Płyty wiórowe to jedne z najpowszechniej wykorzystywanych tworzyw drzewnych.
Do ich ogromnej popularności przyczyniły się zarówno doskonałe właściwości materiału, jak i bezproblemowa produkcja przemysłowa oraz możliwość korzystania z zasobów drewna niskowartościowego.
W zależności od gatunku drewna, rodzaju zastosowanego spoiwa, a także typu, ułożenia oraz zagęszczenia wiórów, powstaje płyta wiórowa cechująca się różnorodnymi właściwościami użytkowymi.
W poniższym artykule prezentujemy wyczerpującą charakterystykę poszczególnych odmian płyt wiórowych wraz z ich najczęstszymi zastosowaniami.
Płyta wiórowa surowa – podstawowe informacje
Zgodnie ze ściśle techniczną definicją, płyta wiórowa należą do grupy okładzinowych materiałów drewnopochodnych.
Płyta wiórowa powstaje one w wyniku klejenia prasowanych pod dużym ciśnieniem i w wysokiej temperaturze wiórów drzewnych (w zależności od zastosowanego sposobu prasowania, wyróżniamy płyty prasowane płasko oraz poprzecznie – wytłaczane).
W przypadku płyt wytłaczanych, są one następnie oklejane z obu stron tak zwanymi obłogami.
Oprócz wiórów drzewnych, surowcem do produkcji płyt wiórowych mogą być również zdrewniałe łodygi:
- lnu i konopi (płyty paździerzowe),
- trzciny cukrowej (płyty bagassowe),
- bawełny,
- bambusa,
- juty,
- rattanu, etc.
W zależności od przyjętych kryteriów podziału, rozróżniamy kilka rodzajów płyt wiórowych.
Produkcja płyt wiórowych
Proces produkcji płyt wiórowych różni się w zależności od budowy oraz planowanych zastosowań produktu końcowego.
Jako że największą popularnością cieszy się płyta wiórowa płasko prasowana, poniżej przedstawiamy technologię produkcji wyrobów tego typu.
Do produkcji płyt wiórowych wykorzystuje się surowiec drzewny, dostarczany w postaci:
- drewna małowymiarowego,
- zrębków,
- trocin,
- zrzynek tartacznych,
- drewna okrągłego,
- szczap.
Coraz częściej, na zrębki przerabiane jest także poddane recyklingowi drewno poużytkowe.
Drewno małowymiarowe jest rozdrabniane na zrębki przy użyciu rębaka. Następnie, zrębki trafiają do specjalnej skrawarki, umożliwiającej pocięcie ich na pożądanej wielkości wióry.
Drewno okrągłe oraz szczapy skrawane są na wióry przy użyciu innej skrawarki (przeznaczonej dla tego typu surowca).
Mokre wióry zostają skierowane z zasobników do suszarni (rotującego bębna o ogromnych rozmiarach), skąd trafiają do sortowników mechanicznych i pneumatycznych, kończąc swoją podróż w zasobnikach wiórów suchych.
W razie potrzeby mogą one zostać dodatkowo rozdrobnione w maszynie nazywanej domielaczem.
Po zważeniu, suche wióry trafiają na linię produkcyjną.
Kolejnym etapem produkcji płyt wiórowych jest pokrycie wysuszonych wiórów równomierną, cienką warstwą wybranego rodzaju kleju. Proces ten odbywa się w maszynach nazywanych zaklejarkami.
Z zaklejarek wióry kierowane do stacji nasypowych, mających za zadanie uformowanie kobierca płyty wiórowej.
Usypany kobierzec poddawany jest następnie wstępnemu prasowaniu.
Tak przygotowany materiał trafia do prasy głównej, gdzie przy wykorzystaniu wysokiej temperatury zostaje poddany właściwej obróbce.
Piły tarczowe znajdujące się na końcu prasy krawędziują sprasowane płyty.
Przy prasie zamontowane są także piły do wstępnego cięcia poprzecznego.
Pocięte płyty zostają skierowane na obrotnicę do schłodzenia.
Następnie płyty są szlifowane, układane na paletach i, w zależności od przeznaczenia, trafiają do magazynu lub do dalszego uszlachetniania.
Płyta wiórowa – zastosowania
Płyty wiórowe znajdują główne zastosowanie jako tańszy i bardziej uniwersalny zamiennik litego drewna w produkcji mebli.
