Więźba dachowa: rodzaje i cena więźby prefabrykowanej oraz tradycyjnej

Dlaczego odpowiedni wybór więźby dachowej jest tak ważny?

Każdy inwestor decydujący się na budowę domu, zwraca szczególną uwagę na konstrukcję dachu.

Jego rozpiętość i wykończenie, ma bezpośredni wpływ na konstrukcję ścian nośnych.

To jednak nie wszystko.

Oprócz konstrukcji samych ścian, inwestor musi również przeanalizować kształt i formę więźby dachowej, czyli elementu przenoszącego obciążenie dachu na konstrukcję domu.

Więźba dachowa może mieć różne formy.

Najczęściej spotyka się konstrukcje wykonane w całości z drewna i właśnie takim poświęciliśmy niniejszy artykuł.

Oprócz tradycyjnie wykonanej więźby, coraz częściej spotyka się jej prefabrykowaną odmianę, której również poświęcimy kilka zdań.

Zapraszamy do lektury.

Co to jest więźba dachowa drewniana?

Więźba dachowa drewniana, to konstrukcja, lub może bardziej szkielet, na którym montuje się pokrycia dachowe.

Tak jak wspomnieliśmy we wstępie, jej rolą jest umiejętne przeniesiecie ciężaru pokrycia, bezpośrednio na ściany nośne.

Drewno wykorzystywane do budowy więźby, musi być w odpowiedni sposób przygotowane.

Bardzo ważne jest tutaj długotrwałe suszenie i wielowarstwowa impregnacja drewna.

Istotne jest również zabezpieczenie poszczególnych elementów konstrukcyjnych więźby, przez działaniem szkodników, ognia, pleśni i grzybów, oraz wielu innych, niebezpiecznych czynników zewnętrznych.

Najważniejszym elementem więźby jest wiązar dachowy.

Jest to trwałe zespolenie kilku symetrycznie ułożonych względem siebie krokwi.

Konstrukcja ta o kształcie trójkąta, jest dzięki temu wyjątkowo stabilna i trwała.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że dachy o rozbudowanej strukturze, mogą składać się z kilku wiązarów dachowych.

Elementy drewniane wchodzące w skład wiązarów, mogą być wykonywane na miejscu, bądź też – jeśli zachodzi taka potrzeba – odpowiednio prefabrykowane.

Sama konstrukcja więźby zależy od wielu czynników, wśród których najważniejsze to rozmiar budynku, spadzistość dachu (określona w warunkach miejscowych) a także wykorzystywane pokrycie.

Rodzaje więźby dachowej

Więźba dachowa nie jest jednorodną strukturą.

Jej budowa zależy w dużej mierze od jej rodzaju. Wyróżniamy tu jej następujące formy:

1. Więźba krokwiowa

Przez wielu architektów, więźba krokwiowa jest uważana za najprostszą i najczęściej spotykaną formę konstrukcyjną szkieletu dachu.

Dlaczego?

Ponieważ jej podstawowym elementem nośnym jest para krokwi, które łączy się ze sobą za pośrednictwem kalenicy.

Maksymalna długość tej pary to 4.5 metra, podczas gdy same krokwie ustawione są co około 80 – 120 centymetrów.

W więźbie dachowej, poszczególne, dolne końce krokwi, mocuje się do tak zwanej belki ściągowej.

Pełni ona rolę konstrukcji nośnej dla samego stropu.

Bardzo ważne jest, by w tym rodzaju więźby wszystkie elementy składowe były ze sobą bardzo trwale połączone.

Dzięki temu mamy pewność, że cała konstrukcja trzyma się ze sobą w sposób stabilny i bezpieczny.

Kiedy stosujemy więźbę krokwiową?

Przede wszystkim wtedy, gdy rozpiętość pomiędzy krawędziami ścian zewnętrznych nie jest większa niż 6 metrów.

Bardzo ważne jest tu również odpowiednie nachylenie zewnętrznych płaszczyzn dachu, które powinno oscylować w okolicach od 40 do 60 stopni.

2. Więźba jętkowa

To odmiana więźby, którą – w przeciwieństwie do metody krokwiowej – stosuje się w sytuacji, gdy rozpiętość pomiędzy poszczególnymi ścianami zewnętrznymi, jest wyższa niż 6 metrów.

Oczywiście konstrukcję jętkową można by zastąpić klasycznym rozwiązaniem opartym na krokwiach, ale – ze względu na panujące obciążenia – musiałaby być ona oparta na elementach drewnianych o bardzo długich przekrojach.

