Cegła pełna: cena, najważniejsze parametry, zastosowanie

Cegła pełna jest najstarszym materiałem budowlanym, który wyprodukowany został przez człowieka. To wyjątkowo solidny surowiec, otrzymywany poprzez wypalanie różnych gatunków gliny. Stosuje się go już od czasów starożytnych. Cegła pełna posiada sporą konkurencję rynkową, głównie w postaci innych wyrobów murowych. W wielu inwestycjach wciąż jednak okazuje się niezastąpiona. To niezwykle uniwersalny i praktyczny materiał ceramiczny, który wyróżnia się bardzo atrakcyjnymi parametrami i posiada szerokie możliwości wykorzystania.

Jakie są najważniejsze właściwości i zastosowania cegły pełnej?

Czym jest cegła pełna?

Cegła pełna to materiał ceramiczny o pozbawionej drążeń strukturze oraz porowatym czerepie. Powstaje ze specjalnie dobranej i odpowiednio rozdrobnionej gliny, połączonej z kruszywem oraz wodą. Aby możliwe było uzyskanie cegły o pełnej strukturze, konieczne jest wyrobienie mieszanki na jednolitą masę. Uformowane wyroby nazwane są surówką. W procesie produkcji poddaje się je suszeniu oraz wypalaniu w temperaturze 850-1000 stopni Celsjusza. Na etapie rozdrabniania konieczne jest również unieszkodliwienie lub całkowite wyeliminowanie wszelkich zanieczyszczeń. Dotyczy to przede wszystkim zanieczyszczeń mechanicznych oraz soli rozpuszczonych w glinach, zwykle:

• siarczanów wapnia,
• siarczanów magnezu,
• siarczanów sodu.

Za szczególnie niebezpieczny uważany jest margiel, węglan wapnia wymieszany z cząstkami ilastymi. Występuje on w glinie w postaci grudek. W kontakcie z wodą może on nawet 3,5-krotnie powiększyć swoją objętość, co prowadzi do destrukcyjnego rozsadzania gotowego wyrobu. Do zanieczyszczeń masy zaliczane są również rozpuszczone w solach surowce. Przyczyniają się one do rozwoju wykwitów oraz nalotów, które pojawiają się w miejscach krystalizacji. Przez całe stulecia cegła pełna produkowana była ręcznie – mechanizacja wyrobu nastąpiła dopiero ok. 150 lat temu.

Z jakich materiałów wykonuje się cegły pełne?

Cegła pełna to materiał, który otrzymywany jest z różnych odmian glin morenowych, ilastych i wstęgowych, a także mułków, łupków oraz lessów. Przy produkcji stosuje się również określone surowce pomocnicze, takie jak piach kwarcowy i złom suszarniowy. Gotowe wyroby standardowo dzieli się ze względu na indywidualne cechy geometryczne, zastosowane surowce czy stopień wypalenia. Wyróżnić można kilka typów pełnych cegieł.

Tradycyjne cegły suszone

Najstarszym z nich są bez wątpienia tradycyjne cegły suszone. Obecnie suszona cegła ceramiczna stosowana jest rzadko, ze względu na dość słabe parametry. Suszona cegła ceramiczna posiada niską odporność na uszkodzenia o charakterze mechanicznym, a ponadto szybko chłonie wilgoć.

Do najpopularniejszych stosowanych obecnie cegieł należy pełna cegła ceramiczna. W praktycznym zastosowaniu przeważnie wymaga zabezpieczenia od strony zewnętrznej.

Aby zwiększyć odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne, pokrywa się je okładziną lub przeprowadza tynkowanie. Materiał ten jest budulcem bardzo uniwersalnym.

Cegły wapienno-piaskowe

Wyróżnić można również cegły pełne wapienno-piaskowe. Powstają poprzez połączenie palonego wapna i piasku kwarcowego. Piasek poddawany jest autoklawizacji. Proces ten polega na termicznej obróbce w warunkach wysokiego ciśnienia, który prowadzi do zespolenia masy. Cegły wykonane z mieszanki wapienno-piaskowej nazywane są również silikatowymi. Wyróżniają się wysoką twardością, niską nasiąkliwością oraz dobrą wytrzymałością mechaniczną.

Cegły szamotowe

Kolejnym typem cegieł pełnych są cegły szamotowe. Wypalane są w wysokiej temperaturze, przez co wykazują dużą ognioodporność. Stosuje się je w konstrukcjach kominków, a także do wykładania wnętrz pieców kaflowych, czy akumulacyjnych.

