Dom powinien gwarantować wysoki poziom bezpieczeństwa i komfortu. Tylko solidna i mocna konstrukcja dachu będzie odporna na negatywne oddziaływanie czynników zewnętrznych. Pamiętajmy, że każdy budynek narażony jest na wysokie obciążenia. Zagrożenie stanowią również warunki atmosferyczne. Dobrze wykonana konstrukcja przetrwa sto lat, a nawet dłużej.
W szczególności warto skupić się na dachu oraz jego podstawowych elementach. Bardzo często zdarza się tak, że podczas porywistego wiatru pokrycie jest niemal w całości zrywane.
To najlepszy dowód na to, jak ważne jest rzetelne i fachowe wykonanie. Niezwykle ważną rolę pełni tutaj murłata. W dużej mierze to właśnie murłata odpowiada za solidne mocowanie dachu do budynku, warto więc bliżej zapoznać się z tym tematem.
Co to jest murłata?
Murłata swoją formą przypomina zwykłą drewnianą belkę. Głównym zadaniem murłaty jest podparcie krokwi. Dzięki temu możliwe jest skuteczne przeniesienie obciążenia dachu i więźby dachowej na ścianki kolankowe. Jest ona montowana w wieńcach połączonych z danymi ścianami.
Niezwykle istotne jest to, aby mocowanie murłaty było stabilne i niezawodne. Jest to jedno z najważniejszych łączeń dachowych. Mówiąc potocznym językiem – murłata przenosi obciążenia z dachu na ściany budynku, co zmniejsza ryzyko zniszczenia konstrukcji.
Oczywiście murłaty występują w różnych wariantach, a więc bardzo ważne jest to, aby prawidłowo dopasować rodzaj opisywanego elementu.
Nie każdy ma świadomość, że więźba dachowa jest bardzo ważną częścią konstrukcji. Z tego względu powinna ona zostać wykonana z najwyższej klasy materiałów, które spełniają rygorystyczne normy oraz standardy. Warto również pamiętać, że dobrze wykonany budynek przetrwa w niemal nienaruszonym stanie kilkadziesiąt lat.
Priorytetem jest to, aby podczas wyboru materiałów i akcesoriów budowlanych sięgnąć po certyfikowane produkty pochodzące od renomowanych marek. Czasami lepiej jest zapłacić więcej, a mieć świadomość, że konstrukcja będzie w pełni odporna na specyficzne warunki eksploatacji.
Jest to inwestycja na lata, która nie generuje wysokich kosztów w przyszłości. Należy o tym pamiętać podczas zakupu murłaty, a także pozostałych elementów więźby dachowej. Więźba dachowa powinna zostać wykonana przez fachowców z doświadczeniem oraz specjalistyczną wiedzą. Rodzaj drewna musi zostać dopasowany do wymagań danej konstrukcji. Jest to zwykle określone w dokumentacji projektowej.
Murłata to bezpośrednie połączenie krokwi, co oznacza, że oba elementy muszą zostać perfekcyjnie spasowane – należy mocować murłaty w taki sposób, aby łączenia krokwi idealnie pasowały. Tylko wtedy podparcie dachu będzie stabilne.
Jaką funkcję pełni murłata?
Murłata razem z krokwią to jedne z najważniejszych elementów więźby dachowej – podstawowe łączenie wspierające konstrukcję dachową.
Warto dowiedzieć się również, czym jest krokiew. To nic innego, niż szkielet połaci dachowej. Jest to bezpośrednie oparcie dla pokrycia (np. z dachówek). Krokwie zawsze umieszczane są w parach. Zazwyczaj stosowany jest tutaj rozstaw pomiędzy 80 a 110 cm. To dolne wierzchołki krokwi mocowane są do murłaty. Górna część styka się z kalenicą dachu. Są to elementy o przekroju prostokątnym, które zwykle występują w następujących wymiarach: 7×14 lub 8×15 cm.
