Drenaż opaskowy: cena, elementy, jak wykonać odwodnienie domu

Domy podpiwniczone często sprawiają problemy w związku ze zbyt wysokim poziomem wód gruntowych. Woda zalewa piwnicę albo występuje ciągłe zawilgocenie ścian. Na szczęście jest rozwiązanie tego dylematu. Drenaż opaskowy jest obecnie najpopularniejszym sposobem odprowadzania wody. Drenaż to system, który zapewnia bezpieczne odprowadzanie wody gruntowej od fundamentów budynku. Drenaż ma swoje zastosowanie w sytuacji, kiedy hydroizolacja nie radzi sobie ze zbierającą się wodą wokół domu. Warto wówczas zastosować system rur drenarskich. Drenaż opaskowy wokół domu wykonuje się najczęściej aby odebrać wodę i odprowadzić wodę przez rury drenarskie umieszczone w wykopie w bezpieczne miejsce. Jak to się robi i kiedy drenaż opasowy jest dobry rozwiązaniem kiedy musimy odprowadzić wodę wyjaśnimy w tym artykule.

Po co robi się drenaż opaskowy wokół domu?

Wydaje się, że ciągle zbyt mało osób pamięta o tym, aby w określonych warunkach zrobić drenaż opaskowy jeszcze przed wybudowaniem domu, a przecież jest to jeden z najbardziej skutecznych sposobów aby odprowadzić wodę i mieć wolny od wilgoci, suchy budynek. Drenaż opaskowy wykonuje się aby zapobiegać pojawieniu się zawilgocenia, a nawet wody w podziemnych ścianach domu, w okolicy fundamentów. Oczywiście można także nabyć działkę, na której jest niski poziom wody gruntowej, nie ma też żadnego ryzyka, iż cokolwiek w tej kwestii zmieni się, a poza tym grunt jest przepuszczalny. Jednak stosunkowo rzadko tak się zdarza. Zazwyczaj nawet kryteria wyboru działki bywają inne albo otrzymujemy ją w spadku.

Istnieje kilka przesłanek, które powinny skłonić inwestorów do podjęcia decyzji o wykonaniu instalacji drenażu opaskowego.

1. Pierwszą kwestią, na którą należy zwrócić uwagę, jest rodzaj gruntu, na którym będzie posadowiony budynek. Jeżeli mamy do czynienia z gruntami nieprzepuszczalnymi, typu iły, gliny lub z gruntem niejednorodnym z naprzemiennie występującymi warstwami przepuszczalnymi i nieprzepuszczalnymi, to bezwzględnie trzeba pomyśleć o drenażu i to nawet, kiedy wydaje się, że woda w gruncie nie występuje. Brak wody albo niewielkie jej ilości pojawiające się podczas robienia wykopu nie oznaczają bowiem, iż nie ma niebezpieczeństwa zawilgocenia domu. Warto pamiętać, że intensywne opady oraz roztopy powodują przesączanie się wody gruntowej do samego dna wykopu, a tam są zdecydowanie gorsze warunki filtracji, więc gromadzące się znaczne ilości wody mogą przenikać do wnętrza budynku.
2. Druga opcja wymagająca drenażu dotyczy posadowienia domu w niestandardowym terenie, a więc na zboczu, skarpie, a nawet w jej pobliżu. W tym przypadku nie ma znaczenia rodzaj gruntu. Zagrożenie stanowi spływająca po zboczu woda – woda gromadzi się wzdłuż ław fundamentowych domu. Po jakimś czasie na pewno nastąpi rozmiękczenie gruntu, co może skutkować nie tylko zawilgoceniem fundamentów, ale także osunięciem się ściany budynku.
3. Trzecia przesłanka dotyczy wysokiego poziomu wód gruntowych, kiedy ta woda zalega płytko. W takiej sytuacji kluczowa pozostaje kwestia, na jakiej głębokości znajdują się fundamenty domu. W przypadku domów podpiwniczonych z reguły istnieje potrzeba wykonania instalacji drenażu opaskowego.

