Przydomowa oczyszczalnia ścieków: ile kosztuje i jak działa?

Budowa przydomowej oczyszczalni ścieków to interesująca alternatywa dla szamba. Podstawowa różnica wiąże się z kosztami eksploatacji. Za budowę oczyszczalni zapłacimy wprawdzie więcej, jednak zysk płynący z faktu że nie trzeba będzie regularnie umawiać się z firmą wywożącą nieczystości na opróżnianie zbiornika jest niewątpliwy.

Od jakiegoś czasu na rynku dostępne są przydomowe biologiczne oczyszczalnie ścieków, które są bardzo ciekawą i wygodną alternatywą dla tradycyjnego szamba szczelnego. Warto zatem bliżej przyjrzeć się zagadnieniom związanym z projektem przydomowej oczyszczalni ścieków i zastanowić się dla kogo przydomowa oczyszczalnia ścieków będzie dobrym rozwiązaniem.

Jak wybrać i jak działa przydomowa oczyszczalnia ścieków?

Jeżeli zdecydujemy się już że chcemy inwestować w przydomową biologiczną oczyszczalnię ścieków, dalsze decyzje nie będą już takie trudne.

Jednak od samego początku musimy określić dokładnie czego chcemy, żeby wiedzieć jak po drodze kalkulować koszty, czym kierować się przy wyborze konkretnego rozwiązania technologicznego i jaka przydomowa oczyszczalnia ścieków będzie w naszym przypadku najlepsza. Na początek musimy określić jakie są nasze potrzeby związane z oczyszczalnią. Chodzi przede wszystkim o wielkość, ale ważne są też rozwiązania zastosowane w budowie oczyszczalni ścieków.

W przypadku oczyszczanych ścieków liczy się ilość zużywanej wody. Przeciętnie to ok. 150 litrów na dobę na jednego mieszkańca w gospodarstwie domowym, który będzie odprowadzał ścieki. Trzeba pamiętać, że wchodzi w to nie tylko rzeczywiste zużycie przez każdego wody, ale również pranie, gotowanie, zmywanie i inne czynności, w których woda ma istotny udział.

Wybierając osadnik gnilny musimy przyjąć że ścieki muszą przebywać w osadniku gnilnym około trzech dni, żeby oczyszczanie ścieków przebiegło poprawnie. Przy domu jednorodzinnym zamieszkałym przez czteroosobową rodzinę oznacza to przydomowe oczyszczalnie ścieków o pojemności około 1800 litrów pojemności, czyli 1,8 m3. Dobrze by było gdyby przydomowa oczyszczalnia ścieków była jednak nieco większa, czyli np. miała 3000 l. Przy większej liczbie mieszkańców można użyć powyższych danych do wyliczenia pojemności. Od pojemności zbiornika, a właściwie jego dobowej przepustowości, zależy nie tylko wielkość, ale również rodzaj wymaganej dokumentacji i formalności niezbędnych przy budowie oczyszczalni ścieków.

Przed podjęciem decyzji o zakupie musimy też wiedzieć jaką powierzchnią na stworzenie oczyszczalni dysponujemy i jak ma się ona do obowiązujących przepisów. W przypadku tego rodzaju konstrukcji są one dość rygorystyczne. Dopiero posiadając te wszystkie dane jesteśmy w stanie wybrać typ przydomowych oczyszczalni ścieków i skalkulować rzeczywisty koszt takiej inwestycji.

Przydomowe oczyszczalnie a przepisy

Jeżeli okaże się, że spełniamy wszystkie warunki konieczne dla rozpoczęcia budowy przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków, można zacząć załatwiać niezbędne formalności związane z tą inwestycją. Jeżeli planowana oczyszczalnia nieczystości nie będzie duża, to czeka nas na tym etapie kilka dobrych wiadomości:

Przepisy mówią, że jeśli oczyszczalnia ścieków ma dobową przepustowość nie przekraczającą 7,5 m3/d, nie musimy występować o specjalne pozwolenie na budowę (mówi o tym Prawo budowlane, art. 29, ust. 1, pkt 3). Na dodatek jeżeli okaże się, że oczyszczalnia ścieków nie odprowadza nawet 5 m3/d, nie musimy również starać się o tzw. pozwolenie wodno-prawne (Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym).

