Legary: rodzaje, zastosowanie, wymiary i układanie [krok po kroku]

Podłogi z drewna cieszą się rosnącą popularnością, co nie dziwi. Nie tylko są solidne i wytrzymałe, ale również oferują niepowtarzalny wygląd i charakter wnętrz. Jednak aby podłoga tego rodzaju odpowiednio utrzymywała się na nawierzchni, konieczne jest stworzenie podłoża, które to umożliwi. Podłogę można układać na betonowej wylewce lub tzw. legarach. Czym są legary drewniane i gdzie znajdują zastosowanie?

Legary drewniane – definicja i zastosowanie w budownictwie

Mianem legarów określa się element, który wspiera całą konstrukcję podłogi. Są one stosowane podczas tworzenia drewnianych podłóg, a podstawowym zadaniem legarów jest zapewnienie bezpieczeństwa i stabilności. Osadzona na nich podłoga nie tylko nie zapada się i nie ulega uszkodzeniom w wyniku normalnego, codziennego użytkowania, ale również nie skrzypi i oferuje świetny wygląd. W chwili obecnej z pomocą legarów zastępuje się betonowe wylewki pod podłogi.

Co istotne, legary drewniane można stosować do wykonywania różnego rodzaju podłóg. To oznacza, że sprawdzą się równie dobrze gdy będą stanowić podstawę dla wewnętrznej, domowej podłogi, jak również jako podwaliny dla zewnętrznego tarasu pod deski tarasowe czy drewnianej altany.

Montaż legarów i samej podłogi na legarach jest zdecydowanie opłacalny. Choć początkowo inwestycja (np. w taras drewniany i drewniane deski tarasowe) jest bardziej kosztowna, w ostatecznym rozrachunku możemy liczyć na większą wytrzymałość podłogi, a co za tym idzie – jej dłuższą żywotność.

Zatem podsumowując, legary stanowią niezwykle istotny element podczas tworzenia podłogi w domu lub poza nim. Jednak nie wystarczy umieścić kawałka drewna o przypadkowej długości, wykonanej z dowolnego materiału, pod deskami. Aby legary drewniane faktycznie spełniały swoje zadanie, muszą spełniać określone parametry. Dodatkowo, legar drewniany to element, na którym nie warto zbyt mocno oszczędzać: w razie uszkodzenia taniego legara niskiej jakości, konieczna jest rozbiórka całej podłogi, co wiąże się z dużo wyższymi kosztami końcowymi całej inwestycji.

Legary pozwalają stosunkowo szybko ułożyć podłogę, ale układanie podłogi z legarów wymaga sporej wiedzy, a także doświadczenia. Odległości pomiędzy poszczególnymi belkami powinny być tak dobrane, by podłoga leżała równo, była pewna i nie skrzypiała. Aby tak było, konieczny jest wybór legarów o odpowiednich parametrach.

Rodzaje legarów i materiały na legary drewniane

Skoro wiemy już, czym są legary i z jakiego powodu są one istotne podczas tworzenia podłogi – warto przejść do omówienia ich rodzajów, a także materiałów, z których mogą być te produkty wykonane.

W zależności od tego, w jakim celu mają być zastosowane legary, charakteryzują się one nieco innymi parametrami. Jedno jest pewne: każdy rodzaj tego podparcia dla podłogi musi być dokładnie zaimpregnowany i zabezpieczony przed działaniem szkodników. Tylko w ten sposób można mieć pewność, że cała podłoga będzie bezpieczna i, mówiąc kolokwialnie, nie zapadnie się pod wpływem codziennego użytkowania.

Narażone na działanie wilgoci i wyżej wspomnianych szkodników legary, które nie zostaną poddane odpowiedniej impregnacji – mogą stanowić zagrożenie dla osób, które na co dzień korzystają z podłogi.

Wśród obecnie dostępnych rodzajów legarów można wskazać drewniane legary – to najpowszechniej spotykany rodzaj legarów, zazwyczaj mają wymiary:

• 35 x 55 x 2500 mm,
• 40 x 70 x 2400 mm,
• 42 x 70 x 2450 mm.

Wykonuje się je z drewna:

• modrzewiowego,
• jesionowego,
• dębowego,
• sosnowego,
• świerczyny.

