Blaty kuchenne: laminowane, drewniane, czy granitowe?

Trudno wyobrazić sobie kuchnię bez dobrych blatów kuchennych. Ten wydawałoby się niepozorny element dekoracji jednego z najważniejszych pomieszczeń w domu, ma w rzeczywistości ogromne znaczenie funkcjonalne i designerskie. W związku z tym, że jego rola nie tylko podkreśla wygląd kuchni, warto wybrać taki blat, który będzie również praktyczną podstawą dla wielu kuchennych czynności. O tym, że nie jest to proste, wie każdy, kto choć raz próbował zaaranżować swoją kuchnię. Niniejszy artykuł ma w tym pomóc. Przedstawimy w nim informacje na temat poszczególnych rodzajów blatów do kuchni, ich właściwości a także cen i metod konserwacji. Zapraszamy do lektury!

Materiały na blat kuchenny

Blaty do kuchni są zwykle produkowane z siedmiu najpopularniejszych materiałów:

• granitu,
• płytek ceramicznych,
• konglomeratu,
• kompozytu,
• szkła,
• stali,
• drewna.

Blaty kuchenne granitowe

W naszym zestawieniu na pierwszym miejscu celowo nie uwzględniliśmy blatów kamiennych, gdyż w tej grupie liderem pozostaje granit. Owszem, pewną alternatywą dla tego budulca pozostają bazalt oraz porfir (są tak samo odporne na zabrudzenia), ale zdobycie ich jest trudniejsze i wiąże się z wyższą ceną. Pewnym ukłonem w stronę estetów jest blat marmurowy, aczkolwiek charakteryzuje się on niską odpornością na zabrudzenia. W warunkach kuchennych raczej więc nie zda egzaminu. Zaletą kamiennych blatów kuchennych jest ich różnorodność aranżacyjna. Niektóre z nich mają swój piękny, naturalny blask. Inne z kolei są polerowane, gdyż jako wyroby matowe znacznie lepiej sprawdzą się w nowoczesnych wnętrzach.

Pewną alternatywą dla obydwu rozwiązań są blaty kamienne o powierzchni obrobionej za pomocą szczotki. Ich powierzchnia jest zwykle dość nierówna, aczkolwiek nie przeszkadza to ich miłośnikom. Jeśli mowa o granicie, to jego najważniejszą zaletą jest odporność na oddziaływania mechaniczne. Żaden z pozostałych kamiennych blatów nie znosi tak dobrze oddziaływania gorąca (nawet w okolicach 200 stopni Celsjusza), uderzeń mechanicznych, czy też zarysowań. Struktura granitu charakteryzuje się też niewielką nasiąkliwością. Dzięki temu, w przeciwieństwie do innych “kamiennych” materiałów, nie trzeba go impregnować. Zaletą granitu jest też jego różnorodność. Obecnie na rynku wyróżniamy aż 200 jego odmian, co stawia go na pierwszym miejscu, jeśli chodzi o liczbę dostępnych rodzajów.

Jakie są największe wady tego budulca? Jedną z nich jest cena. Za typowy, granitowy blat zapłacimy – bagatela – co najmniej 600 złotych za metr bieżący. Nie bez znaczenia pozostaje również ich transport na miejsce a także montaż. Problemem jest tu przede wszystkim waga. Przy założeniu, że mamy do czynienia z płytą o powierzchni 1 metra kwadratowego (o grubości 3 cm), musimy liczyć się z koniecznością przeniesienia ciężaru o masie około 80 kilogramów. Oznacza to, że nie tylko poniesiemy większe koszty z tytułu transportu, ale też z tytułu zamontowania takiego blatu. Co więcej, tak duża masa nie pozostanie bez wpływu na konstrukcję szaf kuchennych.

Blaty z płytek ceramicznych

Blaty do kuchni można też zrobić (własnoręcznie) z płytek ceramicznych.

Dobrym rozwiązaniem są zwłaszcza płytki z:

• gresu,
• terakoty,
• klinkieru.

