Jakie są najczęściej popełniane na budowie błędy? Część 9 – instalacje wewnętrzne.

W dziewiątej części cyklu artykułów o błędach podczas budowy domu architekci z MGProjekt przygotowali zestawienie najczęstszych nieprawidłowości w trakcie wykonywania instalacji wewnętrznych domu – grzewczej, wodno-kanalizacyjnej i wentylacyjnej.

Optymalnie „działający” dom to taki, w którym poszczególne elementy spełniają nie tylko podstawowe funkcje, ale są tak dopasowane, że wzajemnie się uzupełniają i współpracują ze sobą.

Każdy współczesny budynek jednorodzinny do całorocznego zamieszkania, bez względu na styl i rodzaj architektury powinien być wyposażony w instalacje, które zapewnią jego mieszkańcom komfort i bezpieczeństwo.

Pamiętajmy, że źle dobrane i wykonane instalacje mogą spowodować masę problemów podczas przyszłej eksploatacji budynku, narażając nas na niepotrzebne wydatki.

Projektanci MG Projekt zalecają szczególną uwagę przy doborze rozwiązań na instalacje wewnątrz domu.

Najlepiej przemyśleć ten temat już na etapie projektowym, a podczas budowy ściśle współpracować z wykonawcą.

Do najważniejszych instalacji wewnętrznych, niezbędnych do optymalnego funkcjonowania domu należą:

1. Instalacja grzewcza/centralnego ogrzewania.
2. Instalacja wodno – kanalizacyjna.
3. Instalacja elektryczna.
4. Instalacja gazowa.
5. Instalacja wentylacyjna.
6. Dodatkowe instalacje, wpływające na poprawę komfortu i funkcjonalności budynku: wentylacja mechaniczna z rekuperatorem, instalacja solarna, instalacja klimatyzacyjna, instalacje teletechniczne – telefoniczna z Internetem, instalacja inteligentny dom, centralny odkurzacz itp.

Do najczęstszych błędów w trakcie budowy dochodzi wówczas, kiedy nie stosujemy się do wytycznych i zaleceń z projektu domu, oraz kiedy wykonywanie instalacji powierzamy nieodpowiednim wykonawcom.

Już na etapie prac fundamentowych należy uwzględnić „przejścia” pod piony instalacji wodno – kanalizacyjnej.

Jeśli tego nie wykonamy na tym etapie to następstwem będą dodatkowe prace przekuć i przebić, co oczywiście wiąże się z dodatkowymi kosztami i wydłużeniem czasu budowy.

Na etapie przed wylaniem stropów musimy pamiętać o pozostawieniu „przejść” dla instalacji, na przykład wentylacji mechanicznej z rekuperatorem, ogrzewania nadmuchem z kominka z płaszczem wodnym, lub centralnego odkurzacza.

Przed wykonaniem tynków na ścianach, oraz przed wykonaniem docelowych posadzek wykonujemy instalację elektryczną i grzewczą.