Dodatkowo, dostępne są również legary kompozytowe tworzone na bazie kompozytu oraz legary aluminiowe odporne na warunki atmosferyczne. Zazwyczaj legary kompozytowe znajdują zastosowanie jak element podstawy tarasowej z desek kompozytowych z uwagi na większą odporność na szkodliwe działanie wilgoci i warunki atmosferyczne. Legary aluminiowe stosowane są dosyć rzadko, ze względu na wyższą cenę.

Podziału legarów dokonuje się głównie na podstawie podłoża, na którym mają być umieszczone. Z tego względu można wskazać podłogi:

Różne rodzaje podłóg wymagają nieco innych legarów do zapewnienia optymalnych warunków dla układania wierzchniej warstwy. Tylko w ten sposób można mieć pewność, że cała powierzchnia podłogi będzie stabilna i bezpieczna dla osób, które po niej chodzą.

Parametry legarów przy rozmaitych zastosowaniach

Układnie legarów różni się nieco w zależności od tego, jaki rodzaj podłogi jest tworzony. Na przykład legary pod taras, które mają stanowić podstawę dla tarasu pod deski tarasowe lub altany – konieczne jest zastosowanie legarów, które zostały poddane impregnacji. Jednak nie jest to jedyna kwestia, jaka ma znaczenie z punktu widzenia parametrów, jakimi powinny charakteryzować się dobrej jakości.

Warto wiedzieć, że wysokiej jakości legary powinny być wykonane z belek, które są jednolite. Drewno posiadające sęki będzie bardziej narażone na uszkodzenia, a co za tym idzie – wraz z upływem czasu może dochodzić do nieprzyjemnego skrzypienia nawierzchni podczas chodzenia, a w skrajnych przypadkach – również do lekkiego zapadania się podłogi. Standardowo, legary powinny mieć średnicę 50 mm.

Zazwyczaj w sprzedaży dostępne są legary o wymiarach wynoszących 33 x 55 x 2500 mm, 40 x 70 x 24000 mm lub 42 x 70 x 2450 mm. Co ważne, aby stabilne osadzenie desek podłogowych czy desek tarasowych na legarach było możliwe, muszą one być wyższe od warstwy izolacyjnej o co najmniej 1-2 cm. W ten sposób można zachować jej stabilność.

Kolejną kwestią, która ma duże znaczenie podczas doboru legarów jest ich długość. Ważnym jest, by były one o 4 cm krótsze niż odległość pomiędzy obydwiema ścianami. W praktyce oznacza to, że jeśli pomiędzy ścianą A i i ścianą B mamy 2 metry odległości, idealne dla stworzenia stabilnej podłogi legary powinny mierzyć 196 cm.

Dobór legarów o optymalnych parametrach jest niezwykle istotny dla zachowania funkcjonalności całej podłogi, a także jej pełnej wytrzymałości. Dlatego też dobrym pomysłem jest dobór odpowiedniego materiału, z którego wykonane będą legary, a także ich wymiarów.

Ile kosztują legary drewniane?

Jakie wybrać legary pod taras, a jakie pod podłogę w domu? Cena legarów jest uzależniona od kilku czynników: materiału ich wykonania, a także wymiarów oraz producenta, który je stworzył. Jak łatwo się domyślić, jeśli chodzi o ten drugi parametr – im dłuższe i grubsze legary, tym wyższa jest ich cena. Ostatecznie jednak nie jest to coś, na czym warto oszczędzać: zdecydowanie lepiej jest wyłożyć dodatkowe fundusze i stworzyć podłogę, która będzie estetyczna i funkcjonalna.

Legary można znaleźć w wielu miejscach, a to, gdzie zdecydujemy się zakupić legary z drewna, również może mieć wpływ na ostateczną wysokość ceny tego komponentu. I tak, legary z modrzewia syberyjskiego, charakteryzujące się długością około 2,5 metra i wymiarami 42 mm x 90 mm – bez impregnacji – kosztują około 22-25 zł. Jeśli zaś chodzi o koszt legarów wykonanych z drewna sosnowego – są one nieco tańsze niż te modrzewiowe i ich cena za sztukę o wyżej wskazanych parametrach oscyluje w okolicach 20 zł.

