Wykańczanie albo remontowanie domu wiąże się najczęściej z malowaniem ścian.
Jest to jeden z podstawowych, a zarazem ważniejszych zabiegów, bo później przez dłuższy czas kolorystyka wnętrz rzutuje na to, jak mieszkańcy czują się w danym pomieszczeniu.
Ściany można malować przy pomocy gotowych produktów – kolorowych farb.
Do tego celu można też jednak użyć specjalnych pigmentów do farb, które pozwolą na uzyskanie niepowtarzalnych kolorów.
Uzyskanych barw raczej nie spotka się w dokładnym odwzorowaniu w innych mieszkaniach.
Na rynku dostępne są obecnie różne rodzaje pigmentów, które warto poznać przed ich zakupem.
Warto też wiedzieć, jak ich poprawnie używać.
Pigmenty do farb
Pigmenty są substancjami barwiącymi, które samodzielnie dodaje się do białych farb, nadając im określony kolor.
Takie połączenie, oprócz tego, że zabarwia farbę, to jeszcze poprawia jej właściwości kryjące.
Pigmenty do farb mają więc bardzo proste zastosowanie:
używa się ich do barwienia substancji do malowania, by uzyskać pożądany kolor, którego raczej nie udałoby się odnaleźć w palecie gotowych produktów.
Co ważne, pigment pozwala na większą dowolność i dopasowanie się do preferencji użytkowników – na podstawie tego ile się go doda, można albo wzmocnić albo tylko delikatnie podkreślić efekt kolorystyczny.
Dostępnie obecnie na rynku pigmenty do farb dzieli się przede wszystkim (choć nie tylko – o czym później) na podstawie ich budowy chemicznej, na:
- pigmenty organiczne
- pigmenty nieorganiczne.
Te pierwsze posiadają bardzo wyraziste barwy i zazwyczaj są bardziej trwałe od tych nieorganicznych (które mają zdecydowanie prostszą cząsteczkę).
Warto wiedzieć, że poszczególne pigmenty w różny sposób mogą powodować powstawanie wrażeń barwnych.
I tak na przykład nie istnieje pigment biały, ale tlenek tytanu wydaje się takim właśnie być, ponieważ w odpowiedni sposób rozprasza światło.
Nie można też spotkać pigmentu szarego:
taki kolor uzyskuje się po odpowiednim rozcieńczeniu czarnej barwy.
Jeśli chodzi o pigmenty, to każdy z nich – niezależnie od typu chemicznego – roztwarzany jest w bazie.
Bazą tą jest rozpuszczalnik, zazwyczaj uniwersalny.
Mimo tego, że w takiej mieszance stężenie samego związku barwnego nie jest wysokie, to wystarcza ono do zabarwienia wielu litrów białej farby bazowej.
Proces mieszania pigmentu najwygodniej przeprowadzić przy użyciu wiertarki wyposażonej w mieszadło.
Używanie pigmentów jest rozwiązaniem ekonomicznym, ponieważ nie są one drogie, a za to pozwalają na indywidualny dobór koloru.
Można tutaj dowolnie wybrać poziom nasycenia danej barwy.
Bardzo wygodne jest również to, że pigmenty pozwalają na uzyskanie idealnego odcienia dla różnego rodzaju farb, a także dają możliwość otrzymania kolorów zróżnicowanych walorowo.
Natomiast tym, co nie tyczy się względów technicznych będzie to, że użycie pigmentów da po prostu radość tworzenia:
pozwalając na wykończenie idealnego wnętrza.
Pigmenty do farb: rodzaje
Jeśli chodzi o kolorystykę, to pigmenty dzieli się ogólnie na:
- białe,
- czarne,
- barwne,
- lustrzane (z efektem połysku zwierciadlanego)
- luminescencyjne (świecące).
Jednak pigmenty do farb dzieli się zdecydowanie najczęściej ze względu na ich pochodzenie oraz skład chemiczny.
W związku z tym wyróżnia się produkty:
- organiczne:
- naturalne,
- syntetyczne,
- nieorganiczne:
- naturalne,
- syntetyczne,
- węglowe,
- metaliczne.
Każdy z tych typów wyróżnia się nieco innym składem oraz parametrami.
I tak:
Pigmenty organiczne dzielą się na naturalne i syntetyczne
Naturalne pigmenty organiczne uzyskuje się z substancji zwierzęcych albo roślinnych, a wykorzystuje się je zazwyczaj w malarstwie artystycznym (np. w celu konserwacji zabytkowych malowideł).
Zazwyczaj tego rodzaju produkty nie zawierają metali ciężkich (i innych szkodliwych dla środowiska substancji chemicznych), dlatego są uważane za proekologiczne, a do tego zapewniają wyrazisty kolor farby o szerokiej, naturalnej palecie odcieni.
Do takich pigmentów zalicza się:
- sepię,
- karmin,
- błękit indygo.
Pigmenty syntetyczne wykorzystuje się natomiast do farb i lakierów.
Warto jednak wiedzieć, że dzieli się je (syntetyczne) na:
- wypełniane – wyróżnia je bardzo wysoka zdolność barwienia (do tego mają szeroką paletę kolorów), odporność na światło i alkalia, ale mają one słabą siłę krycia;
- lakowe – są odporne na alkalia, jednak mają słabą odporność na światło (działanie promieni słonecznych), wymagają też specjalnego przechowywania; ich wadą może okazać się też niewielka siła barwienia.
Odcienie pigmentów organicznych są barwne i czyste.
Pigmenty nieorganiczne
Je również dzieli się na naturalne i syntetyczne.
Warto wiedzieć, że są one wykorzystywane częściej niż pigmenty organiczne, bo są tańsze i łatwiejsze do kupienia, mają też bardzo dobrą siłę krycia.
Jednak z niższą ceną niejednokrotnie w parze idzie to, że są one mniej odporne na temperaturę i światło, a także na chemikalia. Wiele pigmentów nieorganicznych ma też niewielką moc barwiącą, czasem też nieco “przytępiony” kolor.
Wśród najczęściej stosowanych naturalnych pigmentów nieorganicznych wymienić można np. takie jak:
- kreda: dobrze kryje oraz barwi w spoiwach wodorozcieńczalnych, jest odporna na alkalia i światło, a stosuje się ją zazwyczaj do farb emulsyjnych oraz klejowych,
- umbry: odporne na światło i alkalia, ma dobrą zdolność krycia i tworzy brunatnoczerwoną barwę (z odcieniem fioletu),
- czerwień żelazowa: stosuje się ją do farb klejowych i farb wapiennych,
- czerń manganowa: wykorzystuje się ją do farb wapiennych i cementowych, ale też do zapraw cementowych oraz barwienia betonu.
Natomiast jeśli chodzi o syntetyczne pigmenty nieorganiczne, to najpowszechniej wykorzystywanymi są:
- żółcień chromowa,
- biel cynkowa
- ultramaryna.
Warto jednak wiedzieć, że wśród tego rodzaju pigmentów znaleźć można praktycznie wszystkie barwy tęczy.
Za ich pomocą uzyskać można dowolny odcień (o naturalnym lub sztucznym charakterze).
Do tego tego rodzaju pigmenty można ze sobą dowolnie łączyć, co daje wiele interesujących możliwości.
Wygodne jest także to, że można je wykorzystywać do różnego rodzaju farb, ważne jednak jest to, by wybierane pigmenty nieorganiczne były dobrej jakości (miały sprawdzonych producentów).
Pigmenty węglowe
Są one pigmentami drobno sproszkowanymi i także mogą być naturalne (grafit) albo syntetyczne (sadza).
Grafit jest pigmentem dzięki któremu osiąga się odcienie szaroczarne.
Zapewnia on dobre krycie, a także odporność na wysoką temperaturę, chemikalia i światło, ma jednak dość słabą zdolność barwienia.
Świetnie nadaje się przede wszystkim do farb olejnych, antykorozyjnych oraz farb elektroprzewodzących.
Jeśli zaś chodzi o pigment węglowy syntetyczny jakim jest sadza, to ma on zarówno bardzo dobrą zdolność barwienia, jak i krycia.
Sadza jest także odporna na światło i wysoką temperaturę, a także na czynniki atmosferyczne i chemiczne.
Obecnie stosuje się ją przede wszystkim do lakierów i farb wodnych (tutaj jednak trzeba dodatkowo zastosować środek zwilżający), a także jako pigment do farby lateksowej lub akrylowej.
Pigmenty metaliczne
Są one drobno proszkowane, jednak wyróżniają się tym, że nie są tak ograniczone pod względem kolorów jak pigmenty węglowe.
Wśród pigmentów metalicznych wymienić można na przykład pył aluminiowy i pył cynkowy.
Oba zapewniają bardzo dobre krycie i odporność na alkalia, mają także działanie grzybobójcze oraz antykorozyjne.
W tej grupie pigmentów znaleźć można też brązy, np. mosiężny i aluminiowy.
Ten pierwszy posiada piękny, złoty kolor i idealnie pasuje do powłok dekoracyjnych (wykazując się przy tym odpornością na kwasy).
Natomiast brąz aluminiowy ma doskonałą zdolność krycia oraz barwienia, wykazuje się odpornością na temperaturę i światło, ale nie na kwasy i alkalia.
W związku z takimi, a nie innymi właściwościami stosuje się go głównie do wyrobów lakierowych.
Pigmenty metaliczne stosować można do farb olejnych i farb emulsyjnych, pozwalają one na uzyskanie żywych, a zarazem trwałych kolorów.
Do jakich farb można stosować pigmenty?
Większość opisywanych tutaj pigmentów ma charakter dość uniwersalny, tylko nieliczne – jak wskazane było powyżej – stworzone są z myślą o określonym typie farb.
Warto wiedzieć, że większość stosowanych obecnie farb ma charakter organiczny, dlatego ten sam pigment może zostać użyty jako pigment do farb:
- pigmenty do farb lateksowych.
- pigmenty do farb akrylowych,
- pigmenty do farb olejnych,
- silikatowych,
- pigmenty do farb emulsyjnych,
- epoksydowych,
- chlorokauczukowych,
- silikonowych,
- zewnętrznych,
- elewacyjnych.
Zawsze jednak, przed zastosowaniem konkretnego pigmentu do farb, warto dokładnie przeczytać wszystkie zawarte na nim informacje – upewniając się, że producent nie przewidział dla niego żadnego specjalnego zastosowania.
Może być tak dlatego, że niektóre farby nie barwią się tak samo dobrze jak inne – i niektórzy producenci stwarzają dla nich pigmenty, które będą w stanie zabarwić je jak najbardziej skutecznie.
Warto wiedzieć, że wszystkie właściwości pigmentów zależne są od ich struktury chemicznej.
Wpływa ona na odcień oraz na zdolność barwienia, a także na:
- odporność na światło,
- warunki pogodowe,
- migrację,
- rozpuszczalniki.
Same pigmenty mają natomiast wpływ na:
- barwę,
- właściwości mechaniczne i odpornościowe,
- stabilność,
- metodę aplikacji farby.
W związku z tym dobór właściwego pigmentu nie zawsze jest zadaniem prostym.
Aby je ułatwić, producenci tego rodzaju produktów niejednokrotnie podają cechy aplikacyjne i techniczne danego pigmentu.
Pigmenty do farb – jak je mieszać?
Nie jest to proces skomplikowany, jednak trzeba go wykonywać z dość dużą dokładnością – aby osiągnąć zadowalający efekt.
Najpierw zakupić trzeba białą farbę oraz pigment o wybranej barwie.
Otrzymanie farby we właściwym i pożądanym kolorze wymaga tego, by do jej bazy dodać odpowiednią ilość pigmentu (lub pigmentów).
Mieszanie farby może odbyć się ręcznie albo przy pomocy wiertarki.
Lepsza wydaje się ta druga opcja, ponieważ farba z pigmentem musi zostać wymieszana tak dokładnie, by później na ścianie nie powstały żadne cienie ani smugi.
Nie da się nigdy stwierdzić ogólnie ile pigmentu należy dodać do farby.
Wszystko zależy od oczekiwanego i indywidualnie preferowanego efektu wizualnego.
Pigment do farby należy zawsze (i bezwzględnie) dodawać stopniowo (np. przy pomocy drewnianego mieszadełka), jednocześnie uwzględniając proporcje zalecane przez producenta wybranego produktu.
Kierować trzeba się jednak także własną intuicją oraz osądem: na bieżąco weryfikując odcień powstającej mieszanki.
Kiedy wyda się ona odpowiednio nasycona warto odbyć na ścianie próbę – malując jej niewielką część.
Po trzydziestu minutach, kiedy farba wyschnie, a jej odcień okaże się niezadowalający, do pojemnika z farną należy dalej kontynuować dodawanie pigmentu, w miarę potrzeby powtarzając proces sprawdzania na wybranej powierzchni.
Proces takiego sprawdzania jest ważny również dlatego, że kolor farby w pojemniku może się (czasem dość znacznie) różnić od tego, który po kilkudziesięciu minutach ujawni się po wyschnięciu na ścianie – będąc np. bardziej intensywnym niż się zakładało.
Dopiero po wyschnięciu, farba ujawni swój ostateczny odcień, umożliwiając dokładniejszą analizę barwy.
Trzeba też zaznaczyć, że dołączane do pigmentów wzorniki kolorów często mają charakter orientacyjny, a ostateczna barwa zależy nie tylko od samego pigmentu, ale i od użytej farby bazowej – przede wszystkim od jej jakości.
Stąd też na tej ostatniej lepiej nie oszczędzać (i tak będzie ona przecież tańsza od farby kolorowej).
Kiedy osiągnie się idealny odcień, należy go zaaplikować na całej powierzchni ścian.
Osoby bardziej doświadczone i odważniejsze, lubiące eksperymenty, w mieszaniu farb i tworzeniu kolorów mogą użyć większej ilości pigmentów, dzięki temu otrzymując naprawdę wyjątkowe i niepowtarzalne barwy.
Dzięki takim zabiegom wygląd wnętrza domu czy mieszkania może być naprawdę niepowtarzalny.
Wyjątkiem są tylko pigmenty zawierające siarkę, których nie można mieszać z produktami będącymi związkami ołowiu albo miedzi.
Warto też dodać, że używając pigmentów do farb trzeba mieć na względzie to, że uda się osiągnąć oryginalny odcień, którym trzeba jednak pomalować od razu całe pomieszczenie.
Niemal niemożliwe będzie bowiem uzyskanie identycznego koloru za drugim razem (podczas kolejnego zmieszania z farbą tego samego pigmentu).
W takim wypadku ściany w jednym wnętrzu mogłyby mieć różne odcienie, co jest oczywiście zjawiskiem niepożądanym.
Pigmenty a barwniki
Wszystkie osoby, które zamierzają malować swoje wnętrza kolorami powstałymi z mieszania pigmentów, powinny zdawać sobie sprawę z tego, że obecnie na rynku znaleźć można zarówno pigmenty do farb, jak i barwniki.
Nie są to produkty identyczne, posiadają bowiem odmienne właściwości.
Pigmenty mają formę sproszkowaną, nadają kolor białej farbie, jednak nie rozpuszczają się w emaliach, spoiwach malarskich i rozcieńczalnikach.
Natomiast barwniki są substancją skoncentrowaną, rozpuszczającą się w wymienionych wcześniej produktach.
Jednak w przeciwieństwie do pigmentów, barwniki nie posiadają zdolności krycia.
Ponadto, pigmenty wyróżniają się także tym, że nadają powłoce malarskiej nie tylko odpowiedni kolor i krycie, ale również odporność na oddziaływanie niekorzystnych czynników.
Ochraniają je więc przed:
- wilgocią,
- korozją,
- wysoką temperaturą.
Oczywiście konkretne właściwości pigmentów zależą od ich rodzaju.
Tym, co upodabnia te dwa produkty do siebie jest to, że pozwalają one na uzyskanie oryginalnych kolorów farb.
Doceniają to osoby, które chcą np. wykonać w swoich wnętrzach wielobarwne dekoracje naścienne.
Użycie pigmentu (czy barwnika) sprawi bowiem, że nie trzeba wtedy kupować kilku czy kilkunastu puszek z kolorowymi farbami, których nie wykorzysta się w całości.
W czasie prac wystarczy wtedy rozlać białą farbę do kilku mniejszych pojemników i do nich dodawać pigmenty.
Takie rozwiązanie będzie też o wiele bardziej ekonomiczne (bo biała farba jest najczęściej tańsza od kolorowych).
Zalety pigmentów do farb
Pigmenty używane do różnego rodzaju farb posiadają swoje różne zalety, ale także wady.
Jeśli chodzi o plusy, to jednym z najbardziej oczywistych jest bardzo przystępna cena zakupu pigmentów.
Nawet barwniki znanych producentów, można nabyć już za kilka złotych.
Cena pigmentu w połączeniu z ceną białej farbą i tak złoży się na niższe koszty niż zakup kolorowej farby.
Są więc one tańszą alternatywą uzyskania naprawdę estetycznej barwy.
Kolejną zaletą jest to, że pigmenty pozwalają na nieograniczone możliwości tworzenia kolorów (w tym również spoza palety).
Samodzielna pigmentacja umożliwia też dobieranie intensywności farby (co zależy od ilości dodanego pigmentu).
Co ważne, dzięki nim można uzyskać barwy bardziej pastelowe niż przy zastosowaniu gotowej farby.
Różnorodność dostępnych kolorów sprawia też, że w swoich wnętrzach ma się też wiele opcji dekoracyjnych: tworząc np. barwne mozaiki.
Ogromną zaletą jest również łatwość barwienia w praktyce (we własnym domu) wielu wariantów kolorystycznych: wystarczy jedynie przygotować próbki z kilku rodzajów pigmentów i zobaczyć jak docelową barwę na ścianie.
Wady pigmentów do farb
Jak wszystkie produkty związane z wykończeniem wnętrz, tak i pigmenty do farb posiadają swoje wady, które czasem można nazwać jednak tylko niedogodnościami.
Jedną z nich jest to, że na początku prac nigdy nie ma się pewności jaka ilość pigmentu będzie do nich potrzebna – nie wiadomo ile jego mililitrów spełni oczekiwania co do barwy.
Dodawanie pigmentu jest bowiem zawsze sprawą indywidualną.
Minusem jest również to, że tak naprawdę nigdy nie można być pewnym ostatecznego efektu:
dobrej jakości pigmenty zapewniają trwałe oraz efektowne kolory, jednak ich ostateczny odcień zależy od rodzaju bazy, malowanej powierzchni oraz umiejętności danej osoby (która przeprowadza prace).
Samo przygotowanie mieszanki wymaga też większej ilości czasu, a do tego trzeba do tego użyć dodatkowych narzędzi, przede wszystkim wiertarki z mieszadłem (mieszanie ręczne jest zazwyczaj mało skuteczne).
Zdecydowaną wadą za to można nazwać fakt, że występuje tu brak możliwości ponownego wytworzenia farby o identycznym odcieniu (stąd też zalecane jest mieszanie od razu całości farby, którą potrzebuje się do pomalowania pomieszczenia).
Po wyczerpaniu gotowej mieszanki, nie da się bowiem stworzyć identycznej barwy, którą chciałoby się pokryć puste miejsca czy ewentualne nierówności.
Minusem dla niektórych może być także to, że pigmenty posiadają krótki czas użytkowania (otwartą buteleczkę/opakowanie trzeba więc dość szybko wykorzystać), ale zależy to oczywiście od rodzaju pigmentów.
Ile kosztują pigmenty do farb?
Tak jak było wspomniane już wcześniej, kiedy w grę wchodzą pigmenty do farb cena takich produktów zdecydowanie nie jest wygórowana.
Za opakowanie pigmentu o pojemności od 80 do 100 ml zapłaci się nie więcej niż 5-15 złotych – i będą to pigmenty znanych i uznanych producentów.
Najczęściej będzie to jednak kilka złotych, kilkanaście zapłaci się za pigment do farb lateksowych czy farb akrylowych.
Jeśli chodzi zaś o pigmenty do tynków czy farb strukturalnych, to ich cena wyniesie średnio 20-25 zł za opakowanie (100 ml).
Widać więc wyraźnie, że ceny pigmentów do farb są naprawdę atrakcyjne. Pigmenty do farb stają się więc tanią i dającą naprawdę wiele możliwości opcją upiększania wnętrz.
Zakup pigmentu jest świetnym rozwiązaniem dla osób, które są twórcze, ale lubią też odrobinę ryzyka i oryginalności – bo pigmenty pozwalają na stworzenie kolorów nietypowych i niepowtarzalnych, nadających wnętrzom indywidualnego charakteru.
Możliwość zastosowania pigmentów do barwienia farb na pewno docenią także ci, którzy chcą mieć wpływ na intensywność koloru i lubią barwy pastelowe – dające się tu bardzo łatwo uzyskać.
Samą kwestię dotyczącą tego czy pigmentów używać, zawsze rozstrzyga się indywidualnie – wedle własnych potrzeb oraz preferencji. Warto jednak wiedzieć, że barwniki dają one wiele możliwości, nie są trudne w użytkowaniu, a za to bardzo przydatne.
Trzeba jednak pamiętać, że trwałość i zdolność krycia pigmentu zależą często od charakteru chemicznego barwnika użytego do produkcji danego pigmentu.
z doświadczenia wiem, że uzyskuje się ładne i niedostępne normalnie kolory. Nie ma co biadolić. Nie ma barwnika białego? Jest siarczan baru, baryt, biel barowa, nie jest toksyczny. Oczekiwałem orientacyjnych ilości procentowych. Siarczan baru lepiej, żeby był w postaci ziaren różnych wielkości, jest doskonały. Jeżeli ktoś chce być nowoczesny może użyć brokat- kolorowy lub np. srebrny, mieszanki.