Jeśli jednak któryś z tych warunków nie jest spełniony, to oczywiście musimy dopisać te dokumenty do listy rzeczy do załatwienia.

Co jeszcze będzie niezbędne, aby przydomowa oczyszczalnia ścieków została zbudowana zgodnie z prawem?

Przede wszystkim konieczne jest zgłoszenie eksploatacji oczyszczalni. Związane jest to z wymaganiami Prawa wodnego, związanymi z używaniem urządzeń, które mogą mieć negatywny wpływ na środowisko naturalne.

Zgłoszenie to musi być złożone we właściwym dla danego terenu Wydziale Ochrony Środowiska, najpóźniej 30 dni przed rozpoczęciem eksploatacji oczyszczalni domowych ścieków.

W skład zgłoszenia wchodzą:

• wniosek,
• mapka terenu, przedstawiająca lokalizację przydomowej oczyszczalni,
• certyfikat oznaczający że nasza oczyszczalnia ścieków spełnia wymagane normy jakościowe.

W ciągu tych 30 dni Wydział Ochrony Środowiska może zgłosić swoje zastrzeżenia związane z daną inwestycją. Kolejne zgłoszenie, w tym samym terminie, należy złożyć w lokalnym Wydziale Architektury i Budownictwa Starostwa Powiatowego.

Oprócz standardowego druku zgłoszenia i mapki będzie nam potrzebne:

• oświadczenie o własności działki,
• dokumentacja techniczna, którą powinniśmy otrzymać od producenta oczyszczalni.

W przypadku gdy zrzut oczyszczonych ścieków miałby trafiać poza należącą do nas działką (np. do wód gruntowych, rzeki, czy rowu melioracyjnego), potrzebny będzie operat wodno-prawny. Może go wystawić uprawniony specjalista, wskazany przez lokalny Wydział Ochrony Środowiska.

Przydomowe oczyszczalnie ścieków a odległości

Przydomowa biologiczna oczyszczalnia ścieków nie może być umieszczona w każdym miejscu działki. Przepisy są w tej kwestii bardzo surowe, co jest związane przede wszystkim z ochroną wód gruntowych. Dlatego niezwykle ważnym zagadnieniem jest prawidłowe określenie gdzie przydomowa oczyszczalnia ścieków może być zlokalizowana. Chodzi tu zarówno o możliwości techniczne, oferowane przez producentów, jak i o aktualne wymagania prawne.

Najważniejsze z nich dotyczą przede wszystkim odległości od innych obiektów, jakie trzeba zachować projektując przydomowe oczyszczalnie ścieków.

Najważniejsze, o czym trzeba pamiętać to aby żeby żadne elementy oczyszczalni nieczystości nie znajdowały się bliżej niż 2 metry od drogi lub granicy działki. Obowiązuje to nawet wówczas, gdy droga ta przebiega przez nasz prywatny teren. Wyjątkiem jest sytuacja, w której oczyszczone ścieki są wyprowadzane poza granice działki, ale to – jak już wiemy – wymaga stosownego zezwolenia.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków musi być odsunięta od rosnących w okolicy drzew i krzewów o minimum 3 metry.

Inny ważny przepis dotyczący odległości, mówi, że osadnik gnilny oczyszczalni ścieków musi być oddalony od ujęć wody pitnej o co najmniej 15 metrów.

Nie jest to jednak koniec ograniczeń dotyczących odległości. Z powodów technicznych zbiornik z osadem czynnym powinien być zainstalowany nie dalej niż 6 metrów od budynku, żeby ścieki nie wychładzały się po drodze, ponieważ wówczas procesy rozkładu zachodziły by o wiele wolniej. Przydomowa oczyszczalnia ścieków powinna zostać zainstalowana od 5 m do 6 m od budynku.

Mamy wówczas zachowaną bezpieczną odległość i prawidłowe parametry dotyczące oczyszczania ścieków.

Jeżeli mamy do czynienia z oczyszczalnią hybrydową, łączącą w sobie cechy typowej oczyszczalni biologicznej z drenażową, dochodzą dodatkowe ograniczenia, którym musimy się poddać.