Nieco kosztowniejsze będą legary, które stosuje się pod tarasy lub altany, gdyż – z uwagi na ich lokalizację – wymagają one specjalnej impregnacji. W zależności od materiału, z którego będą wykonane drewniane legary poddawane impregnacji specjalnymi preparatami – koszt jednej sztuki będzie wahał się pomiędzy 25 a nawet 65 zł.

Wśród tańszych rozwiązań można wskazać legary wykonane z PCV, gdyż te można dostać już za około 20 zł.

Wyższą ceną charakteryzują się natomiast legary kompozytowe: legar o długości trzech metrów to koszt rzędu 35 zł. Jest to jednak kwota niższa niż w przypadku produktów wykonanych w 100% np z modrzewia syberyjskiego czy drewna egzotycznego, dlatego też warto zastanowić się nad skorzystaniem z legarów kompozytowych, w szczególności jeśli chodzi o konstrukcje tworzone w miejscach narażonych na dużą wilgotność.

Jak ułożyć podłogę na legarach krok po kroku?

Tworzenie podłogi z legarów jest zadaniem stosunkowo prostym, jednak wymaga odpowiedniej wiedzy, stosowania się do pewnych zasad, a także dbałości o wysoką jakość użytych materiałów. Tylko w ten sposób całość konstrukcji będzie stabilna i bezpieczna dla wszystkich użytkujących ją osób. W pierwszej kolejności warto wspomnieć, że tworzenie podłogi zaczynamy na suchym stropie, co oznacza, że jeśli z jakichś względów uległ on zawilgoceniu, konieczne jest odczekanie i rozpoczęcie pierwszych działań dopiero wtedy, gdy będzie on całkowicie suchy.

Oczyszczenie powierzchni

Pierwszą czynnością, jaką należy podjąć przed stworzeniem podłogi, jest możliwie dokładne oczyszczenie powierzchni, na której będą układane legary, a także cała reszta konstrukcji. Umożliwi to stworzenie dość solidnej, a jednocześnie bezpiecznej podłogi, która nie będzie w żaden sposób zmieniać swoich właściwości pod wpływem działania resztek pobudowlanych i innych zanieczyszczeń, jakie znajdują się na ziemi. Podobnie jak ścianę trzeba wygładzić przed malowaniem, tak samo podłoże należy odpowiednio przygotować, by było stabilne.

Ułożenie folii paroizolacyjnej

Gdy jesteśmy już pewni, że miejsce pod podłogę jest dokładnie oczyszczone, należy ułożyć na nim folię paraizolacyjną. Dzięki temu unikniemy przenikania wilgoci, kumulującej się w betonowych elementach, do drewnianych elementów konstrukcyjnych podłogi. Jest to szczególnie istotne, gdyż wilgoć mogłaby po prostu doprowadzić do wypaczania drewna. Łączenia pomiędzy fragmentami folii należy bardzo dokładnie skleić taśmą: jeśli zaniechamy tego kroku, drewniana konstrukcja również będzie narażona na przenikanie wilgoci. Będzie ono przebiegać wolniej, jednak będzie miało miejsce z pewnością i może sprawiać, że drewniane legary utracą swoje właściwości i tym samym przestaną efektywnie podtrzymywać podłogę. Dodatkowo, cała folia powinna zostać wywinięta minimum 3 cm ponad poziom wykończenia podłogi, by ze wszystkich stron była ona w sposób możliwie optymalny zabezpieczona przed szkodliwą wilgocią.

Ułożenie izolacji

Kolejnym, równie istotnym krokiem, jest ułożenie warstwy izolacyjnej. Jej zadanie jest wygłuszanie dźwięków (głównie związanych z chodzeniem) i może być wykonana z gumy lub filcu (ten drugi materiał znajduje zastosowanie znacznie częściej). Teraz przechodzimy do układania legarów.

Układanie legarów

Aby zapewnić optymalne podparcie, legary powinny charakteryzować się szerokością wynoszącą co najmniej 5 do 6 cm. Ich rozstaw powinien być dopasowany do rodzaju zastosowanych płyt MFP, które mają być ułożone podczas tworzenia podłogi. I tak: MFP 25 mm wymaga rozstawu pomiędzy legarami wynoszącego 90 cm, płyty 22 mm oznaczają konieczność zastosowania rozstawu 60 cm. Najmniejsze odległości pomiędzy legarami, wynoszące 40 cm, są potrzebne przy płytach 18 mm.