Oprócz tego, płyta wiórowa wykorzystywana jest również jako wewnętrzny materiał okładzinowo-izolacyjny. Płyta wiórowa to niezastąpiony materiał w produkcji parapetów, paneli ściennych, podłóg, skrzydeł drzwiowych oraz blatów roboczych.
Dzięki stosowaniu specjalistycznych metod produkcji, nowoczesnych klejów oraz różnego rodzaju dodatków technologicznych, płyta wiórowa jest z powodzeniem wykorzystywana w szeroko pojętym przemyśle budowlanym.
I tak, płyty wiórowe przeznaczone do zastosowań budowlanych podzielić można na trzy grupy:
- Płyty, które nie wykazują odporności na działanie czynników atmosferycznych (w tym wilgoci), produkowane z przeznaczeniem do stosowania w środowisku, w którym występuje bardzo ograniczone pośrednie lub bezpośrednie nawilżanie płyty. Płyta wiórowa należąca do tej kategorii oznaczona jest za pomocą międzynarodowego oznaczenia V 20.
- Płyty, które wykazują odporność na działanie czynników atmosferycznych (w tym wilgoci), produkowane z przeznaczeniem do stosowania w środowisku niosącym ze sobą ryzyko długotrwałego nawilżania lub krótkotrwałego zamoczenia płyty. Płyta wiórowa należąca do tej kategorii oznaczona jest za pomocą międzynarodowego oznaczenia V 100.
- Płyty, które wykazują odporność na działanie czynników atmosferycznych (w tym wilgoci), produkowane z przeznaczeniem do stosowania w środowisku niosącym ze sobą ryzyko długotrwałego nawilżania lub krótkotrwałego zamoczenia płyty, zabezpieczone dodatkowo środkami ochrony przeciwgrzybowej. Płyta wiórowa należąca do tej kategorii oznaczona jest za pomocą międzynarodowego oznaczenia V 100G.
Płyty wiórowe wykorzystywane w budownictwie różnią się znacząco od swoich meblowych odpowiedników.
Przede wszystkim, budowlana płyta wiórowa cechuje się zwiększoną odpornością na działanie czynników atmosferycznych czy biotycznych. Taka płyta wiórowa ma stosunkowo dużą stabilność wymiarową przy zmianach wilgotności powietrza oraz optymalne parametry wytrzymałościowe.
Budowlane płyty wiórowe zapewniają wysoką trwałość, doskonałą izolacyjność cieplną i akustyczną, a także ognio- i wodoodporność.
Do celów budowlanych wykorzystywana jest zwykle płyta wiórowa typu V 100.
Wykazuje one bowiem odporność na działanie czynników atmosferycznych, przede wszystkim na długotrwałe nawilżanie lub krótkotrwałe moczenie.
Płyta wiórowa V 100 stosowana jest na wewnętrzne okładziny ścian i stropów, warstwy podpodłogowe, a nawet okładziny ścian zewnętrznych (pod warunkiem odpowiedniego zabezpieczenia płyt przed bezpośrednim działaniem wody).
Płyta wiórowa zalety i wady
Wykorzystywanie płyt wiórowych, zarówno w przemyśle meblarskim, jak i budowlanym, niesie ze sobą wiele niezaprzeczalnych korzyści.
Z ekonomicznego oraz ekologicznego punktu widzenia, największym walorem płyt wiórowych jest możliwość dobrego zagospodarowania surowca drzewnego.
Dzięki wykorzystaniu prasowanych wiórów drewnianych, obróbka płyt nie wymaga uwzględniania kierunku przebiegu włókien, ograniczając straty materiału oraz ułatwiając procesy technologiczne.
Co więcej, odpady powstające podczas cięcia płyt wiórowych mogą zostać ponownie wykorzystane (sklejone na styk tworzą pełnowartościowy materiał jakim jest płyta wiórowa).
Producenci płyt wiórowych nie sięgają w swojej pracy po drewno szlachetne. Zamiast niego, wykorzystują często odpady tartaczne (trociny, wióry, zrębki), a także oddane do recyklingu drewno poużytkowe.
Duże wymiary powierzchniowe oraz dostępne na rynku grubości sprawiają, że płyta wiórowa znajduje szereg różnorodnych zastosowań.
Ogromną zaletą płyt wiórowych jest także ich duża stałość wymiarowa oraz zwiększona odporność na ogień, działanie grzybów i pleśni, czy żerowanie owadów (w porównaniu do drewna litego).