W przeszłości krokiew był mocowany do murłaty głównie za pomocą gwoździa krokwiowego tzw. krokwiaka. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu nikt nie wyobrażał sobie lepszego łączenia. Do dnia dzisiejszego wielu fachowców stosuje krokwiaki, co nie zawsze korzystnie wpływa na parametry konstrukcji. Aktualnie na rynku dostępne są nowoczesne akcesoria, które są w stu procentach dopasowane do typy więźby dachowej, a także konkretnego obciążenia. Warto skorzystać z tego rozwiązania, jeśli zależy nam na stworzeniu żywotnej konstrukcji dachu. Mocowanie na gwóźdź krokwiowy ma wiele minusów. Największą wadą jest to, że znosi ono wyłącznie niskie obciążenia. Nie jest więc przystosowane do wymogów współczesnych budynków. Wyrwanie gwoździa krokwiowego następuje relatywnie łatwo – czasami wystarczy obciążenie przekraczające 3 kN. Jego prawidłowy montaż wymaga wcześniejszego nawiercenia. Oczywiście wielu wykonawców pomija ten etap, co grozi uszkodzeniem drewnianych belek. Gwoździe są bezpośrednio wbijane, przez co zwiększa się ryzyko pęknięcia. Dotyczy to nie tylko wilgotnego drewna.
O wiele korzystniejszym rozwiązaniem jest zastosowanie wkrętów z łbem talerzykowym. Dzięki nim łączenie krokiew-murłata będzie odporne nawet na bardzo wysokie obciążenia. Zmniejsza to ryzyko uszkodzenia więźby dachowej, a tym samym konstrukcji dachu i budynku. Długość wkrętów to kwestia indywidualna – muszą one zostać dopasowane do grubości łączonych belek.
Całkiem dobrą opcją są również złącza ciesielskie. Występują one w wielu wariantach, a więc w pierwszej kolejności należy dopasować ich rodzaj to typu więźby dachowej. Oczywiście kluczową rolę odgrywają tutaj siły, na które narażone jest łączenie. Potrzebne wartości znajdziemy w projekcie domu.
Tworząc łączenie krokiew-murłata warto również wziąć pod uwagę klasyczne kątowniki. Jest to rozwiązanie najbardziej uniwersalne, a więc można z nim spotkać się wyjątkowo często. W pierwszej kolejności należy określić wymaganą nośność, a także geometrię łączenia. Stosowane są tutaj wyłącznie wzmocnione kątowe złącza ciesielskie. Wielkim plusem opisywanego rozwiązania jest wysoka odporność na działanie sił poziomych oraz pionowych. Oznacza to, że konstrukcja więźby dachowej będzie zabezpieczone zarówno przed opadnięciem, jak i poderwaniem do góry (np. na skutek silnego wiatru). W zdecydowanej większości przypadków kątowniki mogą być bezpośrednio montowane do belek, co nie wymaga od nas dodatkowych prac przygotowawczych. Bez trudu przymocujemy je również do powierzchni stalowych, czy też betonowych. Na uwagę zasługuje fakt, że nośność kątowników jest kilka razy większa, niż gwoździ krokwiowych. Parametr ten wynosi średnio 18-20 kN. W przypadku gwoździ nie przekracza on zwykle 3 kN.
Może zdarzyć się tak, że łączenie krokiew-murłata będzie narażone na siły działające wzdłuż murłaty. W takiej sytuacji bardzo ważne jest to, aby zastosować właściwe elementy mocujące. Zazwyczaj wykorzystywane są kątowniki Knaga. Stosuje się je wyłącznie w szczególnych sytuacjach. Bardzo rzadko zdarza się, że krokiew stanowi miejsce łączenia się systemu stężenia taśm stalowych.
Tworzą one węzeł, który narażony jest na skrajnie wysokie siły poziome, które związane są z przeniesieniem obciążenia z stężenia na murłatę. Nie należy jednak utożsamiać tego zjawiska z rozporem. Jeśli więc nie zabezpieczymy tego obszaru, to najprawdopodobniej dojdzie do deformacji lub uszkodzenia krokwi. Niewątpliwym atutem kątowników Knaga jest to, że zapewniają one ogólną stateczność więźby dachowej.
Czy można zrezygnować z murłaty?
Sporadycznie rezygnuje się z murłaty na rzecz stalowego teownika. To właśnie on stanowi podparcie dla krokwi. W Polsce nie jest to rozwiązanie zbyt często spotykane. Do montażu stosuje się kotwy HE. Nie ma konieczności wiercenia w metalowych elementach, co mogłoby być uciążliwe.
Jaka murłata w dachach narażonych na zerwanie?
W niektórych przypadkach odnotowuje się wyższe ryzyko poderwania dachu. Z tego względu na dachu konieczne jest zastosowanie specjalnego łączenia elementów więźby dachowej. Mowa tutaj o złączach płatwiowo-krokwiowych. Są one stosowane w przypadku łączenia krokiew-płatew, jednak zakres zastosowań jest o wiele szerszy. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wykorzystać je podczas łączenie krokwi z murłatą. Połączenie krokwi z murłatą wykorzystuje się zwykle w budynkach, które są szczególnie narażone na działanie sił podrywających połeć dachową. Bez odpowiedniego mocowania doszłoby do zerwania dachu. Szczególne zagrożenie stanowią tutaj konstrukcje płaskie i lekkie (np. z blachodachówki).
Mocowanie złączy płatwiowo-krokwiowych odbywa się najczęściej po przekątnej. Podczas tworzenia łączenia stosuje się gwoździe. To one decydują o wartości nośności. Im więcej zostanie ich wbitych, tym większa nośność.
Na specjalną uwagę zasługują również dachy o dużych rozpiętościach, które generują wysoką siłę rozporu. Zwykle występują one w połączeniu z więźbą krokwiową lub krokwiowo-jętkową. Istotne jest więc to, aby murłata została dobrze przymocowana do więźby dachowej.
Wybierając złącza należy przede wszystkim sprawdzić maksymalną wartość siły przenoszącej siły rozporu. Należy dodać, że po zamontowaniu obejmują one murłatę od strony wewnętrznej budynku. Ponadto stosuje się tutaj sporą liczbę gwoździ, które stanowią wzmocnienie łączenia. Są one wbijane zarówno w wierzch murłaty, jak i mocowany element.
Murłata wymiary
Wszelkie elementy konstrukcji dachu są ustalane na etapie projektowania. Wynika to z faktu, że muszą być one dobrze dopasowane do obciążenia. Murłata występuje w wielu rozmiarach.
Murłata wymiary
- 12×12 cm,
- 14×14 cm,
- 16×16 cm,
- 20×20 cm.
Niezwykle rzadko wykorzystuje się inne wymiary murłaty.
Trzeba podkreślić, że murłaty to elementy o przekroju kwadratu. Wymiary murłaty dobierane są również na podstawie rodzaju dachu (np. jednospadowy, dwuspadowy), czy też planowanego pokrycia.
Wielu ekspertów twierdzi, że standardowe są wymiary murłaty 14×14 cm. Takie wymiary murłaty są najbardziej uniwersalne – często stosuje się je w przypadku domów jednorodzinnych, które nie są narażone na oddziaływanie wyjątkowo wysokich sił. Czasami stosuje się murłaty 12×12 cm – najczęściej wtedy, gdy planowane jest lekkie pokrycie z blachodachówki. Pamiętajmy jednak, że nie możemy samodzielnie dobierać elementów konstrukcyjnych. Należy bezwzględnie trzymać się wymogów znajdujących się w projekcie. Nie bez powodu wskazano w nim konkretne rozmiary – wszystko po to, aby konstrukcja spełniała rygorystyczne normy wytrzymałościowe.
W dalszej części artykułu wyjaśniamy jak zamontować murłatę i ile kosztują namurnice.
Murłata ceny
Cena murłaty uzależniona jest głównie od jej jakości oraz wymiarów. Wiadomym jest, że im większy przekrój murłaty, tym wyższa cena. Zwykle do wyboru mamy sosnę oraz świerk. Bardzo ważne jest to, aby postawić na materiał, który będzie mocny i odporny na obciążenia. Omawiany element nie może być podatny na uszkodzenia mechaniczne, czy też wilgoć. Drewno pod wpływem wilgoci może ulec rozwarstwieniu oraz deformacji. Stanowi to duże zagrożenie dla całej konstrukcji. Wybierając elementy więźby dachowej należy więc dokładnie sprawdzić opinie na temat danego producenta. O wiele lepiej skorzystać jest z oferty zaufanej marki, która cieszy się uznaniem wśród Klientów.
Jeśli nie mamy pojęcia, na jakiego producenta postawić, to poprośmy o poradę osobę z większym doświadczeniem. Możemy również odwiedzić fora tematyczne, gdzie znajdziemy szereg praktycznych wskazówek. Zamieszczane tam informacje z pewnością ułatwią nam proces zakupu.
Warto wiedzieć, że murłata może zostać dodatkowo zabezpieczona przed warunkami otoczenia. Jej impregnacja stanowi dla nas dodatkowy wydatek. Najczęściej proces ten wykonywany jest metodą zanurzeniową. Sprawia on, że drewniane belki stają się mniej podatne na pęcznienie, pękanie, czy też gnicie. Przetrwają one również drobne błędy montażowe.
Belki mogą zostać również osuszone w profesjonalnej suszarni. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby były one heblowane i szlifowane. Znacząco podnosi to jakość powierzchni, co przekłada się na wyższą trwałość. To od nas zależy czy postawimy na surową murłatę, czy też dopłacimy za jej obróbkę. Oczywiście nie jest to obowiązkowe. Nie musimy więc obawiać się, że w każdej sytuacji poniesiemy dodatkowe koszty.
Poniżej umieszczono przykładowe ceny murłaty. Porównanie cen murłaty pomoże podjąć właściwą decyzję o zakupie.
Murłata ceny
- murłata 14×14 cm, sosna, nieimpregnowana – 17 zł,
- murłata 14×14 cm, świerk, nieimpregnowana – 17 zł.
- murłata 14×14 cm, sosna, impregnowana – 19 zł,
- murłata 14×14 cm, świerk, impregnowana – 19 zł,
- murłata 16×16 cm, sosna, nieimpregnowana – 22 zł,
- murłata 16×16 cm, świerk, nieimpregnowana – 22 zł,
- murłata 16×16 cm, sosna, impregnowana- 24 zł,
- murłata 16×16 cm, świerk, impregnowana – 24 zł.
Oczywiście dokładne ceny uzależnione są od stawek konkretnego producenta. Koszt całkowity zależy od wielkości danej konstrukcji. Im jest ona większa, tym więcej elementów będziemy potrzebować. Należy więc pomnożyć cenę jednostkową murłaty przez liczbę niezbędnych sztuk.
Warto również pomyśleć o zakupie produktu na zapas. W ten sposób można zabezpieczyć się przed potencjalnym błędem, który mógłby powstać podczas montażu.
Warto również sprawdzić jest koszt dostawy. Niektórzy producenci zapewniają darmowy transport, co jest dobrym sposobem na to, aby sporo zaoszczędzić.
Sprawdźmy również lokalnych dostawców materiałów budowlanych. Być może zaproponowane przez nich ceny będą korzystniejsze. Bardzo często proponują one podobne ceny, co markety budowlane, jednak jakość jest kilka razy wyższa.
Nie zapomnijmy również o akcesoriach niezbędnych do montażu murłaty. Lepiej zaopatrzyć się w większą liczbę sztuk. Dzięki temu będziemy mieć pewność, że nie zabraknie nam ich podczas montażu. W tym przypadku również należy zainwestować w jakość. Produkty łączeniowe muszą być mocne i odporne na zerwanie. Ważne jest to, aby właściwie dopasować je do specyfikacji konstrukcji. Musimy trzymać się projektu.
Izolacja pod murłatę – jak izolować aby uniknąć mostków termicznych
Wiele osób projektujących więźbę dachową zapomina o tym, jak ważny jest prawidłowy dobór izolacji. Zazwyczaj koncentrujemy się na tym, aby stworzyć niezawodne mocowanie, które przetrwa nawet najcięższe warunki eksploatacji. Dobrze jest jednak dowiedzieć się, jaką rolę pełni izolacja murłaty.
Jak wiadomo murłata znajduje się w miejscu łączenia ściany zewnętrznej oraz styku dachu. Są to obszary, które ociepla się na dwóch różnych etapach budowy. Z tego względu bardzo często zapomina się o murłatach, przez co tworzą one mostek cieplny. Obszar styku ściany zewnętrznej i dachu może generować wysoki ubytek ciepła. Efektywność ogrzewania domu znacząco spadnie, a koszt jego utrzymania wzrośnie. Rzetelnie wykonana izolacja budynku ochroni nas przed tym zjawiskiem. W pierwszej kolejności należy jednak dopasować materiały izolacyjne, które najlepiej sprawdzą się w naszym przypadku.
Sposób ocieplenia murłaty uzależniony jest od rodzaju ściany. W przypadku ścian dwuwarstwowych należy wstrzymać się z przyklejeniem ostatniego rzędu styropianu (na styku ściany i murłaty). Konieczne jest stworzenie pasków płyt styropianowych, które zostaną umieszczone na murłacie. Alternatywę stanowi wełna mineralna. Bardzo ważne jest to, aby ocieplenie zostało “przedłużone” aż do membrany dachowej. Oznacza to, że powinno ono sięgać wyżej niż zakończenie ściany nośnej. Tylko wtedy skutecznie ochronimy mury budynku wełną mineralną przez zimnem.
Nieco inaczej postępuje się w przypadku ścian jednowarstwowych. Wynika to z faktu, że na ich powierzchnię nie kładzie się dodatkowej warstwy izolacyjnej. Właśnie dlatego ocieplenie murłaty ma szczególne znaczenie. Najczęściej proces ten wykonywany jest podczas ocieplania połaci dachowej za pomocą wełny mineralnej. Sporym utrudnieniem jest fakt, że zabezpieczenie wełny przed wypadnięciem na zewnątrz jest problematyczne. Dostęp do murłaty “od zewnątrz” również jest utrudniony. Właśnie dlatego wielu wykonawców pomija ten etap, co stanowi poważny błąd. Ocieplenie ściany jednowarstwowej jest trudne, ale wykonalne.
Warto jest stworzyć “worki” z membrany dachowej. To właśnie one zabezpieczą wełnę mineralną przed wypadnięciem na zewnątrz. Powinny one zostać zamocowane w bocznych obszarach krokwi. Jest to dobra opcja nawet wtedy, gdy zastosowano sztywne poszycie dachowe.
Wielu ekspertów zaleca ocieplenie murłaty za pomocą styropianu wyłącznie od strony zewnętrznej. Wynika to z faktu, że bardzo często mamy do czynienia z wilgotnymi belkami. Nie zostały one wstępnie osuszone, a więc wysychają po zamocowaniu. Jeśli zastosujemy płyty styropianowe z obu stron, a nie tylko od strony zewnętrznej, proces ten będzie utrudniony. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że belki zaczną pęcznieć. Zwiększa się również ryzyko pojawienia się grzyba i pleśni. Właśnie dlatego z ociepleniem murłaty od strony wewnętrznej warto wstrzymać się do momentu, gdy zdecydujemy o sposobie ocieplenia stropu. Najlepiej wykorzystać do tego wełnę mineralną. Plusem tego materiału jest fakt, że nie stanowi ona bariery dla pary wodnej. Wilgoć może być więc odprowadzana na zewnątrz.
Mocowanie murłaty, czyli jak poprawnie to wykonać
Mocowanie murłaty nie musi być trudne. Belki mają przekrój kwadratowy, są one dość wysokie, co wymaga doboru właściwej techniki. W przypadku mocowania do ścian kolankowych należy pamiętać o wcześniejszym zabetonowaniu kotew z nagwintowanymi końcówkami. To właśnie one stanowią połączenie mocowania. Optymalny odstęp między kotwami powinien wynosić około 1,5 m. Ważne jest to, aby nie zostały one umieszczone w osi krokwi, gdyż może znacząco osłabić to konstrukcję, ściana kolankowa powinna zostać wcześniej dokładnie wypoziomowana oraz wyrównana. Wszelkich niedoskonałości ze ścian kolankowych powinniśmy pozbyć się przed położeniu murłaty.
Niezwykle istotna jest izolacja ścian kolankowych. Chroni ona przez przedostaniem się wilgoci. Wykonuje się ją zwykle z dwóch warstw papy podkładowej. Dzięki zastosowaniu dwóch warstw papy podkładowej drewniane belki nie będą pochłaniać wilgoci z muru, co stanowi niewątpliwą zaletę. Przekłada się to na wyższą żywotność elementów.
Istotne jest także to, aby mocować murłaty równolegle do krawędzi ściany domu. Nakrętki mocujące powinny zostać zabezpieczone poprzez dużych rozmiarów podkładki stalowe. Są one umieszczane bezpośrednio pod nakrętkami. Belki murłaty musimy połączyć ze sobą, tak aby odpowiadały one długości ścian kolankowych. W tym celu wykorzystuje się złącza zakładowe. Powinny one zostać wzmocnione za pomocą klamry ciesielskiej, czy też gwoździ.
Szczególną uwagę warto zwrócić na elementy metalowe, które mogą ulec korozji. Powinniśmy je kompleksowo zabezpieczyć przed rdzewieniem. Najlepiej użyć do tego farby antykorozyjnej. W niektórych przypadkach konieczne jest domurowanie ścianki, która osłoni murłatę. Powinna ona sięgać do górnej powierzchni krokwi.
Dobry artykul, stale poszukuje nowych pomysłów i rozwiązań.