Wypoziomowanie i przytwierdzenie legarów

Aby podłoga była równa, legary trzeba odpowiednio wypoziomować. To działanie może zostać wykonane dzięki łatom, które mierzą 2 metry. Dopuszczalny poziom odchylenia wynosi 1 mm na każde dwa metry podłogi. W praktyce oznacza to, że w pomieszczeniu mierzącym około 6 mm, poziom odchylenia pomiędzy jednym końcem pomieszczenia a drugim nie powinien przekroczyć 3 mm.

Legary pod podłogę należy przytwierdzić do podłoża, najlepiej za pomocą wkrętów. Jak wspominaliśmy wcześniej, odległość pomiędzy nimi a bocznymi ścianami pomieszczenia powinna wynosić około 4 cm. Mocowania legarów dokonuje się z użyciem wkrętów lub długich, plastikowych kołków.

Legary układa się tak, by były ułożone równolegle w stosunku do ściany, na której znajduje się okno w pomieszczeniu. Po ich odpowiednim zamocowaniu, na legarach można ułożyć warstwę izolacyjną. W tej roli nadzwyczaj dobrze sprawdza się taśma filcowa, gdyż oferuje ona odpowiednią warstwę akustyczną. Jeśli zaś chodzi o ocieplenie podłogi – w tym zadaniu świetnie sprawdza się wełna mineralna bądź płyty z włókien celulozowych (te drugie są najczęściej stosowane w nowoczesnym budownictwie).

Mocowanie płyt podłogowych

Po odpowiednim zamocowaniu legarów, można przejść do mocowania płyt podłogowych. Należy to robić samonawiercającymi się wkrętami, które nie doprowadzą do nadmiernego uszkodzenia struktury legarów i jednocześnie zapewnią odpowiednie podtrzymywanie dla płyt. Warto jednak pamiętać o kilku zasadach podczas ich umieszczania tak, aby cała konstrukcja była bezpieczna i odpowiednio wytrzymała. I tak, wkręty nie powinny znajdować się w odległości mniejszej niż 8 mm od brzegu płyty (w innej sytuacji mogłyby ją uszkodzić na obrzeżach).

Rozstaw w obwodzie powinien wynosić minimalnie 15 cm, a w części środkowej wartość tę należy podwoić i zwiększyć rozstaw do co najmniej 30 cm. Przy montażu płyt przy ścianach zawsze zostawia się szczelinę dylatacyjną, której szerokość nie powinna być mniejsza niż 1 cm.

Występują również pewne różnice jeśli chodzi o montaż legarów w przypadku różnych podłóg. W domach o konstrukcji szkieletowej legary można montować bezpośrednio do drewnianych belek stropowych, po wcześniejszym usztywnieniu ich płytami OSB. Na stropach drewnianych legary montuje się bezpośrednio do belek nośnych z uwzględnieniem warstwy izolacji akustycznej, a pomiędzy belkami stropowymi – płyty gipsowej. Dla zachowania odpowiednich właściwości podłogi warto wybrać legary dobrej jakości, a ułożenie legarów i belek w stosunku do siebie powinno wyglądać tak, by przypominały szachownicę.

Na stropach żelbetowych proces tworzenia podłogi na legarach przebiega nieco inaczej. W takim bowiem wypadku konieczne jest ułożenie podkładów poziomujących i wypełnienie szczelin pomiędzy nimi pianką montażową. Zwróć uwagę, że jeśli pomieszczenie nie będzie ogrzewane – należy zapewnić warstwę chroniącą przed wilgocią – np. papę termozgrzewalną lub folię.

Deski podłogowe czy deski tarasowe drewniane lub deski kompozytowe, które układa się na każdej konstrukcji z legarów, powinny znajdować się prostopadle do okna. Wybierając legary drewniane należy zachować wszelkie wskazane powyżej odległości oraz kroki.

Warto pamiętać , że pominięcie któregoś z nich bądź niedopilnowanie zachowania optymalnej przerwy może doprowadzić nawet do braku wypoziomowania podłogi, jej skrzypienia lub ulegania uszkodzeniom wraz z upływem czasu. Sam proces układania legarów i podłogi nie jest szczególnie skomplikowany, jednak wymaga dużej dokładności.