Ogromne możliwości aranżacyjne są największą zaletą tego typu blatów, gdyż można je projektować w oparciu o wielokolorowe i różnorodne rozwiązania. Prym wiodą tu płytki mozaikowe, które doskonale komponują się z typowymi klasycznymi wnętrzami, utrzymanymi w lekko rustykalnej formie. Oczywiście wielobarwność nie jest jedynym rozwiązaniem. Można postawić na płytki jednobarwne a najlepiej takie, które optycznie zleją się z resztą pomieszczenia. Taki układ kolorystyczny optycznie powiększa wnętrze i sprawdza się w różnych rodzajach wnętrz. Do zalet blatów z płytek ceramicznych zalicza się również odporność na podwyższoną temperaturę i odczynniki chemiczne. Blaty kuchenne z płytek ceramicznych mają jednak swoje wady.

Najważniejszą z nich jest czasochłonny montaż. Krawędzie blatu nie mogą być ostre, dlatego należy je odpowiednio uformować za pomocą dedykowanych, ceramicznych kształtek.

Co prawda ceramikę można zamontować na klasyczne szafki kuchenne, ale niezbędna będzie tutaj płyta wiórowa, którą na nie nałożymy a następnie obłożymy ją płytkami. Płyta wiórowa stosowana w kuchni obowiązkowo musi być wodoodporna. Płytki ceramiczne są też mało odporne na oddziaływania mechaniczne. Łatwo się obijają, co dyskwalifikuje je w przypadku cięższych prac kuchennych.

Podczas montażu szczególną uwagę trzeba też poświęcić fugom. Nie mogą one być nasiąkliwe, gdyż z biegiem czasu staną się one siedliskiem bakterii i grzybów. Fugi należy nakładać tak, by ich wyczyszczenie było w miarę łatwe. Obowiązkowo trzeba je też zaimpregnować.

Ile kosztuje blat z płytek ceramicznych?

Jego łączny koszt zależy od wyboru konkretnych płytek i jego łącznej powierzchni, dlatego trudno o oszacowanie konkretnych sum. Istotną składową łącznej ceny jego montażu, jest robocizna. Dlatego jeśli już decydujemy się na taką formę blatu, lepiej wykonać go samemu.

Blaty kuchenne konglomerat

Ciekawą alternatywą dla blatów kamiennych jest tzw. konglomerat. Składa się on najczęściej ze zmielonego kamienia (z oczywistych względów najlepiej do tych celów nadaje się marmur) i poliestrowych wiązań żywicznych. Do ich zalet z pewnością należą odporność na wilgoć i – do pewnej granicy – na wysoką temperaturę. Niestety mają dość miękką strukturę, dzięki czemu ich powierzchnię można dość łatwo uszkodzić. Przy wyborze blatu wykonanego z konglomeratu, warto zainteresować się rozwiązaniami wyprodukowanymi z matowego tworzywa. Konglomerat błyszczący znacznie szybciej traci swój niepowtarzalny wygląd, co jest skutkiem dość intensywnego procesu ścierania. W zamian otrzymujemy powłokę o bardzo ciekawym designie, która na dodatek nie posiada charakterystycznych szczelin na łączeniach poszczególnych blatów. W toku montażu są one po prostu zalewane. W porównaniu do blatów kamiennych, produkty wykonane z konglomeratu są znacznie lżejsze, przez co ich montaż i transport nie uszczuplą aż tak bardzo naszego portfela. Co więcej, powierzchnię tą można co jakiś czas odnawiać. Co prawda większość producentów zaznacza, że oferowane przez nich powłoki są praktycznie niezniszczalne, ale wielu z nich dopuszcza możliwość ich odnawiania. W przypadku grubszych powłok, istnieje możliwość ich frezowania.

Jakie są wady konglomeratu? Jedną z najbardziej istotnych jest mała odporność na wysokie temperatury. O ile sam konglomerat doskonale “radzi” sobie z temperaturą do 150 stopni Celsjusza o tyle wartości wyższe mogą mu poważnie zaszkodzić. Wyjątek stanowią blaty wykonane ze specjalnych, wzmocnionych kompozytów, jednakże są one znacznie droższe i przeznaczone do specjalnych zastosowań. Ceny blatów wykonanych z konglomeratu są bardzo zróżnicowane. Wspomniany wcześniej marmur jest pod tym względem najtańszy. Płytę o grubości 3 cm i wymiarach 100 x 60 cm można kupić już za 600 złotych. Nieco droższe są rozwiązania kwarcowe, za które trzeba zapłacić nawet 800 złotych (analogiczna płyta).

