Studnia chłonna a domowa oczyszczalnia
Coraz więcej osób decyduje się na montaż w swoim przydomowym ogrodzie studni chłonnej. Studnie chłonne mają na celu zbieranie wody deszczowej (wody opadowej), ale często także innego rodzaju zużytej wody (może stanowić np. ostatni element przydomowej oczyszczalni ścieków). Studnia chłonna nie posiada dna, dlatego studzienka chłonna po uprzednim oczyszczeniu, pozwala wodzie wsiąknąć w ziemię.
Studnie chłonne to więc rozwiązanie ekonomiczne, jak i ekologiczne. Aby studnia chłonna na deszczówkę z kręgów betonowych lub tworzyw sztucznych działała bez zarzutu, należy studnię chłonną zamontować na terenie o odpowiednim podłożu i musi być ona okresowo czyszczona. Zanim przystąpi się jednak do szukania optymalnego miejsca gdzie zrobić studnię chłonną, należy wziąć pod uwagę kilka obowiązujących w tym temacie przepisów. Warto też wiedzieć, że użytkowanie studni chłonnej może nieść ze sobą wiele korzyści, szczególnie tam, gdzie przepuszczalność wody jest bardzo słaba, czyli przede wszystkim na terenach gliniastych. Na tego typu działkach po obfitych deszczach tworzą się bowiem liczne kałuże. Studnia chłonna zapobiega takim sytuacjom, ponieważ umożliwia równomierne odprowadzanie wody do warstw przepuszczalnych gruntu.
Co to jest studnia chłonna?
Mówiąc najprościej studnia chłonna to pewnego rodzaju zbiornik, którego zadaniem jest pobieranie i gromadzenie, a następnie rozsączanie (do gruntu) wody pochodzącej z deszczówki i/albo przydomowej oczyszczalni ścieków. Sama studnia chłonna wykonana jest z tworzyw sztucznych albo składa się z kręgów betonowych. Jeżeli decydujemy się na wybudowanie studni chłonnej z betonowych elementów, to budową studni chłonnej możemy zająć się samodzielnie. Natomiast zbiornik z tworzywa można zakupić w wybranym sklepie albo od razu u producenta (zamawiając jednocześnie usługi związane z montażem studni).
Zbiorniki w przypadku studni chłonnych mają kształt ustawionego w pionie walca, który ma perforowane boki. Zamontowana studnia chłonna powinna sięgać od powierzchni gruntu aż do warstwy przepuszczalnej. Studnia chłonna przy domu ma więc zazwyczaj wysokość sięgającą 3 m i średnicę zbliżoną do 1 m. Przyjęło się też, że studnie chłonne powinny mieć powierzchnię wsiąkania (to znaczy dno i ściany) przynajmniej 1 m2 na jednego mieszkańca budynku. Kiedy studnia chłonna przyjmuje oczyszczone ścieki należy to robić przy użyciu przewodu (rury drenarskiej) o średnicy nie mniejszej niż 15 cm. Sama studia chłonna ma natomiast dwie warstwy filtracyjne:
Warstwa filtracyjna górna | Warstwa filtracyjna górna o wysokości minimum 0,5 metra powinna zostać wykonana z piasku. |
Warstwa filtracyjna dolna | Warstwa filtracyjna dolna czyli właściwa warstwa filtracyjna, którą wykonuje się najczęściej z drobnego żwiru; aby oczyszczone ścieki mogły być odprowadzane na całej wysokości właściwej warstwy filtracyjnej w obudowie studni chłonnej wykonuje się otwory (średnica każdego z nich to nie mniej niż 2-3 cm). |
Aby zwiększyć wysokość studni, można ją nadbudowywać nadstawkami (powiększając ją np. w o kolejne 30 czy 50 centymetrów). Sama studnia chłonna jest w kształcie dzwona, nie ma pełnego dna, a w jej dolnej części znajdują się otwory które pozwalają na infiltrację (przez warstwy żwiru o odpowiedniej granulacji) wody do gruntu. Co ważne, studnię chłonną można umiejscowić w terenie zielonym, nawet pod ruch pieszy. Trzeba jednak pamiętać, że wybudowanie studni chłonnej może odbywać się tylko w gruntach nieprzepuszczalnych lub słabo przepuszczalnych. Studnia chłonna sprawdzi się wszędzie tam, gdzie poziom wód gruntowych jest odpowiednio niski.
