Piec na olej opałowy: czy warto ogrzewać dom kotłem na olej?

Ogrzewanie kotłem na olej opałowy jest bardzo komfortowym rozwiązaniem, ale koszty eksploatacji są zazwyczaj wyższe w porównaniu z gazem ziemnym. W tym artykule dowiesz się o wszystkich zaletach i wadach ogrzewania domu kotłem na olej opałowy.

Właściciele domków jednorodzinnych zawsze stają przed dylematem, jaki wybrać rodzaj ogrzewania budynku.

Sprawa nie jest prosta, bo i możliwości wiele, chyba że określone warunki ograniczają nam możliwość wyboru.

Na pewno tak się dzieje, kiedy nie mamy dostępu do sieci gazowej, a jednocześnie nie chcemy używać grzejników elektrycznych paliw stałych, np. z powodów ekologicznych.

W takiej sytuacji pozostaje nam skorzystanie z ogrzewania olejem opałowym albo gazem.

Nie wszystkie projekty domów przystosowane są do tego typu ogrzewania, dlatego Inwestorów wybierających ogrzewanie domu jednorodzinnego olejem opałowym zachęcamy do kontaktu z pracownią architektoniczną przez zakupem dokumentacji.

Ponadto ogrzewanie olejem opałowym jest też w pełni zautomatyzowane oraz bezobsługowe. Nie ma konieczności codziennie uzupełniać paliwa, czy też czyścić nagromadzony popiół.

Trzeba pamiętać, że piec na olej opałowy to nie wszystko i należy jeszcze znaleźć miejsce na zbiornik na olej opałowy, natomiast kotłownia musi spełniać wymogi prawa budowlanego.

Olej opałowy jest dostarczany cysternami, a jego zapas gwarantuje długą, a przy tym bezawaryjną pracę kotła.

W związku z tym, że paliwo spala się w całości, nie ma problemu z zanieczyszczeniem środowiska naturalnego.

Wybór kotła na olej opałowy

Cechą charakterystyczną dla pieców olejowych jest w pełni zautomatyzowane i bezobsługowe działanie, co je odróżnia od kotłów na paliwa stałe.

Prawidłowo funkcjonujące, nowoczesne kotły olejowe (a zwłaszcza olejowe kotły kondensacyjne) nie emitują trujących spalin, co ma znaczenie wobec stanu powietrza w naszym kraju.

Zapas oleju w zbiorniku systemu grzewczego umożliwia też bardzo długą i przede wszystkim bezawaryjną pracę systemu grzewczego.

Przy wyborze na pewno trzeba zwrócić uwagę na średnią sprawność jaką mają nowoczesne kotły olejowe. W przypadku renomowanych producentów wynosi ona 92-94,5%. Szczególnie wysoką sprawność ma ogrzewanie olejowe wykorzystujące kotły kondensacyjne.

Dlaczego jest to tak ważne przy piecach olejowych?

Mniejsza sprawność oznacza nie tylko większe koszty zakupu, ale także większe zużycie paliwa przez piec olejowy, czyli wyższe koszty eksploatacyjne jakie generuje ogrzewanie olejowe.

W takiej sytuacji można wybrać piec kondensacyjny, który ma możliwość odzysku ciepła z pary wodnej zawartej w spalinach. Należy jednak podkreślić, że kondensacyjny piec na olej opałowy jest pod względem odzysku ciepła z pary wodnej mniej wydajny od kondensacyjnego pieca gazowego.

Sprawność w piecach olejowych wskutek zjawiska kondensacji zwiększa się o jakieś 6%, natomiast gazowe kotły kondensacyjne mają sprawność wyższą o nawet 11%.

Skąd bierze się ta dysproporcja?

Wynika z budowy cząsteczki paliwa. Po prostu cząsteczka gazu zawiera więcej atomów wodoru w węglowodorach, a jak wiadomo, to właśnie wodór po połączeniu z tlenem tworzy wodę oddającą ciepło podczas skraplania.

Jest jeszcze jedna istotna różnica, mianowicie, temperatura skraplania pary wodnej w piecach olejowych wynosi około 48°C, a w gazowych piecach centralnego ogrzewania około 58°C.

Jak widać, temperatura wody powrotnej w kotle olejowym musi być niższa w porównaniu z piecem gazowym, aby doszło do zjawiska kondensacji, czyli odzyskania ciepła z pary wodnej.

W praktyce oznacza to wyższe koszty inwestycyjne, ponieważ należy zastosować większe grzejniki w instalacji systemu grzewczego.