Drenaż rozsączający musi znajdować się co najmniej 30 metrów od ujęcia wody pitnej. Szacuje się, że na sam drenaż należy wygospodarować od 30 do 90 m2 terenu. Różnica jest tak duża, ponieważ zależy to od wielkości oczyszczalni, a ściślej od ilości ścieków produkowanych przez domowników, jaka ma zostać oczyszczona.

Projekt przydomowej oczyszczalni ścieków

Choć istnieją rzecz jasna różne technologie, które można wykorzystać do przygotowywania biologicznej oczyszczalni ścieków i różne projekty związane z jej budową, zazwyczaj przydomowa oczyszczalnia ścieków składa się z systemu doprowadzającego ścieki do osadnika gnilnego i samego osadnika gnilnego.

Przydomowe oczyszczalnie ścieków z drenażem rozsączającym

W zależności od tego jakie rodzaj przydomowej oczyszczalni ścieku wybierzemy, przydomowa oczyszczalnia ekologiczna może być dodatkowo wyposażona w drenaż rozsączający.

Drenaż rozsączający to jedna z najpopularniejszych i najtańszych metod na odprowadzanie ścieków (oczyszczonych) ze zbiornika z osadem czynnym do gruntu (zależy jaki rodzaj gruntu jest na działce). Oczyszczalnie drenażowe oprócz osadnika składają się z systemu rur z otworami wkopanych w ziemię i otulonych warstwą obsypki żwirowej. Z wierzchu przykrywa się je geowłókniną i pokryciem gruntowym.

Tak wykonany drenaż, odpowiednio napowietrzony, rozprowadza oczyszczone ścieki po dość dużej powierzchni.

Przydomowe oczyszczalnie ścieków z fermentatorem

Inna metoda polega na dostarczeniu ścieku do osadnika wstępnego, skąd następnie są przepompowywane do bioreaktora (zwanego też fermentatorem). To najbardziej ekologiczny i nowoczesny model oczyszczalni biologicznej.

W przypadku bioreaktora, który jest sercem takiego systemu, mówimy już o całkiem zaawansowanej technologii, ponieważ urządzenie to dokonuje pomiarów zawartości tlenu, współczynnika pH i temperatury w zbiornikach. Chodzi o zapewnienie najlepszych możliwych warunków do zaistnienia pożądanej reakcji chemicznej, dzięki której udaje się oczyścić ścieki.

Reakcja ta zachodzi dzięki mikroorganizmom, które są dostarczane do bioreaktora. Mogą one wymagać różnych warunków, takich jak ilość tlenu czy światła, dlatego sama konstrukcja tych urządzeń może się różnić.

Szczelność biologicznej oczyszczalni nieczystości

Kluczową sprawą, charakterystyczną dla każdego typu zbiornika, bez względu na wykorzystaną technologię, jest to jaką szczelność ma przydomowa oczyszczalnia ekologiczna. To od niej zależy czy przydomowa oczyszczalnia ścieków jest bezpieczna dla środowiska naturalnego. Klasy szczelności, określane przez normy, muszą być skrupulatnie przestrzegane. Jakiekolwiek uchybienie w tej kwestii narażające środowisko naturalne może skutkować zamknięciem oczyszczalni i poważnymi karami.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków cena

Wiele osób zastanawia się ile kosztuje przydomowa oczyszczalnia ekologiczna. Jako że istnieją różne rodzaje biologicznych oczyszczalni ścieków, możliwych do zbudowania na przydomowej posesji, trzeba liczyć się z tym, że również ich ceny mogą się od siebie sporo różnić. Koszt inwestycji będzie się różnił w zależności od rodzaju oczyszczalni – pomiędzy oczyszczalnią z drenażem rozsączającym, a taką, w której wykorzystany będzie bioreaktor lub złoże biologiczne.

Ile kosztują przydomowe oczyszczalnie ścieków z drenażem rozsączającym?

Oczywiście najtańsze są zawsze wersja najmniej skomplikowana, nie wymagająca instalacji zaawansowanych technologicznie urządzeń. W tym przypadku będą to drenażowe oczyszczalnie ścieków.

Licząc że będzie potrzebny osadnik, studzienka rozdzielcza i drenaż z kominkami, to najtańsza przydomowa oczyszczalnia (z jednokomorowym osadnikiem z tworzywa sztucznego o pojemności 2m3 z drenażem o długości około 24 metrów) będzie kosztować około 3 tysięcy złotych. Oczyszczalnie drenażowa w gospodarstwie domowym jest opłacalnym rozwiązaniem, które z czystym sumieniem można polecić.