Warto jeszcze pamiętać o tym, że poziom wód gruntowych może ulegać zmianom w ciągu roku, ale także na przestrzeni lat i to również należy wziąć pod uwagę. Zdarza się, iż wody gruntowe zalegają zwykle poniżej warstwy fundamentów, ale ich poziom się zmienia w zależności od pór roku. Dzieje się tak, ponieważ są zasilane przez opady. Bywają też sytuacje, że problem z wodami gruntowymi pojawia się dopiero po jakimś czasie, w związku ze zmianami klimatycznymi i zwiększoną ilością gwałtownych opadów, więc warto sytuację kontrolować na bieżąco. Natomiast, nie można wykonać instalacji drenażu opaskowego, kiedy woda gruntowa jest pod ciśnieniem. Mamy wtedy do czynienia z wodą naporową i nie ma możliwości obniżenia lustra wody, więc pozostaje zrobienie specjalnej izolacji przeciwwodnej wokół domu i ścian fundamentowych. Wiąże się to, niestety, ze znacznym wzrostem kosztów budowy domu. Zazwyczaj nie stosuje się też tego rozwiązania na gruntach przepuszczalnych i bardzo suchych, o ile poziom wód gruntowych znajduje się przynajmniej kilka metrów poniżej poziomu danego terenu. Trudno również wykonać drenaż opaskowy tam, gdzie nie ma miejsca na odprowadzenie zebranej wody, np. na gruntach podmokłych.

Drenaż opaskowy – metody odprowadzania wody

Wykonanie drenażu opaskowego wokół domu wymaga znalezienia miejsca na nadmiar wody deszczowej. Do wyboru mamy kilka sposobów. Miejsce odprowadzenia zależy przede wszystkim od rodzaju gruntu, ale nie tylko.

Doprowadzenie wody do kanalizacji deszczowej

Doprowadzenie wody do kanalizacji burzowej ma zastosowanie tylko wtedy, gdy jest doprowadzona kanalizacja burzowa do posesji, a więc raczej rzadko. Trzeba przy tym pamiętać, iż należy uzyskać zezwolenie od zakładu kanalizacyjnego na podłączenie do kanalizacji ogólnospławnej, chyba że podłączenie do kanalizacji burzowej zostało już wcześniej ujęte w umowie.

Skierowanie wody do studni

Skierowanie wody do studni sprawdza się w przypadku gruntu gliniastego i jednoczesnego braku kanalizacji. Studnia musi mieć głębokość na 2-3 m. Odprowadzona woda może zostać wypompowana dzięki pompie z pływakiem oraz automatycznemu włącznikowi. Cały mechanizm uruchamia się w momencie podniesienia poziomu wody. Warto podkreślić możliwość jej wykorzystania do podlewania roślin na działce. Wiele osób także przepompowuje wodę do dużych zbiorników, aby mieć zapasy do wykorzystania w razie suszy. Najczęściej spotykane są zbiorniki o pojemności 20 000 l.

Rozsączenie po działce

Osoby posiadające duże działki i to z gruntem o wystarczającej przepuszczalności mogą skorzystać z opcji rozsączania wody po działce. Potrzebna jest do tego długa rura z perforowanym zakończeniem, która odprowadza wodę z rury drenarskiej na odległość mniej więcej 20-30 m od budynku, gdzie następuje stopniowe rozsączanie. Jeżeli dodatkowo wykona się oczko wodne, to woda będzie częściowo spływać do niego i tam po prostu stopniowo odparowywać. Najczęściej wykorzystuje się dość tanie rury kanalizacyjne pełne i perforowane. Trzeba pamiętać, aby rura rozsączająca została ułożona w wykopie o głębokości około 50 cm. Grunt należy pokryć geowłókniną, a na nią nanieść warstwę żwiru. Geowłóknina zabezpiecza system rur drenarskich przed zatkaniem drobinkami ziemi. Inną opcją jest zastosowanie plastikowych i perforowanych skrzynek o pojemności 200 l, które łączy się i układa na głębokości około metra powyżej poziomu wody gruntowej.

Odprowadzenie do rowu melioracyjnego, zbiornika wodnego

Skorzystanie z rowu melioracyjnego w celu odprowadzenia wody zawsze wymaga uzyskania zgody starostwa. Podobnie wygląda ta kwestia w przypadku rzeki lub innego zbiornika poza działką.

Kolejną opcję stwarza jakikolwiek zbiornik wodny znajdujący się na terenie działki, do którego można odprowadzić nadmiar opadów.

Dobrze. jeżeli znajduje się poniżej systemu drenarskiego, aby woda nie mogła cofać się do rur drenarskich.

Wykonanie studni chłonnej

Niekiedy też wykonuje się studzienki chłonne mające około dwóch metrów głębokości i 50 cm średnicy.

Wykopane dno wykopu, czyli dół studzienek chłonnych stanowi warstwę filtracyjną, czyli żwir/piasek. Inny sposobem jest wykorzystanie jako studzienek chłonnych betonowych kręgów o średnicy 1 m lub rur z tworzyw sztucznych.

Takie rozwiązanie staje się niemożliwe do realizacji na gruntach gliniastych, ponieważ niezbędny jest grunt przepuszczalny, aby studnia spełniła swoje zadanie.

O czym pamiętać przed rozpoczęciem prac?

Zanim przystąpi się do prac związanych z wykonaniem drenażu opaskowego, konieczne będą badania geotechniczne.

Specjalista, jakim jest geotechnik, przebada dokładnie działkę wokół stojącego lub dopiero planowanego budynku, a następnie wyda opinię zawierającą wszelkie informacje dotyczące nie tylko rodzaju gruntu, ale także warunków wodnych.

Na podstawie tej opinii łatwo ustalić optymalny sposób zabezpieczeń wodochronnych dla części domu znajdujących się pod ziemią, w tym również ewentualną potrzebę zastosowania drenażu fundamentów.

Jest to również podstawa do opracowania projektu drenażu, który stanowi istotny element przed rozpoczęciem wszelkich robót.

Warto pamiętać, iż koszt takich badań zlecony jeszcze przed budową domu będzie zdecydowanie niższy od wydatków związanych z ochroną przed wodą gruntową w już postawionym budynku.

Badania geotechniczne należy przeprowadzić równolegle zarówno na samej działce budowlanej, jak i w archiwum hydrogeologicznym.

Jak poprawnie wykonać drenaż warstwowy budynku dowiesz się w dalszej części artykułu.

Drenaż opaskowy elementy

Rury drenarskie

Zazwyczaj są zrobione z tworzyw sztucznych, głównie polichlorku winylu PVC lub polietylenu PE, rzadziej z droższej ceramiki.

Tworzywa sztuczne są popularne ze względu na ich dużą odporność na uszkodzenia, lekkość i łatwość w transporcie oraz niezbyt wygórowane ceny.

Rury drenarskie mają otwory na całym obwodzie, przez które wpływa woda. Poszczególne odcinki rur łączy się mufami.

Do wyboru mamy rury drenażowe o różnych rozmiarach średnicy. Selekcja zależy zarówno od warunków wodno-gruntowych, jak i długości ciągu.

W domach jednorodzinnych najczęściej używa się rury o średnicy 100 mm.

Układa się je ze spadkiem 0,5%.

Aby łatwo odprowadzić wodę poza obręb domu, rury powinny zostać umieszczone w połowie wysokości ławy fundamentowej.

Ich spód nigdy nie ma prawa znaleźć się poniżej dolnej krawędzi ławy, gdyż grozi to przedostawaniem się wody pod fundament i jego podmywaniem. Najlepiej, kiedy jest przynajmniej 20 cm pod górną krawędzią ławy.

Jeszcze jedna kwestia jest niezwykle istotna:

mianowicie, w przypadku wykonania drenażu na etapie prac budowlanych związanych ze stawianiem budynku, rury będą ułożone obok ścian fundamentowych. Z kolei przy gotowym budynku wymagany jest odstęp na odległość 2-3 m od ścian fundamentowych.

Otulina rur

Otulina zabezpiecza otwory rur przed zatykaniem elementami gruntu.

Na gruntach gliniastych wykorzystuje się otulinę z włókien kokosowych, natomiast na gruntach żwirowych i piaskowych stosuje się otuliny z tworzyw sztucznych.

Studzienki rewizyjne

W każdym rogu budynku trasa rur ulega załamaniu i właśnie w takich miejscach umieszcza się studzienki rewizyjne wykonane z polichlorku winylu.

Należy je dobrać stosownie do średnicy rur drenarskich i przykryć zdejmowalnymi pokrywami.

Zadaniem studzienek jest przepłukiwanie rur wodą w celu usuwania cząstek piasku oraz naniesionego szlamu.

Studzienka zbiorcza

Jest większa od studzienek rewizyjnych i montowana w najniższym, końcowym punkcie drenażu opaskowego.

W niej gromadzi się przejściowo woda, zanim będzie odprowadzona dalej.

Często montuje się w niej pompę, aby zautomatyzować cały proces.

Ponadto stosuje się jeszcze płyty drenarskie ze styropianu o ryflowanej powierzchni, które osłaniają izolację przeciwwilgociową ścian piwnicznych wokół domu, a także geowłókninę zabezpieczającą rury oraz trójniki i kolanka do łączenia rur drenarskich.

Jak wykonać drenaż opaskowy?

Na co zwrócić uwagę przy układaniu drenażu?

Drenaż opaskowy podziemnych części budynku musi pracować skutecznie, ale byłoby to niemożliwe bez zagwarantowania przepływu zarówno wody gruntowej, jak i opadowej w jego kierunku.

Właśnie dlatego układając drenaż opaskowy tak istotne znaczenie przy jego instalacji mają materiały filtracyjne, jak żwir, służące do układania warstw filtracyjnych.

Równie ważna jest, o czym już wcześniej wspomniano, obsypka filtracyjna, dzięki której woda ma bezproblemowy przepływ.

Uważa się, ze obsypka powinna otaczać rury drenarskie, więc należy ją zastosować nie tylko do zasypania rur drenarskich, ale także ułożyć na dno wykopu, w którym rura jest ułożona.

Ważne, aby obsypka nie sięgała poniżej dolnego obrzeża ławy fundamentowej budynku.

Warto zwrócić uwagę na to, jaki jest grunt wokół ław fundamentowych, ponieważ zbyt sypki wymaga zastosowania warstwy stabilizacyjnej z chudego betonu i to pod obsypką żwirową.

Rury drenarskie należy układać niedaleko górnej krawędzi ław fundamentowych, a w przypadku ław mniejszych niż 40-50 cm niezbędne będzie zastosowanie rury o najmniejszej średnicy.

Warto pamiętać, że otulina trasy rurociągów z włókien kokosowych lub tworzyw sztucznych wystarczy i wtedy nie ma potrzeby układania geowłókniny.

Rury powinny być odporne na uszkodzenia oraz zostać połączone ze studzienkami rewizyjnymi przy budynku jeszcze przed zakończeniem obsypywania.

Konieczne jest układanie rury ze spadkiem rzędu 2-3 mm na metr w celu zapewnienia samooczyszczenia się rury.

Jeżeli spadek jest mniejszy, to mocno wzrasta ryzyko zatykania się rur drenarskich, co wiąże się z koniecznością bardzo częstego i regularnego przepłukiwania instalacji wodą.

Nie wolno zapominać o tym, że rury drenarskie nie mogą być podłączone do rur spustowych, które odprowadzaj wodę z dachu. W razie gwałtownych opadów, istnieje wtedy poważne ryzyko zalania fundamentów, a woda może też wybijać studzienkami rewizyjnymi.

Rury potrzebują zabezpieczenia w postaci materiału filtracyjnego dobrej jakości, co zapewnia geowłóknina. Ten cienki materiał z tworzyw sztucznych idealnie jest przystosowany do pracy w gruncie wokół budynku. Gwarantuje swobodny przepływ wody, a równocześnie blokuje ruch drobinek gruntu, które mogłyby zatykać obsypkę filtracyjną i zamulać drenaż opaskowy.

Kolejna kwestia dotyczy wody opadowej, która musi dopłynąć do drenażu opaskowego.

Aby to było możliwe, to koniecznie należy zastosować dodatkową warstwę filtracyjną złożoną z płytkiej opaski żwirowej, która otoczy cały budynek oraz właściwej, pionowej warstwy filtracyjnej ułożonej ze specjalnych płyt drenarskich albo drobnego żwiru.

Warstwa obsypki żwirowej także powinna zostać zabezpieczona geowłókniną.

Konserwacja drenażu

Prawidłowe funkcjonowanie drenażu  jest zaburzone bez okresowego czyszczenia studzienek drenażowych.

Chodzi o to, że studzienka zbiorcza gromadzi muł i piasek. Usunięcie tego, co zalega wyraźnie usprawnia działanie całego systemu.

Ponadto, co dwa-trzy lata powinno się przepłukać całą instalację wodą pod ciśnieniem.

Warto także na bieżąco sprawdzać drożność ujścia instalacji drenażu opaskowego.

W każdym razie, konserwacja drenażu nie jest zbyt skomplikowana czy też pracochłonna.

Ile kosztuje drenaż opaskowy?

Dla wielu osób kwestia kosztów wykonania drenażu będzie niezwykle ważna.

Materiały, jak geowłóknina czy też rury drenarskie, to wydatek rzędu 4-6 zł za metr bieżący.

Największy koszt związany jest ze studzienkami drenarskimi.

W tym przypadku, za studzienkę dwumetrową o średnicy 315 mm trzeba liczyć się z wydatkiem rzędu 300-800 zł.

Cena samej robocizny zależy przede wszystkim od regionu, jednak trudno liczyć na wydatek mniejszy niż 100 zł za metr bieżący.

Niektórzy decydują się na samodzielny montaż drenażu, co jednak wiąże się z pewnym ryzykiem popełnienia błędów, które będą skutkować słabym działaniem całego systemu.

W takiej sytuacji na pewno przyda się pomoc jakiegoś fachowca.

Jedno jest pewne – drenaż opaskowy wydaje się na tyle niezbędny w wielu przypadkach, że wydatki z nim związane powinny zostać uwzględnione w całościowym kosztorysie budowy domu.