Zalety i wady alternatywnych pokryć dachowych

alternatywne pokrycia dachowe
Alternatywne pokrycia dachowe – gonty, strzechy, zielony dach

W czasach współczesnych szybki rozwój budownictwa i różnego rodzaju zabudowy sprawiły, iż wokół nas mamy coraz mniej terenów zielonych. Ci, którym na sercu leży dobro środowiska i ekologia poszukują coraz częściej sposobów na wykorzystanie w budownictwie nowoczesnych, proekologicznych rozwiązań.

Do takich rozwiązań należą alternatywne pokrycia dachowe z naturalnych materiałów, jak na przykład gonty drewniane, pokrycia na dach z trzciny, lub słomy potocznie zwany strzechą, jak również dachy zielone z użyciem odpowiednich roślin.

Okazuje się, że rozwiązania te stosowane były od dawna, a my w dzisiejszych czasach powracamy do technologii powszechnie wykorzystywanej już przez naszych przodków.

Dach z trzciny – strzecha

Dachy z trzciny - strzecha
Dachy z trzciny – strzechy.

Z uwagi na łatwopalność materiału, pokrycia ze słomy zostały w latach 50-tych ubiegłego wieku zabronione do wykonywania, oraz zastąpione materiałem z trudno zapalnej trzciny trawiastej, którą dodatkowo można zaimpregnować specjalnymi preparatami ogniochronnymi (np.: Pyranova,  Sepatex itp.).

Dachy trzcinowe są ekologiczne, bardzo efektowne i swobodnie wpisują się w otoczenie.

Niestety są to dachy jeszcze dość drogie, przez to traktowane jako luksusowe. Posiadają bardzo dobre parametry cieplne i już przy warstwie trzciny grubości 25-40cm nie potrzeba stosować tradycyjnych materiałów dociepleniowych na dachu. Mają bardzo dobrą wytrzymałość na wilgoć, grzyby i różnego rodzaju szkodniki jak gryzonie, czy owady.

Do układania dachu z trzciny stosujemy łaty przybijane w rozstawie co około 40cm na dachu, na których mocowane są wiązki trzciny. Niestety jeszcze niewielu fachowców potrafi taki dach wykonać prawidłowo.

Minusem tego krycia dachowego jest jego ciężar, który może dochodzić nawet do 80kg/m2, więc przy zastosowaniu takiego pokrycia musimy posiadać odpowiednio przeliczoną i przygotowaną konstrukcję więźby dachowej. Zalecanym kątem nachylenia dachu przy układaniu trzciny jest kąt 45-55 stopni. Przy niższym kącie nachylenia połaci dachowej na przykład 35-40 stopni należy dodatkowo zabezpieczyć pokrycie przeciwwilgociowo stosując preparaty, wraz z dodatkową membraną izolacyjną. Jeśli dach taki zostanie prawidłowo wykonany to jego wytrzymałość szacuje się nawet na 100 lat, zwykle jest to 60-80 lat.