Tyle kosztują same oczyszczalnie drenażowe bez kosztów montażu, a więc również bez żwiru.

W standardowych warunkach realizacji projektu, według typowych rozwiązań technologicznych, za montaż oczyszczalni będziemy musieli zapłacić ok. 2-3 tysięcy.

Koszt żwiru użytego do stworzenia drenażu to dodatkowo ok. 1 tysiąca złotych.

Warto pamiętać, że nie przy każdych warunkach gruntowo wodnych można zainstalować oczyszczalnie drenażowe (wysoki poziom wód gruntowych może skutecznie temu zapobiec), a trudne warunki na działce mogą wymagać dodatkowego nakładu środków.

Ile kosztują przydomowe biologiczne oczyszczalnie ścieków?

W przypadku oczyszczalni ścieków ze złożem biologicznym potrzebny będzie zbiornik dwukomorowy (osadnik wstępny i złoże biologiczne). Takie przydomowe oczyszczalnie ścieków to wydatek od 6,5 do nawet 12 tysięcy złotych. Znaczenie ma pojemność zbiorników przydomowych oczyszczalni ścieków, ale również producenci.

Jeżeli weźmiemy pod uwagę urządzenia w których oczyszczanie ścieków przebiega w bioreaktorze, ceny przydomowych oczyszczalni ścieków zaczynają się od 7 a kończą ok. 20 tysięcy złotych.

W obu przypadkach warto przemyśleć wielkość zbiorników przydomowych oczyszczalni ścieków. Przy domu mieszkalnym, zamieszkanym przez 4 – 6 osób, zwykle wystarczające są zbiorniki mniejsze, a więc możemy zainteresować się oczyszczalniami ścieków mieszczącymi się w niższych przedziałach cenowych.

Koszt montażu w obu przypadkach będzie podobny jak przy oczyszczalni ścieków z drenażem rosączającym, lub być może troszkę niższy, ponieważ nie trzeba kopać dodatkowych dołów pod układ drenażowy przydomowych oczyszczalni ścieków. Nie potrzeba również żwiru.

Co lepsze przydomowe oczyszczalnie ścieków czy szambo?

Wybór między instalacją szamba a przydomową oczyszczalnią ścieków nie jest łatwy… Każde z tych rozwiązań ma swoje zalety, ale oba mają też wady.

Budowa szamba jest tańsza niż budowa przydomowej oczyszczalni i nie trzeba przeznaczać na nie dużej powierzchni, ale eksploatacja oczyszczalni po jakimś czasie zwraca wydatek, a poza tym jest bezpieczniejsza dla środowiska. Biorąc pod uwagę, że mówimy o bezpośrednim otoczeniu budynku, w którym mieszkamy, jest to dość istotna kwestia.

Pod względem formalności obie inwestycje niewiele się od siebie różnią. W obu przypadkach potrzebne są stosowne zgłoszenia, których należy dokonać terminie 30 dni przed rozpoczęciem budowy oczyszczalni do utylizacji ścieków.

Za tradycyjnym szambem przemawia wiele czynników.

Przede wszystkim to mniej kosztowna inwestycja (szacuje się że budowa niewielkiego szamba, wraz z instalacją to koszt w wysokości ok. 5 tysięcy złotych), ale trzeba liczyć, że przy rocznym opróżnianiu zbiornika co dwa tygodnie na samą eksploatację wydamy dobrze ponad 3 tysiące złotych. A to już suma, która każe nam w nieco inny sposób spojrzeć na koszy instalacji oczyszczalni.

Jeżeli nie potrzebna nam duża oczyszczania ścieków, to nawet biorąc pod uwagę koszty eksploatacji i konserwacji, budowa oczyszczalni może się zwrócić już po trzech latach.

Istotną kwestią może być również miejsce. W przypadku szamba potrzebujemy go po prostu o wiele mniej. Oczyszczalnia , zwłaszcza taka z drenażem rozsączającym, wymaga jak już wiemy, całkiem dużo miejsca.

Dlatego wszędzie tam gdzie nie ma możliwości lokalizacyjnych na stworzenie oczyszczalni, skazani jesteśmy na wybór szamba.