Wyróżniają się one również jednolitą strukturą, umożliwiającą uzyskanie wyrównanych właściwości fizycznych i mechanicznych na całej powierzchni płyty.
Płyty wiórowe są także wolne od wad i wszelkiego rodzaju defektów występujących w litym drewnie.
Niewątpliwie, na popularność płyt wiórowych wpływa również ich przystępna cena.
Ponadto, płyty wiórowe posiadają termo-akustyczne właściwości izolacyjne, dzięki czemu znajdują one zastosowanie w konstrukcji głośników oraz podwieszanych sufitów (w audytoriach czy teatrach).
Stosunkowo niewielki ciężar powoduje, że płyta wiórowa jest łatwa w transporcie.
Niestety, płyty wiórowe posiadają także szereg wad, wśród których wymienić należy przede wszystkich niewielką trwałość, ograniczoną wytrzymałość (w porównaniu do drewna litego) oraz potencjalnie szkodliwy wpływ na zdrowie.
Żywice syntetyczne wykorzystywane do klejenia płyt wiórowych zawierają w sobie szkodliwy dla zdrowia formaldehyd – związek, ulatniający się pod wpływem wysokich temperatur oraz dużej wilgotności powietrza.
Problem ten dotyczy przede wszystkim surowych płyt klejonych przy użyciu żywic mocznikowo-formaldehydowych.
Znacznie bezpieczniejsze są żywice melaminowe oraz fenolowo-formaldehydowe.
Płyty wiórowe w formie uszlachetnionej (laminowane czy okleinowane) minimalizują ryzyko uwalniania się formaldehydu do otoczenia, gwarantując całkowite bezpieczeństwo użytkowania.
Warto również podkreślić, że płyta wiórowa oznaczona klasą higieniczności E1 może być użytkowana w budynkach służby zdrowia, szkołach oraz w pomieszczeniach, w których przechowywana jest żywność.
Płyta wiórowa zalety
- możliwość wykorzystania w produkcji płyt wiórowych drewna niskowartościowego, różnego rodzaju odpadów drzewnych, a także oddanych do recyklingu mebli, zużytych szalunków czy drewna pochodzącego z rozbiórek budynków mieszkalnych,
- bezproblemowe cięcie i łączenie we wszystkich kierunkach,
- oszczędność surowca,
- niemal w pełni zautomatyzowany proces produkcji,
- płyta wiórowa ma dużą stałość wymiarową,
- możliwość wytwarzania produktów o dużych rozmiarach oraz dużym zakresie grubości,
- możliwość ponownego wykorzystania odpadów powstających podczas cięcia płyt,
- płyta wiórowa ma jednolitą strukturę o wyrównanych właściwościach mechanicznych i fizycznych,
- termo-akustyczne właściwości izolacyjne,
- płyta wiórowa ma stosunkowo niewielki ciężar (w porównaniu do litego drewna),
- płyta wiórowa ma niską cenę.
Płyta wiórowa wady
- ograniczona wytrzymałość płyt wiórowych,
- stosunkowo niska żywotność (porównując płytę do litego drewna czy drewna klejonego),
- ze względu na możliwość zwiększonego uwalniania formaldehydu, należy stosować się do zaleceń producenta, dotyczących dopuszczalnego poziomu wilgotności jaki może mieć płyta wiórowa.
Podstawowe rodzaje i parametry płyt wiórowych
Płyty drewnopodobne stanowią niezwykle obszerną grupę, wyróżniającą się wyjątkowym zróżnicowaniem, zarówno pod względem budowy, jak i właściwości.
Poniżej przedstawiamy podstawowe podziały płyt wiórowych. Szersze omówienie wybranych rodzajów płyt znajdzie się w kolejnej części naszego poradnika.
Ogólne kryteria podziału płyt wiórowych
- Ze względu na sposób ułożenia wiórów na przekroju poprzecznym płyty, wyróżniamy:
- płyty prasowane – wytworzone przy działaniu ciśnienia prasowania w kierunku prostopadłym do ich płaszczyzn, w których wióry ułożone są przeważnie równolegle do tych płaszczyzn,
- płyty wytłaczane (poprzecznie prasowane) – wytworzone w procesie wytłaczania w kierunku równoległym do ich płaszczyzn. Wióry ułożone są wówczas najczęściej prostopadle do płaszczyzny płyty. Z uwagi na ten specyficzny układ wiórów, płyty wytłaczane charakteryzują się stosunkowo niewielką wytrzymałością oraz dużą wrażliwością na zmiany wilgotności powietrza. W obrębie płyt wytłaczanych wyróżniamy:
- płyty wytłaczane pełne, w których wióry całkowicie wypełniają wszystkie przekroje,
- płyty wytłaczane pustakowe, w których przekroju poprzecznym zaobserwować możemy regularnie występujące puste przestrzenie.
