Zakładanie trawnika: kiedy i jak założyć trawnik krok po kroku

Trawnik może być ozdobą ogrodu. Mało osób zdaje sobie sprawę z faktu, iż pierwsze trawniki pojawiły się 400 lat temu w Indiach. Już wtedy trawnik pełnił funkcję ozdobną tak jak ten współczesny (o ile oczywiście zostanie prawidłowo założony, a później będzie odpowiednio pielęgnowany).

Zakładanie trawnika w ogrodzie

Teoretycznie wydaje się, że założenie trawnika w ogrodzie nie powinno sprawić żadnych problemów, jednak wiele osób popełnia błędy, które skutkują nieładnym wyglądem tego pasa zieleni.

Wbrew pozorom zakładanie trawnika nie polega wyłącznie na wysiewie i podlaniu nasion.

Nigdy nie należy zakładać trawnika przed położeniem koniecznych instalacji np.:

• oświetlenia,
• nawadniania ogrodu,
• wytyczeniem oraz ułożeniem całej nawierzchni,
• wybudowaniem elementów małej architektury,
• wyznaczeniem rabat,
• posadzeniem roślin.

Młoda trawa jest na tyle delikatna, że naprawdę łatwo ją zniszczyć i to nawet przy częstym chodzeniu po niej.

Jeśli chcemy mieć piękny trawnik optymalnym czasem na założenie trawnika będzie wczesna wiosna, z tym że ziemia powinna obeschnąć, natomiast temperatura wzrosnąć do minimum 10℃.

Dotyczy to zwłaszcza trawnika z siewu, trawnik z rolki ma zdecydowanie większą odporność na niskie temperatury.

W praktyce najczęściej na zakładanie trawnika wybiera się kwiecień albo maj.

Niektórzy też decydują się założyć trawnik w okresie późnego lata albo jesienią, a więc pod koniec sierpnia do końca września, a w przypadku zakładania trawnika z rolki często październik, a czasami nawet listopad okazują się dobrym momentem.

Latem zazwyczaj jest zbyt ciepło aby założyć trawnik, a gleba jest za mocno wysuszona i szczególnie trawnik z siewu może łatwo ulec zniszczeniu.

Przy wyjątkowo wysokich temperaturach nie pomoże nawet ciągłe podlewanie trawnika niewielkim strumieniem wody.

Zakładanie trawnika krok po kroku

Kiedy nadejdzie odpowiedni czas i wybierze się najlepsze miejsce na trawnik, można przystąpić do prac właściwych. Optymalne miejsce dla ładnego wzrostu trawy powinno być nasłonecznione, optymalne podłoże to przepuszczalna gleba piaszczysto gliniasta. Gleba nie musi być bardzo żyzna, ale przy zakładaniu trawnika warto pamiętać, że musi zapewniać korzeniom łatwy dostęp do wody i powietrza.

Lekkie i próchnicze podłoże niekoniecznie występuje w każdym ogrodzie, więc przy zakładaniu trawnika trzeba zadbać o stworzenie jak najbardziej korzystnych warunków glebowych dla trawnika.

Warto też zastanowić się nad przeznaczeniem trawnika, aby dobrać odpowiedni rodzaj trawy.

Podczas zakładania trawnika trzeba też pamiętać o oddzieleniu trawnika od innych roślin nasadzonych i raczej ograniczyć sianie trawy w miejscach trudno dostępnych, aby nie utrudniać sobie późniejszej pielęgnacji. Chodzi o to, że wysiew nasion trawy bezpośrednio przy ścianie domu lub schodach uniemożliwi wjechanie kosiarką do trawy.

Jeśli chcemy zakładać trawnik warto cały proces podzielić na poszczególne etapy zakładania trawnika.

Przygotowanie podłoża pod trawnik

Etap wstępny przy zakładaniu trawnika, czyli przygotowanie podłoża pod trawnik okazuje się wyjątkowo ważny i to zarówno w przypadku ziemi pod wysiew nasion, jak i rozłożenia trawy z rolki.

