywne okazy roślin i zarazem wypielęgnowane ścieżki, może również jakiś szykowny element małej architektury. Warto jednak nie przesadzać w tym wyrażaniu swojej zasobności portfela, aby nie popaść w kicz. Ponadto niektóre rośliny są efektowne, ale niezwykle uciążliwe w uprawie.

Strefa użytkowa

Coraz częściej widać zamiłowanie do projektowania ogrodu z częścią użytkową z własnym warzywniakiem i zielnikiem; zdarzają się osoby, które szczególnie sobie cenią możliwość wyhodowania własnych owoców, warzyw i ziół. To wymaga nakładu pracy i mnóstwa sił, ale efekty zawsze dają radość. Jakże miło zjeść jakiś owoc prosto z krzaczka, a poza tym można uprawiać rośliny bez stosowania chemii. Samo zdrowie 🙂

Strefa gospodarcza

Projekty ogrodów muszą jeszcze uwzględnić strefę gospodarczą. W zależności od potrzeb będzie się w niej znajdować np. drewutnia, kompostownik, czy nawet przydomowy kurnik.

Warto taką część oddzielić:

• pergolą,
• żywopłotem,
• trejażem.

Można te wszystkie powyższe funkcje pomieścić nawet na stosunkowo niewielkim obszarze, o ile sporządzi się dobry projekt ogrodu, który obejmie dobór roślin, charakter małej architektury i rysunek całego wyposażenia.

Przy rozplanowaniu na pewno trzeba wziąć pod uwagę kształt ogrodu, ukształtowanie terenu, a nawet ilość wyjść z domu do części ogrodowej oraz sąsiedztwo poszczególnych stref. Trudno byłoby o wyciszenie bezpośrednio obok biegających za piłką dzieci albo miły posiłek w towarzystwie kompostownika. Poszczególne części ogrodu muszą ze sobą współgrać, a zarazem należy zadbać o to, aby cały ogród ładnie komponował się zarówno z bryłą domu, jak i otoczeniem. Jednakowoż nie wolno ulegać presji sąsiedzkiej – ogród powinien być odzwierciedleniem gustów i potrzeb naszej rodziny, a nie sąsiadów. Jeżeli okoliczne ogrody są urządzone w stylu minimalistycznym, a nam najbardziej odpowiada ogród naturalistyczny, to trzeba zastanowić się, jak zgrabnie połączyć te dwie koncepcje, a w zasadzie, w jaki sposób estetycznie oddzielić się od otoczenia. Nie wolno zapominać, że każdy element ogrodu oznacza określony wydatek i to również należy uwzględnić w projekcie. Czasami na realizację marzeń brakuje funduszy. W takiej sytuacji można zakładanie ogrodu podzielić na etapy albo trochę zrewidować nasze plany względem ostatecznego wyglądu naszej oazy zieleni. W fazie wstępnej projektowania ogrodów powinno się również omówić kwestię zajmowania się ogrodem. To w dużym zakresie determinuje wybór określonego stylu. W tym aspekcie będzie też istotny sposób spędzania wakacji – jeżeli przez dwa miesiące praktycznie nikogo w domu nie ma, wtedy najlepszym rozwiązaniem byłby “ogród samoobsługowy”, który nie wymaga wielu działań.

Taki będzie na przykład ogród żwirowy z iglakami:

• jałowcem,
• tujami,
• cyprysikami.

Ponadto trzeba wyznaczyć określoną wielkość trawnika, rabat i tarasu, a także ustalić ich wygląd. Inaczej zaprezentuje się ogród ze swobodnymi, wręcz zacierającymi się granicami w stosunku do przestrzeni, w której dominują geometryczne kształty i rabaty.