W gruntach przepuszczalnych studnia chłonna może być wykorzystywana jedynie wtedy, kiedy odległość między dnem studni a poziomem wód gruntowych będzie wynosić zwykle nie mniej niż 1,5 m. W razie wątpliwości warto wiedzieć, że kryteria lokalizacyjne w przypadku studni chłonnych są analogiczne do warunków określonych przy stosowaniu klasycznego systemu drenażowego. Jeśli zaś chodzi o określanie wymiarów studni chłonnej o podstawie okręgu, to uwzględnia się wtedy powierzchnię ścian oraz dna wykopu, która jest wtedy łączną powierzchnią filtracji. Studnie chłonne są zaprojektowane w taki sposób, by pozwalały na równomiernie odprowadzanie wody deszczowej do gruntu. Dzięki temu na powierzchni nie tworzą się duże, błotne kałuże. Do studni może docierać woda deszczowa z dachu. Jest ona wtedy doprowadzana do niej rurą spustową. Taka woda jest w niej czasowo magazynowana i zwykle sukcesywnie rozsączana do gruntu. Oprócz deszczówki, studnia znajduje też zastosowanie przy rozsączaniu oczyszczonych ścieków z przydomowych biologicznych oczyszczalni ścieków. W takich sytuacjach studnie chłonne będą rozwiązaniem sprawdzającym się bardzo dobrze nawet na działkach o bardzo małej powierzchni.
Studnię chłonną warto zastosować ze względu na to, jak małą powierzchnię zajmuje, np. w porównaniu do drenażu. Do tego odprowadzanie oczyszczonych ścieków przez studnię chłonną do gruntu, nie wymaga wodno-prawnego pozwolenia. Studnia chłonna jest zawsze ostatnim elementem przydomowej oczyszczalni i to studnia chłonna odbiera oczyszczone już ścieki, które następnie przedostają się do gruntu. Dzieje się to przez otwory w ścianach i pozorne dno, które studnie chłonne mają na poziomie warstwy filtracyjnej. Wykorzystanie przy oczyszczalni studni chłonnej jest szczególnie uzasadnione w przypadku, gdy niemożliwe jest odprowadzenie oczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych. Studnia chłonna odprowadza oczyszczone ścieki skuteczne i prosto, jednak tylko wtedy, kiedy zostanie prawidłowo wykonana.
Studnia chłonna – przepisy oraz regulacje
Tego rodzaju studnie chłonne muszą być lokalizowane zgodnie z literą prawa. Na podstawie określonych wytycznych dostosujemy położenie oraz minimalne wymiary. Tak jak było wspomniane już wcześniej, jest to zbiornik znajdujący zastosowanie jedynie na terenach o nieprzepuszczalnym albo słabo przepuszczalnym gruncie. Studnie chłonne nie mogą być montowane tam, gdzie występuje wysoki poziom wód gruntowych. Do oceny stanu podłoża zatrudnia się zewnętrzną firmę, która wykonuje analizę warunków gruntowo-wodnych pod studnię chłonną. Taka usługa jest bardzo istotna, a zazwyczaj nie kosztuje więcej niż 100 złotych. Na podstawie analizy można podjąć kolejne kroki. Prawo dokładnie reguluje to, że dolny krąg zbiornika studni chłonnej musi się znajdować co najmniej 1,5 metra od poziomu wód gruntowych. Natomiast sama studnia chłonna ma mieć około 3-metrową głębokość. Sprawia to, że miejsce jej lokalizacji pod studnię chłonną musi zostać dokładnie obliczone. Kiedy głębokość studni chłonnej ma być dużo większa niż 3 metry, to wtedy do właściwego urzędu trzeba zgłosić chęć przeprowadzenia robót budowlanych z tym związanych. W niektórych przypadkach konieczne może stać się uzyskanie pozwolenia na budowę studni chłonnej. Wśród dodatkowych przepisów wyróżnić trzeba również to, że:
- Studnia chłonna powinna znajdować się w odległości minimum 2 m od budynku,
- Studnia chłonna nie może znajdować się w odległości mniejszej niż 3-5 m do granic sąsiednich działek,
- Studnia chłonna nie może zostać umiejscowiona bliżej niż minimum 30 m od najbliższej studni wodociągowej.
Brak możliwości zachowania wyżej wymienionych odległości jest równoznaczny z zakazem montażu. Warto jednak wiedzieć, że zwykle interpretacje urzędników co do przepisów prawa budowlanego związanego z budową studni chłonnych są czasem dość różne. Pozwolenie nie jest na pewno potrzebne do wykonania tradycyjnego drenażu na własnej działce. Jednak, kiedy głębokość studni chłonnej będzie o wiele większa niż 3 metry, należy zgłosić zamiar robót budowlanych związanych z budową studni chłonnej, by wszystko odbyło się zgodnie z obowiązującymi przepisami. W składanym wniosku zgłoszeniowym trzeba podać dokładne wymiary odległości studni od granic działki, a jako załącznik musi wystąpić mapka z wyrysowaną lokalizacją planowanej studni chłonnej. Nie musi być to jednak mapa do celów projektowych.