Błędy występujące przy wykonywaniu instalacji grzewczej

1. Źle wybrany kocioł CO – jego niewłaściwa moc lub źle dobrane paliwo, które ma zasilać ten kocioł.
   Każdy budynek jednorodzinny o podobnej powierzchni, będzie miał inne zapotrzebowanie na ciepło. Wynika to z różnych czynników, takich jak kształt bryły i architektura budynku, technologia w jakiej dom będzie wybudowany, rodzaju wybranych instalacji wewnętrznych, różnicy rodzaju przegród izolacyjnych, ilości i wielkości przeszkleń w domu, liczbie mieszkańców, oraz usytuowania budynku na działce względem stron świata. Ważne jest, aby w projekcie instalacyjnym były przeliczone parametry grzewcze i uwzględnione zostały te czynniki, bo tylko w ten sposób określić można zapotrzebowanie na ciepło danego budynku. Jeśli nie dobierzemy odpowiedniej wielkości i mocy kotła, jak również nie przewidzimy strat cieplnych dla poszczególnych pomieszczeń, możemy narazić się na podwyższone koszty eksploatacji i inne niedogodności. Duzy kocioł to nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem. Piec CO musi być dobrany z uwzględnieniem liczby pomieszczeń, ich funkcji, oraz ilości grzejników w budynku. Kocioł na paliwo stałe, tak zwany zasypowy będzie efektywnie pracował przy nominalnej mocy. Kocioł kondensacyjny, aby pracować najsprawniej wykorzystuje dużo mniej mocy palnika (nawet do 30%) w okresie wiosny i jesieni, kiedy zapotrzebowanie na ciepło jest niższe niż w okresie zimowym. Ważnym czynnikiem niezbędnym do poprawnej pracy kotła centralnego ogrzewania jest dobór paliwa, którego jakość musi być dobra. Złe paliwo o nieodpowiedniej jakości doprowadzi do nieprawidłej pracy pieca CO a nas narazi na dodatkowe koszty, związane z częstym serwisowaniem instalacji, lub nawet koniecznością wymiany niektórych jej elementów. Zdarza się, że piec CO montowany jest przez wykonawcę, bez odpowiedniej regulacji, lub z nieodpowiednim sterownikiem. Źle wyregulowany palnik, lub sterownik przyczyni się do nieprawidłowej pracy kotła. Podobnie w przypadku pieców kondensacyjnych, niezmiernie ważną kwestią jest możliwość właściwego odprowadzenia kondensatu. Spływający kondensat powinien odprowadzony być do kanalizacji i najlepiej nadaje się do tego rurka z tworzywa sztucznego odpornego na agresywne działanie kondensatu. Nie wolno do tego używać rurek miedzianych, czy stalowych. Za miejscem odpływu musi znaleźć się syfon blokujący powrót gazów do pieca, oraz do pomieszczenia. Rurka odprowadzająca kondensat musi być tak zamontowana, aby nie była narażona na jakiekolwiek uszkodzenia mechaniczne, a kondensat mógł swobodnie spływać do kanalizacji. Ważne jest, aby okresowo wykonywać przeglądy pieca poprzez serwis, zgodnie z zaleceniami i wytycznymi producenta – wydłuży to jego żywotność a regulacja pomoże ograniczyć koszty ogrzewania.
2. Ważnym czynnikiem poprawnej pracy instalacji grzewczej w domu jest wybór odpowiedniego komina.
   Często zdarza się, że piec na paliwo stałe dymi, lub wytwarza dużo sadzy – winowajcą w tym przypadku jest źle dobrany komin, który ma za małą średnicę, lub jest za niski. Podobnie przy piecach gazowych trzeba wybudować komin o odpowiednich parametrach. Przy piecach na paliwo stałe budujemy kominy o większej średnicy: 18-27cm, zaś przy gazowych kondensacyjnych 14-18cm. Dodatkowo nowoczesne kominy posiadają odpowiednie wkłady kominowe w zależności od rodzaju zastosowanego pieca i paliwa. W każdym przypadku bezwzględnie należy stosować się do zaleceń producenta pieca. Doboru komina i kotła CO wykonuje właściwy projektant na etapie projektu domu. Jeśli dokonamy jakichkolwiek zmian w trakcie budowy, bez konsultacji z architektem, bądź instalatorem –  to problemy będziemy mieli murowane. Warto wspomnieć też o odpowiedniej kotłowni, lub pomieszczeniu gospodarczym przeznaczonym na montaż kotła. Pomieszczenie to najlepiej sytuować w przyziemiu, lub jeśli budynek jest podpiwniczony – w piwnicy domu. Na piętrze, lub poddaszu jest to niewskazane, gdyż komin będzie za niski i będzie miał problem z odprowadzeniem spalin. Kotłownia powinna mieć odpowiednią powierzchnię, w zależności od rodzaju kotła jaki wybieramy na ogrzewanie domu. Przy piecach kondensacyjnych z własnym zasobnikiem ciepłej wody może to być niewielkie pomieszczenie, lub nawet wnęka. Przy kotle centralnego ogrzewania na paliwo stałe kotłownia musi być odpowiednio większa tak, aby zmieściły się podajnik paliwa, zasobnik na ciepłą wodę, oraz skład opału. W przypadku ogrzewania domu kominkiem z płaszczem wodnym należy przewidzieć pomieszczenie gospodarcze na składowanie drewna, lub drewno składować w przydomowej wiacie. Ważną kwestią jest temat kotłowni na paliwo stałe w domach w technologii drewnianej. Kotłownia taka powinna być wymurowana z minimum 12cm grubości ściany z cegły pełnej i nie może to być pomieszczenie z drewna. Sufit obudowujemy płytami gipsowymi ognioodpornymi z podwójnych płyt. Innym, rekomendowanym rozwiązaniem jest wymurowanie takiej kotłowni z pustaka gazobetonowego, lub pustaków ceramicznych o grubości 24-25cm z wylaniem stropu żelbetowego nad tą kotłownią.
3. Zły montaż rur do grzejników.
   Bez względu na rodzaj kotła, ważnym jest prawidłowe rozprowadzenie rur grzewczych, które prowadzimy po wierzchu ściany, w bruzdach, lub pod jastrychem podłogowym. Rurki takie prowadzimy w rurach ochronnych, tak zwanych peszlach. Nie wolno rurek grzewczych prowadzić pod kątem prostym, lecz po lekkim łuku i w całości bez złączek. W podłodze układa się rurki elastyczne z miedzi, lub polietylenowe. Powinno się unikać przechodzenia rurek przez otwory drzwiowe, bo może to narazić je na uszkodzenia i najlepiej prowadzić je przy ścianach. Przy ogrzewaniu podłogowym z rurek, lub gotowych mat grzewczych należy pamiętać, iż rurki układamy na pierwszej warstwie izolacyjnej i przykrywamy je paskami twardego styropianu, lub styroduru, a następnie zalewamy wylewką betonową o grubości nie większej niż 6cm. Taka podłoga wymaga wykonania dylatacji, aby rurki mogły swobodnie współpracować z warstwami podłogi. Do ogrzewania podłogowego stosujemy tylko rurki z tworzywa, gdyż rurki miedziane ulegną zniszczeniu po zalaniu betonem.
4. Zły dobór grzejników w pomieszczeniach.
   Ważnym warunkiem sprawnej pracy instalacji grzewczej jest dobór odpowiednich grzejników i ich mocy, jak również prawidłowy ich montaż. Złe umieszczenie grzejników, na przykład za blisko parapetu, wpłynie niekorzystnie na ich właściwą pracę. Szczelina pomiędzy grzejnikami a parapetem powinna wynosić minimum 10cm, a grzejniki montowane powinny być w miejscach gdzie straty ciepła są największe, czyli pod oknami, pod oknami dachowymi, przy wejściach tarasowych. Bardzo dobrym rozwiązaniem są w przypadku wejść na taras, czy werandę grzejniki kanałowe, montowane w przygotowanych wcześniej kanałach podłogowych. Grzejników nie wolno zabudowywać ciężkimi obudowami, lub zastawiać meblami. Aby zoptymalizować pracę instalacji grzewczej warto zamontować czujniki ciepła i regulatory temperatur. Montujemy je w pomieszczeniu tak, aby inne źródło ciepła na przykład kominek nie fałszowały odczytów i nie wprowadzały chaosu do pracy instalacji grzewczej. Dodatkowo należy tak zainstalować grzejniki z regulatorami, aby w poszczególnych pomieszczeniach domu jednorodzinnego dobrana była odpowiednia temperatura – zgodnie z przeznaczeniem i funkcją pomieszczenia. W łazienkach temperatura powinna wynosić minimum 24 stopnie Celsjusza, w pokojach 18-22 stopni Celsjusza, a w pomieszczeniach gospodarczych, lub technicznych minimum 16 stopni Celsjusza. Pamiętajmy, że po wykonaniu instalacji grzewczej należy bezwzględnie wykonać próbę szczelności instalacji grzewczej przed zakryciem bruzd instalacyjnych, lub przed wylaniem wylewki, aby wyeliminować ewentualne nieszczelności na połączeniach.