Oczyszczanie podłoża, na którym chcemy posadzić trawę

Podłoże musi być przede wszystkim idealnie oczyszczone z wszelkich materiałów pozostałych po budowie domu czy też innych śmieci. Bardzo niedobry wpływ na samą glebę, a zwłaszcza na rośliny mają resztki zaprawy murarskiej, cegły, gruz, a także kamienie. Ze stosunkowo niewielkiego terenu można szybko usunąć wszystkie tego typu rzeczy, gorzej z miejscem rozległym, jednak takie przygotowanie podłoża okazuje się konieczne, jeżeli zależy nam na ładnym trawniku.

Gleba pod trawnik musi być rozluźniona i dlatego konieczne jest przekopanie i przygotowanie gleby przed zakładaniem trawnika. Można to uczynić szpadlem, ale przy większej przestrzeni na pewno lepszym wyborem będzie glebogryzarka. Skiby należy dobrze rozluźnić poprzez wytrząsanie je za pomocą specjalnych wideł płaskich, amerykańskich.

Przy takim podłożu zdecydowanie łatwiej usunąć korzenie wieloletnich chwastów, jak:

• skrzyp,
• mniszek,
• babka.

Gorzej jest z perzem i czasami nie obejdzie się bez herbicydów, jednak to ostateczność.

Jeżeli da się przygotować glebę bez zastosowania oprysku, to na pewno lepiej.

Herbicydy nie tylko niszczą wszystko, ale po ich użyciu należy odczekać przynajmniej trzy tygodnie przed przystąpieniem do siewu lub rozłożenia rolek.

Mechaniczne usuwanie perzu wymaga czasu i sił, ale też daje efekty.

Typy gleby pod trawą

Koniecznie trzeba też poprawić jakość podłoża.

Ziemia gliniasta ma za bardzo zwięzłą strukturę, więc należy ją rozluźnić poprzez dodanie torfu jasnego w ilości 5-10 l na metr kwadratowy i centymetrowej warstwy grubego piasku.

Z kolei glebę piaszczystą najlepiej wzbogacić kompostem, próchnicą i kilkucentymetrową warstwą ziemi gliniastej.

Równie istotny dla wzrostu trawy, co struktura, jest także odczyn podłoża.

Trawa wymaga lekko kwaśnego środowiska o odczynie 5,5 – 6,5 pH.

Samodzielne ustalenie odczynu jest możliwe za pomocą pehametru, który można nabyć w każdym sklepie ogrodniczym.

Kiedy gleba okazuje się zbyt kwaśna, to trzeba ją zmieszać z kredą bądź wapnem ogrodowym, natomiast zbyt zasadową z nawozami siarczanowymi albo torfem kwaśnym.

Podłoże powinno też być użyźnione i odżywione.

Jeżeli planuje się założenie trawnika na wiosnę, to najkorzystniej rozrzucić już jesienią nawóz organiczny.

Nadają się:

• kompost,
• obornik,
• substrat torfowy.

Można również na trzy tygodnie przed siewem zastosować specjalny nawóz do trawników i wymieszać go starannie z ziemią.

Krety

Chyba każdy, kto kiedykolwiek miał trawnik dobrze wie, jak wiele złego mogą uczynić krety i dlatego zaleca się ułożenie siatki przeciw kretom, mniej więcej na głębokości 10 cm.

Trawnik z kopcami z pewnością nie prezentuje się okazale.

Obrzeża trawnika

Warto również wkopać obrzeża trawnikowe, aby zapobiec przerastaniu darni poza trawnik.

Jako krawędzie trawnika może posłużyć palisada betonowa.

Ważne, aby o tym pamiętać szczególnie, gdy obok trawnika zasadzi się piękne kwiaty albo będą grządki warzywno-ziołowe.

Ukształtowanie powierzchni pod darń

Niestety na tym jeszcze nie kończą się prace przygotowawcze, ponieważ konieczne jest wyrównywanie terenu przed założeniem trawnika.

Najłatwiej pielęgnować murawę mającą równą powierzchnię.

Podłoże musi być wygładzone.

Przy trawniku płaskim warto zastosować niewielki spadek rzędu 1-3%, co ułatwi szybki spływ wody w czasie ulewnego deszczu.

Przy dużym terenie może być lekkie pofalowanie, ale nie większe niż 3%.

Grunt przed siewem powinno się jeszcze ustabilizować i w tym celu należy go podlać dość obficie, a następnie odczekać dwa tygodnie, chyba że zastosuje się wałowanie terenu.

Służy do tego specjalny walec do trawników, którym zagęszcza się grunt ruchami w różne strony.