Sam projekt nie musi być też wykonany przez profesjonalistę. Jako załącznik może posłużyć tzw. mapa nieaktualizowana, którą można uzyskać w starostwie albo urzędzie miasta (po wniesieniu niewielkiej opłaty). Na takiej mapie trzeba wtedy ręcznie wyrysować lokalizację studni i nanieść wszystkie niezbędne wymiary. Na rozpatrzenie wniosku urząd ma 30 dni. Kiedy po ich upływie nie otrzyma się żadnej informacji, wg prawa można rozpocząć budowę studni chłonnej. Niektóre przypadki będą wymagać uzyskania pozwolenia na budowę. Wtedy z montażem studni należy odczekać aż do czasu uzyskania decyzji pozwalającej na rozpoczęcie prac. Te zaś należy poprzedzić dokładną analizą schematu krok po kroku. Wtedy budowa studni chłonnej nie będzie aż taka trudna. Oczywiście przepisy w opisywanej tu dziedzinie mogą ulegać zmianie. Dlatego też zawsze nim podejmie się jakiekolwiek kroki związane ze studnią chłonną, nie możemy zapomnieć, że istnieje prawo budowlane.
Jak działa studnia chłonna?
Taka studnia jest najlepszym pomysłem wtedy, kiedy gleba na działce – ponad warstwą przepuszczalną, zawiera dużo gliny i iłu. Kiedy na danym terenie ze spadkiem terenu zbudowana jest już studnia wodociągowa, to studnia chłonna powinna zostać usytuowana niżej od niej. Dno – zgodnie z przepisami – powinno być oddalone o około 1,5 m od przebiegających wód gruntowych. Tylko wtedy wystąpi gwarancja, że zostaną one zasilone odpowiednio oczyszczoną wodą z działki. Zadaniem studni chłonnej jako zbiornika z tworzywa sztucznego jest czasowe gromadzenie deszczówki czy zużytej i wstępnie oczyszczonej wody z gospodarstwa domowego. Studnia chłonna nie wymaga więc okresowego opróżniania, tak jak np. szambo. Woda gromadzona jest czasowo, gdyż ciecz będzie stopniowo i samoczynnie przesiąkać przez wykonane wcześniej warstwy drenarskie, w efekcie przedostając się do gruntu. Należy jednak wyraźnie zaznaczyć, że studnia chłonna nie jest zbiornikiem z tworzywa sztucznego na ścieki kanalizacyjne. Jest to miejsce do zagospodarowywania wody deszczowej, wstępnie oczyszczonych ścieków sanitarnych z przydomowej oczyszczalni ścieków czy popłuczyn (tzn. ciecz zawierającą substancje powstałe w trakcie regenerowania filtrów uzdatniających wodę pitną). Ta ostatnie powstają wtedy, kiedy woda do zastosowań domowych zawiera zbyt dużo żelaza. Jego usuwanie często skutkuje dużym zużyciem wody. Ta, po wcześniejszym oczyszczeniu w studni chłonnej, może bez przeszkód zostać skierowana do wód gruntowych. Jeśli chodzi o zasadę działania studzienki, to jest ona banalnie prosta. W zbiorniku bez dna gromadzi się ciecz, która stopniowo, bez przeszkód przedostaje się do gruntu. Studnia chłonna zazwyczaj składa się z: lekkiej pokrywy, wywiewki wentylacyjnej PCV, nadstawki, rury dopływowej PCV oraz geowłókniny.
Do produkcji używa się także surowców naturalnych to znaczy żwiru, kamiennej płyty i kamienia łamanego. Po połączeniu wszystkich tych elementów, powstaje profesjonalny, a zarazem prosty system do zagospodarowywania wody deszczowej. Na drenaż zbiornika studni chłonnej składają się często piasek oraz pospółka lub warstwy żwiru o zróżnicowanej granulacji. Kruszywo ma różną wielkość, dzięki temu przez jego warstwę dochodzi do rozsączania wody. Wtedy też dochodzi do końcowego doczyszczenia cieczy, np. wtedy, kiedy pochodzi ona z przydomowej oczyszczalni ścieków. Warstwa drenażu jest szersza niż podstawa studni chłonnej, a jej wysokość jest zależna od pojemności studni chłonnych. W studniach wykonanych z betonu, wysokość drenażu może wynosić ponad 1,5 metra. W studniach plastikowych jest to nie mniej niż 80-100 cm. Dolną warstwę drenażu tworzy drobniejszy żwir albo pospółka, które stanowią mniej więcej 2/3 całości drenażu. W wyższej warstwie powinno znaleźć się kruszywo grubsze (może to np. łamany kliniec). Od góry drenaż osłonięty jest geowłókniną. Woda odprowadzana do studni chłonnej (zbierana z systemu orynnowania lub przydomowej oczyszczalni) jest doprowadzana do niej rurą umieszczoną z boku zbiornika z tworzywa sztucznego. Rura musi się znajdować poniżej poziomu przemarzania gruntu.