Cegły magnezytowe

Na rynku dostępne są także cegły pełne magnezytowe. Powstają ze związków organicznych i nieorganicznych oraz mieszanek magnezytu. W procesie produkcji masa podgrzewana jest do wysokiej temperatury, co nadaje temu budulcowi bardzo dobre zdolności akumulacji ciepła.

Cegły pełna klinkierowe

Cegły pełne często produkowane są również z klinkieru. Wypala się je ze znacznie wyższej temperatury, niż cegły zwykłe, a ich powierzchnia jest z tego powodu spieczona. Posiadają mniejszą nasiąkliwość oraz zwiększoną wytrzymałość na ściskanie. Cegła pełna klinkierowa idealnie nadaje się do wykładania kanalizacji, zbiorników wodnych oraz innych obiektów wymagającej bezpośredniej styczności z wodą.

Cegły licowe

Nieco mniej spieczoną powierzchnią wyróżniają się natomiast cegły licowe, zwane również elewacyjnymi. Stanowi to zabezpieczenie przed wsiąkaniem wody, dzięki czemu na zewnątrz nie jest konieczne ich tynkowanie. Cegła budowlana ma jednak parametry nieco słabsze od cegieł klinkierowych.

Ręcznie formowane cegły pełne

Do osobnej kategorii należą tzw. ręcznie formowane cegły pełne. Charakteryzują się oryginalnością wykonania oraz pewną niepowtarzalnością wzorów. W porównaniu z cegłami produkowanymi fabrycznie, taka cegła budowlana cechuje się także większą nasiąkliwością. Ich wytrzymałość mechaniczna jest natomiast nieco mniejsza.

Cechy cegieł pełnych

Cegła pełna to klasyczny wyrób ceramiczny w kształcie prostopadłościanu z wyłącznie płaskimi bokami. W mniejszych cegielniach nierzadko produkowane są również wyroby posiadające zagłębienie na boku szerszym, gdzie umieszczana jest zaprawa murarska. Cecha wyróżniająca ten budulec to bez wątpienia jego barwa. Cegła pełna w kolorze czerwonym jest mocno zakorzeniona w polskiej tradycji. Cegła ceramiczna może jednak posiadać także inne odcienie. Barwa uzależniona jest przede wszystkim od złoża wykorzystanej gliny, a także dostępności tlenu i temperatury wypału w procesie produkcji. Cegła pełna może mieć kolor jaśniejszy lub ciemniejszy, np. ciemnobrązowy lub bordowy. Podobnie jak inne materiały murowe, cegły pełne muszą spełniać wymogi narzucone przez określone normy. Konieczna jest również ich odpowiednia klasyfikacja. Cegła pełna oznaczana jest symbolami P (pełna) lub B (bez otworów). W zależności od metody wykończenia bocznych powierzchni, wyrób może być też oznaczany literą Z (zwykły) lub L (licowy). Za zwykłe uznawane są elementy wytwarzane w sposób tradycyjny. Cegły te produkowane są w dwóch podstawowych kategoriach:

• wyroby klasy HD przeznaczone są na mury bez zabezpieczenia,
• cegły klasy LD wykorzystuje się do wznoszenia jedynie murów zabezpieczonych (na przykład pokrytych okładziną lub otynkowanych).

Na rynku dostępne są cegły pełne w kilku klasach:

• 5 MPa,
• 7,5 MPa,
• 10 MPa,
• 15 MPa,
• 20 MPa.

Do najpopularniejszych należą klasy 10, 15 oraz 20, które różnią się między sobą m.in. ciężarem oraz ceną. Cechą odróżniającą cegłę pełną od tzw. dziurawki jest przede wszystkim brak drążeń obecnych w wyrobie. Warto pamiętać, że w przypadku cegły pełnej typu P są one do pewnego stopnia dopuszczalne, ale wyłącznie w podstawie. Łączna powierzchnia drążeń nie powinna też przekraczać 1/10 powierzchni całej podstawy. Powierzchnia samego otworu może ponadto wynosić najwyżej 2 cm2. W dziurawce otwory przelotowe zaprojektowane są natomiast w pełni świadomie, a ich wymiary zależą od innych cech cegły.