- płyty prasowane przy użyciu prasy kalandrowej – powstające w procesie kalandrowania, umożliwiającym uzyskanie bardziej gładkiej, zwartej powierzchni płyty.
- Ze względu na zastosowane środki wiążące (spoiwa), wyróżniamy:
- płyty wiórowe wiązane spoiwami syntetycznymi:
- płyty wiórowe zwykłe (prasowane) – wytwarzane z normalnych, drobnych lub bardzo drobnych wiórów.
- płyty wiórowe orientowane (OSB – Oriented Structural Board) – wytwarzane z dużych wiórów, charakteryzujących się wydłużonym kształtem oraz specyficznym ułożeniem (osie podłużne wiórów ułożone są w jednym kierunku).
- płyty wiórowe wielopłatkowe (waferboard) – wytwarzane z dużych wiórów płatkowych o prostokątnym kształcie, zaklejonych przy użyciu kleju, gwarantującego dużą odporność na działanie czynników atmosferycznych.
- płyty wiórowe wiązane spoiwami mineralnymi:
- płyty cementowo-wiórowe – wytworzone z wiórów drzewnych, w których rolę środka wiążącego pełni cement.
- płyty magnezytowo-wiórowe – wytworzone z wiórów drzewnych, w których wykorzystano spoiwo magnezytowe oraz klej melaminowo-mocznikowo-formaldehydowy.
- płyty gipsowo-wiórowe – wytworzone z wiórów drzewnych, w których rolę spoiwa pełni gips.
- płyty wiórowe wiązane spoiwami syntetycznymi:
- Ze względu na przeznaczenie płyt, wyróżniamy:
- płyty meblowe,
- płyty budowlane (specjalnego przeznaczenia):
- grzyboodporne,
- owadoodporne,
- trudno palne,
- wodoszczelne.
Zgodnie z obowiązującą normą, możliwe zastosowania płyt wiórowych dzielimy na siedem podstawowych kategorii:
- P1 – płyta wiórowa ogólnego stosowania, przeznaczona do użytkowania w warunkach suchych,
- P2 – płyta wiórowa przeznaczona do wyrobu mebli oraz wyposażenia wnętrz, przygotowana do użytkowania w warunkach suchych,
- P3 – płyta wiórowa nieprzenosząca obciążeń, przeznaczona do użytkowania w warunkach wilgotnych,
- P4 – płyta wiórowa przenosząca obciążenia, przeznaczone do użytku w warunkach suchych,
- P5 – płyta wiórowa przenosząca obciążenia, przeznaczona do użytkowania w warunkach wilgotnych,
- P6 – płyta wiórowa o podwyższonej zdolności do przenoszenia obciążeń, przeznaczona do użytkowania w warunkach suchych,
- P7 – płyta wiórowa o podwyższonej zdolności do przenoszenia obciążeń, przeznaczona do użytkowania w warunkach wilgotnych.
Kryteria podziału płyt wiórowych prasowanych
- Ze względu na budowę, wyróżniamy:
- płyty prasowane jednowarstwowe – wytworzone z wiórów, tworzących pojedynczą warstwę o jednolitej strukturze,
- płyty prasowane wielowarstwowe – składające się z kilku warstw o różnej strukturze. Warstwy zewnętrzne wielowarstwowej płyty wykonane są z wiórów cieńszych i drobniejszych, połączonych dużą ilością kleju, podczas gdy w warstwie środkowej znajdują się większe i grubsze wióry, połączone mniejszą ilością kleju. Dzięki takiej budowie, płyta wiórowa wielowarstwowa posiada większą odporność na zginanie. Wyróżniamy płyty trzywarstwowe (z dwiema warstwami zewnętrznymi oraz jedną warstwą wewnętrzną) oraz płyty pięciowarstwowe (z dwiema warstwami zewnętrznymi, dwiema warstwami pośrednimi oraz jedną warstwą wewnętrzną).