Krok 2: rośliny

Trzeba pamiętać, że podczas projektowania ogrodów nie zawsze uda się zrealizować wszystkie zamierzenia w tym aspekcie. Rośliny mają określone wymagania względem gleby czy nasłonecznienia i niekoniecznie wszystkie, które nam się podobają sprawdzą się w naszym ogrodzie. Trochę to sztuka kompromisów, ale liczy się efekt końcowy i wygląd ogrodu nie tylko za rok, ale i za dwadzieścia lat. Przy wyborze roślin zawsze należy uwzględnić kilka rzeczy:

Warunki glebowe

Wymagania poszczególnych gatunków roślin bywają różnorodne. Większość lubi żyzne i przepuszczalne gleby o lekko zasadowym bądź obojętnym odczynie, ale niektóre rośliny na takich podłożach będą kiepsko rosły albo nawet marniały, gdyż potrzebują ziemi o odczynie kwaśnym. To przede wszystkim rośliny wrzosowate, a do tej rodziny należą nie tylko wszystkie wrzosy i wrzośce, ale także:

• różaneczniki,
• azalie,
• kalina,
• borówka,
• żurawina.

Ze względu na podobne wymagania glebowe najlepiej kiedy posadzimy rośliny razem i będziemy tak dobrać, aby cieszyć się kolorowym zakątkiem przez prawie cały rok. Białe, różowe i czerwone wrzośce zakwitają wczesną wiosną, w maju i czerwcu pojawiają się azalie i różaneczniki, a latem i jesienią pięknie kwitnie wrzos oraz widać smakowite owoce borówki amerykańskiej i żurawiny. Warto także pamiętać, że najpiękniejsza lawenda wyrośnie w podłożu suchym i jałowym. Takie też warunki preferuje większość roślin iglastych oraz rozchodniki i rojniki. Z kolei skalnicowata żurawka lubi glebę gliniastą. Jeżeli zależy nam na zmianie struktury gleby, to do podłoża gliniastego można dodać piasek, zbyt jałową ziemię należy wzbogacić torfem i nawozami organicznymi, a do mało kwaśnej dosypać torf kwaśny.

Nasłonecznienie

Dobrego nasłonecznienia potrzebuje nie tylko większość roślin kwitnących, ale także trawnik. W cieniu trawnik zaczyna marnieć, pojawia się mech, a niekiedy choroby grzybowe, dlatego warto dobrze przemyśleć lokalizację przed założeniem trawnika. Jeżeli w ogrodzie jest mało słońca, to lepiej zrezygnować z trawnika i wysypać ozdobny żwirek, który bardzo ładnie będzie podkreślał zieleń i inne barwy roślin. Jednak nadmiar słońca też nie jest dobry, szczególnie przy niedoborach wody. W przypadku dużej ilości cienia w ogrodzie należy wybierać rośliny cieniolubne. W warunkach zacienionych dobrze się czują wszelkiego typu rośliny pochodzące ze środowiska leśnego. Niektóre z nich naprawdę pięknie kwitną i trzeba postarać się dobrać rośliny zapewniające ładny widok przez cały rok.

Już wczesną wiosną pojawią się:

• pierwiosnki,
• przebiśniegi,
• przylaszczki.

Później nastaje czas:

• fiołków,
• zawilców,
• sasanek,
• konwalii.

Latem zakwitną:

• naparstnice purpurowe,
• dzwonki,
• orliki.

Dobrze pomyśleć o cieniolubnych roślinach zadarniających, które zapobiegają rozwojowi chwastów.

Szczególnie pięknie prezentują się:

• barwinek pospolity,
• dąbrówka rozłogowa,
• miodunka plamista.

Tereny zacienione są również idealne dla wszystkich:

• paproci,
• funkii,
• tawułek.

Oczywiście świetnie sobie poradzi też bluszcz, którym można obsadzić zacienione mury.

