Beton do budowy domu: rodzaje, właściwości i cena betonu

Beton jest jednym z najczęściej wykorzystywanych materiałów na budowie, jednak warto dokładnie poznać jego rodzaje.

Beton na budowie domu jednorodzinnego może mieć różne oblicza.

Rodzaje betonu ze względu na gęstość

Beton zwykły

Ciężar objętościowy 2000-2200 kg/m3 i 2200-2600 kg/m3.

Wykonuje się go w połączeniu z kruszywami porowatymi, głównie keramzytem i nadaje się do wytwarzania pustaków stropowych i pustaków ściennych bądź elementów wymagających podwyższonej izolacyjności cieplnej.

Ten cięższy beton wykonuje się z kruszyw naturalnych, np. piasku i żwiru i sprawdza się przy budowie elementów konstrukcyjnych betonowych i żelbetowych. Tego typu beton ma tendencję do rozwarstwiania się oraz pękania po stwardnieniu.

Beton lekki

Ciężar objętościowy 800-2000 kg/m3; beton lekki tworzy się z lekkich kruszyw, jak:

• wapienie,
• tuf wulkaniczny,
• pumeks.

Stosuje się go przy wykonywaniu elementów drobnowymiarowych, np. bloczków ściennych i średniowymiarowych elementów stropowych i ściennych.

Nadaje się również jako warstwa podkładowa i wyrównawcza.

Beton ciężki

O gęstości wyższej niż 2600 kg/m3 powstaje z zastosowaniem kruszyw specjalnych, głównie stalowych i manganowych.

Jest idealny jako osłona biologiczna przed promieniowaniem jonizującym, więc stosowany przede wszystkim w zbiornikach na odpady radioaktywne, elektrowniach atomowych bądź w szpitalach.

Rodzaje betonu ze względu właściwości

W ofercie rynkowej coraz częściej można znaleźć beton o specjalnym przeznaczeniu, który wyróżnia się zastosowanymi dodatkami mineralnymi i domieszkami chemicznymi, które wpływają na rozmaite czynniki, np.:

• zmniejszenie ciężaru,
• lepszą płynność,
• szybszy czas wiązania.

Beton polimerowy

Beton polimerowy, w którym spoiwo cementowe zostaje zastąpione polimerami, co pozwala szybko uzyskać materiał budowlany charakteryzujący się wysoką wytrzymałością i zarazem niską kurczliwością w czasie wiązania.

Fibrobeton

Fibrobeton, czyli beton dekoracyjny zbrojony włóknem szklanym, który stosuje się zarówno we wnętrzach, jak i na zewnątrz.

Idealnie nadaje się do wyrabiania posadzek w stylu industrialnym i minimalistycznym, ale także do płyt parkingowych.

Ma większą wytrzymałość na ściskanie oraz rozciąganie podczas zginania, a także wzrost udarności i lepszą odporność zmęczeniową.

Asfaltobeton

Asfaltobeton, stanowiący podstawową warstwę nawierzchni drogowych, pozbawiony jest wody i cementu, natomiast zawiera:

• asfalt,
• piasek,
• mączkę mineralną,
• żwir,
• grysy kamienne.

Żużlobeton

Żużlobeton, w którym kruszywem jest głównie rozdrobniony żużel.

Idealnie się sprawdza przy wykonywaniu nośnych ścian zewnętrznych i wewnętrznych oraz ścian działowych.

Beton autoklawizowany

Beton autoklawizowany, który jest poddawany obróbce cieplnej w środowisku pary wodnej i wyróżnia się bardzo dobrą izolacyjnością termiczną.

Sprawdza się w budownictwie energooszczędnym.

Beton komórkowy

Beton komórkowy, czyli lekki, otrzymywany jest dzięki wprowadzeniu gazu, zwłaszcza powietrza, pod ciśnieniem do mieszkanki cementowej o wysokiej plastyczności.

W wyniku tego powstają jednorodne pory, które nazywa się komórkami.

Beton komórkowy podlega łatwej obróbce, wykazuje dobrą izolacyjność cieplną i wysoki skurcz.

Głównie stosuje się go w przegrodach, ale coraz częściej jest wykorzystywany w budownictwie systemowym.

Jest to często używany materiał na budowie domu jednorodzinnego.