W zależności od lokalizacji będzie to głębokość wynosząca 1,2-1,5 m. Woda stopniowo przesącza się pomiędzy kamieniami, otoczakami, żwirem i piaskiem, kiedy to dokonuje się jej mechaniczne oczyszczanie, gdyż przygotowany drenaż działa jak naturalny filtr. Wtedy też substancje organiczne i mineralne przekształcają się w rozpuszczalne w wodzie związki, którymi żywią się bakterie glebowe. Aby sprawność wsiąkania i pojemność retencyjna były lepsze, studnie chłonne można ze sobą łączyć. Tworzy się wtedy tzw. galerie chłonne. Wsiąkanie można także polepszyć dzięki wykonaniu wokół studzienki opaski żwirowej (bez wypełniania studni żwirem). Takie działania pozwalają na odwodnienie większych terenów uszczelnionych. Natomiast pojedyncza studnia chłonna z tradycyjnym wypełnieniem żwirowym, będzie idealna do zagospodarowania spływu z niewielkiej powierzchni, np. orynnowania domu jednorodzinnego.
Kiedy warto zdecydować się na studnię chłonną?
Na studnię chłonną do zbierania wody zdecydować się można wtedy, kiedy zostanie ona wykonana na terenach o nieprzepuszczalnym albo słabo przepuszczalnym gruncie. Są to przede wszystkim tereny gliniaste, Zastosowanie takiego rozwiązania jest możliwe wyłącznie w miejscach, gdzie pod słabo przepuszczalną powierzchnią znajduje się warstwa piasku albo żwiru. To ona będzie miała za zadanie odprowadzanie deszczówki do wód gruntowych, by na powierzchni nie tworzyły się kałuże i błoto. Zweryfikowanie tego jaki rodzaj gruntu znajduje się na danej działce oraz określenie poziomu wód gruntowych, odbywa się dzięki zleceniu analizy warunków wodno-gruntowych specjalistom. Dopiero po wynikach takiej analizy można podjąć decyzję o budowie studni chłonnej na terenie posesji.
Kiedy studnia chłonna o głębokości około 3 m zostałaby zastosowana na terenach, gdzie występuje wysoki poziom wód gruntowych, cały system nie miałby sensu – dając odwrotny skutek. Wtedy zamiast odprowadzania do niej cieczy, woda gruntowa napływałaby do studni chłonnych. Dlatego też, by studzienka chłonna spełniała swoją funkcję należycie, jej dolny krąg musi znajdować się w oddaleniu przynajmniej o 1,5 m od poziomu wody gruntowej.
Na studnię chłonną warto zdecydować się także wtedy, kiedy przy domu działa biologiczna oczyszczalnia ścieków. Taka oczyszczalnia umożliwia systematyczne oczyszczanie ścieków z gospodarstwa domowego, a następnie oddawanie oczyszczonych ścieków do gruntu. W takim systemie może zostać wykorzystana studnia chłonna, która to właśnie w prosty sposób będzie oddawać oczyszczone ścieki do przepuszczalnych warstw gleby. Studnia staje się wtedy ostatnim elementem całego systemu.
Taka opcja jest korzystna szczególnie na małych działkach, czyli tam, gdzie nie ma miejsca na zastosowanie drenażu rozsączającego. Za wstępne oczyszczanie ścieków w oczyszczalni odpowiada osadnik gnilny. Jest to pojemnik, w którym zachodzą procesy biologiczne polegające na rozkładzie zanieczyszczeń. W ten oto sposób ścieki zostają oczyszczone w niemal 85%. To właśnie osadnik gnilny jest połączony ze studnią chłonną. Połączeniem tym jest specjalna rura drenażowa.
Rozsączanie ścieków bezpośrednio w gruncie przyczynia się do odpowiedniego nawodnienia trawnika, a to w efekcie zapewnia jego lepszą kondycję. Przekazana do gruntu woda przyczynia się też do lepszego nawodnienia wszelkiego rodzaju roślin, w tym na przykład drzew. Okazuje się więc, że jest to rozwiązanie bardzo ekologiczne. Pomaga ona w utrzymaniu ogrodu (dobra jakość ziemi), co jest przydatne zwłaszcza w miejscach o dużym zagęszczeniu roślin (także tych jadalnych). Planując budowę biologicznej oczyszczalni ścieków wyposażonej w studnię chłonną, zawsze trzeba oczywiście zapoznać się z właściwymi przepisami w tym zakresie.
Instalacja studni chłonnej jest wskazana także do odprowadzania wody deszczowej. Wiele osób zastanawia się nad tym, dlaczego tej kwestii nie można zostawić samej sobie, skoro deszcz jest zjawiskiem naturalnym. Warto więc wiedzieć, że kwestie dotyczące odprowadzania wody deszczowej są regulowane przepisami (wytyczne można znaleźć w prawie budowlanym, prawie wodnym oraz zasadach określających warunki techniczne jakie powinny spełniać budynki i ich usytuowanie). W świetle prawa wody opadowe uznawane są za ścieki. Odprowadzenia ich należy więc zasadniczo do zadań gminy (wiążąc się wiec z siecią kanalizacyjną na danym obszarze). Deszczówka ma być odprowadzana przez kanalizację deszczową albo ogólnospławną nie może być to na pewno sieć kanalizacji sanitarnej. Tak więc zgodnie z przepisami, działka budowlana z budynkami, powinna zostać wyposażona w kanalizację, która umożliwi odprowadzenie wody deszczowej do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej. Niestety nie zawsze istnieje taka możliwość. Kiedy jej nie ma, to wody opadowe można odprowadzić na własny teren nieutwardzony. Robi się to na różne sposoby: niekiedy przy użyciu zbiorników retencyjnych na deszczówkę i właśnie przy wykorzystaniu studni chłonnych. Podsumowując, studnia chłonna ma na celu rozsączanie wody deszczowej, oczyszczonych wstępnie ścieków odprowadzanych z przydomowej oczyszczalni biologicznej, czasem też ścieków odprowadzanych z osadnika gnilnego. Stąd też studni chłonnej mogą potrzebować na swojej działce właściciele:
- Budynków niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej,
- Przydomowych biologicznych oczyszczalni ścieków,
- Działek, z których nie można odprowadzić wody deszczowej do rowu melioracyjnego albo do zbiornika wodnego,
- Zbiorników z tworzywa sztucznego na wodę opadową (jako przelew awaryjny).
Widać więc wyraźnie, kiedy i w jakim celu warto zdecydować się na studnię chłonną. Trzeba też jednak pamiętać, że budowa studni chłonnej nie zawsze jest możliwa, zawsze muszą być do tego odpowiednie warunki gruntowe zapewniające przepuszczalność wody. Budowa studni chłonnej nie jest możliwa, kiedy nawet pod słabo przepuszczalną powierzchnią nie będzie znajdować się warstwa piasku czy żwiru. Zbiornik z tworzywa sztucznego o wysokości 3 m nie może być też zainstalowany na terenie z wysokim poziomem wód gruntowych.
Studnia chłonna: zalety i wady
Jedną z największych korzyści jakie niesie ze sobą montaż studni chłonnej jest ta, że przy stosunkowo niewielkim nakładzie kosztów, w sposób równomierny można odprowadzać wodę opadową (czy inne ciecze) do gruntu. Co więcej, dzięki takiemu systemowi na terenach o gruntach słabo przepuszczalnych nie tworzą się błotne kałuże, które są nieestetyczne, ale też często problematyczne. W sposób niewymagający woda może być rozsączania nawet na większej głębokości – jeśli powierzchnię będzie tworzyć dość gruba warstwa o słabej przepuszczalności, a niżej będzie się znajdować warstwa chłonna. Jest to bardzo korzystne rozwiązanie na terenach, gdzie pierwszą warstwę gruntu stanowi nieprzepuszczalna glina, na której po ulewnych deszczach woda nie jest w stanie wsiąknąć w grunt. Do studni chłonnej wodę można doprowadzać bezproblemowo i bardzo wygodnie (zarówno wodę opadową z rynien, jak i systemu odwodnień liniowych).
Dzięki studni chłonnej właściciel działki nie będzie musiał wykonywać wykopu o dużych rozmiarach (nawet przy grubej warstwie nieprzepuszczalnej), a także kosztownej wymiany gruntu. Wystarczy jedynie wykonanie jednego wykopu do warstwy chłonnej, w którym umieszcza się studnię chłonną. Studnia chłonna jest również opcją, dzięki której deszczówka albo woda z przydomowej oczyszczalni biologicznej nawadniają ogród, co jest zarówno ekologiczne jak ekonomiczne. Wtedy trawnika czy innych roślin w ziemi nie trzeba bowiem polewać tak intensywnie wodą pochodzącą z sieci wodociągowej. Do zalet studni chłonnej można zaliczyć również to, że da się ją zamontować nawet przy ograniczonej ilości miejsca na działce. Co więcej, na niewielkich posesjach, gdzie nie ma możliwości instalacji dużych, tradycyjnych systemów rozsączających, studnia chłonna może okazać się jedyną opcją (oczywiście o ile na jej zamontowanie pozwalają warunki gruntowe). Jeśli chodzi o materiały z jakich wykonuje się profesjonalne studnie chłonne, to znaczy beton albo tworzywa sztuczne, to obie te opcje także posiadają swoje wady i zalety. Najbardziej klasyczne rozwiązania to konstrukcje z betonu albo gotowych elementów żelbetonowych. Ich zaletą jest na pewno niezaprzeczalna trwałość. Jednak wykonanie studni chłonnej na wody opadowe z betonu, wymaga użycia specjalistycznego sprzętu. Często wiąże się to z koniecznością wynajęcia ekipy budowlanej. Praca fachowców generuje wtedy dodatkowe koszty. Studnia z tworzyw sztucznych jest rozwiązaniem bardziej nowoczesnym. To produkt, który charakteryzuje prosta obróbka oraz lekkość konstrukcji. Dlatego też można zrobić studnię chłonną w zaplanowanym miejscu bez pomocy ekipy budowlanej. Problemów nie ma także z wykonaniem otworów na rury czy otworów perforacyjnych. Można je zrobić samodzielnie, przy użyciu podstawowych narzędzi: piły i wiertarki. Sprawia to, że studnie chłonne z tworzyw sztucznych są obecnie wybierane częściej od betonowych, ponieważ są mniej kłopotliwe w montażu. Oczywiście producenci dokładają starań, by studzienki były wykonywane z trwałych materiałów (PCV i geowłókniny). Są więc one skuteczne w działaniu, a zarazem odporne na szkodliwe czynniki zewnętrzne i zdolne służyć przez wiele lat. Długotrwałość studzienki chłonnej z tworzywa można sprawdzić przy jej zakupie, zapoznając się z atestami i certyfikatami danego produktu.