- płyty prasowane frakcjonowane – charakteryzujące się brakiem wyraźnego podziału na warstwy przy jednoczesnym zachowaniu właściwości płyt wielowarstwowych. Wielkość wiórów stosowanych w płytach frakcjonowanych zwiększa się bowiem bezstopniowo w kierunku od powierzchni ku środkowi. Istotną cechą płyt frakcjonowanych jest także zróżnicowanie zawartości kleju (w pobliżu płaszczyzn zawartość kleju jest wyższa niż w środku płyty).
- płyty prasowane warstwowo frakcjonowane – rodzaj płyt wielowarstwowych, w których wszystkie warstwy (lub, częściej, tylko warstwy zewnętrzne) są frakcjonowane.
- Ze względu na kształt i wymiar wiórów, wyróżniamy:
- płyty wiórowe standardowe – wytworzone z wykorzystaniem normalnych wiórów płaskich lub wiórów drzazgowych. Płyty wiórowe standardowe należą do grupy płyt ogólnego przeznaczenia. Orientacyjne wymiary wiórów w płytach standardowych:
- grubość: 0,2-0,7 mm,
- długość: 3-20 mm,
- szerokość: 2-10 mm.
- płyty wiórowe z warstwami zewnętrznymi z mikrowiórów – powszechnie stosowane wielowarstwowe płyty meblowe, których zewnętrzne warstwy wykonane są z bardzo drobnych wiórów (mikrowiórów), gwarantujących zwiększoną gładkość całej powierzchni. Orientacyjne wymiary mikrowiórów:
- grubość: 0,1-0,3 mm,
- długość: 2-5 mm,
- szerokość: 0,5-1 mm.
- płyty wiórowe płatkowe (flakeboard) – wytwarzane z płaskich wiórów o większej szerokości. Stosuje się je głównie do celów budowlanych. Orientacyjne wymiary wiórów płatkowych:
- grubość: ok. 0,6 mm,
- długość: ok. 100 mm,
- szerokość: zmienna.
- płyty OSB – wytwarzane z długich i szerokich wiórów. Orientacyjne wymiary wiórów w płytach OSB:
- grubość: 0,4-0,7 mm,
- długość: 50-90 mm,
- szerokość: 5-25 mm.
- płyty wiórowe standardowe – wytworzone z wykorzystaniem normalnych wiórów płaskich lub wiórów drzazgowych. Płyty wiórowe standardowe należą do grupy płyt ogólnego przeznaczenia. Orientacyjne wymiary wiórów w płytach standardowych:
Ze względu na rodzaj zaklejenia, wyróżniamy płyty o następujących oznaczeniach:
- typ V 20 – to płyta wiórowa surowa, w której wióry sklejone zostały przy użyciu klejów, umożliwiających uzyskanie spoiny o stosunkowo niewielkiej odporności na działanie wody i wilgoci. Są to, przede wszystkim, kleje na bazie żywic mocznikowo-formaldehydowych – UF. Płyty o oznaczeniu V 20 stosuje się w pomieszczeniach o stosunkowo niskiej wilgotności. Wilgotność płyty w trakcie użytkowania nie powinna bowiem przekroczyć 15%.
- typ V 100 – to płyta wiórowa surowa, w której wióry sklejone zostały przy użyciu klejów, umożliwiających uzyskanie spoiny, wykazującej odporność na działanie wody i wilgoci. Są to kleje na bazie żywic: fenolowo-formaldehydowych (PF), rezorcynowo-formaldehydowych (RF) oraz izocyjanianowych (PMDI). Płyty o oznaczeniu V 100 mogą być stosowane w pomieszczeniach o stosunkowo dużej wilgotności powietrza, jak i na zewnątrz pomieszczeń. Należy jednak pamiętać, że w przypadku zastosowań zewnętrznych, płyty nie powinny być narażone na bezpośrednie działanie opadów atmosferycznych. Wilgotność płyty w trakcie użytkowania nie powinna przekroczyć 18%.
- typ V 100G – płyta wiórowa surowa, w której zastosowane kleje (takie same jak w przypadku płyt V 100) zostały dodatkowo wzbogacone o środki zwiększające odporność na działanie grzybów. Płyty o oznaczeniu V 100G wykorzystywane są w pomieszczeniach narażonych na długotrwałe działanie wilgoci, a także na zewnątrz pomieszczeń. W przypadku zastosowań zewnętrznych, należy pamiętać, że płyty nie powinny być wystawione na bezpośrednie działanie opadów atmosferycznych. Wilgotność płyty w trakcie użytkowania nie powinna przekroczyć 21%.