Rodzaje betonu ze względu na sposób zagęszczania i wbudowania

Beton natryskowy

Jest to gotowy beton transportowany na teren budowy za pomocą specjalistycznych samochodów – betoniarek i na miejscu mieszanka betonowa zostaje natryskiwana przy pomocy węża, pod odpowiednim ciśnieniem, aby prawidłowo ją zagęścić i rozprowadzić.

To bardzo często stosowana metoda przy współczesnym wznoszeniu budynków, gdyż pozwala na uzyskanie betonu o jak najlepszych parametrach wytrzymałościowych, a także umożliwia prawidłowe rozmieszczenie betonu.

Tego typu beton nakłada się metodą suchą bądź mokrą.

Tą pierwszą zazwyczaj wykorzystuje się przy poprawkach w konstrukcji budowli i remontach.

Mieszankę cementu przesuwa się do dyszy natryskowej za pomocą wilgotnego powietrza i dopiero tam dodaje się do mieszanki betonowej wodę.

W metodzie mokrej od razu gotową mieszankę wypycha się pod ciśnieniem na właściwe miejsce.

Beton wałowany

Jest to beton wilgotny stosowany zwłaszcza przy budowie dróg i układany na drodze kombajnem drogowym.

Cechą charakterystyczną tego rodzaju betonu okazuje się jego wysoki stopień zagęszczenia uzyskany dzięki minimalnej ilości wody dodanej do piasków i wapna w procesie wytwarzania betonu.

Beton wirowany

To wysokiej klasy beton otrzymywany w wyniku wirowania całej mieszanki betonowej w specjalnych urządzeniach zaprogramowanych komputerowo.

Wirowanie przebiega z prędkością 600 obrotów na minutę. Wyróżnia się szybkością wiązania z podłożem. Cały proces trwa zaledwie niecałe 10 minut.

Beton wirowany pozwala na osiągnięcie gładkiej powierzchni, bez żadnych porów zewnętrznych.

Należy także podkreślić jego świetne parametry wytrzymałościowe.

Beton próżniowy

Ten rodzaj betonu powstaje w wyniku odsysania części wody z mieszanki betonowej pompą próżniową oraz nakładaniu mat odsysających.

Skutkiem tego zabiegu będzie większe zagęszczenie betonu, który po związaniu jest zdecydowanie mocniejszy, a zarazem wykazuje mniejsze zmiany objętościowe.

Jednocześnie można zaobserwować zwiększoną odporność betonu próżniowego na zmienne warunki atmosferyczne.

Właśnie z tego powodu beton próżniowy stosuje się do wykonywania podłóg przemysłowych.

Rodzaje betonu ze względu na skład

Beton teoretycznie składa się z cementu, wody i rozmaitego kruszywa, jednak skład bywa niekiedy bardziej urozmaicony albo stosuje się różne dodatki do betonu.

Beton płukany

W betonie płukanym kruszywo zdaje się wystawać z mieszanki betonowej, co tworzy niezwykle oryginalny efekt.

Beton siarkowy

Z kolei beton siarkowy zostaje wzbogacony o siarkę i charakteryzuje się wysoką odpornością na działanie kwasów, natomiast suchy beton praktycznie jest pozbawiony wody.

Beton stemplowany

Ciekawie prezentuje się również beton stemplowany, któremu wygląd i fakturę nadaje się poprzez zastosowanie specjalnych stempli z tworzyw sztucznych oraz dodając różnego rodzaju posypki i pigmenty.

W ten sposób może on imitować cegłę, kamień naturalny, kostkę brukową a nawet drewno.

Klasa betonu: wytrzymałość na ściskanie

Jest to niewątpliwie jedna z najważniejszych cech betonu, zależna od wielu parametrów.

Decyduje tutaj przede wszystkim skład betonu i to zarówno ilość czy rodzaj cementu, jak i wykorzystanego kruszywa.

Jeżeli chcemy uzyskać beton klasy C8/10, to trzeba wziąć cement klasy 32.5, ale przy betonie C35/45 niezbędny jest już cement klasy 52.5.

Podobnie jest z dobieraniem różnego rodzaju domieszek, które także mają wpływ na parametry wytrzymałościowe.

Równie istotny będzie wskaźnik c/w, czyli wskaźnik cementowo-wodny określający stosunek ilości cementu do wody w całej mieszance.

Zależność w tym aspekcie jest dość prosta – im więcej wody względem cementu, tym niższa wytrzymałość betonu.