W więźbie jętkowej, podobnie jak w jej krokwiowej odmianie, stosuje się specjalne pary krokwi, których rozpiętość może sięgać nawet do 11 metrów.

Wzmacnia się je dzięki jętkom, czyli poziomym elementom drewnianym, łączącym obydwie krokwie ze sobą, mniej więcej w połowie ich długości.

3. Więźba płatwiowo – kleszczowa

W przypadku dachów o rozpiętości większej niż 11, ale mniejszej niż 12 metrów, zwykle stosuje się więźbę płatwiowo – kleszczową.

Jest to jeden z najbardziej złożonych wariantów więźby dachowej.

Murłaty nie są w jej przypadku jedyną podporą dla krokwi.

Oprócz nich, w strukturze tej występują również specjalne krokwie, które podparte są w połowie rozpiętości na tak zwanych płatwiach pośrednich.

Z kolei podparcie dla nich stanowią specjalne stojące słupki, opierające się albo bezpośrednio na powierzchni stropu, albo też na płatwiach stropowych.

W tej konfiguracji wyróżnia się również tak zwane kleszcze.

Są one niczym innym, jak tylko podwójnymi belkami, których zadaniem jest łączenie ze sobą końców słupów i krokwi.

Więźbę dachową stosuje się zwłaszcza w budownictwie domów jedno i wielorodzinnych, ze szczególnym naciskiem na te pierwsze.

Montuje się ją zwłaszcza wtedy, gdy dach posiada dużą spadzistość (co najmniej 30 stopni).

Należy jednak uważać, gdyż drewno wchodzące w jej skład nie jest niezniszczalne.

Zaleca się, by wymienić ją na nowo maksymalnie po około 30 latach od jej postawienia.

W przeciwnym razie jej dalsze użytkowanie grozi poważnym niebezpieczeństwem!

Prefabrykowana więźba dachowa, czyli ABC wiązarów kratowych

Wiązary kratowe to element konstrukcyjny, który stanowi istotną część prefabrykowanej więźby dachowej.

Jeden wiązar składa się z co najmniej kilku a maksymalnie z kilkunastu desek połączonych ze sobą w trójkąt.

Jak łatwo się domyślić, będą one składały się z pasów dolnych i górnych a także ze słupków i krzyżulców, z których ostatnie łączą ze sobą przecinające się elementy drewniane.

Montaż prefabrykowanej więźby dachowej, z reguły odbywa się z wykorzystaniem dwustronnie przybijanych nakładek (wodoodporna sklejka), bądź też specjalnych płytek, posiadających ostre stalowe wypustki, które niczym gwoździe wbijają się w ich drewnianą strukturę.

Wiązary kratowe to rozwiązanie optymalne dla domów, w których poddasze nie jest użytkowane i których dach ma konstrukcję dwuspadową.

Cechą wiązarów kratowych, jest ich stosunkowo niska cena i łatwość montażu.

Cechy te dotyczą jednak wyłącznie dachów dwuspadowych.

Oczywiście można za ich pomocą stworzyć bardziej złożone konstrukcje dachowe (nawet czterospadowe) a także połacie przenikające się ze sobą.

Niemniej, takie warianty nie należą do zbyt prostych i są bardzo kosztowne w wykonaniu.

Najważniejsze zalety więźby prefabrykowanej:

1. Stosunkowo niska cena całej konstrukcji, jeśli oczywiście jest ona dość prosta i przewidywalna (np. wspomniany w artykule dach dwuspadowych).
2. Szybszy montaż – prefabrykaty powstają zaledwie w kilka dni a ich montaż ogranicza się zaledwie do dwóch dni roboczych.
   Znacznie skraca to czas budowy, biorąc pod uwagę, że standardowa budowa dachu w oparciu o klasyczną więźbę, trwa co najmniej kilka tygodni.
3. Jedna umowa, jeden dostawca – decydując się na wykorzystanie do budowy dachu więźby prefabrykowanej, inwestor ogranicza się zaledwie do jednej umowy z jednym kontrahentem.
   Jest to bardzo ważne w kontekście realizowanych prac.
   W ten sposób eliminujemy ryzyko związane z niedostarczeniem wybranych materiałów na plac budowy.
4. Niezależność od warunków otoczenia – prefabrykaty można montować w każdych warunkach.
   Ich konstrukcja doskonale znosi działanie wilgoci, co i tak nie ma zresztą większego znaczenia, biorąc pod uwagę, że materiały te znajdują się na placu budowy zaledwie kilkanaście godzin.