Powierzchnia musi zostać ubita na tyle, aby nie zostawiać wgłębienia po wejściu na nią.

Sianie trawy

Nasiona trawy mają zazwyczaj postać gotowych mieszanek, które zawierają kilka gatunków traw gazonowych.

To ważne, ponieważ w ten sposób trawa staje się bardziej odporna na choroby grzybowe, a ponadto różne nasiona traw wzajemnie się uzupełniają i trawnik prezentuje się ciekawie.

Przy wyborze określonej mieszanki traw należy uwzględnić sposób użytkowania murawy oraz warunki klimatyczno-glebowe.

Mieszanki intensywnie użytkowane wymagają trawnika rekreacyjnego, z kolei zadbany trawnik angielski zapewni wyjątkowe walory estetyczne.

Przy bardzo silnym nasłonecznieniu najlepiej zakładać trawnik rustykalny śródziemnomorski, który wykazuje dużą odporność na mocną ekspozycję słoneczną.

Natomiast przy słabym nasłonecznieniu i terenach wilgotnych najlepiej sprawdzą się mieszanki traw przeznaczone na trawnik zacieniony.

Na pewno, aby cieszyć się piękną murawą warto zakładać trawnik dopasowany do określonych warunków.

Koszt kilograma nasion oscyluje w granicach kilkunastu-kilkudziesięciu złotych, ale zakładając trawnik lepiej nie wybierać najtańszych mieszanek mało znanych producentów, ponieważ mogą one zawierać trawy pastewne; te nasiona traw kiełkują szybko, ale będą tworzyć nieestetyczne kępy.

Ważna jest też data ważności, ponieważ przeterminowane nasiona traw kiełkują znacznie gorzej.

Przyjmuje się, że na zakładany trawnik o powierzchni 100 m2 powinno wystarczyć około trzech kilogramów nasion.

Przy mniejszej ilości nasion darń będzie wolniej się zagęszczać, a ponadto mogą pojawić się chwasty.

Przy zakupie nasion trzeba pamiętać o odpowiednim zapasie na ewentualne dosiewki i tutaj ważna uwaga – jeżeli potrzeba 5 kg nasion traw, to należy kupić opakowanie w tej ilości, a nie np. dwa opakowania po 2,5 kg. Wykonanie wysiewu nasion z różnych opakowań zazwyczaj skutkuje nierównomiernym i nieładnym wzrostem traw.

Trawę wysiewa się podczas ciepłej i bezwietrznej pogody. Podczas zakładania trawnika nie powinno również padać.

Bezpośrednio przed wysiewem nasion należy delikatnie wzruszyć powierzchnię gleby grabiami, ale nie można spowodować żadnych nierówności czy też zagłębień oraz lekko ją podlać i poczekać aż się przesuszy warstwa wierzchnia.

Sianie trawnika ręczne jest oczywiście możliwe, jednak trudno wtedy o równomierny i szybki wysiew.

Przy dużym terenie to również wyjątkowo niewygodne, więc opłaca się zakup lub wypożyczenie specjalnego siewnika. Wydatek to stosunkowo niewielki, ponieważ całkiem niezłe siewniki można dostać za 50-80 zł, a usprawnienie pracy naprawdę spore.

Siewnik nadaje się również do nawożenia oraz piaskowania murawy.

Podczas zakładania trawnika nasiona traw należy rozrzucać równomiernie, najlepiej wysiewem krzyżowym, a więc pierwszą cześć nasion wysiewa się wzdłuż terenu, a drugą w poprzek.

Przy brzegach murawy warto dać więcej nasion, ponieważ łatwiej tam o uszkodzenia darni, szczególnie przy ścieżkach.

Przy ręcznym wysiewie zaleca się zmieszanie nasion z piaskiem, co ułatwi odpowiednie ich dawkowanie.

Pozostawienie nasion bez przykrycia kończy się tym, że część zostaje zdmuchnięta przez wiatr, wypłukana przez deszcz albo zjedzona przez ptaki. Z kolei za gruba warstwa ziemi w znacznym stopniu utrudnia kiełkowanie nasion. Spokojnie wystarczy 10-15 mm.

Raczej nie zaleca się torfu do przysypania nasion, gdyż ciężko wtedy rozrzucić warstwę równomierną, a tylko taka gwarantuje prawidłowe kiełkowanie trawy.