Ze względu na gęstość płyty, wyróżniamy:
- płyta wiórowa lekka, o gęstości do 500kg/m3,
- płyta wiórowa średnio ciężka, o gęstości pomiędzy 500-750 kg/m3,
- płyta wiórowa ciężka, o gęstości powyżej 750 kg/m3.
Ze względu na grubość płyty, wyróżniamy:
- płyta wiórowa cienka – grubość do 7 mm,
- płyta wiórowa średniej grubości – grubość 7-25 mm,
- płyta wiórowa gruba – grubość powyżej 25 mm.
Ze względu na stan powierzchni płyty, wyróżniamy:
- płyty o powierzchni surowej, nieszlifowanej,
- płyty o powierzchni surowej szlifowanej lub struganej,
- płyty o powierzchni surowej powlekane płynami,
- płyty o powierzchni laminowanej lub oklejanej (fornirami, papierami dekoracyjnymi, etc.).
Właściwości płyt wiórowych
Wśród podstawowych właściwości płyt wiórowych wymienić należy:
- gęstość,
- wilgotność,
- spęcznienie i nasiąkliwość po moczeniu w wodzie,
- wytrzymałość na zginanie statyczne,
- wytrzymałość na rozciąganie w kierunku prostopadłym do płaszczyzny płyty,
- moduł sprężystości przy zginaniu statycznym,
- a także klasę higieny, określaną na podstawie zawartości formaldehydu.
W zależności od planowanych zastosowań, producenci oznaczają także dodatkowe parametry płyt, między innymi:
- stabilność kształtu,
- palność,
- chropowatość powierzchni,
- zdolność utrzymywania wkrętów.
Właściwości płyt wiórowych zależą w ogromnym stopniu od geometrii wiórów, regularności ich przekroju poprzecznego, a także stopnia ich rozdrobnienia.
I tak, stosowanie wiórów charakteryzujących się nieregularnym kształtem przekroju (drzazg) prowadzi do powstania płyt o gorszych właściwościach niż w przypadku korzystania z wiórów o regularnym kształcie (płatków).
Wióry bardziej rozdrobnione, gwarantując zwartą strukturę płyty, zmniejszają jej spęcznienie oraz niwelują chropowatość powierzchni.
Drobne wióry zmniejszają jednak również współczynnik sprężystości płyt oraz ich wytrzymałość na zginanie.
Płyty wiórowe prasowane surowe
Płyty wiórowe prasowane stanowią ogromną część tak zwanych płyt ogólnego przeznaczenia.
Składają się one z wiórów drzewnych pokrytych klejem, ułożonych równolegle do płaszczyzny płyty, a następnie sprasowanych pod dużym ciśnieniem.
Zróżnicowanie powierzchni styku między poszczególnymi wiórami wpływa znacząco na ostateczne właściwości gotowych płyt.
Im większa powierzchnia styku wiórów, tym większa gęstość powstałej z nich płyty.
Profil gęstości płyt, czyli rozkład gęstości na jej przekroju poprzecznym ustala się w procesie produkcyjnym na etapie zagęszczania uformowanego kobierca.
Kluczowym aspektem w powstawaniu profilu gęstości jest opór, jaki stawiają poszczególne strefy kobierca oraz szybkość jego zagęszczania.
Opór kobierca uzależniony jest od budowy płyty, jej grubości oraz gęstości, rodzaj wiórów oraz ich geometria, a także stopień zaklejenia wiórów.
Co do zasady, im większy opór środkowej strefy kobierca i im mniejszy opór jego stref zewnętrznych, tym większe zróżnicowanie gęstości na przekroju poprzecznym płyty.
Najmniejszym zróżnicowaniem cechują się, rzecz jasna, płyty jednowarstwowe.
W płytach wielowarstwowych oraz frakcjonowanych poziom zróżnicowania jest znacznie większy.
Gotowe płyty wiórowe charakteryzują się doskonałymi parametrami izolacyjnymi i wytrzymałościowymi.
Dzięki wysokiej odporności na uderzenia, pęknięcia, złamania czy odbarwienia, sprawdzają się one zarówno na etapach konstrukcyjnych, jak i wykończeniowych.