Tradycyjna więźba dachowa – elementy składowe

Więźba dachowa o konstrukcji tradycyjnej, składa się z wielu elementów ciesielskich.

Każdy z nich musi być odpowiednio przycięty i zamocowany, gdyż od tego zależy bezpieczeństwo właściciela domu i jego mieszkańców.

Murłata

To belka pozioma, charakteryzująca się kwadratowym przekrojem (najczęściej o wymiarach 10 x 10, lub 15 x 15 centymetrów).

Mocuje się ją bezpośrednio do ścian, dzięki czemu jest ona swoistym podparciem dla całości konstrukcji dachu.

Bezpośrednio do murłat mocuje się krokwie i krawężnice.

Montaż ten odbywa się za pomocą złącz o konstrukcji zaciosowej, bądź też typowymi łącznikami stalowymi.

Krokiew

To kolejny, bardzo ważny element wchodzący w skład konstrukcji więźby.

Krokwie łączy się ze sobą parami, dzięki czemu mogą one tworzyć szczyt dachu (tak zwana kalenica).

Z reguły ich przekrój występuje na planie prostokąta a jego poszczególne ramiona charakteryzują się względem siebie stosunkiem 1:2 (szerokość do wysokości).

W niektórych konstrukcjach dachu, wymagających zastosowania tak zwanych koszy, montuje się krokwie o znacznie większym przekroju.

Kosze te noszą bardzo często nazwą załamań wklęsłych.

Krawężnica

Jest bardzo często nazywana zamiennie krokwią koszową.

Nic w tym dziwnego, skoro pełni ona rolę klasycznej krokwi, montowanej bezpośrednio na tzw. wypukłym załamaniu połaci dachu, czyli mówiąc inaczej – na narożu.

Jętka

To kolejny, bardzo istotny element, bez którego jętkowa więźba dachowa nie miałaby prawa istnieć.

Tym czym wyróżnia się ona spośród innych elementów nośnych konstrukcji dachy, jest jej rola, polegająca na łączeniu ze sobą dwóch zespolonych ze sobą krokwi.

Patrząc się od szczytu, jętka winna być zamocowana w połowie wysokości krokwi, bądź też w 1/3 jej długości.

Przez wielu cieśli jest ona nazywana zamiennie podporą pośrednią, dzięki której nośność danej krokwi może zostać diametralnie zwiększona.

Dzięki jętkom, można stworzyć stabilną konstrukcję szkieletową dla dachu osadzonego na ścianach nośnych o rozpiętości do 11 metrów.

Przekrój poprzeczny jętek zwykle przypomina przekrój krokwi.

Warto jednak zwrócić uwagę na to, że można je też montować ze znacznie cieńszych desek.

W przypadku każdej więźby dachowej o konstrukcji jętkowej, elementy te muszą posiadać ściśle określoną sztywność.

Jeśli buduje się je z desek, koniecznie trzeba zadbać o to, by co około jeden metr, pomiędzy poszczególnymi deskami, znajdowały się specjalne klocki o charakterze usztywniającym.

Płatew

To nic innego jak pozioma belka, która na dodatek jest podparta specjalnymi, umocowanymi w stropie, słupkami.

To właśnie na niej opierają się krokwie i to koniecznie w połowie ich długości.

Elementy te buduje się najczęściej z tak zwanych krawędziaków, których przekrój jest oparty na w miarę równym kwadracie.

Opcjonalnie można do tego celu wykorzystać belki stalowe o kształcie dwuteowników.

Rozwiązanie to sprawdza się zwłaszcza w przypadku dachów generujących bardzo wysokie obciążenia.

Kleszcze

To zwykłe deski, których grubość oscyluje w okolicach 25 – 35 milimetrów.

Ich rolą jest stabilne spięcie poszczególnych krokwi, które umieszczone są w konstrukcjach płatwiowych. Ich stabilne i pewne połączenie, zmniejsza do zera ryzyko rozsunięcia się poszczególnych krokwi względem siebie.

Kulawka

To krokiew, która wyróżnia się stosunkowo niewielką długością.

Jej rolą jest łączenie ze sobą poszczególnych krawężnic.

Za jej pomocą można też stabilizować połączenia pomiędzy krokwiami koszowymi a murłatami.

Dźwigar

To kolejny, bardzo ważny element bez którego więźba nie mogłaby poprawnie spełniać swojego zadania.

Ten niezwykły, najczęściej prefabrykowany element konstrukcyjny, łączony jest najczęściej za pomocą łączników stalowych.