Po sianiu założony trawnik należy wałować i podlać rozproszonym strumieniem wody.

Kiełkowanie następuje po mniej więcej dwóch tygodniach.

Należy zwrócić uwagę, aby do czasu pierwszego koszenia, czyli przez kilka tygodni, nie chodzić po takim nowym trawniku, gdyż trawa musi się dobrze ukorzenić.

Trawa z rolki

Trochę wychodzi to drożej, ale też w zasadzie od razu można się cieszyć pięknym trawnikiem. Dostępne są zarówno trawy z rolki ozdobne, jak i rekreacyjne. Koszty mogą wzrosnąć przy konieczności zastosowania gatunków traw odpornych na zacienienie bądź nadmierną suchość. Przy zakupie trzeba zwrócić uwagę na to, aby rolki były odpowiednio zabezpieczone folią oraz zwinięte źdźbłami do wewnątrz. Nie mogą się rozpadać, bo to świadczy o ich przesuszeniu, podobnie jak obsypująca się ziemia. Korzenie muszą być gęste i białe, natomiast źdźbła trawy równo przycięte na długość mniej więcej 4 cm, a także intensywnie zielone. Darń nie może mieć żadnych chwastów.

Najlepiej przywieźć trawę z rolki, kiedy jest już przygotowane podłoże. W innym przypadku należy usunąć z rolek folię, przenieść je do cienia i regularnie zwilżać, a nawet konieczne okazuje się ich rozwinięcie i zraszanie. Jedna osoba spokojnie jest w stanie ułożyć 100 m² trawnika w ciągu jednego dnia. Pracę najlepiej rozpocząć wzdłuż ogrodzenia bądź budynku, można to też uczynić od najdłuższego boku trawnika. Poszczególne pasy trawnika z rolki układa się na cegiełkę – miejsca poprzecznych łączeń w rzędach sąsiednich nie mogą znajdować się w jednej linii, a poza tym źdźbła powinny zostać skierowane w tym samym kierunku, aby murawa wyglądała jednolicie.

Płaty trawy z rolki nie mogą na siebie nachodzić, jednak muszą przylegać do siebie. W razie postrzępionych albo nierównych brzegów trzeba będzie je wyrównać, najlepiej za pomocą ostrego noża. Należy zwrócić uwagę, aby płaszczyzna trawnika pozostawała cały czas równa i ewentualnie usuwać lub dosypać trochę ziemi.

Ułożoną darń z rolki dociska się delikatnie grabiami. Trawa z rolki nie może wystawać poza obrys trawnika, więc trzeba ją dociąć, a brzegi murawy obsypać ziemią i wtedy na pewno nie będą obsychać. Na koniec całość się wałuje i obficie podlewa. Jeżeli widać jakiekolwiek prześwity, to najprościej je wypełnić klinami darni, ewentualnie wysiać nasiona trawy. Taki trawnik nadaje się w zasadzie od razu do użytku, aczkolwiek zaleca się pozostawienie trawy w spokoju przez 2-3 tygodnie.

Trawnik z rolki, czy trawnik z siewu – co wybrać?

Tradycyjne zakładanie trawnika poprzez siew nasion jest nie wątpliwie bardziej czasochłonną metodą i wymaga wyjątkowo starannego przygotowania podłoża. Dużą zaletą natomiast będzie zdecydowanie większy wybór mieszanek nasion, a największym walorem cena. Jeśli zdecydowaliśmy się na zakładanie trawnika z siewu, koszt 1m2 wyniesie około 8-10 zł. Trzeba jednak po założeniu trawnika poczekać na efekty 2-3 miesiące.

Z kolei trawnik z rolki pozwala szybko uzyskać ładny pas zieleni, czasami już po dwóch tygodniach można go normalnie użytkować. Nadaje się też na tereny mające znaczne nachylenie i nie ma przeszkód, aby rozłożyć trawnik z rolki od połowy sierpnia czy nawet późnią jesienią. Wręcz zaleca się przeprowadzenie prac w chłodniejszy i wilgotny dzień, co pozwoli szybciej ukorzenić się darni.

Na pewno trzeba zwrócić uwagę na jakość trawy z rolki. Tylko zdrowa, intensywnie zielona i bez chwastów gwarantuje ładny i przede wszystkim trwały efekt. Cena metra kwadratowego trawnika z rolki wynosi 20-25 zł, więc jest dużo wyższa w porównaniu z trawnikiem z siewu.

Warto jeszcze dodać, że przygotowanie podłoża pod założenie trawnika wynosi około 3 zł/m2, a cena za rozłożenie siatki przeciw kretom to około 8 zł/m2.

Najlepsze gatunki traw

Tak naprawdę wybór zależy od tego, w jaki sposób trawnik będzie użytkowany. Trawy gazonowe umożliwiają uzyskanie pięknych kompozycji z miękką i delikatną darnią, jednak niezbyt odporną na deptanie. Wymagają również częstego koszenia, podlewania i systematycznej pielęgnacji.

Trawniki w ogrodach przydomowych najczęściej mają ładnie się prezentować, a jednocześnie być dość mocne i w miarę proste w pielęgnacji. Dlatego wykorzystuje się głównie mieszanki uniwersalne. Można też zdecydować się na mieszanki sportowe charakteryzujące się świetną wytrzymałością na intensywną eksploatację, ale też dużymi wymaganiami odnośnie pielęgnacji oraz wyższą ceną. W mieszankach występują różne gatunki traw. Zdecydowanie najbardziej popularnym jest życica trwała, która jest składnikiem praktycznie wszystkich mieszanek i to zarówno dekoracyjnych, jak i uniwersalnych oraz sportowych. Wyróżnia się szybkim tempem wzrostu i wytrzymałością na intensywne użytkowanie. Można ją wykorzystać do wypełnienia luk w murawie, potrzebuje jednak stanowisk słonecznych. Z kolei kostrzewa czerwona ma dekoracyjne liście, a zarazem jest bardzo odporna na deptanie i częste koszenie. Wykazuje też tolerancję na mróz i suszę, tworzy gęstą murawę.

Stosunkowo wolne tempo wzrostu wykazują:

• wiechlina łąkowa,
• kostrzewa owcza,
• kostrzewa trzcinowata.

Ten pierwszy gatunek nie nadaje się na gleby podmokłe czy wapienne i musi mieć idealne nasłonecznienie. Znajduje się w składzie wszystkich typów mieszanek i dobrze toleruje niskie koszenia trawnika, mróz i suszę. Kostrzewa owcza nie nadaje się tam, gdzie byłaby często deptana, ponieważ szybko zmarnieje. Natomiast wykazuje dobrą odporność na niekorzystne warunki siedliskowe i zmienne warunki atmosferyczne, aczkolwiek preferuje miejsca słoneczne. W przypadku mieszanki z mietlicą pospolitą trzeba mieć świadomość jej ekspansywności. Z reguły po kilku sezonach wypiera inne gatunki traw.

Koszenie trawy

Bardzo istotne dla wzrostu, krzewienia się traw oraz odporności na choroby i szkodniki będzie pierwsze koszenie trawy. Należy je wykonać, kiedy trawa osiągnie 8-10 cm i przyciąć ją na 4-6 cm. Poszczególne gatunki traw mają różny czas kiełkowania, od siedmiu do trzydziestu dni i dlatego trudno jednoznacznie stwierdzić, jak długo trzeba będzie poczekać na pierwsze koszenie trawy. Po prostu należy zakładając trawnik nadzorować wzrost trawy.

Bywa, że w pierwszych miesiącach od zakładania trawnika konieczne jest koszenie nawet dwa razy w tygodniu, choć zależy to od tempa wzrostu trawy. Nie wolno dopuścić do jej nadmiernego wzrostu, ale równie niekorzystne będzie zbyt niskie koszenie trawy.

Regularne przycinanie traw sprzyja rozkrzewianiu się trawy, a tym samym powstawaniu ładnej i gęstej darni. Trzeba zwrócić też uwagę na ostrość noża kosiarki: im bardziej ostry, tym trawa zostanie lepiej przycięta i nie będzie wyglądać jak poszarpana, a końcówki nie staną się białe.

Kolejne koszenie można przeprowadzić na wysokość 3,5 cm.

Generalnie lepszym rozwiązaniem, o ile zależy nam na pięknym trawniku, będzie częstsze koszenie i ścinanie niewielkiej części źdźbła niż rzadko, a przy tym bardzo nisko. Trawy nie należy też kosić w deszczu, ani w ciągu słonecznego dnia. Optymalne są godziny poranne bądź wieczorne.

Warto również pamiętać o podlaniu trawnika po koszeniu.

W następnym sezonie po założeniu trawnika przeprowadza się pierwsze wiosenne koszenie, zazwyczaj na przełomie marca i kwietnia, chyba że będą utrzymywać się długo mrozy albo zima i przedwiośnie okażą się wyjątkowo ciepłe. Ponownie konieczne jest obserwowanie wzrostu trawy i koszenie, kiedy źdźbła osiągną 6-8 cm.

Ostatnie jesienne koszenie ma miejsce najczęściej w połowie października. Jeżeli długo utrzymuje się ciepła pogoda, to nawet w listopadzie może zajść konieczność przycięcia trawy. Kiedy źdźbła mają około 4 cm, to ani nie będą się załamywać i gnić pod śniegiem, ani też nie przemarzną korzenie. Systematyczne koszenie bardzo pozytywnie wpływa na krzewienie się trawy i pozwala na równomierny wzrost wszystkim gatunkom z mieszanki, a nie jedynie tym najsilniej rosnącym.

Podlewanie trawnika i inne zabiegi pielęgnacyjne

Nawadnianie trawnika

Młody trawnik wymaga bardzo regularnego nawadniania, aczkolwiek trzeba uważać, aby strumień wody nie okazał się zbyt silny. Najkorzystniejsze jest delikatne nawadnianie, najlepiej wieczorem. Po wyrośnięciu trawy również nie można zapominać o nawadnianiu, zwłaszcza w upalne dni i należy to robić wcześnie rano lub późnym wieczorem. Dobrym rozwiązaniem są również systemy do automatycznego nawadniania trawników. Nawadnianie trawnika i koszenie trawy to nie wszystko, aby trawnik prezentował się okazale i nie miał mchu czy chwastów oraz nie chorował.

Napowietrzanie trawnika

Jeśli chcemy mieć zadbany trawnik, przez cały okres wegetacyjny niezbędne jest jego napowietrzanie, czyli aeracja. Jest to zabieg, który zwiększy jego przepuszczalność. W tym celu należy nakłuwać trawnik na głębokość 8-10 cm przy pomocy wideł lub walców z kolcami, a na dużym terenie przyda się specjalistyczny aerator. Napowietrzanie pobudza trawę do wzrostu, poprawia strukturę gleby i zarazem poprawia wnikanie wody oraz nawozów, trawa zaś staje się bardzo gęsta. Najlepiej je przeprowadzić na wiosnę i późnym latem.

Jak wygląda aeracja trawnika można zobaczyć na poniższym filmie

Nawóz do trawy

Nie wolno też zapominać o nawożeniu trawnika. W tym celu można zastosować uniwersalne nawozy ogrodnicze albo specjalne nawozy do trawników. Najprostsze w użyciu są nawozy w płynie bądź granulowane, natomiast nawozy pyliste mogą sprawiać problemy w stosowaniu. Nawozy w płynie dają bardzo szybkie efekty i działają dolistnie, z kolei granulowane rozpuszczają się dość wolno. Należy je stosować na suchy trawnik. W okresie wegetacyjnym zaleca się nawożenie 3-4 razy i najkorzystniej zmieniać rodzaje nawozu. Dostępne są nawozy wiosenne, jesienne, a także uniwersalne.

Warto też wcześniej sprawdzić glebę, aby poznać, jakich składników potrzeba, ponieważ przenawożenie może doprowadzić trawnik do zniszczenia. Jeżeli ktoś decyduje się na zastosowanie nawozów organicznych, to najkorzystniej zrobić to wczesną wiosną bądź jesienią.

Sprawdzanie pH gleby

Raz na 3 lata warto sprawdzić też ph gleby. Bardzo często zdarza się, że gleba staje się zbyt kwaśna i wtedy konieczne będzie jej odkwaszenie w celu poprawy odczynu gleby. Popularnym preparatem, który poprawia zbyt kwaśne ph gleby jest nawóz wapniowo-magnezowy, czyli dolomit. Jeżeli gleba staje się za bardzo zasadowa, to należy użyć nawóz zakwaszający np. siarczan amonu.