Nawadnianie

Trudno sobie wyobrazić właściwy wzrost i rozwój roślin bez odpowiedniej ilości wody, aczkolwiek i w tym względzie bywają różne wymagania. Rośliny wrzosowate zaczynają marnieć i chorować, kiedy ziemia jest sucha. One potrzebują nieustannie wilgotnej gleby. Z kolei dziewanna, szałwia omszona, czyściec wełnisty, lawenda i wszystkie odmiany rojników i rozchodników preferują niezbyt obfite podlewanie i nawet świetnie sobie radzą ze suszą. W takich warunkach dobrze poradzą sobie niektóre krzewy ogrodowe i drzewa, zwłaszcza iglaste, ale także robinia, grab pospolity, dąb szypułkowy czy też brzoza brodawkowata. Jeżeli w naszym ogrodzie będą zakątki z roślinami potrzebującymi dużych ilości wody, to warto w projekcie zaplanować zainstalowanie specjalnego systemu automatycznego nawadniania ogrodu. Dzięki zraszaczom, lub liniom kroplującym nawet susza nie będzie groźna dla roślin ogrodowych.

Kolorystyka i pokrój roślin

W ogrodzie można wyczarować wielobarwny dywan, aczkolwiek warto zachować pewien umiar. Zbyt duża ilość kolorów może wyglądać kiczowato. Trzeba również dobrze zestawiać ze sobą barwy kwitnących roślin. Bardzo ciekawy efekt osiągnie się poprzez posadzenie obok siebie gatunków o barwach kontrastujących, ale równie interesująco może wyglądać zestaw roślin o kolorach uzupełniających, czyli różnych odcieniach tego samego koloru. Niektórzy decydują się na ogrody jednokolorowe. Fantastycznie prezentują się ogrody białe, w których biel kwiatów, liści, owoców oraz kory drzew fantastycznie komponuje się z zielenią. Odpowiedni dobór kolorystyczny roślin podczas projektowania ogrodów pozwala na stworzenie niebanalnych kompozycji, które zachwycą zarówno domowników, jak i gości. W projekcie powinno znaleźć się miejsce na rośliny zimozielone, aby nawet zimą można było podziwiać ogród. Wiadomo, że iglaki nie zrzucają igieł, ale nie trzeba się do nich ograniczać. Zielone pozostają także liście mahonii, ostrokrzewu oraz bukszpanu. Zieleń to nie jest jedyna barwa, oprócz szarości oczywiście, z jaką można spotkać się w ogrodach zimowych. Czerwone jagody berberysu i pomarańczowe owoce rokitnika mogą prawie cała zimę pozostać na drzewie, o ile wcześniej nie staną się pokarmem dla ptaków. Podobnie jest z owocami rajskiej jabłoni. Z kolei dereń biały ma śliczne pędy w kolorze jaskrawoczerwonym, które fantastycznie wyglądają z zielenią i pięknie kontrastują z bielą śniegu. Niezwykle prezentują się też doceniane przez doświadczonych ogrodników odmiany traw ozdobnych, które mogą tworzyć malownicze kępy.

Kolejna rzecz, na jaką trzeba zwrócić uwagę dotyczy pokroju roślin, a ten bywa różny. Projekt musi uwzględniać odpowiednie rozmieszczenie roślin, aby wyższe nie zasłaniały tych rosnących niżej. Obowiązuje tutaj zasada znana z malarstwa krajobrazowego – najbardziej oddalone, z tyłu rabat powinny się znaleźć drzewa lub wysokie rośliny o pokroju stożkowatym bądź kolumnowym. Przed nimi jest miejsce na rośliny o pokroju rozłożystym, czy rabatę o kulistym kształcie, a najbliżej wolnej przestrzeni należy zasadzić roślinność płożącą i trawnik. Wtedy cała aranżacja będzie zwarta, logiczna, a zarazem umożliwi dostęp do światłą słonecznego najmniejszym gatunkom. Warto pamiętać, że drzewa posadzone zbyt blisko domu nie tylko zasłaniają widok i zabierają światło, ale rozrastająca się korona może uszkodzić dach, a system korzeniowy zniszczyć fundamenty domu. Ważna jest również ilość roślin. Nie wolno zapominać, że rośliny się rozrastają, więc na początku może, a nawet musi wyglądać “łyso”. Również nadmiar gatunków nie jest wskazany, głównie w ogrodach niezbyt dużych, ponieważ wprowadza się pewien chaos kompozycyjny. Ponadto łatwiej wtedy o konflikty – pamiętajmy, że rośliny też mają swoje upodobania i na przykład niektóre zioła nie lubią towarzystwa aksamitek.