Zdarza się, że deski wchodzące w skład dźwigara klei się ze sobą.

Miecze

Jak sama nazwa wskazuje, są to belki ustawione skośnie względem siebie.

Łączą one słupy i kleszcze.

Ich rolą jest skuteczne zmniejszenie rozpiętość poszczególnych płatwi, dzięki czemu cała więźba dachowa jest odpowiednio ustabilizowana w kierunku poziomym.

Wiatrownica

To deska wykonana z drewna (opcjonalnie łata), którą mocuje się bezpośrednio do krokwi od spodniej części.

Zadaniem wiatrownicy, jest ogólne wzmocnienie i ustabilizowanie konstrukcji więźby dachowej na podłużnym kierunku.

Jak sama nazwa wskazuje, element ten ma za zadanie łączyć poszczególne wiązary z podłożem i wzmacniać strukturę nośną dachu na wypadek działania bardzo silnego wiatru.

Belka podwalinowa

To charakterystyczna belka, która znajduje się bezpośrednio na stropie.

To na niej opierają się słupy, wchodzące w skład konstrukcji płatwiowo – kleszczowej dachu.

Z reguły jest ona bardzo wytrzymała i masywna.

Obliczenia obciążenia więźby pokryciem dachowym

Projekt budynku to nie tylko elewacje zewnętrzne i kształt poszczególnych ścian.

To również szereg obliczeń, których zadaniem jest określenie maksymalnego obciążenia konstrukcji nośnej budynku, ale przede wszystkim samego dachu (więźby dachowej).

Przy wykonywaniu tych obliczeń, nie należy zwracać uwagi wyłącznie na samo pokrycie.

Wręcz przeciwnie – bardzo ważne jest, by uwzględniać również inne zmienne, takie jak obciążenie dachu śniegiem, oddziaływanie wiatru itd.

W przeciwnym razie, dach może bardzo szybko zostać uszkodzony i to w normalnych warunkach eksploatacyjnych.

Analiza obciążenia – co warto uwzględniać?

Przy analizie obciążenia dachu, ograniczenie się wyłącznie do masy połaci i oddziaływań środowiskowych byłoby poważnym błędem.

Doświadczony architekt powinien uwzględnić szereg innych czynników, wśród których najważniejsze, to:

• rozstaw poszczególnych ścian nośnych – im jest on większy, tym bardziej rozbudowana musi być więźba dachowa,
• sposób zagospodarowania przestrzeni znajdujących się bezpośrednio pod dachem – inaczej będzie wyglądał projekt uwzględniający przestrzeń mieszkalną a inaczej projekt, w którym jej nie ma,
• uwarunkowania pogodowe – czyli średnia ilość opadów (zwłaszcza śniegu), siłę oddziaływania wiatru i inne czynniki, z których część może mieć postać szczególnych anomalii.

Stąd też bardzo ważne jest, by konstrukcja dachu została zaprojektowana na wyrost, uwzględniając przy tym uwarunkowania szczególne, które mogą mieć miejsce w przyszłości.

Co jest najcięższe?

Zajmijmy się jednak krótką analizą ciężaru pokryć, z jakimi najprawdopodobniej będzie miał do czynienia Inwestor.

Tradycyjnie najcięższe są pokrycia tradycyjne, wykonane z typowych dachówek ceramicznych i dachówek cementowych.

Co ciekawe, największą masą charakteryzują się elementy ceramiczne, których masa (w przeliczeniu na metr kwadratowy) może sięgać nawet 70 kilogramów.

Po przeliczeniu tej masy na liczbę metrów kwadratowych powierzchni dachu, otrzymujemy co najmniej kilka ton obciążenia.

Tak jak wspominaliśmy wcześniej, dachówki cementowe są lżejsze.

Ich masa sięga maksymalnie od 40 do 50 kilogramów na metr kwadratowy.

Najlepszym rozwiązaniem są blachodachówki, które prezentują się praktycznie tak samo co ich cementowe zamienniki a jednocześnie ważą dużo mniej, bo zaledwie 10 kilogramów na metr kwadratowy.

Pokrycie to nie wszystko!

Oczywiście konstrukcja dachu nie ogranicza się wyłącznie do jego pokrycia, choć – w przypadku dachówek ceramicznych – połacie dachowe będzie stanowić zdecydowaną większość ogółu masy.

Duże znaczenie dla wytrzymałości drewnianej więźby dachowej ma również sam komin, architektura dachu (np. elementy komunikacyjne) i podłoże konstrukcyjne.