Surowe płyty wiórowe znajdują zastosowanie w przemyśle meblarskim i budowlanym.
Wykorzystuje się je do produkcji mebli oraz materiałów konstrukcyjnych.
Płyty wiórowe wytłaczane
Płyty wiórowe wytłaczane produkowane są głównie z odpadów drzewnych.
W przeciwieństwie do płyt prasowanych, powstają one w procesie jednoczesnego formowania i prasowania w komorze prasy korbowej.
W trakcie produkcji przyjmują one nietypową postać ciągłej wstęgi.
Wióry w płytach wytłaczanych ułożone są zwykle prostopadle do ich płaszczyzn.
To charakterystyczne ułożenie odpowiada za zróżnicowaną budowę płyty oraz jej bardzo dużą chropowatość.
Wśród płyt wytłaczanych wyróżniamy płyty pełne i pustakowe.
W płytach pełnych, wszystkie przekroje wypełnione są całkowicie materiałem.
Płyty pustakowe zawierają z kolei kanały o regularnym rozmieszczeniu oraz przebiegu równoległym do płaszczyzny wytaczania.
Płyty wiórowe wytłaczane znajdują zastosowanie w produkcji płyt akustycznych oraz wewnętrznych elementów skrzydeł drzwiowych.
Płyty wiórowe laminowane
Płyty wiórowe laminowane to podstawowy materiał wykorzystywany do produkcji mebli oraz różnego rodzaju elementów dekoracyjnych i wykończeniowych.
Znajdują one zastosowanie zarówno w przestrzeniach prywatnych, jak i wysoce eksploatowanych przestrzeniach użyteczności publicznej.
Płyty laminowane powstają w wyniku uszlachetnienia surowej płyty wiórowej poprzez połączenie jej z ozdobną warstwą dekoracyjną.
Wszystkie elementy płyty laminowanej zostają sprasowane z wykorzystaniem wysokiego ciśnienia oraz wysokiej temperatury.
Warstwa dekoracyjna, złożona z papieru rdzeniowego powleczonego żywicą fenolową oraz papieru ozdobnego impregnowanego żywicą melaminową, gwarantuje wysoką trwałość oraz znakomite walory estetyczne płyty.
Niepodważalną zaletą laminowanych płyt wiórowych jest ich ogromne zróżnicowanie.
Możemy wybierać spośród setek dostępnych kolorów, wzorów i struktur, dopasowując je do własnych potrzeb oraz preferencji.
Do laminowania (jednostronnego lub dwustronnego) przeznaczone są płyty o grubości 10-38 mm.
Spójna, wielowarstwowa struktura płyt laminowanych oraz wysoka twardość ich powierzchni to gwarancja doskonałych parametrów wytrzymałościowych.
Płyty laminowane wykazują odporność na różnego rodzaju uszkodzenia mechaniczne (uderzenia, zarysowania, etc.) oraz niekorzystne warunki środowiskowe (działanie wilgoci, wysokich temperatur, promieni UV czy pary wodnej).
Laminowana powierzchnia płyt nie przyciąga kurzu, jest także odporna na zabrudzenia oraz potencjalnie szkodliwy wpływ środków chemicznych.
Dzięki temu, pielęgnacja i konserwacja płyt laminowanych nie stanowi żadnego problemu.
Płyty OSB
Płyty OSB to jeden z najbardziej popularnych materiałów konstrukcyjnych i podkładowych.
Stosuje się je jako wytrzymałe poszycia dachowe, poszycia ścian i sufitów oraz podkłady pod podłogę.
Płyty OSB znakomicie współpracują z różnego rodzaju materiałami wykończeniowymi.
Można je malować, tapetować, a także wykładać płytkami czy panelami.
Osoby, ceniące sobie walory estetyczne charakterystycznej struktury płyt, mogą także wyeksponować ich surowy wygląd, rezygnując ze stosowania farb i okładzin.
Płyty OSB to płyty wiórowe o określonym układzie wiórów (Oriented Strand Board).
Płyta wiórowa surowa składa się z trzech warstw (dwóch zewnętrznych i jednej wewnętrznej) o zróżnicowanej strukturze.
W warstwach zewnętrznych wióry przyjmują ułożenie równoległe do dłuższej krawędzi płyty.
W warstwie wewnętrznej – prostopadłe do tej krawędzi.