Parametry

Nasiąkliwość cegieł pełnych wynosi od 5 do 22 proc. Z reguły utrzymuje się ona na poziomie 15-20 proc. Parametr ten decyduje o mrozoodporności materiału. Jeżeli cegła pełna nasiąknie wilgocią w okresie jesiennym, zimą ulega wyniszczającym ceramikę procesom zamarzania i rozmarzania. W deklaracji właściwości użytkowych cegły pełnej powinno być zatem podane, ile takich cykli jest w stanie wytrzymać dany wyrób. Cegła pełna należy do materiałów niepalnych i posiada 1 klasę reakcji na ogień. Wyróżnia się dużą wytrzymałością także na ściskanie. Do budowy ścian nośnych wykorzystać można elementy o klasie minimum 7,5.

Wytrzymałość cegieł pełnych jest o wiele większa. Materiał ten z powodzeniem nada się do wznoszenia murów całego budynku – od piwnicy po dach. Najmocniejsze cegły pełne ważą nawet 4 kg, podczas gdy przeciętne – ok. 3 kg.

Cegła pełna posiada bardzo wysoki współczynnik przewodzenia ciepła, który wynosi 0,60-0,77 W/(m.K). To najwyższa wartość tego parametru wśród wszystkich materiałów ceramicznych. Wysoki współczynnik przewodzenia ciepła sprawia, że zwykła cegła pełna nie jest obecnie stosowana w konstrukcjach dwuwarstwowych do wznoszenia ścian nośnych. Do ocieplenia zgodnie z obecnymi wymogami, mury takiej ściany musiałyby posiadać grubość ponad 60 cm.

Cegła pełna wydajność

Aby określić ilość cegieł pełnych potrzebnych na wymurowanie 1 metra kwadratowego ściany, należy określić ich wydajność. Podobnie jak w przypadku innych materiałów murowych, odbywa się to na podstawie gabarytów standardowego elementu.

Cegły pełne produkowane w Polsce maja standardowe wymiary 25 x 12 x 6,5 cm. Aby wymurować 1 metr kwadratowy muru, potrzeba zatem ilość szt.: 52-54. Uzależnione jest to od grubości spoiny, która wynosi w granicach 1-1,5 cm.

Na rynku polskim nietrudno znaleźć również cegły pełne od producentów zagranicznych. W przypadku wyrobów niemieckich, wymiary to standardowo 24 x 11,5 x 7,1 cm. Na 1 metr kwadratowy ściany potrzeba zatem ilość szt.: 51.

W przypadku cegieł formowanych ręcznie należy pamiętać, że wymiary mogą być dość różne. Dotyczy to zwłaszcza materiałów importowanych, ponieważ kwestie parametrów uzależnione są od kraju pochodzenia.

Gdzie stosować cegłę pełną?

Cegła pełna przeznaczona jest przede wszystkim do wznoszenia ścian konstrukcyjnych, ścian wewnętrznych i zewnętrznych, a także sklepień, obmurowań czy przewodów. Znajduje zastosowanie także w przypadku elementów małej architektury. Cegły pełne wykorzystywane są szczególnie chętnie do wznoszenia warstwy elewacyjnej i osłonowej w ścianach trójwarstwowych. Ze względu na wysoki współczynnik przewodzenia ciepła, stosuje się je w murach nośnych oraz ścianach działowych. Cegła pełna idealnie sprawdza się także jako obudowa grilla lub kominka. Znajduje zastosowanie w konstrukcji podmurówek, słupków ogrodzeniowych oraz murków ogrodowych. Z uwagi na optymalną nośność, cegły pełne mogą posłużyć do wzmocnienia otworów ściennych poprzez ich obmurowywanie. Sprawdzają się w także w formie nadproży łukowych, które nie wymagają żadnych zbrojeń dodatkowych. Mury wykonane z cegły pełnej są bardzo mocne, przez co można bez problemu wieszać na nich ciężkie wyposażenie, np. szafki kuchenne. Ściany poddawane są następnie poddawane otynkowaniu lub wykończeniu okładziną z płytek. Cegła pełna często jest też pozostawiana w formie surowej, jako atrakcyjna dekoracja wnętrz w różnych stylach architektonicznych.