Wielu architektów podkreśla, że wybór nawet najlżejszych elementów wykończenia dachu, nie przełoży się na analogiczną redukcję ogólnej masy konstrukcji.

Często masa obydwu elementów dachu jest względem siebie odwrotnie proporcjonalna.

Tym samym, znacznie lżejsze wykończenie, będzie wymagało o wiele bardziej masywnego podłoża.

W niektórych przypadkach, pokrycie dachowe może być na tyle lekkie, że jego masa będzie o wiele mniejsza, niż masa wykorzystywanego podłoża.

Jak to możliwe?

Zwykle bywa tak w przypadku gontów bitumicznych, bądź też lekkich blach o ocynkowanej powierzchni.

Zwykle montuje się je na masywnych deskach, ułożonych w sposób pełny.

Montaż pokrycia ciężkiego wygląda zupełnie odwrotnie i polega na zamocowaniu np. dachówek cementowych na lekkiej konstrukcji utrzymującej ich ciężar.

Oczywiście w strukturze dachu występują również takie elementy, których do ogólnej masy wliczać nie trzeba.

Są to przeważnie lekkie folie paroizolacyjne.

Nie tylko masa…

Przy obliczaniu łącznego obciążenia dachu, doświadczony architekt musi uwzględnić nie tylko ten parametr, ale też odporność ścian na przeciążenia.

W nowych domach nie jest to problemem – ich konstrukcje są projektowane w ten sposób, by znieść obciążenie w całości, z uwzględnieniem warunków podawanych “na wyrost”.

O wiele większym problemem jest modyfikacja dachu (wraz z całą strukturą) w starszych domach, których konstrukcja jest już stosunkowo słaba.

Może się okazać, że wymiana więźby dachowej uniemożliwi montaż cięższych pokryć dachowych.

Obliczanie wytrzymałości a wymiana dachówek

Obliczanie wytrzymałości więźby dachowej, nie musi mieć miejsca wyłącznie w projektach nowych budynków.

Proces ten można przeprowadzić również podczas modernizacji pokryć dachowych w budynkach starszych, które – jak dotąd – wykonane były ze stosunkowo ciężkich elementów składowych.

Wymiana starego na nowe, przy zachowaniu tej samej masy, nie zawsze jest możliwa.

Bardzo ważne jest oszacowanie, na ile architekt (lub Inwestor) może sobie pozwolić.

Jeśli budynek jest już stary, więźba dachowa drewniana nie musi być już tak wytrzymała jak kiedyś.

Dlatego tak ważne jest, by umiejętnie oszacować jej stan faktyczny.

Pewnym rozwiązaniem jest kompleksowa wymiana dachu, niemniej rozwiązanie to jest bardzo kosztowne i wymaga uwzględnienia wytrzymałości ścian na oddziaływania pionowe.

Plan zagospodarowania przestrzennego…

Obliczanie wytrzymałości to jedno a plan zagospodarowania to drugie.

Niemniej warto zwrócić uwagę, że każdy architekt musi do tego planu się odnieść podczas projektowania jakichkolwiek inwestycji, bądź zmian w dotychczasowym układzie budynku.

Plan zagospodarowania przestrzennego określa zbiór zasad, w ramach których dany budynek (w tym przypadku dach) ma zostać budowany.

I nie chodzi tu wyłącznie o spadzistość dachu.

W przypadku budynków o wysokich walorach architektonicznych, Magistrat może jasno zdefiniować konkretne wymagania, w ramach których konieczny będzie wybór np. pokrycia o określonych barwach.

W przypadku starych budynków, w których więźba nie jest już w najlepszej formie, trzeba będzie skorzystać z rozwiązań lżejszych, choć nie do końca trwałych.

Doskonałym przykładem jest tu konieczność wprowadzenia zamiany starych dachówek cementowych, na lżejsze, ale za to znacznie mniej trwałe blachodachówki.

Papa lekarstwem na wszystko?

Jeśli w danym budynku więźba dachowa drewniana jest już naprawdę w kiepskim stanie a nie ma jeszcze wymogu rozpoczęcia określonych prac w obrębie więźby, dobrym pomysłem jest zastosowanie papy termozgrzewalnej.

Jej masa jest bardzo mała i wynosi zaledwie od jednego, do pięciu kilogramów na metrze kwadratowym.

Niestety, tak lekkie tworzywo ma kilka wad.

Do najważniejszych z nich należą podatność na zmiany temperatury (podwiewanie, pękanie) a także niewielka odporność na wiatr.