Warto podkreślić, że w ofercie rynkowej znajdują się także nowoczesne kondensacyjne kotły olejowe o całkowitej sprawności sięgającej nawet 98%. Warto wspomnieć, że piece kondensacyjne na olej opałowy mogą pracować w ograniczonym zakresie z instalacjami niskotemperaturowymi, ogrzewaniem podłogowym albo niskotemperaturowymi grzejnikami ściennymi.

Wynika to z niższej temperatury pracy, jaką charakteryzują się kondensacyjne kotły na olej opałowy.

Piec na olej opałowy zazwyczaj ma zamkniętą komorę spalania, co pozwala odizolować spaliny i powietrze od pomieszczenia, w którym się znajduje. Daje to nie tylko komfort, ale przede wszystkim bezpieczeństwo użytkowania.

Zamiast komina stosuje się przewody powietrzno-spalinowe wyprowadzone przez zewnętrzną ścianę budynku.

Takie rozwiązanie pozwala na bezpośrednie zasysanie powietrza do komory spalania. Chodzi o powietrze potrzebne do spalania oleju.

Przy podejmowaniu decyzji o instalacji kotła olejowego warto też określić pożądaną moc jaką powinien mieć kocioł olejowy, która wprost zależy od zapotrzebowania na ciepło, a ono jest wypadkową określonych parametrów cieplnych budynku oraz wielkości powierzchni ogrzewanej.

Warto pamiętać, że w przypadku kiedy kocioł olejowy podgrzewa wodę użytkową jego moc musi być większa.

Uważa się, że dobrze ocieplony dom zbudowany w nowej technologii o powierzchni mniej więcej 150 m2 wymaga kotła olejowego o mocy minimum 15 kW.

W każdym razie podstawowym kryterium wyboru pieca olejowego powinno być jego przeznaczenie.

Dla wielu osób istotnym czynnikiem wyboru jest także cena pieca na olej opałowy. Trzeba przyznać, że piece na olej opałowy do domu jednorodzinnego do najtańszych nie należą, a rozrzut cenowy jest spory.

Najtańszy jednofunkcyjny piec na olej opałowy o mocy 20 kW kosztują ponad 4000 zł, jednakowoż za zaawansowane technologicznie modele 20 kW, które jednocześnie wyróżniają się stylowym designem należy wysupłać nawet 25000 zł.

Całkiem dobry piec na olej opałowy gwarantujący ogrzanie domu i dostarczenie ciepłej wody oznacza wydatek rzędu 8000-10000 zł.

Lepiej nie decydować się na najtańsze ogrzewanie olejowe, bo to może oznaczać kłopoty w codziennym użytkowaniu.

Działanie pieca na olej opałowy

Olej znajdujący się w specjalnym zbiorniku jest dostarczany do palnika przewodami olejowymi.

Kluczowa tutaj będzie właściwa temperatura, wyższa od tej, w której olej zaczyna mętnieć i wydziela się z niego parafina zatykająca przewody. Najlepiej, gdy cała instalacja i kocioł olejowy znajdują się w ogrzewanym pomieszczeniu, w którym temperatura nie spada poniżej 10°C.

W innym przypadku zbiornik trzeba ogrzewać, zazwyczaj stosując elektryczne kable grzewcze, co nie jest dobrym pomysłem w kontekście generowania oszczędności eksploatacyjnych.

Warto zwrócić też uwagę, aby przewody olejowe były jak najkrótsze i miały niewielką ilość kolan.

Sam przepływ oleju może zostać wymuszony przez pompę lub odbywać się grawitacyjnie. Ta kwestia zależy od rodzaju palnika w jaki wyposażony jest kocioł olejowy.

Jeżeli zależy nam na transporcie grawitacyjnym, to musimy zadbać o to, aby zbiornik znalazł się powyżej palnika w piecu.

Jednak problem może wyniknąć z niewystarczającego ciśnienia oleju ze względu na opory przepływu ze zbiornika do kotła.

Mogą one wynikać ze zmian temperatury oleju i tym samym zmian lepkości oleju.

Dlaczego warto zastosować pompę olejową?

Palniki wentylatorowe w zasadzie wymagają ścisłej współpracy z pompą olejową, dzięki której udaje się uniknąć bardzo wielu niekorzystnych zjawisk w czasie przepływu oleju.

Pompę należy połączyć ze zbiornikiem przewodem ssącym i przepływowym.