Ścieżki i alejki

Rośliny to jedno, ale podczas projektowania trzeba również zadbać o jakość i wygląd ścieżek w ogrodzie. One również muszą współgrać ze stylem ogrodu i całą roślinnością – inaczej będą przebiegały w projekcie ogrodu barokowego, inaczej wygląda aranżacja ogrodu nowoczesnego. Ważny będzie wybór materiału na ścieżki oraz sposób ich poprowadzenia. Lepiej sobie nie utrudniać życia, w końcu trzeba jakoś wygodnie dojść do altany albo do rabat, aby je pielęgnować. Dobre projekty ogrodów powinny przewidzieć funkcjonalną komunikację w ogrodzie.

Krok 3: mała architektura

Elementy małej architektury należy zgrabnie wkomponować w projekt. Z jednej strony będą przyciągać wzrok, urozmaicając duży i mały ogród, a z drugiej strony pełnią funkcje praktyczne. Altana ogrodowa nie tylko zapewni zacienienie, ale także stworzy niezwykle urokliwe i przyjemne miejsce do wypoczynku albo zorganizowania przyjęcia. Można ją obsadzić wyjątkowej urody pnączami, które cudownie przebarwiają się jesienią. Fantastycznie będzie też harmonizować z roślinnością jakiś zbiornik wodny. Wiele osób decyduje się na oczko wodne w ogrodzie, najlepiej w nieregularnych kształtach. Oczko wodne dobrze obsadzić roślinami wodnymi i wyłożyć kamieniami. Ciekawy efekt przez cały sezon zapewni oczko wodne z zawieszonym nad nim małym mostkiem drewnianym. Na bardzo rozległych działkach sprawdzi się także staw kąpielowy, czy basen ogrodowy, które będą miłym urozmaiceniem dla osób lubiących pluskać się na świeżym powietrzu w wodzie. Nawet w małym ogrodzie na pewno znajdzie się miejsce na niewielką, ale śliczną fontannę, a przy niej warto umieścić jakąś ławeczkę, ewentualnie jeszcze ozdobny posąg. W dużych ogrodach sprawdzi się też murowany grill z wędzarnią, w którym można przyrządzać smakołyki na wieczorne biesiady. Ciekawie prezentują się drewniane pergole, trejaże i kratownice obrośnięte roślinnością, które zapewniają relaks na świeżym powietrzu. Mogą one chronić przed sąsiadami, odgradzać poszczególne części ogrodu, a ponadto pergolę często wykorzystuje się jako zadaszenie tarasu zewnętrznego bądź na wiatę garażową. W ogrodzie musi być wygodnie, a to zapewnią ławeczki czy też huśtawki ogrodowe. Nie można także zapominać o ozdobnych donicach i murkach.

Projektując cały ogród, który będzie wygodny i funkcjonalny warto, aby projekty ogrodów zawierały wszystkie powyższe elementy, były spójne i zgodne z oczekiwaniami domowników. Poprawnie zaprojektowany ogród będzie cieszył oczy o różnych porach roku i zapewni komfortowe miejsce do odpoczynku na świeżym powietrzu całej rodzinie. Pamiętajmy, że małe ogrody mogą być trudniejsze do zaprojektowania niż duże ogrody, dlatego w ich przypadku zalecamy zasięgnąć porady architekta krajobrazu.