Blaty kuchenne kompozytowe

Kompozyty należą do najmniej popularnych budulców wykorzystywanych przy produkcji blatów kuchennych. Produkuje się je podobnie jak konglomeraty, czyli z miału kamiennego, odpowiednich pigmentów i specjalnie dobranych żywic (mieszanka poliestrowej i akrylowej).

Najpopularniejsze materiały kompozytowe to:

• marian,
• kerrock,
• top stone,
• blaty kuchenne corian.

Zaletą kompozytowych blatów kuchennych jest brak jakichkolwiek łączeń i szpar. Odlewa się je na zamówienie w specjalnych formach, ograniczając w ten sposób koszty ich przycinania. W zależności od wybranego modelu kompozytu, może on mieć formę błyszczącą, lub matową. Na szczęście w tym przypadku wybór konkretnego rodzaju powierzchni nie wpływa na jej odporność na czynniki zewnętrzne. Do zalet kompozytów warto zaliczyć również wysoką odporność na zabrudzenia i wilgoć. O ile kompozyt jest stosunkowo twardy o tyle jego zarysowanie nie jest trudne. Jego powierzchnię można bardzo łatwo uszkodzić, np. podczas krojenia nożem. Problemem jest też wysoka temperatura. Na blaty kompozytowe nie powinno stawiać się gorących przedmiotów (zwłaszcza wprost z kuchenki). W przeciwnym razie mogą pojawić się uszkodzenia mechaniczne. Blaty kompozytowe wykazują odporność na temperaturę wyłącznie do wartości 170 – 180 stopni Celsjusza. Przy wyborze powłoki kompozytowej warto sugerować się jej zdolnością do maskowania zarysowań. Pod tym względem znacznie lepiej prezentują się blaty utrzymane w białej kolorystyce, które dodatkowo są pokryte różnorodnymi wzorkami. W przeciwieństwie do nich, czarny blat kuchenny (zwłaszcza błyszczący) bardzo szybko uwidacznia swoje niedoskonałości. Koszty blatów kompozytowych są porównywalne do ich odpowiedników wykonanych z konglomeratu. Najpopularniejszy na rynku blat, to ten wykonany z corianu, za który (płyta 100 x 100 x 1.2 cm) zapłacimy około 900 złotych.

Blat kuchenny szklany

Wbrew pozorom szkło jest idealnym budulcem na blaty w kuchni. Trzeba jednak uważać, by było to szkło hartowane o zwiększonej odporności na działanie ciepła. Szkło klejone (przedzielone specjalną folią) najprawdopodobniej się tutaj nie sprawdzi. Chyba, że dany blat nie będzie narażony na działanie ciepła. Jakie są największe zalety wyboru blatów szklanych? Jedną z nich jest charakterystyczny styl szkła, dzięki któremu możemy w naszej kuchni tworzyć naprawdę ciekawe kompozycje aranżacyjne. Szkło rozświetla, nadaje wnętrzu nowoczesności i… doskonale komponuje się z elementami drewnianymi i metalowymi. Wyśmienicie prezentuje się zwłaszcza jako tło dla urządzeń AGD. Jak powstają szklane blaty? Najczęściej produkuje się je ze sklejonych, hartowanych płyt szklanych. Często posiadają one dodatkowe zbrojenie, które znacznie łatwiej odprowadza ciepło, zmniejszając tym samym naprężenia wewnątrz struktury szkła. Dzięki temu można je zamocować w bliskim sąsiedztwie źródeł ciepła. Hartowane szkło jest bezpieczne. W przypadku jego strzaskania, rozpadnie się ono na tysiące kawałków, które jednak nikogo nie zranią. Szkło jest też odporne na działanie wody, doskonale znosi oddziaływanie detergentów i jest łatwe w czyszczeniu. Powierzchnie szklane mogą być też dowolnie barwione, co jeszcze bardziej potęguje efekt designerski.

