Klinkier: cegła klinkierowa i płytki klinkierowe, zalety i wady

Klinkier to popularny materiał budowlany, który cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem, również dzięki uniwersalnym zastosowaniu. Jednak czym właściwie jest klinkier? Jak się go wytwarza i gdzie stosuje te estetyczne płytki? Jakie ma zalety i wady? Na te pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

Co to jest klinkier?

Klinkier to tworzywo ceramiczne o czerepie spieczonym. W porównaniu do innych powierzchni ceramicznych wyróżnia go niezeszkliwiona powierzchnia. Klinkier  jest – podobnie, jak inne rodzaje ceramiki – wytwarzany z gliny w bardzo wysokiej temperaturze, a jego właściwości różnią się w zależności od rodzaju materiału.

Tworzywo to jest szeroko wykorzystywane w budownictwie do produkcji:

• cegieł klinkierowych,
• bruku klinkierowego,
• płytek klinkierowych,
• dachówek klinkierowych.

Jak wytwarza się klinkier?

Mimo że wygląd klinkieru nie uległ zmianie w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat jego stosowania, to jednak metody, za których pomocą się go uzyskuje, są zupełnie inne.

Glina na klinkier

Pierwszym krokiem w produkcji jest wydobycie odpowiedniego materiału. Dawniej proces ten odbywał się ręcznie (przy pomocy łopat), a glina była składowana w wielkich dołach. W nich dodawano do niej substancje przyspieszające proces suszenia i mieszano depcząc, lub przy użyciu kieratu napędzanego siłą zwierząt. Wytwarzanie manufakturowe klinkieru miało już miejsce w czasach średniowiecznych, czego dowodem są choćby stojące po dziś dzień ogromne dzieła architektury sakralnej. Podczas zbiorów przykładano dużą wagę do jakości surowca. Ówcześni ludzie doskonale zdawali sobie sprawę, że to właśnie od niej w dużej mierze zależy  efekt. Rozróżniano różne rodzaje glin i w zależności od ich właściwości dodawano do nich inne substancje stymulujące proces suszenia. Dokładności w doborze eksploatowanych surowców od naszych przodków moglibyśmy się z pewnością uczyć nawet dzisiaj.

Obecnie ze względu na silne uprzemysłowienie całego procesu wytwórczego klinkieru, nie przykłada się tak dużej wagi do jakości pozyskiwanego surowca. Do pobierania materiału używa się ciężkiego sprzętu — kombajnów i koparek. Następnie glina trafia na hałdy i dopiero wtedy do wstępnej obróbki. Kolejno glina jest przerabiana przez kołogniot, gdzie do surowca dodaje się już precyzyjnie selekcjonowane dodatki w postaci piasku, czy szamotu. Tak przygotowaną glinę umieszcza się w dołownikach, skąd przy użyciu koparek wielonaczyniowych jest ona taśmowo wybierana do przecieraków. Na tym etapie do gliny w niewielkich ilościach dodawana jest woda.

Formowanie i przygotowanie masy

Dawniej przygotowana wcześniej glina była wtłaczana do drewnianych ram. Ubijano ją młotkiem, a nadmiar wychodzący poza ramę zbierano przy pomocy specjalnych narzędzi lub po prostu… palców. Obecnie również niektóre z cegieł wytwarzane są ręcznie.

Jednak zdecydowana większość dostępna na rynku jest poddawana w pełni zautomatyzowanemu systemowi formowania.

Aby cegła spełniała restrykcyjne normy w zakresie wymiarów, ilość wody dodawanej do gliny jest ściśle monitorowana.

Dzięki temu po procesie wypału producent ma pewność, że cegły mają takie same wymiary i kształty.

Wiąże się to z dużymi kosztami i sporym nakładem czasu.

Czas schnięcia

Czas schnięcia klinkieru uległ znacznemu przyspieszeniu.

W średniowieczu, kiedy cegły suszono w warunkach naturalnych, proces trwał około 4-5 tygodni.

Starano się maksymalnie wydłużyć czas suszenia, aby uniknąć przeciążeń materiałowych i tym samym ich pękania.

Posiłkowano się w tym celu wilgotnym płótnem i słomą.

W przyspieszeniu procesu suszenia nie pomagała duża ilość wody w składzie glinianej mieszanki.

Odprowadzanie wilgoci ułatwiało dodawanie do składu żwiru.

Niestety brak równych proporcji i duża przypadkowość w doborze materiałów sprawiała, że średniowieczne cegły miały znacznie niższą odporność.

Współczesny klinkier jest suszony w suszarniach tunelowych, a czas potrzebny do uzyskania końcowego materiału wynosi około 2 dni.

W tym czasie cegła zmniejsza swoje wymiary o około 8% i traci 1 litr wody.

Jest ona znacznie trwalsza od produkowanych w średniowieczu.

Jest mrozoodporna i charakteryzuje się znacznie lepszymi parametrami technicznymi.

Cegła klinkierowa zalety i wady

Można śmiało stwierdzić, że klinkier jest wyjątkowo dobrym materiałem budowlanym.

Wyróżnia się wysoką wytrzymałością na ścieranie, czy zgniatanie.

Jest odporny na działanie zmiennych warunków atmosferycznych i czynników chemicznych.

Uznawany jest za jeden z najcenniejszych materiałów budowlanych, a ze względu na swoje właściwości wykorzystuje się go coraz częściej.

Klinkier to materiał naturalny

Entuzjastów proekologicznych wyborów z pewnością ucieszy fakt, że cegła klinkierowa jest materiałem całkowicie ekologicznym.

W jej skład wchodzi jedynie pozyskiwana w sposób naturalny glina i piasek.

W połączeniu tworzą całkowicie przyjazny środowisku (i ludziom) materiał, który nie stanowi zagrożenia dla istot żywych.

Wyjątkowa trwałość klinkieru

Klinkier to wyjątkowo trwały i wytrzymały materiał. W niezmienionym stanie będzie nam służyć przez wiele długich lat. Cegły klinkierowe są odporne na czynniki środowiskowe, chemiczne, a także ogień.

Co więcej, klinkier nie wymaga czyszczenia i regularnej konserwacji, dlatego jest doskonałym materiałem budowlanym dla osób, które nie mają czasu na poświęcenie swojej nieruchomości dodatkowej uwagi.

Uniwersalność klinkieru

Klinkier jest powszechnie używany w budownictwie.

Przy pomocy cegieł klinkierowych można budować:

• domy,
• kominki,
• kominy, 
• ogrodzenia,
• elementy wyposażenia wnętrz, jak np. parapety.

Odporność klinkieru

Klinkier jest odporny nie tylko na ogień, ale również na intensywne mrozy, czego nie można powiedzieć o niektórych materiałach budowlanych dostępnych na rynku.

Nie poddaje się działaniu glonów i grzybów, dlatego jest doskonałym surowcem budowlanym również dla osób z alergiami.

Dobre parametry termoizolacyjne

Klinkier wykazuje właściwości termoizolacyjne. Co to oznacza?

W budynkach zbudowanych z klinkieru latem będzie chłodno, a zimą ciepło. I to bez stosowania klimatyzacji. Jednak izolacja przy pomocy cegły dotyczy nie tylko temperatury, ale również dźwięku. Klinkier jest bardzo często wykorzystywany w elewacjach ścian trójwarstwowych, ze względu na dobre parametry akustyczne.

Dostępność materiału

Cegły klinkierowe pełne są szeroko dostępne w sklepach budowlanych.

Co więcej, możemy ją kupić w różnych kształtach, kolorach, czy wykończeniach powierzchni.

To sprawia, że klinkier możemy zastosować przy budynkach o różnej stylistyce.

Dobrze dobrany klinkier zawsze prezentuje się estetycznie i zachowuje swój pierwotny wygląd na długo, co jest jego dodatkowym atutem.

Domy, które wybudowane są z klinkieru, są atrakcyjniejsze pod względem wizualnym, co podnosi ich wartość.

O wadach klinkieru trudno jest mówić, gdyż ten materiał  zdaje się ich praktycznie pozbawiony.

Jedynym mankamentem materiału może być podatność na pojawianie się wykwitów chemicznych.

Taką niedoskonałość klinkieru łatwo jest zweryfikować — mianowicie poprzez zanurzenie cegły w wodzie.

Jeśli po godzinie od zanurzenia pojawi się na niej biały osad, będzie to oznaczać, że nie nadaje się ona do użytkowania.

Niezadowolenie z zastosowania klinkieru przy budowie domu może wynikać przede wszystkim z jego słabej jakości.

Wtedy mogą pojawić się pęknięcia, a bryła cegły może nie trzymać kształtu.

Są to jednak odosobnione przypadki, gdyż producenci działający obecnie na rynku muszą się trzymać ściśle określonych norm.

Zanim zdecydujemy się na zakup materiału od konkretnego dostawcy, warto jest zawsze zrobić mały “wywiad“ na jego temat.

Cegła klinkierowa cena

Klinkier nie należy do najtańszych materiałów, a cena cegły klinkierowej do najniższych. I trudno się temu dziwić, biorąc pod uwagę jego świetne właściwości.

Specjaliści jednak wskazują, że przy budowie domu powinniśmy wziąć pod uwagę nie tylko koszt samej inwestycji, ale również późniejsze koszty związane z eksploatacją nieruchomości.

Niestety wiele inwestorów zapomina, że oprócz kosztów związanych np. z energią, czy dostarczeniem wody, w wydatki związane z prowadzeniem domu wliczyć musimy również te, które dotyczą eksploatacji budynku.

Jak w tym rozrachunku prezentuje się klinkier? Krótko mówiąc – korzystnie.

Materiał o tak dużej trwałości i odporności na szereg czynników, na które będzie ciągle narażony, gdy znajduje się na zewnątrz, okazuje się lepszym wyborem niż inne materiały do wykonywania elewacji, płytek, czy budowania domu lub kominków.

W zakresie elewacji możemy porównać go z np. tynkiem elewacyjnym, który jest jednym z najczęściej wybieranych materiałów budowlanych.

Tynk elewacyjny wymaga malowania średnio co 4-7 lat.

Jednak w koszta eksploatacji musimy wliczyć nie tylko jego malowanie, ale również uzupełnianie ubytków, odprysków, czy usuwanie innych powstających nierówności.

Biorąc pod uwagę użytkowanie domu na przestrzeni około 80 lat, bardzo łatwo możemy obliczyć, że jednorazowa inwestycja właśnie w elewację z klinkieru będzie dla nas o wiele bardziej opłacalna.

Czy cegły klinkierowe są zatem drogie? W całościowym rozrachunku nie.

Warto jest w tym miejscu również wspomnieć o tym, że cegły klinkierowe praktycznie nie wymagają uwagi ze strony Inwestora.

Cegły same się oczyszczają wraz z nadejściem deszczu, a w przypadku ich większych zabrudzeń można je usunąć przy pomocy zwykłej wody z węża ogrodowego.

To także w znacznym stopniu obniża koszty związane z eksploatacją domu wyposażonego w klinkier.

W jakiej formie można kupić klinkier?

Wspominaliśmy już, że klinkier jest materiałem o szerokim zastosowaniu w budownictwie.

U jego producentów znajdziemy zatem szereg produktów, które są dostosowane do potrzeb inwestorów. Klinkier możemy kupić w kilku formach, które w zależności od formy produktu będą różniły się ceną.

Płytka klinkierowa

Płytki klinkierowe do złudzenia przypominają prawdziwe cegły klinkierowe, a są od nich znacznie tańsze.

Płytki klinkierowe sprawdzą się zarówno na elewacji (płytki klinkierowe elewacyjne), jak i we wnętrzach domu do podkreślenia charakteru aranżacji (np. płytki klinkierowe szare, czy płytki klinkierowe czarne).

Płytka klinkierowa parapetowa jest  znakomitym materiałem na… parapety.

Płytka klinkierowa dostępna jest w kilku wymiarach oraz szerokiej gamie kolorystycznej i strukturalnej.

Bruk klinkierowy

Bruk klinkierowy wyróżnia się odpornością na poślizg ze względu na małą nasiąkliwość, co czyni go doskonałym materiałem do budowy chodników, alejek, czy nawet dróg dojazdowych.

Bruk klinkierowy jest odporny na działanie mrozu, a także detergentów, czy soli, dlatego bez obaw można na nim stosować różne środki chemiczne.

Cegła klinkierowa

Cegła klinkierowa to materiał o wysokiej trwałości kształtu i koloru.

Mrozoodporne i ognioodporne cegły klinkierowe są doskonałym materiałem budowlanym, zarówno do stawiania domów, jak i altanek, kominków,  grillów i wędzarni ogrodowych.

Klinkier przy budowie domu

Już od dawna  klinkier – ze względu na jego niezwykłe właściwości, jak i estetykę wykorzystywano do budowy i wykańczania nieruchomości o charakterze reprezentacyjnym.

Do dziś możemy zobaczyć, że to właśnie ten materiał jest używany przy budowie instytucji publicznych i urzędów, a także coraz częściej również budowie domów jednorodzinnych.

Klinkier można wykorzystywać nie tylko do budowy ścian, sprawdzają się także płytki klinkierowe na ogrodzenie.

Dzięki zastosowaniu klinkierowych produktów zbudowane przez nas ogrodzenia są niezwykle solidne, trwałe i odporne na szkodniki.

Świetnie wyglądają połączone z drewnem, czy też artystycznym kowalstwem. Jednak nie tylko.

U producentów dostępnych jest tyle różnorodnych wzorów i kolorów klinkieru, że można go skomponować nawet z elementami szklanymi, czy metalem.

Ze względu na odporność na wysokie temperatury, często wykorzystywane są cegły klinkierowe na kominek i cegły klinkierowe na komin.

Kominek z klinkieru prezentuje się niezwykle estetycznie, zwłaszcza że można zrealizować w kolorze podkreślającym charakter wnętrza. Dodaje wnętrzu przytulności i rodzinnego klimatu.

Coraz częściej klinkier wykorzystywany jest również do ozdabiania wnętrz domu.

Początkowo projektanci stosowali płytki klinkierowe do kuchni, czy płytki klinkierowe na schody zewnętrzne. Teraz sugerują, aby płytki używać również w łazienkach, czy nawet sypialni.

Klinkier doskonale sprawdzi się do podkreślenia aranżacji oraz oczywiście wykonania parapetów, a także we wnętrzach stylizowanych, których elegancję podkreśli płytka klinkierowa podłogowa.

Klinkier możemy wykorzystać również w ogrodzie. Wykonamy z niego murki, podjazdy, grille, daszki klinkierowe i inne produkty małej architektury ogrodowej. Często stosowane są również płytki klinkierowe na taras.

Zastosowanie klinkieru wymaga jednak użycia specjalnej chemii budowlanej i zachowania dość restrykcyjnego reżimu budowlanego.

Chemia budowlana i technika budowlana

Cegły klinkierowe i płytki klinkierowe wymagają użycia szczególnych preparatów do murowania i spoinowania.

Najlepiej jest używać gotowych zapraw, które rekomenduje producent płytki.

Dzięki temu będziemy mieli pewność, że produkt jest dopasowany do właściwości klinkieru i utrzyma go w pożądanym miejscu.

Zaprawa do klinkieru powinna zawierać drobno mieloną skałę wulkaniczną, która nazywa się trasem reńskim.

Dzięki temu uzyskamy nie tylko większą trwałość całej konstrukcji i lepsze spoinowanie, ale również zapobiegniemy pojawieniu się wykwitów.

Niektóre współczesne zaprawy do klinkieru są wyposażone w specjalne środki zwiększające uszczelnienie pomiędzy poszczególnymi cegłami.

Do spoinowania również należy zastosować odpowiednie środki, które cechują się podwyższoną wytrzymałością, a także mrozoodpornością i wodoodpornością. Wiele zapraw do klinkieru można używać również do spoinowania. Preparaty do spoinowania klinkieru wyróżniają się wysoką elastycznością i paroprzepuszczalnością.

Są szczelne, co uniemożliwia wniknięcie w ich strukturę wody w wyniku opadów.

Wybranie nieodpowiedniej zaprawy, może sprawić, że w miarę upływu czasu woda będzie żłobić coraz większe zagłębienia w fugach i osłabiać stabilność konstrukcji.

Murowanie płytek klinkierowych wymaga dodatkowego wsparcia, a to ze względu na dużą wagę materiału.

Estetyczne płytki są łączone ze ścianą nośną przy pomocy specjalnych kotew.

Alternatywnym sposobem na zapewnienie większej stabilności materiału jest wcześniejsze ocieplenie ściany nośnej i dopiero wtedy obmurowanie z pomocą płytek i kotew.

Zaprawa murarska a wykwity na klinkierze

Niechlubne wykwity na klinkierze, które mogą pojawić się na klinkierze przy zastosowaniu nieprawidłowej techniki budowlanej, mogą mieć również inną przyczynę.

Chodzi tutaj o niedostosowane — na potrzeby klinkieru składu zapraw.

Najczęściej zaprawa jest mieszanką:

• cementu,
• wapna,
• wody,
• różnego rodzaju domieszek wpływających na jej właściwości.

Cement może przyczynić się do pojawiania się wykwitów solnych siarczanowych i chlorkowych.

Odpowiedzialnym za wykwity może być także obecny w cemencie w sporej ilości wodorotlenek wapnia.

Jednak obecność cementu w zaprawie nie musi być przyczyną pojawienia się wykwitów.

Wystarczy, że do jej przygotowania użyjemy czystej wody i wykonamy ją zgodnie z opisem sugerowanym przez producenta.

Wapno jest kolejnym składnikiem zaprawy, który może spowodować pojawienie się wykwitów na klinkierze.

Można im jednak prosto zaradzić.

Wystarczy, że przed sporządzeniem zaprawy, zalejemy je czystą wodą na około dobę.

Ta sama zasad dotyczy wykorzystywanego do wykonania zaprawy piasku.

Powinniśmy  zadbać o to, aby był on wysokiej jakości i był przechowywany w czystych warunkach.

Nie zapominajmy również o  tym, że woda do przygotowywania zaprawy do klinkieru powinna być czysta.

Najlepiej, aby pochodziła ona prosto z kranu.

W przypadku użycia wody pochodzącej ze zbiornika otwartego, czy z jeziora, narażamy się na poważne straty w inwestycji, niższą trwałość całej konstrukcji i oczywiście nieestetyczne wykwity na powierzchni.