Warstwowość płyty oraz specyficzny rozkład wiórów gwarantują wzmocnienie produktu oraz zwiększenie jego wytrzymałości mechanicznej na zginanie wzdłuż osi głównej.
Wynosi ono bowiem 18-22 MPa.
Nieco gorzej wypada jednak wytrzymałość płyt OSB na zginanie poprzeczne – 7-11 MPa.
Płyty OSB dostępne są w trzech podstawowych wersjach o różnych parametrach:
- płyta wiórowa OSB 2,
- płyta wiórowa OSB 3,
- płyta wiórowa OSB 4.
OSB 2 jest najmniej odporna na wilgoć, podczas gdy OSB 4 przeznaczona jest do stosowania w warunkach podwyższonej wilgotności.
W sprzedaży znajdziemy jednak najczęściej wariant pośredni, czyli płytę wiórową OSB 3, która również sprawdza się w środowisku wilgotnym, gwarantując przy tym lepsze parametry wytrzymałościowe niż OSB 2.
W zależności od potrzeb i przyszłych zastosowań, możemy również zdecydować się na bardziej specjalistyczne płyty OSB, gwarantujące ognioodporność czy podwyższoną szczelność.
Płyty OSB dostępne są w różnych wymiarach oraz grubościach.
Mieszczą się one jednak w następujących zakresach:
- grubość: 6-30 cm,
- długość: 244-280 cm,
- szerokość: 125-207 cm.
Alternatywą dla płyt wiórowych OSB mogą być lekkie płyty MFP, które ze względu na swoje parametry wykorzystuje się w budownictwie np do podłóg w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności, takich jak łazienka.
Płyta wiórowa cementowo-wiórowa
Płyty cementowo-wiórowe znajdują szerokie zastosowanie w budownictwie szkieletowym oraz drewnianym.
Wykorzystuje się je jako element konstrukcji:
- ścian,
- sufitów,
- podłóg.
Płyty cementowo-wiórowe sprawdzają się także w budynkach prefabrykowanych, stanowiąc niezwykle ekonomiczne i nieskomplikowane rozwiązanie.
Ponadto, bezproblemowa obróbka płyt umożliwia dostosowanie ich do indywidualnych potrzeb każdego użytkownika.
Dzięki zastosowanym rozwiązaniom technologicznym, płyty cementowo-wiórowe odznaczają się doskonałą sztywnością, a także odpornością na działanie grzybów oraz wilgoci.
Na szczególną uwagę zasługują również ich znakomite parametry izolacyjne, gwarantujące najwyższy komfort termiczny i akustyczny pomieszczeń.
Wśród mniej typowych zastosowań płyt cementowo-wiórowych wymienić należy tworzenie szalunków, podłóg, posadzek, a nawet niezwykle skutecznych ekranów dźwiękochłonnych.
Płyta wiórowa otworowa
Płyty wiórowe otworowe (kanałowe), w odróżnieniu od tradycyjnych płyt, pełnych posiadają w swoim przekroju duże, regularnie rozmieszczone otwory o okrągłym kształcie.
Ten rodzaj konstrukcji pozwala zmniejszyć wagę płyty przy jednoczesnym zachowaniu jej parametrów wytrzymałościowych i izolacyjnych.
Płyty otworowe wykorzystywane są często jako lekki i trwały materiał do wypełniania skrzydeł drzwiowych.
Gwarantują doskonałą izolację cieplną i akustyczną, dlatego też znajdują one zastosowanie w różnego rodzaju budynkach użyteczności publicznej.
Produkowane metodą ekstruzji (wytłaczania), płyty otworowe tworzą jednolitą strukturę o wysokiej trwałości i stabilności.
Płyta wiórowa cena
Ceny płyt wiórowych wahają się, oczywiście, w zależności od ich wielkości, grubości, budowy oraz przewidywanych zastosowań.
Przybliżony koszt surowej płyty wiórowej to 20-40 zł/m2.
Ceny płyt konstrukcyjnych OSB o podstawowych parametrach mieszczą się z kolei w granicach 15-35 zł/m2.
W przypadku laminowanych płyt wiórowych zapłacimy znacznie więcej, z reguły powyżej 50 zł/m2.
Witam, czy płyta V100 wiórowa nadaje się do szalunku czy musi być OSB 3 ?
teraz rozumiem jakie są różnice w płytach, trudno się w tym połapać…