Pamiętajmy, aby nie znajdowała się ona za wysoko w porównaniu z poziomem oleju w zbiorniku, maksymalnie może być 5 m w różnicy wysokości.

Wydzielające się z oleju gazy powodują niewłaściwą pracę palnika i pompy. Olej niewykorzystany w palniku zostaje zawrócony do zbiornika przewodem przepływowym.

Filtr oleju i odpowietrznik

To dwa, bardzo ważne elementy instalacji olejowej. Filtr chroni dyszę przed zatkaniem rozmaitymi stałymi zanieczyszczeniami, które znajdują się w oleju. Trzeba pamiętać o okresowym czyszczeniu siatki metalowej bądź z tworzywa sztucznego znajdującej się wewnątrz filtra.

Za filtrem natomiast jest zamontowany odpowietrznik, który ma za zadanie odpowietrzenie instalacji przed palnikiem.

Powietrze w instalacji groziłoby drganiami mechanicznymi i nieprawidłowym funkcjonowaniem palnika.

W wyposażeniu kotłów olejowych można jeszcze wyróżnić:

• termostat kotłowy służący do włączania oraz wyłączania palnika olejowego,
• zawór odcinający dopływ oleju w razie braku płomienia i ściśle współpracujący z nim detektor zaniku płomienia,
• wentylator odprowadzający powietrze do zmieszania z powietrzem rozpylanym przez dyszę,
• naczynie wzbiorcze zabezpieczające system grzewczy przed zniszczeniem w przypadku nagłego wzrostu ciśnienia,
• zawór bezpieczeństwa.

Palniki w kotłach olejowych

Piec na olej opałowy różni się od tych gazowych palnikiem, który umożliwia rozpylenie bądź odparowanie oleju, następnie zmieszanie paliwa z powietrzem, a na etapie końcowym spalenie powstałej mieszaniny.

Można wyróżnić kilka rodzajów palników, co zależy od przebiegu całego procesu.

Zazwyczaj zainstalowane są palniki wentylatorowe, czyli nadmuchowe mające jedno – albo dwustopniową regulację.

Te pierwsze mają zmianę wydajności pieca przez włączenie lub wyłączenie, a w palnikach dwustopniowych piec olejowy pracuje z mniejszą mocą na pierwszym stopniu, a z optymalną na drugim.

Bardziej ekonomiczne wykorzystanie paliwa gwarantuje palnik dwustopniowy, ale jego zakup jest droższy.

Warto pamiętać, że tylko zastosowanie odpowiedniego oleju gwarantuje w pełni prawidłową pracę palnika.

Dwustopniowa regulowania palników zapewnia optymalną pracę całego układu grzewczego, niższe zużycie oleju i przez to niższe koszty ogrzewania domu.

Bardzo ważne jest, aby właściwe dobrać palnik olejowy ze względu na utrzymanie wysokiej sprawności energetycznej pieca oraz minimalizację emisji zanieczyszczeń.

Palniki tego typu są wyposażone w system zabezpieczeń, dzięki czemu jakakolwiek nieprawidłowość w działaniu zostaje szybko wychwycona i następuje wyłączenie palnika oraz odcięcie dopływu oleju.

Dla procesu spalania kluczową właściwością jest lepkość kinematyczna.

Olej opałowy musi zostać podgrzany, aby osiągnąć właściwą lepkość.

Z kolei uzyskanie wysokiej sprawności całego procesu spalania jest zapewnione przez właściwe wymieszanie oleju z powietrzem.

Olej opałowy zostaje dostarczony do dysz pod ciśnieniem 0,7-2,0 MPa, natomiast jego kropelki, które są rozpylone przez dysze pod wpływem temperatury odparowują.

Powietrze służące do spalania jest zasysane z pomieszczenia kotłowni przez wentylator, co nie tylko gwarantuje dobre wymieszanie jego z oparami oleju, ale również znacznie zmniejsza wpływ zmian ciągu kominowego.

Oprócz palników wentylatorowych można spotkać się z palnikami inżektorowymi, które nadają się do spalania cięższych olejów oraz palniki z odparowaniem oleju, których podstawowym elementem jest wanienka z olejem opałowym.

O jakiegoś czasu w ofercie rynkowej znajdują się palniki dwupaliwowe. Kocioł na olej wyposażony w palniki dwupaliwowe umożliwia zamianę paliwa z olejowego na gazowe i odwrotnie, nawet bez potrzeby wymiany samego palnika.