Nie można też pominąć innych kwestii, jak:

• sposób i czas obciążenia,
• wiek betonu,
• warunki termiczne oraz wilgotnościowe w czasie pielęgnacji betonu.

Gwarantowaną wartość wytrzymałości na ściskanie dokładnie określa klasa betonu.

Obecnie w Polsce obowiązują normy europejskie i klasę betonu zwykłego i ciężkiego określa się poprzez literę C (z ang. concrete) oraz dwie liczby odnoszące się bezpośrednio do wytrzymałości materiału na ściskanie, a w przypadku betonu lekkiego mamy litery LC (lightweight concrete).

Pierwsza liczba oznacza wytrzymałość charakterystyczną w MPa przy ściskaniu próbki walcowej mającej średnicę 15 cm i wysokość 30 cm.

Druga liczba określa wytrzymałość charakterystyczną w MPa przy ściskaniu próbki sześciennej o wymiarach 15 x 15 x 15 cm.

Przed przystąpieniem do Unii Europejskiej oznakowanie było inne, czyli litera B i jedna liczba.

Beton zwykły i ciężki występuje w klasach od C8/10 do C100/115, natomiast beton lekki od LC8/9 do LC80/88.

Beton na budowie domu jednorodzinnego zazwyczaj ma klasę:

• C8/10,
• C12/15,
• C16/20,
• C20/25,
• C25/30.

Warto przy tym pamiętać, że np. klasa C16/20 oznacza beton B20 według dawnej nomenklatury, a C8/10 to wedle starych oznaczeń beton B10.

Beton, który ma klasę wyższą niż C55/67 oraz LC55/60 określa się mianem betonu wysokowytrzymałego.

Charakteryzuje się on wytrzymałością na poziomie wyższym niż 60 MPa, a wytwarza się go z mieszanki cementu i wyjątkowo wytrzymałych kruszyw.

Wszystkie elementy wykonane z takiego betonu wyróżniają się małą masą, ale bardzo wysoką nośnością, a także rozpiętością.

Warto podkreślić, że chudy beton C8/10 (chudziak) nadaje się na podbudowy i ma stabilizować podłoże, C16/20 jest idealny na płyty fundamentowe czy też ściany wewnętrzne.

Z kolei C30/37 sprawdza się przy budowie:

• ścian fundamentowych,
• ścian zewnętrznych domów,
• tarasów,
• balkonów,
• ścian oporowych,
• filarów mostowych,
• murów oporowych,
• posadzek przemysłowych.

Beton C35/45 można zastosować przy nawierzchniach betonowych.

Jedynie wykorzystanie odpowiedniej klasy betonu zagwarantuje uzyskanie stosownych parametrów i nie będzie groziło powstaniem jakichś problemów przy pracach montażowo-wykończeniowych.

Cena betonu

Ceny betonu w zależności od jego klasy kształtują się na różnym poziomie:

• beton C8/10 można nabyć w granicach 150-180 zł,
• beton C12/15 oznacza wydatek ok. 200 zł,
• beton C16/20 kosztuje mnie więcej 200-220 zł,
• cena betonu C20/25 wynosi 240-280 zł.

Beton gotowy czy z betoniarki?

Beton gotowy, czyli towarowy, można zamówić w betoniarni.

Jednakże jest również możliwość wyrobienia betonu na placu budowy w betoniarce.

Ten pierwszy sposób gwarantuje, że beton będzie odpowiedniej jakości, co oznacza nie tylko właściwe proporcje poszczególnych składników, ale także stosowną wilgotność kruszywa podczas ustalania, jakie ilości wody są konieczne przy dodawaniu do betoniarki.

W betoniarni można również poprosić o dodanie różnego rodzaju domieszek, dzięki którym możliwe będzie np. wykonywanie niektórych elementów budynku przy obniżonej znacznie temperaturze albo zamówić beton wodoszczelny charakteryzujący się specjalnie dobranym uziarnieniem kruszywa oraz stosunkiem ilości cementu do wody.

Materiał będzie dokładnie taki, jaki zostanie zamówiony.

Dowóz następuje betonowozami mającymi specyficznie wyglądające pojemniki z przygotowaną mieszanką, które nazywane są potocznie gruszkami.

Warto przy tym zaznaczyć, że w przypadku dostarczenia betonu w miejsca poniżej poziomu danego terenu, to mieszankę można podawać bezpośrednio z gruszki za pomocą rynny.