Elementy te najczęściej łączy się zaprawą murarską i układa na płasko. Uzyskany w ten sposób mur będzie miał grubość 12 cm. Cegły pełne można też ustawić na boku węższym, czyli wozówce. Wówczas uzyskana ściana działowa będzie posiadała szerokość 6,5 cm. Może ona jednak wymagać wzmocnień zbrojeniami, ze względu na wiotkość. Wskazane jest również przytwierdzenie do ściany sąsiedniej. Przy wznoszeniu ścian nośnych, cegły pełne wystarczy układać na płasko obok siebie, bokiem szerszym. W ten sposób powstanie mur o grubości 24 cm. Standardowy mur wznosi się poprzez przesunięcie spoiny między cegłami o pół elementu w każdej warstwie, czyli na tzw. mijankę. Aby uzyskać odmienny efekt dekoracyjny, cegły można też zestawiać ułożone do lica krótszym lub dłuższym bokiem.

Zalety cegły pełnej

Cegła pełna jest uniwersalnym, niemal idealnym materiałem budowlanym i wykończeniowym. Doskonale sprawdza się w wielu stylach architektonicznych i różnych pomieszczeniach – zarówno wypoczynkowych, jak i gospodarczych. Cegła pełna jest również wytrzymałym dekorem, odpornym na działanie szkodliwych czynników. W zależności od zastosowanej mieszanki, może posiadać właściwości optymalnie dostosowane do wymagań Inwestora.

Cegły pełne są przede wszystkim dobrym izolatorem termicznym, który kumuluje ciepło i utrzymuje je przez długi czas. Latem zapewnia odpowiednie chłodzenie, a zimą sprzyja utrzymaniu cennego ciepła. Cegła pełna jest też dobrym izolatorem akustycznym. Wycisza wnętrza od strony zewnętrznej i wewnętrznej, przez co idealnie sprawdza się w pomieszczeniach wychodzących na ruchliwą ulicę.

Materiał ten jest również łatwy do utrzymania w czystości. Przy dobrej impregnacji nie ulega zabrudzeniom, ponieważ jego powierzchnia chroniona jest przed kurzem. Cegła pełna jest ponadto bardzo przyjazna dla domowników. Wytwarza się ją z gliny, której właściwości stwarzają wewnątrz pomieszczeń sprzyjający mikroklimat. Materiał ten jest też bezpieczny dla środowiska i ekologiczny.

Wady cegły pełnej

Cegła pełna jest niestety materiałem stosunkowo ciężkim. Aby nie obciążać nadmiernie stropów i ścian, konieczne jest stosowanie jej głównie na małych obszarach. Celem uzyskania efektu starej cegły na kominku, kolumnach lub innych powierzchniach niestandardowych, lepiej poszukać zamienników w postaci cegły ciętej lub płyt klinkierowych. Wadą cegły pełnej jest również fakt, że optycznie pomniejsza wnętrza. Jako element dekoracyjny posiada dość dominujący charakter, przez co wszystko wokół jest jej podporządkowane. Aby nieco powiększyć pomieszczenie z udziałem cegły pełnej, najlepiej pomalować ją na kolor biały. Poza kwestiami dekoracyjnymi, istotnym problemem są specyficzne właściwości tego materiału. W zależności od rodzaju cegły pełnej, mogą one od siebie nieco odbiegać i utrudniać wybór optymalnego rozwiązania. Do wad tego materiału należy też stosunkowo wysoka cena netto, zwłaszcza w przypadku wyrobów wysokiej jakości. Cegła pełna wymaga ponadto wykonywania długotrwałych prac mokrych, przez co stanowi propozycję wyłącznie dla cierpliwych inwestorów.

Ile kosztuje cegła pełna?

Produkcją cegieł pełnych zajmują się zarówno duże zakłady ceramiki budowlanej, jak i niewielkie cegielnie lokalne. Przekłada się to na różnice w cenach. Cegły pełne dostępne są bezpośrednio u wytwórców, a także w składach, supermarketach budowlanych oraz sklepach internetowych. Koszt cegły pełnej o wymiarach 25 x 12 x 6,5 cm kl. 15 to ok. 0,66 do kilku zł netto za sztukę. Cena netto za paletę liczącą standardowo 400 sztuk to natomiast ok. 264-330 zł. Należy pamiętać, że do całkowitych wydatków trzeba zwykle doliczyć koszt transportu. Często jest on traktowany indywidualnie, a zatem uzależniony od wagi oraz ilości towaru. W przypadku zakupu większej liczby palet cegieł pełnych, nierzadko uzyskać można zniżkę.