Na blaty szklane można również nałożyć specjalne, cyfrowe dekoracje, dzięki którym przyozdobimy je w interesujące grafiki o różnej tematyce. Blaty kuchenne wykonane ze szkła można też dodatkowo podświetlać. W tym celu stosuje się najczęściej dedykowane listwy LED, które nie tylko równomiernie rozświetlają taflę, ale też dodatkowo oświetlają wnętrze kuchni. Choć z powyższych argumentów wynika, że szkło mogłoby się wydawać materią idealną, to w praktyce niestety taką nie jest. Największą wadą szklanych powierzchni jest utrzymanie ich w czystości (nie mylić z czyszczeniem). Oczyszczanie ich ze smug to tak naprawdę walka z wiatrakami, zwłaszcza, że są one na ich powierzchni bardzo dobrze widoczne. Choć szkło jest materiałem twardym, to jest ono również mało odporne na zarysowania. Nie zalecamy krojenia warzyw na jego powierzchni, gdyż najprawdopodobniej doprowadzi to do jej zniszczenia. Renowacja powierzchni szklanych jest bardzo trudna i najczęściej wiąże się z koniecznością wymiany całego szklanego panelu. Istotną wadą szklanych blatów kuchennych jest ich cena, która (za płytę o powierzchni 1 metra kwadratowego) wynosi co najmniej 750 złotych.

Blat kuchenny stalowy

Nazwanie blatów kuchennych “metalowymi” nie jest do końca trafne. Najczęściej są to po prostu wiórowe elementy drewniane, które obija się cienkimi warstwami blachy. Dzięki tej metodzie produkcji, blaty te charakteryzują się stosunkowo niską masą. Atutem “blachówek” są ich ciekawe walory aranżacyjne. Optycznie powiększają one wnętrze kuchni, doskonale komponując się zwłaszcza z lodówką i piekarnikiem. Sprawiają one, że kuchnia zyskuje na nowoczesności. Trudno jednoznacznie ocenić właściwości blatów metalowych. Ich odporność na zarysowania uzależniona jest przede wszystkim od zastosowanego metalu. Pod tym względem najlepsze są rozwiązania aluminiowe. Nie dość, że charakteryzują się one odpornością na zarysowania, to jeszcze doskonale znoszą oddziaływanie silnych środków chemicznych (zwłaszcza stale kwasoodporne). O wiele słabiej w porównaniu z produktami aluminiowymi wypadają blaty stalowe, które można znacznie łatwiej zarysować a nawet odbarwić. Ponadto stal ma silne tendencje do korodowania, co w warunkach kuchennych jest bardzo istotne.

Kolejną, bardzo ważną zaletą blatów metalowych (a zwłaszcza aluminiowych) jest ich odporność na zabrudzenie a co za tym idzie – pełna ochrona antybakteryjna. Struktura metalu umożliwia jego łatwe czyszczenie i to za pomocą zwykłej wody. Niestety blaty metalowe mają też swoje wady. Trudno je produkować na wymiar, zwłaszcza że w procesie produkcji należy uwzględnić rozmiary rdzenia. Oznacza to, że po ich montażu będą widoczne charakterystyczne szczeliny, których – w przeciwieństwie do płyt z konglomeratu – nie da się niczym wypełnić. Na szczęście blaty metalowe nie są zbyt drogie. Jedna płyta o wymiarach 100 x 60 cm uszczupli nasz budżet zaledwie o 300 złotych. Oczywiście koszt ten będzie zależny od zastosowanego materiału. Przykładowo w tej cenie otrzymamy płytę stalową. Za konstrukcję aluminiową trzeba będzie zapłacić około 200 złotych więcej.

Blat kuchenny drewniany

W naszym zestawieniu blaty drewniane należą do najbardziej popularnych. Wybiera się je głównie ze względu na cenę, ale też ze względu na ich uniwersalizm aranżacyjny. Drewniane blaty kuchenne nie należą do zbyt odpornych na oddziaływania mechaniczne, ale za to można je łatwo wymienić na nowe (o ile znajdziemy dany model w sklepie, lub u producenta). Właściwości blatów drewnianych są ściśle uzależnione od gatunku wybranego drewna. Najlepiej pod tym względem prezentują się te wykonane z drewna egzotycznego (np. merbau). Charakteryzują się one wysoką odpornością na odkształcenia, zarysowania i działanie wilgoci. Najgorzej na tym polu wychodzi nasze drewno rodzime – sosna, klon i brzoza chłoną wilgoć jak gąbka. Wadą drewnianych blatów kuchennych jest konieczność ich zabezpieczenia za pomocą dodatkowych środków ochronnych. Co więcej, należy to robić co jakiś czas (np. lakierowanie co 6 m-cy).