Zdarza się, że tak lekkie pokrycia dachowe (nie dotyczy to wyłącznie papy), trzeba poddawać corocznej naprawie i konserwacji.

W gruncie rzeczy, warto więc dokładnie przemyśleć zasadność takiej inwestycji.

Zwłaszcza, że koszty i ryzyko poniesione z tytułu ciągłego wychodzenia na dach, są w tym przypadku po prostu zbyt duże.

Naprawy te zwykle trzeba wykonywać co wiosnę a zwłaszcza wtedy, gdy ostra zima i ulewne deszcze, doprowadziły do stopniowego uszkadzania papy.

I na koniec jeszcze jedno. Wspomniana papa doskonale sprawdza się w przypadku dachów pomieszczeń gospodarczych i pomocniczych. Niestety, jej funkcjonalność w kontekście dachów obiektów mieszkalnych jest co najmniej dyskusyjna. O ile sama papa jest dość szczelna o tyle już po kilku miesiącach użytkowania, może ona łatwo pękać.

Drewno na więźbę dachową

Więźba dachowa drewniana, to prawdziwy ciesielski majstersztyk.

Jeśli jednak zależy nam na jej maksymalnej trwałości, warto zwrócić uwagę na szereg istotnych czynników, wśród których najważniejszym jest odpowiednie przygotowanie drewna.

1. Jaki materiał?

Budując więźbę dachową, warto wykorzystać w tym celu drewna iglaste.

Charakteryzuje się ono bardzo dobrą wytrzymałością i odpornością na przeciążenia.

Co więcej, jego stosunkowo niska cena sprawia, że taka inwestycja jest jeszcze bardziej opłacalna.

Niemniej, niezależnie od wyboru rodzaju drewna (najlepiej sprawdza się świerkowe i modrzewiowe), warto zadbać o jego odpowiednie suszenie, impregnację i zabezpieczenie przed różnymi szkodnikami drzew.

Zaleca się też, aby wilgotność danego materiału nie była wyższa, niż 15 procent.

Przy wyborze materiału warto też zwrócić uwagę na charakterystykę poszczególnych rodzajów drzew iglastych.

Świerk posiada stosunkowo niewiele sęków, co znacznie ułatwia jego dalszą obróbkę.

Niestety, w porównaniu do sosny wykazuje on gorszą trwałość.

Alternatywą jest drewno modrzewiowe, którego cena jest nieco wyższa.

Wadę tą kompensuje jednak znacznie większa wytrzymałość i twardość tworzywa.

Jego atutem jest też odporność na grzyby i inne szkodniki.

Opcjonalnie można też wykorzystać jodłę.

Niestety, jest ona coraz rzadziej spotykana w polskich lasach.

Można ją znaleźć wyłącznie na obszarach górskich, choć i tam jest ona coraz większym rarytasem.

Niestety, ma ona też swoje wady.

Największą z nich jest oczywiście cena, aczkolwiek warto też zwrócić uwagę na mało żywicy, trudną obróbkę mechaniczną i bardzo skomplikowany proces impregnacji.

2. Jak obrabiać?

Drewno wykorzystywane do produkcji więźby dachowej, powinno być poddawane wielu różnym procesom obróbki.

Tarcica, która zostanie wykorzystana do budowy więźby dachowej drewnianej, musi być odpowiednio obrzynana.

Najlepiej sprawdza się tutaj drewno czterokrotnie strugane, którego płaszczyzny boczne są idealnie gładkie.

Takie drewno jest bardzo odporne na działanie wysokich temperatur.

Co ciekawe, jego odporność na ogień jest większa, aniżeli w przypadku niektórych elementów metalowych, które na wskutek oddziaływania wysokich temperatur ulegają wygięciu i zniszczeniu.

Jak suszyć tarcicę?

Standardowo suszy się ją na wolnym powietrzu i to najlepiej przez co najmniej kilkanaście miesięcy.

Niestety, proces ten nie jest w 100 procentach skuteczny.

Efektem jest drewno o stopniu zawilgocenia na poziomie 12 procent.

Stąd też wielu nowoczesnych przedsiębiorców dostarczających drewno, skupia się na ich suszeniu w specjalnych komorach, w temperaturze otoczenia równej 70 stopni Celsjusza.

W takich przypadkach, suszenie ulega znacznemu skróceniu i to aż do kilkudziesięciu godzin.

Zastosowanie suszenia komorowego pozwala na zmniejszenie wilgotności drewna do poziomu poniżej 12 procent.