Do wad rozwiązania jakim są studnie chłonne nie można raczej zaliczyć niczego związanego z ich użytkowaniem. Minusem jest jedynie to, że budowa studni chłonnej nie sprawdzi się na każdym terenie. Jest niewskazana przede wszystkim tam, gdzie występuje wysoki poziom wód gruntowych. Wtedy zamiast odprowadzania wody deszczowej, do studni będzie napływać woda gruntowa. Przeciwwskazaniem mogą być też inne (zbadane w specjalistycznej analizie) warunki gruntowo-wodne na działce, to znaczy: rodzaj gruntu, głębokość na jakiej występują warstwy przepuszczalne i nieprzepuszczalne, głębokość na jakiej znajduje się warstwa wodonośna.
Ile kosztuje studnia chłonna?
Wielu Inwestorów zastanawia się ile kosztuje studnia chłonna. Cena studni chłonnych zależna będzie od różnych czynników, na przykład od tego, czy inwestycja będzie służyć jedynie do odprowadzania deszczówki, czy też ma być częścią przydomowej oczyszczalni biologicznej. Koszt budowy tej pierwszej nie będzie drogą inwestycją. Taka konstrukcja będzie się składać z kręgów betonowych i właściwie dobranych elementów takich jak: skrzynka rozsączająca oraz rury podłączone do systemu rynnowego. Ich koszt będzie zależeć od jakości wybieranych materiałów. Wiadomo jednak, że kiedy chce się, by studnia chłonna na deszczówkę mogła służyć przez wiele lat, to warto wybrać te lepsze. I tak na przykład za wpust rynnowy zapłaci się od 300 do 600 złotych. Oszczędzać nie warto także na geowłókninie, twierdząc, że warstwa gleby będzie wystarczająco przepuszczalna. W budowie studni chłonnej obowiązują pewne schematy i jeśli chce się, by efekty były zadowalające, takich schematów należy się bezwzględnie trzymać. Nie można więc zrezygnować właśnie m.in. z geowłókniny. Ważnym krokiem będzie również wybór kruszywa, jakie będzie stanowić dolną warstwę drenażu w studni chłonnej. Za budulec samej studni, czyli kręgi betonowe zapłaci się 150-170 zł za sztukę. Pełna pokrywa będzie kosztować około 100-120 zł. Rura drenarska doprowadzana do studni chłonnej będzie mogła zostać zakupiona w cenie około 150-180 zł za 50 metrów bieżących. Do całościowych kosztów doliczyć trzeba też materiały takie jak złączki i trójniki do rur. Ich cena waha się pomiędzy 10 a 15 zł za sztukę. Końcowa cena zakupu elementów studni chłonnej jest więc wydatkiem rzędu 900-1000 zł. Wycena ta nie zawiera cen robocizny. Ta zaś może się różnić – w zależności od wybranej firmy wykonawczej. Do całości należy także doliczyć koszty gruntu do zasypania dolnej części studni i koszt pospółki – ceny te będą zależne od ustaleń okolicznych żwirowni. Wiadomo natomiast, że jeśli studnia chłonna będzie użytkowana jako ostatni element przydomowej oczyszczalni ścieków to jej instalacja będzie generować wyższe koszty niż te przedstawione powyżej.