Minusem takiego rozwiązania jest wysoka cena, więc w budownictwie jednorodzinnym taki piec jest dość rzadko jest stosowany, aczkolwiek pozwala uniknąć konieczności zakupu nowego kotła przy ewentualnej chęci zmiany rodzaju paliwa.

Jakie piece olejowe są dostępne na rynku?

Podziału pieców olejowych możemy dokonać biorąc pod uwagę cztery kryteria:

1. Konstrukcja:
   • kotły stojące,
   • piece wiszące.
2. Funkcja:
   • jednofunkcyjne piece na olej opałowy,
   • kotły co dwufunkcyjne.
3. Rodzaj regulacji palnika:
   • kotły jednostopniowe,
   • kotły dwustopniowe.
4. Technologia:
   • piece konwencjonalne,
   • kotły kondensacyjne.

Lepszy jednofunkcyjny czy dwufunkcyjny piec na olej opałowy?

Tak naprawdę odpowiedź na to pytanie zależy od tego, do czego kocioł olejowy będzie nam potrzebny.

Jednofunkcyjny piec olejowy ma podobne przeznaczenie do pieca gazowego na gaz ziemny, a więc służy do podgrzania ciepłej wody w celu zasilania instalacji centralnego ogrzewania.

Z kolei dwufunkcyjny kocioł na olej ma wbudowany wymiennik, a to oznacza, że nie tylko ogrzeje dom, ale także podgrzeje ciepłą wodę użytkową.

Większość tego typu pieców olejowych ma przewidziany wkład z częściową albo pełną akumulacją ciepła, aczkolwiek pojawiły się na rynku egzemplarze z wbudowanym podgrzewaczem bądź zasobnikiem c.w.u.

Piec na olej dwufunkcyjny jest przeznaczony do budynków mających dość niewielką powierzchnię i punkty poboru wody znajdują się niedaleko samego kotła.

Kiedy owe punkty poboru wody pozostają w dużym oddaleniu od siebie, to najkorzystniej umieścić piec grzewczy w kuchni, w której przecież najczęściej korzysta się z ciepłej wody.

Na szczęście te olejowe piece kondensacyjne nie zajmują zbyt dużo miejsca i przede wszystkim są tańsze od zestawu złożonego z podgrzewacza wody i pieca jednofunkcyjnego.

Modele o niewysokiej mocy często bywają wiszące i są nawet nazywane kotłami mieszkaniowymi.

W związku ze specyfiką działania jednofunkcyjnych kotłów olejowych, polegającą na podgrzewaniu takiej ilości wody, ile rzeczywiście potrzeba w danej chwili, to najkorzystniej jest, kiedy tylko jedna osoba korzystała wtedy z ciepłej wody.

Co to oznacza w praktyce?

Jednofunkcyjny piec olejowy najbardziej sprawdzi się w domach z jedną łazienką.

Pamiętajmy także o odległości, ponieważ nie można użyć cyrkulacji ciepłej wody w takiej instalacji z podgrzewaczem.

Kiedy kran znajduje się daleko od kotła, to czas na przypływ ciepłej wody znacznie się wydłuża.

Jeżeli mieszkamy w dużym domu i tym samym mamy więcej punktów poboru wody, to trzeba wybrać piec grzewczy jednofunkcyjny z podgrzewaczem wody pojemnościowym.

Zasobnik ciepłej wody pozwala też na stosowanie cyrkulacji, więc nie trzeba długo czekać, aż dopłynie ciepła woda po odkręceniu kranu.

Dobrej jakości kocioł na olej powinien mieć termometr kontrolny temperatury spalin.

Im wyższa temperatura, tym mniejsza sprawność pieca, a także większe straty energii. Według zaleceń fachowców, optymalna temperatura spalin wynosi 160-220°C.

Nadmierny wzrost temperatury oznacza, że odkładają się zanieczyszczenia na wymienniku pieca.

W takiej sytuacji nie pozostaje nic innego, jak wezwanie serwisanta w celu oczyszczenia systemu grzewczego.

Zbiornik na olej opałowy

Zbiornik na olej opałowy możemy ulokować w pobliżu samego pieca, w kotłowni albo w pomieszczeniu bezpośrednio z nią sąsiadującym.

Pamiętajmy, że jedynie piwnica bądź najniższa nadziemna kondygnacja budynku nadje się do tego.

Oczywiście trzeba uwzględnić przepisy ochrony przeciwpożarowej i w tej kwestii kluczowa będzie odpowiednia wentylacja całego pomieszczenia. Dlatego kotłownia nie może mieć mniej niż 8 m2, przy wysokości minimum 2,2 m.