Przydomowa oczyszczalnia, zwłaszcza ta biologiczna, ma niewątpliwie sporo atutów.

Jest to widoczne zwłaszcza we wszystkich kwestiach związanych z wygodą eksploatacji.

Poza tym w przypadku rozbudowy gminnej sieci kanalizacyjnej właściciele gospodarstw domowych pozbawionych dostępu do kanalizacji, a w których są szamba, mogą być przymuszeni do przyłączenia się do sieci kanalizacyjnej. Właściciele przydomowych oczyszczalni ścieków nie muszą się obawiać o to, że ich inwestycja przestanie się opłacać, bo będą musieli ponosić dodatkowe opłaty za odprowadzanie nie oczyszczonych ścieków. Ich decyzja o przyłączeniu do sieci jest całkowicie dobrowolna.

Eksploatacja i konserwacja oczyszczalni

Praca przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków jest tania, drogie są jednak naprawy. Już planując oczyszczalnię ścieków trzeba więc zrobić wszystko, by ich uniknąć.

Przydomowe oczyszczalnie to nie jedno urządzenie, a cały zbiór osobnych elementów, o które trzeba dbać w czasie codziennej eksploatacji i które trzeba co jakiś czas konserwować. Jako że w różnych miejscach zachodzą w niej procesy rozkładu z udziałem tlenu i bez udziału tlenu, szczególnie istotna jest szczelność zbiorników i rur przesyłowych.

Trzeba pamiętać również o tym, że po oczyszczeniu ścieków w zbiornikach pozostaje pewna ilość elementów, które nie ulegają rozkładowi. Trzeba je zatem regularnie usuwać. Całkowite czyszczenie zbiornika osadników należy wykonywać raz na 1-3 lata.

Wszystko zależy od konstrukcji, wielkości zbiorników i przede wszystkim informacji od producenta, który najlepiej zna swoje zbiorniki. Wprawdzie czyszczenie można wykonać samodzielnie, ale już utylizacja osadu musi być wykonana przez profesjonalistów.

Oczywiście koszt takiej utylizacji nawet prowadzone raz na rok, nie da się porównać z opróżnianiem szamba co dwa tygodnie. Dla bezpieczeństwa warto samodzielnie kontrolować poziom osadu w strefie aktywacyjnej, mniej więcej 3-4 razy do roku.

Jakie jeszcze czynności konserwacyjne trzeba wykonać w trakcie zwykłej eksploatacji oczyszczalni?

Przede wszystkim konieczne jest czyszczenie filtrów oczyszczalni ścieków. Tu również warto sięgnąć do materiałów producenta, ponieważ jedne filtry trzeba czyścić co trzy miesiące, przy innych zaś wystarczy co sześć miesięcy. Podobnie ma się sprawa z filtrem powietrza. Regularnie trzeba przeglądać dmuchawę i czyścić filtr. Mniej więcej raz na trzy miesiące powinniśmy płukać pompę w przepompowni.

W zależności od wskazań producenta konieczna jest również kontrola okresowa składu odpływu.

Uzupełnianie używanych w procesie rozkładu kultur mikroorganizmów zależne jest od tego jakiego rodzaju jest to oczyszczalnia przydomowa i jakie kultury bakterii stosujemy.

W większości przypadków inwestycja w przydomową oczyszczalnię biologiczną będzie opłacalna, jeżeli będziemy o nią odpowiednio dbali. Oczyszczalnie drenażowe czy z bioreaktorem to ekonomiczne, idealne rozwiązanie, ponieważ po budowie indywidualnej oczyszczalni zwrot kosztów następuje najczęściej po upływie około 3 lat; bardzo tania eksploatacja po tym czasie, to wystarczająca zachęta by wziąć pod uwagę oczyszczalnie biologiczne, zwłaszcza jeżeli dopiero planujemy budowę domu.

W przypadku gdy zastępujemy stare szamba oczyszczalniami ścieków, istnieją pewne możliwości adaptacji i przebudowy już istniejącej infrastruktury. Trzeba jednak w takiej sytuacji zwrócić się bezpośrednio do firmy wykonującej prace instalacyjne, żeby dowiedzieć się jak wyglądają możliwości takiej przeróbki. W każdym wypadku taka inwestycja będzie wyglądała nieco inaczej.