Blaty z drewna można też olejować i woskować. Dzięki tym procesom podkreślimy ich naturalne piękno i kolorystykę słojów. Drewno (niezależnie od gatunku) nie jest odporne na działanie wysokich temperatur. Dlatego warto stosować specjalne podkładki pod naczynia, które ochronią jego wrażliwą strukturę przed gorącem.

Wybierając blaty drewniane trzeba też zwrócić uwagę na stopień ich zabezpieczenia przed powstawaniem plam. W przypadku rozlania się np. soku z buraków, natychmiast trzeba go wytrzeć. W przeciwnym razie, już po kilkunastu sekundach wniknie on głębiej w strukturę drewna. Jeśli decydujemy się na drewniane blaty, warto pomyśleć o odpowiednich środkach konserwujących. Obowiązkowo należy posiadać preparaty, które posiadają certyfikat spożywczy.

Ile zapłacimy za drewniany blat kuchenny? Za najtańsze produkty wykonane z miękkiej sosny, trzeba będzie zapłacić jedynie od 150 do 200 złotych za metr kwadratowy. Cena blatu bukowego jest wyższa i oscyluje w okolicach 300 złotych. Drewno egzotyczne to wydatek około 600 – 800 złotych za metr. Z kolei za drewno ekskluzywne (np. iroko), trzeba będzie zapłacić prawie 1000 złotych za metr kwadratowy. Standardowa grubość jednego blatu to 4 cm.

Jak konserwować blat kuchenny?

Metoda konserwacji blatu w kuchni jest ściśle uzależniona od jego struktury. Konserwacji nie wymagają blaty wykonane z tworzyw sztucznych, szkła, metalu i niektórych kamieni (np. granitu). W pozostałych przypadkach, należy – raz, bądź co jakiś czas – pokryć je dodatkową warstwą ochronną.

W przypadku blatów drewnianych warto zdecydować się na tradycyjne środki lakiernicze, bądź oleje. Stosowane środki konserwujące muszą posiadać odpowiedni certyfikat, dopuszczający do ich kontaktu z żywnością. To samo zresztą dotyczy blatów kamiennych, które powinny być (przynajmniej raz na rok) pokrywane specjalnym środkiem impregnującym.

Jeśli zdecydowaliśmy się na blat wykonany z płytek ceramicznych do swojej kuchni, warto zadbać nie tyle o same płytki, co o znajdujące się pomiędzy nimi fugi. Dobrym pomysłem jest zastosowanie w swojej kuchni specjalnych preparatów grzybobójczych i bakteriobójczych. Rzecz jasna należy również zadbać o wysokiej klasy fugę, która będzie charakteryzować się bardzo dużą odpornością na działanie wilgoci.

Jak utrzymywać w czystości blat ? W przypadku konstrukcji drewnianych należy pamiętać o jak najszybszym usuwaniu plam. Blaty granitowe również nie powinny być trudne w czyszczeniu. Zwykle wystarczy tu zwykła szmatka nasączona wodą, bądź środkiem czyszczącym. Sprawa wygląda nieco inaczej w przypadku innych rodzajów kamienia, na które można nakładać specjalne, dedykowane środki czyszczące.

A jak czyścić powierzchnie szklane i metalowe? Tutaj wystarczy ograniczyć się wyłącznie do przetarcia miejsca zabrudzenia. Jeśli chodzi o powierzchnie szklane szczególnie dużą popularnością cieszą się ostatnio myjki parowe. Opcjonalnie można je też wykorzystywać do oczyszczania blatów aluminiowych. Ta sama zasada sprawdza się również w przypadku powierzchni wykonanych z kamienia i materiałów żywicznych.

Podsumowanie

Trudno sobie wyobrazić kuchnię bez blatów kuchennych. Wybór konkretnego rozwiązania jedynie w odniesieniu do ceny nie jest jednak dobrym pomysłem. Przed zakupem blatu warto sobie odpowiedzieć na pytanie, jakie będą faktyczne koszty takiego przedsięwzięcia, oraz jaki wygląd kuchni chcemy osiągnąć.