3. Co uzyskujemy?

Dzięki zaawansowanym procesom obróbki a zwłaszcza suszeniu komorowemu, Klient uzyskuje dostęp do drewna o wytrzymałości wyższej nawet o 50% w porównaniu do standardowego drewna “prosto z lasu”.

Zaawansowany proces suszenia komorowego, przedkłada się również na skrócenie czasu przygotowania drewna do dalszej obróbki.

Uzyskanie materiału o wilgotności 7%, jest – w warunkach naturalnych – praktycznie niemożliwe i musiałoby trwać przez wiele lat.

Oczywiście może się okazać, że sprzedawane nam drewno będzie miało wyższą wilgotność, niż zakładana.

Dlatego przy zakupie drewna warto “uzbroić się” w specjalny przyrząd do pomiaru wilgotności otoczenia.

4. Jak dociąć drewno?

Umiejętne docinanie drewna, które będzie wykorzystywane do budowy więźby dachowej nie jest proste.

Proces ten jest zwykle realizowana przez tartak, który – niestety – często każe sobie dopłacać za wybrane usługi.

Przykładowo, docięcie kawałka drewna do określonego wymiaru, może nas całkiem sporo kosztować.

Podobnie jest z tzw. czterostronnym struganiem, dzięki któremu powierzchnia przygotowanego drewna nie jest podatna na ogień i szkodniki.

Opcjonalnie możemy też skorzystać z opcji stworzenia z góry przygotowanych łączeń, dzięki którym montaż tak wykonanych elementów będzie o wiele szybszy i łatwiejszy.

I tu właśnie pojawia się miejsce dla firm oferujących prefabrykowane elementy więźby dachowej.

Oczywiście nie są one przycinane w tartaku.

Stworzenie projektu, w ramach którego powstaną poszczególne elementy prefabrykowane, może być zrealizowane wyłącznie przez doświadczonego architekta.

Dopiero w następnych dniach drewno jest odpowiednio suszone i przycinane a następnie dowożone w formie bloków na miejsce budowy.

5. Impregnacja drewna

Każde drewno wykorzystywane do produkcji więźby dachowej, musi być odpowiednio zaimpregnowane.

Nie jest to proces łatwy, jednakże istnieją metody (np. impregnacja zanurzeniowa pod ciśnieniem), dzięki którym jest on znacznie przyspieszony i nie wymaga oddziaływania ludzkich mięśni.

Dzięki impregnacji, drewno staje się odporne na rozkład biologiczny i na bezpośrednie oddziaływanie ognia.

Oczywiście nie należy zapominać o tym, że impregnacji poddajemy wyłącznie elementy wcześniej przygotowane i odpowiednio docięte.

W przeciwnym razie, ściętą płaszczyznę trzeba będzie i tak poddać procesom chemicznego zabezpieczenia.

Przy wyborze drewna na więźbę dachową warto zwrócić uwagę na sposób jego impregnacji.

Podmiot, który ogranicza się wyłącznie do jego malowania, powinien zostać natychmiastowo zawieszony w swojej działalności.

Pokrycie drewna, które najczęściej posiada bardzo twardą i spoistą strukturę warstwą impregnatu, najczęściej nie przynosi żadnych, poważnych korzyści.

6. Składowanie drewna

W celu poprawy właściwości drewna wykorzystywanego do budowy więźby dachowej, warto również zadbać o jego odpowiednie składowanie.

Bezsensem jest stawianie go “pod chmurką”.

Od razu po wyładowaniu musi być ono przenoszone pod dach i – co równie ważne – odpowiednio odizolowane od ziemi za pomocą dedykowanej folii izolacyjnej.

Jeśli drewno ma być przechowywane dłużej niż rok, składanie go pod dachem również nie ma większego sensu.

W takiej sytuacji warto je przenieść do zamkniętego i zabezpieczonego przed zewnętrznymi oddziaływaniami pogodowymi pomieszczenia.

I jeszcze jedna uwaga.

Wybierając u konkretnego sprzedawcy drewno na więźbę dachową, koniecznie zwróćmy uwagę na to, czy między nim a gruntem znajduje się wolna przestrzeń, w której ma miejsce cyrkulacja powietrza.

Jeśli tak nie jest, drewno może stopniowo pleśnieć i gnić a to automatycznie dyskwalifikuje je jako profesjonalny materiał budowlany a zwłaszcza konstrukcyjny.

Więźba dachowa – cena

Podobnie jak w przypadku dowolnej inwestycji budowlanej, na cenę montażu więźby dachowej wpływ mają zarówno koszty poszczególnych materiałów, jak i cena robocizny.