Przede wszystkim chodzi o zagwarantowanie prawidłowej pracy pieca, a także zabezpieczenie pomieszczenia w razie jakiejś awarii, np. wycieku oleju opałowego.

Jeżeli zbiornik jest w wyposażeniu kotłowni, to nie musimy mieć żadnych dodatkowych pozwoleń na korzystanie z oleju oraz jego magazynowanie.

Umieszczenie zbiornika na zewnątrz domu też jest możliwe, z tym że wtedy należy go potraktować jako zupełnie odrębną instalację.

Ponadto problemy mogą się pojawić już przy mrozach rzędu -10ºC, ponieważ wtedy następuje wydzielenie się parafiny z oleju opałowego, która zatyka przewody, a tym samym uniemożliwia normalną pracę kotła.

Niezbędny jest system ogrzewania oleju w samym zbiorniku oraz przewodach transportujących, a to oznacza wyższe koszty zarówno inwestycyjne, jak i eksploatacyjne.

Zbiorniki umieszczane na zewnątrz budynku można instalować nie tylko na ziemi, ale również pod nią.

Zbiorniki na olej opałowy są jednopłaszczowe lub dwupłaszczowe, wykonane z blachy stalowej bądź polietylenu, więc są lekkie.

Te pierwsze ze względów bezpieczeństwa muszą zostać umieszczone w szczelnej wannie. Dzięki temu w razie awarii nie ma ryzyka rozlania się oleju opałowego.

Zbiorniki na olej dwupłaszczowe mają lepsze parametry wytrzymałościowe, są mocniejsze i całkowicie zabezpieczone przed jakimkolwiek wyciekiem.

Przestrzeń pomiędzy dwoma płaszczami w zbiorniku stanowi również formę izolacji i chroni olej opałowy przed zbyt wysokimi albo zbyt niskimi temperaturami, co pomaga w utrzymaniu w miarę stabilnych warunków składowania oleju opałowego.

Wielkość zbiornika dobrze dobrać tak, aby nie trzeba było tankować oleju więcej niż raz w roku.

Zbiorniki małe, np. mające 70 cm szerokości z pewnością nie wystarczą na cały sezon grzewczy, więc należy je połączyć w baterie. Baterię powinny tworzyć zbiorniki tej samej wielkości oraz identycznego rodzaju.

Takie rozwiązanie raczej jest pewniejsze niż próby wnoszenia szerszego zbiornika do pomieszczenia.

Otwór drzwiowy może okazać się zbyt mały.

Bardzo przydatne w codziennym użytkowaniu są wszelkie dodatkowe akcesoria, szczególnie sygnalizator poziomu oleju i przecieku czy też taśmy grzewcze z termostatem, które utrzymują zarówno temperaturę, jak i gęstość oleju na właściwym poziomie, co docenią osoby mające zbiornik poza domem.

Podsumowując, można powiedzieć że ogrzewanie olejowe, jak każde ma swoje zalety i wady.

Niewątpliwym walorem będzie swobodna możliwość wyboru dostawcy paliwa, co sprzyja negocjacjom cenowym. Można również decydować o terminie zakupu.

W porównaniu z piecem na gaz ziemny na pewno ogrzewanie olejowe to bezpieczniejszy sposób na ogrzanie domu, ponieważ nie ma zagrożenia wybuchem.

Piec olejowy charakteryzuje się komfortem eksploatacji porównywalnym do ogrzewania gazem z sieci.

Wśród wad jakie ma ogrzewanie olejowe na pierwszy plan wybija się dość wysoka cena zarówno samej inwestycji w piecyk olejowy, jak i eksploatacji, aczkolwiek jest to faktor zmienny, gdyż wiele zależy od aktualnych cen ropy.

Jednak w porównaniu z ogrzewaniem na paliwo stałe, to koszty są zdecydowanie wyższe. Problemem paliwa stałego takiego jak ekogroszek, czy pellet jest jednak konieczność obsługi kotła oraz w mniejszym lub większym stopniu zanieczyszczeniem środowiska naturalnego (dotyczy to pieców węglowych, ale także na ekogroszek).

Nowoczesne kotły olejowe wymagają systematycznego czyszczenia, a także regulowania palników.

Problemem może być konieczność magazynowania oleju, a niekiedy niezbyt przyjemny zapach w pomieszczeniu, w którym olej opałowy się znajduje.

Jak zbudowany jest kocioł na olej opałowy można zobaczyć na poniższym filmie: