Nornica w ogrodzie: jak rozpoznać i odstraszyć te szkodniki?

Nornice mogą wywołać poważne szkody w ogrodzie. Żerują na korzeniach, młodych pędach i korze roślin, zjadają owoce, niszczą grządki, trawniki i wywołują wiele innych problemów. Podpowiadamy, jak rozpoznać te gryzonie, a także jak pozbyć się nornicy z ogrodu.

Co to są nornice?

Nornica (łac. Myodes) jest rodzajem małego ssaka, który zaliczany jest do podrodziny karczowników oraz rodziny chomikowatych. Występuje powszechnie na terenie całej Eurazji oraz Ameryki Północnej. Chociaż często nornice kojarzone są z dużymi szkodnikami, w rzeczywistości mają one niewielkie wymiary – długość ciała gryzoni to około 15 cm z ogonem. Ze względu na swój wygląd często mylone są również z myszami. Nornice zazwyczaj żerują w lasach, na łąkach, nieużytkach, ale także można spotkać je w przydomowych ogrodach. Prowadzą wieczorny i nocny tryb życia, dlatego za dnia trudno je zauważyć. Warto wiedzieć, że budują skomplikowane podziemne korytarze i kuliste gniazda, wspinają się po pniach i gałęziach, a na skutek swojej działalności powodują uszkodzenia niskich roślin i drzew. W efekcie są nieproszonymi gośćmi w otoczeniu człowieka.

Rodzaje nornic

Rodzaj Myodes obejmuje kilka gatunków nornic, które różnią się swoim wyglądem w zależności od miejsca ich występowania. Na terenie całego kraju spotykana jest nornica ruda, która jest jednym z najmniejszych ssaków wchodzących w skład rodziny chomikowatych. Do nornic prowadzących nocny tryb życia zalicza się poniższe gatunki:

• nornica ruda (Myodes glareolus),
• nornica rudogrzbieta (Myodes rutilus),
• nornice kalifornijskie (Myodes californicus),
• nornice tienszańskie (Myodes centralis),
• górzak wielkouchy (Myodes macrotis).

Jak rozpoznać nornicę?

Jak wygląda nornica ruda? Nornica ruda myodes glareolus występująca na terenie całego kraju jest zwierzęciem o niewielkich wymiarach, które ze względu na swoje zabarwienie jest podobne do myszy. Długość ciała nornicy to około 10 cm, a ogona około 5 cm, dlatego najczęściej ma ona nie więcej niż 15 cm długości. Masa ciała to od 10 g do 38 g. Ma duże, koralikowe oczy w czarnym kolorze, lekko zaostrzony pyszczek, szerokie, duże zaokrąglone uszy, różowy nos i ostre zęby. Ubarwienie jest szaro-rudawe, natomiast na bokach i stronie brzusznej szarawe lub białe. Ogon jest dwubarwny – z góry ciemniejszy, a z dołu jaśniejszy, słabo owłosiony, z pierścieniowatymi łuskami. Nornice rozmnażają się w okresie wiosną i latem aż do jesieni. Samica nornicy rudej może urodzić około 20 młodych rocznie, które szybko osiągają dojrzałość płciową i zasiedlą ogród budując system korytarzy tuż pod powierzchnią ziemi. Bytują w pniach i gałęziach drzew. Nornica ruda myodes glareolus prowadzi nocny tryb życia.

Czym się żywi nornica?

Nornice to szkodniki żywiące się zarówno roślinami, jak i innymi zwierzętami. Nornice odżywiają się, podobnie jak myszy polne pożywieniem, które znajdują zarówno na ziemi jak i pod jej powierzchnią. Wiosną i latem nornice żywią się głównie roślinami – w ich diecie są kłącza, młode pędy, nasiona, pąki, kora drzew. Te gryzonie dysponują ostrymi pazurami, żywią się także mniejszymi gryzoniami czy bezkręgowcami, w tym owadami oraz larwami owadów, dżdżownicami. W przypadku nornic zamieszkujących ogród zagrożone są też jaja ptaków. Nornica na zimę, poza okresem największej dostępności pożywienia gromadzi zapasy – są to głównie nasiona. Gdy w okresie zimowym nornicom brakuje pożywienia, takiego jak owady czy ich larwy, najczęściej obgryzają korę młodych drzew. Ze względu na łatwą dostępność pokarmu ich kuliste gniazda często zakładane są w pobliżu siedzib człowieka pod powierzchnią ziemi. Poza ogrodami szkodniki spotykane są także w sadach owocowych, szkółkach roślin, gdzie zarówno wiosną i latem, jak i zimą są przyczyną poważnych strat wśród drzew. Warto podkreślić, że w przeciwieństwie do myszy szkodnik rzadko pojawia się w budynkach gospodarczych, na przykład garażach, stodołach, a także w domach. Gryzonie bytuje na zewnątrz, często w pniach drzew, dlatego nie powoduje strat w pomieszczeniach. Gryzonie prowadzą nocny tryb życia, dlatego ich obecność trudno zauważyć na swojej działce.

Jakie szkody wyrządzają nornice?

Wiele osób zastanawia się jakie szkody powodują nornice. Nornica ruda w sadzie może być dużym zagrożeniem, dlatego tak ważne jest zapobieganie tym gryzoniom, a wtedy, gdy już się pojawią, podjęcie działań aby pozbyć się nornic. W swoim bezpośrednim otoczeniu nornice mogą wywołać znaczne szkody wśród kwiatów, krzewów i drzew. O bytowaniu nornicy informują ślady widoczne na kwiatach, krzewach, drzewach, trawnikach, ale również na ślady tych gryzoni można natknąć się podczas przekopywania rabat i grządek. O tym, że w naszym ogrodzie zadomowiła się nornica ruda informują:

• widoczne pod ziemią płytkie tunele i system korytarzy,
• kopce wychodzące ponad powierzchnię ziemi,
• gniazda znajdujące się w spróchniałych drzewach; na gniazda wykorzystywane są też stare korzenie, budowane są z cienkich gałęzi starszych drzew,
• wysychanie roślin, w szczególności kwiatów cebulowych jak tulipany, lilie czy żonkile,
• nadgryzienia rośliny i owoce widoczne na kłączach, liściach, pąkach i ich innych częściach,
• obgryziona kora drzew, nornice odżywiają się korą młodych drzew.

Należy też zaznaczyć, że gryzoń może być nosicielem hantawirusa, który u człowieka powoduje gorączkę krwotoczną z zespołem nerkowym wywołującym niewydolność nerek. Nornice nie są agresywne, ale mogą ugryźć wtedy, gdy są łapane ręcznie, niewłaściwie przenoszone. Stąd też bardzo ważna jest ochrona przed ugryzieniami, na przykład przez noszenie grubych rękawic roboczych.

Co odstrasza nornice?

Aby nornice nie stanowiły niebezpieczeństwa dla kwiatów, krzewów i drzew, warto przede wszystkim postawić na skuteczną profilaktykę. Właściwe zabezpieczenie otoczenia i systematyczne zabiegi pielęgnacyjne pozwolą na zredukowanie ryzyka zagnieżdżenia się tego gryzonia w otoczeniu.

Metody zabezpieczenia przed nornicami

Jednym z najskuteczniejszych sposobów, aby zapobiegać inwazji nornic, jest utrzymywanie porządku w ogrodzie. Oznacza to systematyczne usuwanie chwastów oraz umieszczanie ich w kompostownikach lub pojemnikach na odpady zielone. Nie należy zostawiać chwastów, skoszonej trawy na ziemi, ponieważ mogą przyciągnąć nornice.

Rośliny odstraszające nornice

Aby zniechęcić nornice do przebywania w ogrodzie, warto zasadzić w nim rośliny, za którymi zwierzęta te nie przepadają. Zaliczają się do nich głównie gatunki wydzielające intensywny aromat, na przykład:

• mięta,
• czosnek,
• czosnek niedźwiedzi,
• czarna porzeczka,
• wilczomlecz,
• nostrzyk,
• korona cesarska (szachownica cesarska).

Niski poziom ściółki

Nornice często zagnieżdżają się w ściółce, dlatego warto zadbać o to, aby nie była ona zbyt wysoka. Jeśli nie będzie grubej warstwy ściółki gryzonie te nie będą miały odpowiednich warunków do bytowania.

Sadzenie roślin cebulowych

Nornice lubią przebywać w pobliżu roślin cebulowych. Sprawdzone sposoby aby zapobiec ich uszkodzeniu, to sadzenie ich w odpowiednich koszykach, które można kupić w sklepach ogrodniczych. Koszyki wykonane są z tworzyw albo z drutu i zabezpieczają umieszczone w nich cebule kwiatowe przed zniszczeniem. Koszyki nie przeszkadzają jednocześnie w prawidłowym wzroście roślin cebulowych.

Siatka na krety

By zabezpieczyć uprawy oraz trawnik przed nornicami, wykorzystuje się siatkę na krety. Siatki na krety wykonuje się z tworzywa sztucznego, które jest odporne na warunki atmosferyczne, a także dodatkowo stabilizuje grunt. Odpowiednio przyciętą siatkę umieszcza się około 10 cm pod warstwą gleby i przypina z użyciem plastikowych szpilek.

Zabezpieczenie drzewek siatką

Aby ochronić korę drzewka przed nornicami, siatki można zastosować także na pniach drzew. Są one umieszczane u dołu pnia drzew.

Naturalni wrogowie nornicy

Zagnieżdżeniu się nornic zapobiegają również naturalni wrogowie tych gryzoni. W miejscach, w których obserwujemy obecność naturalnych wrogów nornic, ryzyko ich rozmnażania się jest zredukowane, ponieważ przenoszą się zazwyczaj w inne miejsce. Naturalnymi wrogami nornicy rudej są:

• kot domowy,
• kuna,
• tchórz,
• lis rudy,
• ptaki drapieżne takie jak myszołów zwyczajny i sowa,
• wydra.

Sposób na nornice

Wybór właściwej metody zwalczania nornic w ogrodzie i w sadzie ma ogromne znaczenie, ponieważ decyduje ona o powodzeniu. Metody zwalczania gryzoni można podzielić na dwie główne kategorie: niechemiczne oraz środki chemiczne. Niechemiczne zwalczanie nornic polega na stosowaniu naturalnych metod, a także różnych odstraszaczy emitujących dźwięki, które nie są lubiane przez te gryzonie. Dzięki temu same opuszczają one zasiedlony teren. Można także prowadzić odławianie gryzoni za pomocą specjalnych pułapek żywołownych. Chemiczne zwalczanie gryzoni polega na wykorzystaniu substancji chemicznych, które mają na celu wyeliminowanie tych szkodników ogrodowych. Są to gazy i preparaty biobójcze, które określane są też jako rodentycydy. Wykazują wysoką skuteczność, jednak mogą być szkodliwe dla innej fauny i flory, także dla psów i kotów, dlatego należy zdecydować się na nie w ostateczności. Nornice można usuwać metodami chemicznymi samodzielnie lub skorzystać z pomocy specjalistycznej firmy zajmującej się takimi usługami.

Niechemiczne zwalczanie nornic

Gdy nornice zalęgły się w ogrodzie, w pierwszej kolejności, aby pozbyć się nornic z ogrodu, poza stosowaniem metod profilaktycznych, wystarczy sięgnąć po środki naturalne. Jak zwalczyć nornice? Jedną z polecanych metod naturalnych jest usuwanie nornic za pomocą roślin umieszczanych w ich tunelach. Zwalczać nornice można za pomocą roślin wydzielających intensywne zapachy, takich jak czosnek, korona cesarska, nostrzyk czy wilczomlecz, a także części roślin jak liście orzecha włoskiego, gałązki żywotnika, należy umieścić w norach. Zwalczać nornice można także stosując ząbki czosnku. Nieprzyjemne dla nornic zapachy mogą pomóc w likwidacji gniazd i przekonać nornice aby opuściły nasz ogród.

Chemiczne zwalczanie nornic

Zwierzęta te w ogrodzie to poważne zagrożenie, dlatego nie należy go lekceważyć, gdy celem jest piękny ogród i wyglądająca, bujna zieleń wokół domu. Nornice stanowią także problem dla właścicieli sadów owocowych, gdzie gryzonie te również mogą spowodować duże straty wśród drzew.

Jak wytępić nornice? Bytowania nornic w ogrodach czy szkółkach leśnych najlepiej zapobiegać, a wtedy, gdy już się pojawią i zjadają młode pędy, aby pozbyć się nornic z ogrodu warto zastosować w pierwszej kolejności naturalne, niechemiczne sposoby na pozbycie się nornic, na przykład odstraszające zioła, odstraszacze elektroniczne, żywołapki.