W naszym “cenowym” zestawieniu, obydwie wartości zostały uwzględnione.

Co więcej, określiliśmy je zarówno dla konstrukcji wykonanych w tradycyjny sposób, jak i dla elementów prefabrykowanych.

1. Więźba tradycyjna

W tym przypadku, łączne koszty takiej inwestycji, mogą być bardzo zróżnicowane.

Na łączny koszt poniesiony z tytułu zakupu i montażu tradycyjnej więźby, wpływ ma zarówno robocizna, jak i materiał.

W tym drugim przypadku, dosyć łatwo ustalić cenę jednostkową materiału.

Na rynku 1 metr sześcienny odpowiednio zaimpregnowanego, wysuszonego i przede wszystkim zabezpieczonego drewna jodłowego, będzie kosztował około 600 zł.

Nieco więcej, bo aż 700 i 800 zł, zapłacimy za typowe drewno ze świerku i sosny.

Niestety, tak jak opisywaliśmy to w kontekście doboru odpowiedniego materiału, najdrożej wyjdzie nam zakup drewna modrzewiowego.

Za jego metr sześcienny zapłacimy ponad 900 zł, co z porównaniu z najtańszą odmianą budulca, stanowi wzrost o około 50%!

Ile będzie kosztować robocizna?

Trzeba przyjąć, że najniższa stawka cieśli działającego na polskim rynku, to około 15 złotych za metr kwadratowy.

Niemniej należy założyć, że w naszym przypadku wartość ta będzie nieco wyższa i najprawdopodobniej będzie oscylować w okolicach 20 złotych za metr kwadratowy.

Na robociznę będzie miał również wpływ kształt dachu.

Jeśli będzie on bardzo złożony (np. konstrukcja czterospadowa) cena robocizny może wzrosnąć nawet o połowę.

Najdroższym rozwiązaniem będzie wynajęcie całej ekipy ciesielskiej, w przypadku której łączny koszt robocizny może wynieść aż 50 zł za m2.

2. Więźba prefabrykowana

Wielu krytyków więźby prefabrykowanej uważa, że jest ona zbyt droga w porównaniu do tradycyjnych rozwiązań.

W praktyce, jest jednak zupełnie inaczej, a stworzenie ładnej konstrukcji dachu w oparciu o prefabrykaty jest zwykle tańsze.

Ile w tym przypadku zapłacimy za materiały?

Szacuje się, że koszt prefabrykowanego drewna to około 1100 – 1400 złotych za metr sześcienny.

Teoretycznie można zatem dojść do wniosku, że jest to rozwiązanie maksymalnie dwa razy droższe, od tradycyjnej więźby.

Problem polega na tym, że na prefabrykaty zużywa się około 30 procent drewna mniej, co przedkłada się na konkretne oszczędności.

Mniej zużytego drewna, to mniej zużytych części.

Co równie ważne, złączenie wszystkich prefabrykowanych podzespołów ze sobą jest bardzo szybkie i zwykle – tak jak wspominaliśmy o tym wcześniej – nie trwa dłużej, aniżeli 2 – 3 dni.

Ile zapłacimy zatem za robociznę?

Szacuje się, że w przypadku rozwiązań prefabrykowanych, cena montażu wyniesie około 25 złotych za metr kwadratowy.

Oczywiście może się okazać, że usługa ta w ogóle nie zostanie wyceniona.

Niemniej, jest to oczywisty znak, że koszty te zostały bezpośrednio włączone do kosztów realizowanego zlecenia.

Oczywiście nie możemy zapominać, że więźba dachowa drewniana musi być montowana przez tą samą firmę, która wyprodukowała poszczególne komponenty.

Pamiętajmy, że na prefabrykowane elementy konstrukcyjne, Zleceniodawca otrzymuje wieloletnią gwarancję.

Jeśli byłyby one montowane na własną rękę, gwarancja ta zostanie automatycznie anulowana.

Warto jednak zwrócić uwagę, że taki krok jest w praktyce niemożliwy.

Decydując się na elementy prefabrykowane, zgadzamy się również na to, by były one dostarczane na miejsce budowy tuż przed montażem.

Podsumowanie

Drewniana więźba dachowa to rozwiązanie, dzięki któremu można stworzyć trwałe i stabilne mocowanie dla różnych rodzajów dachów.

Bogactwo konstrukcyjne poszczególnych jej rodzajów, pozwala na wykorzystanie jej w dowolnych warunkach technologicznych.