Budowa studni chłonnej krok po kroku
Przed przystąpieniem do realizacji przedsięwzięcia jakim jest budowa studni chłonnej, uwagę należy zwrócić na czynnik, który będzie decydował o jej poprawnym funkcjonowaniu – to znaczy na glebę. Zalecane jest zlecenie wykonania na działce analizy gruntowo-wodnej. Pozwala ona na określenie rodzaju poszczególnych warstw gruntu oraz dokładnego poziomu wód gruntowych. Specjalistyczna analiza przedstawi przekrój gruntu na co najmniej 3 m w głąb. Warto ją wykonać w kilku miejscach działki, by wybrać na jej podstawie najbardziej korzystne. Wyniki pokażą wtedy, czy budowa studni chłonnej jest w ogóle możliwa (tzn. czy na działce nie występują same grunty przepuszczalne albo wysoki poziom wód gruntowych). Kiedy wyniki analizy będą korzystne, można przystąpić do pracy. Zapoznanie się z przekrojem pokaże także na jakiej głębokości zaczyna się jego przepuszczalność. Dzięki temu będzie wiadomo jak głęboko musi zostać wprowadzona studnia chłonna na deszczówkę (jej podstawa).
Wybranie lokalizacji
Pierwszym krokiem będzie wybranie właściwej lokalizacji oraz przygotowanie niezbędnych materiałów. Kiedy studnia będzie wykonywana z betonu, to w tym celu używa się kilku kręgów betonowych o średnicy 1 metra i wysokości 50-60 cm. Doprowadzające do niej wodę opadową rury drenarskie, to te o średnicy 15 cm, pełnych ściankach i przekroju 15 cm. Bardzo ważnym elementem jest też skrzynka rozsączająca. Przed rozpoczęciem budowy studni chłonnej trzeba też przygotować: wpust rynnowy, złączki i trójniki, geowłókninę, a także pospółkę (do dolnej części wykopu). Aby poprawić przesiąkanie wody, w ściankach kręgu który będzie położony najniżej, nawierca się otwory. Jeśli zaś chodzi o lokalizację studni chłonnej, to w czasie jej budowy należy pamiętać o wszystkich określonych w przepisach – wymienionych tutaj wcześniej – odległości (w tym od granic działki i od studni wodociągowej).
Wykonanie wykopów
Drugim krokiem będzie wykonanie wykopów. Podstawowym będzie ten pod samą studnię chłonną. Trzeba też wykonać wykopy, w których później zagłębi się rury do drenażu. Rury te kładzie się wtedy, kiedy chce się zastosować drenaż w ziemi na całej powierzchni docelowego trawnika albo przydomowego ogrodu (dzięki takiemu systemowi drenarskiemu można zapewnić roślinności systematyczne nawodnienie, a to na pewno ułatwi ich pielęgnację). Rury drenarskie rozmieszcza się w odległości 1,5-2 metrów od siebie. Długość ciągu nie powinna mieć więcej niż 20 metrów. Wykopy można zrobić ręcznie albo przy użyciu małej koparki mechanicznej. Druga metoda jest oczywiście szybsza, ale podnosi koszty inwestycji. Przy studni chłonnej montowanej z kręgów, najłatwiejszym sposobem jest wybieranie ziemi z jej wnętrza i dostawianie kolejnych kręgów betonowych w miarę zagłębiania ich w gruncie. Kiedy najpierw wykona się wykop, a dopiero później przejdzie się do zagłębiania kręgów, najlepiej jest skorzystać z małego żurawia przeładunkowego. Trzeba też pamiętać o tym, że wykopy pod rury drenarskie muszą mieć taką głębokość, która będzie przekraczać poziom przemarzania gruntu. W naszym kraju jest to 80-120 cm (w zależności od regionu, co można dokładnie sprawdzić). Rury układa się w sposób poziomy, a ich wylot musi koniecznie znajdować się około 20 cm nad warstwą filtracyjną. Jeżeli studnia chłonna na deszczówkę ma odprowadzać wodę z kilku rur spustowych, to powinna zostać usytuowana w miejscu jednakowo odległym od każdej z takich rur.
Zabezpieczenie wykopu i wypełnienie dna studni
Trzecim krokiem wszystkich prac będzie zabezpieczenie wykopu oraz wypełnienie dna studni. Takie zabezpieczenie wykonuje się przy użyciu geowłókniny. Zgodnie z wcześniejszą radą, oszczędność polegająca na pominięciu tego materiału jest naprawdę niewskazana. Brak geowłókniny skutkuje bowiem zazwyczaj gorszą efektywnością działania sytemu. Krokiem, którego nie można pominąć, jest umieszczenie na samym dnie studni chłonnej właściwego kruszywa, to znaczy materiału o wysokiej przepuszczalności. Najczęściej jest to albo płukany piasek albo żwir i pospółka. Usypuje się z nich warstwę o grubości co najmniej 50 cm (w przypadku piasku) i 100 cm (przy użyciu żwiru). Przy obfitych opadach deszczu, do studni chłonnej może zostać odprowadzana nadmierna ilość wody. Stąd też, by nie doszło do wymywania kruszywa w jednym miejscu, w studni można zastosować tzw. odbijacz. Może nim zostać chodnikowa płytka (5x35x35 cm) albo inny betonowy element – o wymiarze 25-35 cm. Większy kawałek betonu mógłby już ograniczyć powierzchnię wchłaniania deszczówki.