Chodzi tutaj zwłaszcza o fundamenty i ściany piwnic.

Natomiast w razie betonowania jakichkolwiek elementów na wysokości, np. stropów ścian, to optymalnym rozwiązaniem będzie zastosowanie specjalnej pompy do betonu zamontowanej w samochodzie, aby mieszanka betonowa została wtłoczona pod ciśnieniem.

W takiej sytuacji należy dopłacić za układanie betonu, a koszty wynikają od zasięgu wysięgnika.

Jednakże całość usługi powinna zamknąć się w granicach 350-400 zł.

Niewątpliwie jest to zdecydowanie wygodniejsza i szybsza forma dostarczenia betonu, ale niektórzy Inwestorzy indywidualni nadal wolą korzystać z tradycyjnej metody przygotowania betonu w betoniarce.

Decydują tutaj głównie kwestie finansowe.

Jeżeli ktoś wybierze właśnie ten sposób, to musi pamiętać o kilku rzeczach:

pierwszą z nich dobranie składników oraz ustalenie właściwych proporcji.

Składniki betonu

Cement portlandzki

Podstawą jest cement, a zazwyczaj stosuje cement portlandzki CEM I produkowany z mocno podgrzanej, niemal do punktu topnienia, mieszaniny:

• kamienia wapiennego bądź kredy,
• piasku,
• gliny.

Powstały klinkier cementowy mieli się do postaci proszku i dodaje niewielką ilość gipsu.

Cement portlandzki niekiedy bywa ulepszony dzięki domieszce innych materiałów, głównie popiołów lotnych lub żużlu i ma oznakowanie CEM II.

W przypadku pracy w podwyższonej temperaturze najlepiej wykorzystać cement hutniczy CEM III, z kolei klasyczny cement portlandzki można stosować w mieszankach wykonywanych nawet przy obniżonej temperaturze.

Fachowcy podkreślają, aby zawsze kupować cement w workach oznakowanych i zwrócić uwagę na to, aby cement nie był zbrylony bądź zawilgocony.

Kruszywo

Drugim składnikiem jest kruszywo drobne lub kruszywo grube.

W przypadku betonu chudego C 8/10 kruszywem jest piasek mający uziarnienie 2 mm.

Przy betonie klasy C 12/15 będzie to żwir z dodatkiem piasku.

Beton o specjalnej fakturze wymaga piasku o uziarnieniu 4-8 mm.

Kruszywo nie może być niczym zanieczyszczone.

Woda

Kolejnym elementem jest woda.

Warto pamiętać, że jej nadmiar znacznie osłabi beton. Dlatego tak ważne są odpowiednie proporcje.

Można zastosować wodę z jeziora lub rzeki, o ile wcześniej sprawdzi się jej przydatność.

Natomiast najbezpieczniej będzie wykorzystać wodę zdatną do picia.

Dodatki do betonu

Domieszki dodawane do mieszanki betonowej zmieniają określone jej właściwości.

Ewentualne domieszki napowietrzające, dostępne głównie w postaci płynnej, zarazem zwiększają mrozoodporność i zmniejszają nasiąkliwość już stwardniałego betonu.

Dodanie domieszek uplastyczniających, czyli plastyfikatorów, zwiększy ciekłość i rozrzedzi mieszankę.

Z kolei ewentualne domieszki upłynniające pozwalają zminimalizować konieczne ilości wody zarobowej przy jednocześnie poprawionej urabialności całej mieszanki betonowej.

Dodatki do betonu mają wpływ na zwiększenie:

• parametrów wytrzymałościowych,
• mrozoodporności,
• wodoszczelności betonu.

Można również wykorzystać ewentualne domieszki przyspieszające twardnienie, umożliwiające prowadzenie prac w szerokim zakresie temperatur od +35°C do –10°C, a także opóźniające twardnienie, co przydaje się w razie upałów.

Domieszka stanowi najwyżej 2% całej cementowej masy spoiwa.

Trzeba zawsze dokładnie przeczytać informacje na temat właściwości danej domieszki, a zwłaszcza sposobie jej dozowania.

Jak wygląda produkcja betonu można zobaczyć na poniższym filmie

Układanie betonu

Betoniarka musi zostać ustawiona stosunkowo blisko miejsca betonowania, gdyż mieszanka betonowa nie powinna być przewożona na odległość powyżej 40m.

Zazwyczaj przewozi się ją taczką.

Należy też zwrócić uwagę na wysokość, z jakiej będziemy zrzucać beton. Chodzi o to, aby nie doszło do rozwarstwienia składników. Zaleca się, aby nie przekraczać jednego metra, chyba że nasza mieszanka betonowa jest ciekła, wtedy nie powinno być więcej niż 50 cm.

Niewskazane są długie przerwy w betonowaniu, a jeżeli tak się zdarzy i beton stwardnieje, to konieczne będzie skucie wierzchniej warstwy i polanie betonu wodą przed nałożeniem kolejnej warstwy.

Zagęszczanie betonu

Zagęszczanie betonu może nastąpić dzięki sztychowaniu.

Sztychowanie polega na zagęszczaniu betonu przy pomocy specjalnego pręta stalowego, zwłaszcza w narożach i w miejscach gęsto ułożonego zbrojenia.

Powinno się zagęścić warstwę o grubości 10-20 cm, zanim zacznie się układać następną.

Końcówki pręta muszą wejść na jakieś 5-20 cm w głąb poprzedniej warstwy.

Sztychowanie sprawdza się przy mieszance ciekłej i półciekłej.

Przy wilgotnej konsystencji betonu stosuje się ubijanie.

Wibrowanie betonu

Wibrowanie betonu powinno mieć miejsce nieustannie od ułożenia pierwszej partii aż do momentu, kiedy mieszanka betonowa przestanie wydzielać powietrze.

Wibrowanie, przy użyciu specjalnego wibratora do betonu, zapewnia uzyskanie prawidłowej struktury betonu, a więc mieszanki homogenicznej bez porów powietrznych, która łatwo wypełni wszelkie szczeliny np. w szalunkach.

To bardzo ważny etap i nie wolno go pomijać, a jego skuteczność zależy od częstotliwości drgań oraz lepkości i gęstości mieszanki betonowej.

Pielęgnacja betonu

Pielęgnacja betonu polega na zapewnieniu optymalnych warunków wiązania i zapobieganiu zbyt wczesnemu wysychaniu.

Kluczowe okazuje się utrzymanie odpowiedniego poziomu wilgotności betonu przez przynajmniej 7 dni przy spoiwie z cementu portlandzkiego oraz 14 dni, kiedy spoiwem jest cement hutniczy.

Pielęgnacja polega na polewaniu betonu wodą, w okresie letnim nawet kilka razy dziennie.

Ma to na celu zapobieżenie powstaniu pęknięć.

Kiedy na betonie zaczną pojawiać się kałuże, to można zaniechać polewania go wodą.

Druga kwestia dotyczy ochrony przed wiatrem, wysokimi temperaturami i promieniami słonecznymi.

Najlepiej nakryć beton folią albo słomianymi matami.

Jeżeli mamy do czynienia z betonem klasy C 12/15 z cementu portlandzkiego, który twardnieje w temperaturze około 15°C, to można spróbować ostrożnie wejść na niego po jednym dniu, aczkolwiek bezpieczniej będzie jeszcze kolejny dzień poczekać, aż mieszanka betonowa stwardnieje.

Czy trzeba zbroić beton?

Beton ma dużą odporność na czynniki fizyczne i chemiczne, jednak znacznie ustępuje innym materiałom pod względem rozciągania.

Zbrojenie betonu służy przede wszystkim przeciwdziałaniu siłom rozciągania i podniesieniu odporności na ściskanie.

Zbrojenie polega na wzmocnieniu betonu prętami stalowymi, a wzmocniony w ten sposób beton nazywany jest żelbetem.

Można również zastosować specjalną siatkę.

Z kolei wykorzystanie betonu sprężonego jeszcze bardziej podnosi jakość zbrojenia.

W tym przypadku zbrojenie zostaje dodatkowo naciągnięte jeszcze zanim wylewa się mieszankę betonową.

Do betonu sprężonego wprowadza się struny albo stosuje się kanały, w które zostają wprowadzone kable i zaczyn cementowy.

Zbroi się zarówno elementy prefabrykowane, jak i wylewane na budowie elementy fundamentów, stropów oraz schodów.

Niezbędny okazuje się szalunek z desek, a dopiero na nim układa się zbrojenie i zalewa betonem.

W celu zapewnienia prawidłowości całego procesu konieczny okazuje się indywidualny projekt budowlany, który uwzględni wszelkiego typu obciążenia związane z detalami konstrukcyjnymi domu.