Błędy popełniane podczas wykonywania instalacji wodno-kanalizacyjnej

Instalacja wod–kan powinna być prawidłowo przeprowadzona oraz wykonana z odpowiednich materiałów.

Dobrze kiedy jej uzupełnieniem są urządzenia do uzdatniania wody.

Wodę możemy pobierać z sieci wodociągowej poprzez wybudowane indywidualne przyłącze, lub w przypadku braku sieci w okolicy, z własnego ujęcia – czyli studni.

Kanalizację z budynku odprowadzamy do sieci kanalizacyjnej, lub do szamba szczelnego.

Obecnie coraz powszechniej stosuje się gotowe niewielkie przydomowe oczyszczalnie ścieków.

Do najczęstszych błędów na tym etapie zaliczamy:

1. Źle wykonane przyłącze.
   Rura doprowadzająca wodę do domu powinna znajdować się w ziemi w warstwie poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości od 1.2 do 1.5m.
2. Brak starannego łączenia rur.
   Instalacje wodną wykonujemy z rur miedzianych, lub z tworzywa sztucznego. Rury miedziane działają na wodę bakteriostatycznie i bakteriobójczo, maja gładkie ścianki wewnętrzne co uniemożliwia zarastaniem osadami. Produkowane są jako rurki miękkie, lub półtwarde, a łączyć się je powinno poprzez lutowanie, lub spawanie. Dodatkowo rury układane powinny być w otulinie izolacyjnej. Jest to bardzo dobre, aczkolwiek dość kosztowne rozwiązanie. Tańszym rozwiązaniem są rurki z tworzyw sztucznych, które są bardzo odporne na korozje, są lekkie i tłumią drgania. W zależności od rodzaju materiału łączy się je metodą zgrzewania, lub na odpowiednie łączniki. Rury te należy prowadzić w rurach ochronnych – peszlach. Rury bez względu na rodzaj wybranego materiału powinny przed łączeniem być odpowiednio oczyszczone zwłaszcza ich krawędzie i łączone równo tak, aby nie powstawały przesunięcia. W innym przypadku na nierównościach osadzać się będzie osad, oraz pojawią się miejscowe opory przepływu wody. Do łączenia stosujemy tylko odpowiednie łączniki, w odpowiedniej liczbie – nie może ich być za dużo, gdyż inaczej miejsca łączeń będą osłabione i może dojść do rozszczelnienia, co z kolei może doprowadzić do wzrostu kosztów wykonania całej instalacji wodno-kanalizacyjnej. Przy wykonywaniu instalacji kanalizacyjnej stosujemy rury z PVC łączone na kielich z uszczelką wargową.
3. Mieszana instalacja.
   Instalację wykonujemy z jednego materiału, niedopuszczalnym jest mieszanie materiałów, czyli łączenia stali z miedzią, gdyż wtedy elementy stalowe szybko skorodują. Dotyczy to również zbiorników c.c.u i wymienników ciepła.
4. Montaż rur bezpośrednio w betonie.
   Częstym błędem jest zatopienie rur bezpośrednio w betonie. Może nastąpić wówczas zła praca warstw podłogowych z ciepłymi rurami i posadzka będzie pękać. Rury układamy w betonie zawsze w karbowanych rurach ochronnych czyli peszlach. Wylewka betonowa powinna mieć minimum 4cm grubości.
5. Nie wykonanie próby szczelności.
   Podobnie jak przy instalacji grzewczej, po ułożeniu instalacji wodno kanalizacyjnej wykonujemy próbę szczelności przed zasypaniem, lub wykonaniem podłogowych warstw posadzkowych. Jeśli tego nie wykonamy, a rury będą nieszczelne dojdzie wtedy do zawilgocenia, a nawet zalania budynku.
6. Brak uziemienia.
   W przypadku rur stalowych może doprowadzić do przebić i porażenia prądem.
7. Brak izolacji cieplnej rur.
   Izolacje cieplne rur wykonujemy z otuliny piankowej, lub wełny mineralnej. Jeśli to zbagatelizujemy mogą wystąpić znaczne straty ciepła, lub wykraplanie się wilgoci. Bardzo ważne, aby otuliny rurek wykonać w pomieszczeniach nieogrzewanych takich jak np.: garaż, lub piwnica.
8. Złe średnice rur.
   Jest to błąd, który pojawia się kiedy nie mamy projektu instalacji, albo nie stosujemy się do wytycznych zawartych w projekcie. Wartości średnic dla rur należy bezwzględnie przestrzegać i nie wolno ich zmieniać samowolnie, bo doprowadzi to do wadliwej pracy instalacji.
9. Brak badań wody i jej nieprawidłowe uzdatnianie.
   Należy okresowo wykonywać badania wody, czy jest zdatna do użytkowania. Można również polepszyć jej jakość stosując urządzenia uzdatniające, ale wtedy należy bezwzględnie pamiętać o częstej wymianie filtrów w tych urządzeniach.
10. Brak odpowiednich spadków przy prowadzeniu rur.
    Jest to bardzo ważny czynnik w szczególności przy układaniu instalacji kanalizacyjnej. Niewłaściwe spadki rur spowodują złe odprowadzenie ścieków, zasysanie wody z syfonów i cofanie się gazów do pomieszczeń.
11. Brak wentylacji pionów kanalizacyjnych prowadzi do nieprawidłowego spływu ścieków.
    Piony kanalizacyjne powinny być wyprowadzone ponad dach i zakończone wywiewkami. Podobnie przy zastosowaniu szamba szczelnego wykonujemy rurę wywiewną z wywiewką. W innym przypadku gazy z kanalizacji będą się cofać do pomieszczeń.
12. Brak zabezpieczeń rur przy przejściach przez przegrody.
    Jeśli rury przechodzą przez ściany lub stropy to nie mogą być obmurowane, lub otynkowane na „sztywno”. Rury powinno się zabezpieczyć umieszczając je w luźnych tulejach, które mogą być uzupełnione rozetami, a wolną przestrzeń wypełnia się np.: wełną mineralną, która jednocześnie wytłumi dźwięki.