Połączenie elementów sytemu studni chłonnych
Czwartym krokiem w montażu studni chłonnej jest połączenie wszystkich elementów sytemu i zasypanie wykopu. W czasie budowy, do studni we właściwym momencie trzeba włączyć drenaż. Powinno się to wydarzyć na głębokości około 50-60 cm. Zawsze w taki sposób, by wylot drenażu został umieszczony co najmniej 20 cm powyżej warstwy pierwszych gruntów, które wypełniają dolne kręgi. Ważne jest także staranne podłączenie rury perforowanej (która doprowadza do studni deszczówkę). Rura ta powinna zostać mocno (najlepiej z naddatkiem około 10 cm) wciśnięta w otwór zrobiony (nawiercony) w ściance betonowego kręgu. Aby zabezpieczyć to połączenie, dobrze jest wykonać betonowanie w miejscu wlotu rury od zewnętrznej strony studni.
Zasypanie systemu studni chłonnych
Piątym i ostatnim krokiem będzie zasypanie wszystkich elementów systemu i zagłębienia wokół studni chłonnej. W tym celu wykorzystuje się żwir albo grunt pochodzący z wykopu. Ten ostatni musi jednak zostać oczyszczony z darniny, torfu oraz innych, stałych zanieczyszczeń czy odpadków.
Na koniec trzeba dodać, że w warstwie drenażowej może odkładać się muł. Dlatego ważne jest, by dbać o jej jakość – co około trzy lata usuwając zanieczyszczone ziarna. Bardziej systematycznie, mniej więcej co pół roku ze studni warto usuwać osady i liście. Studnie chłonne udrażnia się raz na rok i używa się specjalistycznych roztworów, które są wzbogacone preparatami do biologicznego oczyszczania systemów odwadniających. Co 10 lat trzeba zaś wymienić warstwę żwiru znajdującą się wewnątrz studzienki chłonnej.
Jak więc widać, budowa studni chłonnej może przynieść wiele korzyści, a nie jest przedsięwzięciem trudnym do zrealizowania. Popularność takich rozwiązań rośnie, tym bardziej, że zwiększa się zainteresowanie związane z przydomowymi biologicznymi oczyszczalniami ścieków. Oddawane do gruntu ścieki są wtedy w przeważającej mierze oczyszczone ze szkodliwych dla środowiska substancji. Kiedy dane gospodarstwo domowe zdecyduje się na taką oczyszczalnię, to może być ona połączona ze studnią dla deszczówki, jednak zaleca się zbudowanie dla nich dwóch osobnych studzienek. Jedna mogłaby bowiem zbyt szybko się napełniać, co zmniejszyłoby jej wydolność oddawania cieczy do gruntu i wód podziemnych. Oczywiście studnia chłonna na zbieranie deszczówki może być niezależną i pojedynczą inwestycją.
Czy studnia chłonna może stać w dowolnym miejscu na mojej działce?
Przepisy jasno wskazują na odległości jakie mają być spełnione. Rozpatrujemy nie tylko odległość studni chłonnej od budynku, ale również odległość studni chłonnej od granic sąsiednich działek oraz umiejscowienia studni wodociągowej.
Czy studnia chłonna może być na każdej działce?
Niestety, aby studnia chłonna na deszczówkę powstała muszą być spełnione konkretne warunki. Sprawdź w artykule co wyklucza instalację.
Czy budowa studni chłonnej jest trudna i czy każdy może sobie na to pozwolić?
Budowa studni chłonnej nie jest przedsięwzięciem trudnym do zrealizowania. Przeczytaj jak przygotować się krok po kroku do realizacji. Jeżeli nie czujesz się pewnie, z pewnością na rynku jest wiele osób którzy pomogą Ci w działaniach.
Tekst jest dobrze napisany, ale wydaje mi się, że niektóre argumenty wymagają dodatkowego wyjasnienia…
Proszę o sprecyzowanie, jaki konkretnie dokument prawny określa podane w tekście wymagania „odległościowe” dla lokalizacji studni chłonnych na wody opadowe tj:
że studnia chłonna:
Powinna znajdować się w odległości minimum 2 m od budynku,
Nie może znajdować się w odległości mniejszej niż 3-5 m do granic sąsiednich działek,
Nie może zostać umiejscowiona bliżej niż minimum 30 m od najbliższej studni wodociągowej.
oraz, że:
dolny krąg zbiornika studni chłonnej musi się znajdować co najmniej 1,5 metra od poziomu wód gruntowych