Pokrycia dachowe z gontów drewnianych

Dachy z gontów drewnianych
Dachy z gontów drewnianych

Materiał w przeszłości powszechnie stosowany do przykryć dworów, chat wiejskich i domków góralskich, obecnie coraz częściej wykorzystywany w budownictwie. Podobnie jak dachy z trzciny, są to jeszcze dość drogie rozwiązania i nie na każdą kieszeń. Stosuje się je w nowoczesnym budownictwie nawiązującym do tradycyjnej architektury regionalnej, lub stylu dworkowego. Gonty, to ręcznie łupane z górskiej jodły, lub świerku deseczki trójkątne długości ~40-60cm i szerokości ~6-14cm, z wyżłobionym wpustem wzdłuż grubszej krawędzi. Tańszym, aczkolwiek o słabszych parametrach jest gont z deseczek ciętych maszynowo z desek tartacznych. Aby gont prezentował się ładnie na dachu i posiadał wszelkie parametry wytrzymałościowe i przeciwwilgociowe, deseczki powinny być wykonywane poprzez cięcie wzdłuż naturalnych włókien drewna. W innym przypadku ich ogólne parametry będą dużo niższe i trzeba wówczas dodatkowo zabezpieczać materiał poprzez impregnację. Gonty drewniane na dachu układane są przez nabijanie wsuwanych deseczek na wcześniej przygotowanych łatach. Do tego typu pokrycia zaleca się układanie dwóch warstw deseczek przy kącie nachylenia dachu powyżej 45 stopni. Przy kącie nachylenia mniejszym niż 38 stopni, przy okapach i przy koszach zaleca się układanie deseczek w trzech warstwach. Ciężar takiego pokrycia w porównaniu do dachów z trzciny jest dużo mniejszy, bo wynosi ~30-50 kg/m2 i można go stosować na standardowych konstrukcjach dachowych. Prawidłowo ułożone pokrycie będzie trwałe i szczelne, a przy systematycznej konserwacji może przetrwać nawet do 50-70 lat.

Pokrycie dachu z wiórów osikowych

To tańsza od strzechy, czy gontów drewnianych alternatywa na pokrycie dachowe, również zaczerpnięta od naszych przodków. Jest coraz częściej stosowana w czasach obecnych. Niepowtarzalny wygląd takiego pokrycia sprawia, iż dom z dachem z wiórów wygląda ciekawie i wyróżnia się wśród tradycyjnej zabudowy. Wióry osikowe struga się z płatów drewna osikowego, z topoli, lub olchy. Posiadają grubość 4-5cm, szerokość 8-12cm i długość ~30-35cm. Wióry osikowe przybija się w 5-11 warstwach, zwykle w 8-9 do poszycia dachowego, które może być odeskowane, lub tylko z łatami. Ciężar takiego pokrycia dachowego jest niewielki, w zależności od ilości zastosowanych warstw. Może być ono wykonane na tradycyjnej więźbie. Zalecany kąt nachylenia to 40-45 stopni, ale pokrycie z wiórów można już stosować przy kącie powyżej 30 stopni. Trwałość i szczelność takiego pokrycia po zaimpregnowaniu i stałej konserwacji może wynieść kilkadziesiąt lat.

Zielony dach

Zielone dachy
Dach z warstwą wegetacyjną

Zielone dachy to już od starożytności wykorzystywany rodzaj przekrycia dachowego (słynne ogrody królowej Semiramidy w Babilonie) na dachach płaskich, czy tarasach zielonych. Obecnie można również stosować pokrycie zielone na dachach skośnych do 35 stopni kąta nachylenia połaci dachowej. Pokrycia takie są dużo cięższe od pozostałych rozwiązań i potrzebują specjalnej konstrukcji, wraz z ułożonymi odpowiednio warstwami dachowymi. Wykonany przez fachową firmę pozwoli cieszyć oko i rozkoszować się pięknym wyglądem. Odpowiednia dbałość o taki dach zapewni prawidłowe funkcjonowanie pokrycia. Zielone pokrycie dachu posiada bardzo dużą izolacyjność cieplną, wytwarza mikroklimat oczyszczając dodatkowo powietrze wokół domu z pyłów i spalin. Zimą działa jako bardzo dobra izolacja termiczna, zaś latem wychładza powietrze w domu dając przyjemne uczucie chłodu. Dodatkowo dachy takie wchłaniają wodę i wilgoć z otoczenia i jednocześnie odciążają kanalizację deszczową. Wadą tego rozwiązania jest stosunkowo wysoki koszt wykonania – metr kwadratowy ułożenia może kosztować nawet 200-400zł. Zielone dachy wymagają też stałej pielęgnacji i co ważne okresowego i systematycznego czyszczenia rynien i odpływów dachowych.

Ułożenie warstw pod prawidłowo wykonanym dachem zielonym (od dołu).

dachy zielone
Dachy zielone
  • Podłoże dachu zielonego – jest to górna przegroda pozioma domu. Może stanowić ją stropodach wykonany z betonu, płyty żelbetowej, lub konstrukcji drewnianej.
  • Izolacja przeciwwodna – jest to warstwa hydroizolacyjna, którą można wykonać z papy termozgrzewalnej, lub specjalistycznego środka przeciwwilgociowego malowanego na podłożu.
  • Warstwa ochronna, inaczej geowłóknina, która zabezpiecza izolację przeciwwodną przed przerastaniem korzeni roślin zasadzonych na dachu zielonym.
  • Drenaż – jest to warstwa, która może to być ułożona ze żwiru, keramzytu albo mat drenujących z tworzywa sztucznego. Warstwa ta jest bardzo istotna, gdyż zapewnia odbiór wody z warstwy roślinnej, kierując jej nadmiar do rynien i specjalnych odpływów zamontowanych na dachu.
  • Warstwa filtrująca – zabezpiecza warstwę drenażu przed wszelkimi zanieczyszczeniami.
  • Warstwa wegetacyjna – wykonuje się ją zwykle z substancji pochodzenia mineralnego, jest intensywnie przerośnięta korzeniami i stanowi podłoże do rozwoju roślin. Jej zadaniem jest odprowadzenie nadmiaru wody, lub w okresie bezdeszczowym magazynowanie wody, wraz z powietrzem i solami mineralnymi.

Dodatkowo na dachach skośnych należy wykonać ruszt do podtrzymywania warstwy wegetatywnej, tak aby się nie zsuwała. Konstrukcja każdego rodzaju dachu ma znaczący wpływ na układ warstw dachu zielonego. Na szczycie, gdzie termoizolacja znajduje się pod warstwą hydroizolacji, zielony dach wygląda inaczej niż w przypadku dachu odwróconego, w którym termoizolacja znajduje się na warstwie hydroizolacji. Jest bardzo ważne, aby nie popełnić błędów przy układaniu warstw – tylko wówczas dach zielony będzie spełniał swoje funkcje.

Podział upraw na dachach zielonych:

  • Uprawa ekstensywna, podczas której uprawa roślinności zazwyczaj nie wymaga szczególnej pielęgnacji, a piękny ogród na dachu, powstaje poprzez rozłożenie mat z zakorzenioną florą roślinną na dachu. Do takiej uprawy najlepiej sprawdzą się mchy i różnego rodzaju trawy ozdobne, które odporne są na warunki atmosferyczne i co ważne, można je sadzić na dachach skośnych. Wśród nich szczególnie polecamy:
    • większość gatunków mchów;
    • czyściec wełnisty;
    • driakiew kaukaska;
    • krwawnik pospolity;
    • macierzanki;
    • rumianek pospolity;
    • trawy ozdobne;
    • szczodrzeniec położony.
  • Uprawa intensywna, tutaj rośliny podczas takiej uprawy potrzebują szczególnej uwagi. Dobrze pielęgnowane drzewka i krzewy mogą być piękną ozdobą naszego dachu. Taka uprawa może być stosowany tylko na dachach płaskich z dogodnym do nich dostępem. Rośliny wymagają większej troskliwości i pielęgnacji z naszej strony i lubią stanowiska słoneczne. Do popularnych i powszechnie stosowanych roślin na takich dachach zaliczamy:
    • sosny, świerki i jałowce, w odmianach karłowatych;
    • lebiodka pospolita;
    • liliowiec ogrodowy;
    • goździk siny;
    • jukka nitkowata;
    • lawenda wąskolistna;
    • rozchodnik okazały;
    • rośliny wrzosowate;
2 komentarz(e/y)
Inline Feedbacks
Zobacz wszystkie komentarze
projektogrod

Bardzo ciekawie opisane. Mnie osobiście bardzo podobają się dachy ze strzechy i to właśnie w realizacjach domów jednorodzinnych

Milan

blog o budownictwie otworzył mi oczy na ekologiczne rozwiązania, które mogę zastosować.