Błędy podczas wykonywania wentylacji domu

Czyste i świeże powietrze jest podstawowym warunkiem komfortu i dobrego użytkowania budynku.

W obecnych czasach jest wymogiem, a nie luksusem.

Pamiętajmy, że już na etapie projektu należy zdecydować się, jaki rodzaj wentylacji zastosujemy w naszym nowym domu.

Architekt powinien wówczas zaprojektować trasy kanałów wentylacyjnych, oraz zaplanować wentylację w pomieszczeniach, w których ta wentylacja jest niezbędna, tak aby wymiana powietrza w domu następowała swobodnie pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami.

W domu jednorodzinnym można zastosować tradycyjną wentylację grawitacyjną, poprzez nawiew do pomieszczeń przez nawiewniki w oknach, lub kratki nawiewne typu „Z” i wywiew przez kominy wentylacyjne, lub na poddaszach wywietrzaki dachowe.

Taką wentylację wspomóc można dodatkowo wentylatorkami – przykładowo w łazienkach stosujemy systemowe wentylatorki łazienkowe.

Dla zmniejszenia strat cieplnych w budynku i poprawienia jego energooszczędności powszechnie też stosuje się wentylację mechaniczną z rekuperatorem, który działa jak centrala nawiewno – wywiewna z odzyskiem ciepła z wymiennika.

Świeże i zimne powietrze pobierane z zewnątrz przechodzi przez wymiennik ciepła, tam zostaje ogrzane przez ciepłe powietrze zużyte i usuwane z wewnątrz domu na zewnątrz.

1. Najczęściej spotykanym błędem przy wykonywaniu wentylacji mechanicznej jest brak zapewnienia odpowiedniego, swobodnego przepływu powietrza – wówczas praca takiego systemu jest nieprawidłowa. Ważnym jest, aby powietrze przepływało do wszystkich pomieszczeń równomiernie – nie można we wnętrzach domu stosować szczelnych barier. W drzwiach wewnętrznych montujemy wówczas kratki, lub otwory wentylacyjne.
2. Innym błędem jest brak wykonania izolacji zarówno termicznej, jak i akustycznej przewodów instalacji mechanicznej. Doprowadza to do dużych strat ciepła, wykraplania się pary wodnej i powstawania zacieków, oraz do głośnej pracy instalacji wentylacyjnych.
3. Kolejnym błędem jest zastosowanie w domu szczelnych okien bez nawiewników, a w pomieszczeniach bez okien nie zastosowanie kanału wentylacyjnego. Powoduje to często wykraplanie się pary wodnej, oraz prowadzi do tak zwanego „efektu termosu” w domu. Pamiętajmy, że w łazienkach nie powinno się stosować okien z nawiewnikami, ponieważ doprowadzi to do nadmiernego wychłodzenia pomieszczenia. Stosujemy za to wspomniane otwory, lub kratki wentylacyjne w drzwiach, tak aby nawiew powietrza przechodził z „ciepłych” pomieszczeń. W przypadku montażu kratek wentylacyjnych w pomieszczeniach, należy przestrzegać wytycznych projektowych tak, by kratki te nie zamontować za nisko, lub za wysoko, gdyż wtedy nie spełnią one swojej funkcji. Przy planowaniu i wykonywaniu wentylacji w domu, powinniśmy zdać się na fachowców i w żadnym wypadku nie dokonywać samowolnych zmian bez porozumienia z projektantem.

Zapraszamy do przeczytania kolejnego wpisu, poświęconemu instalacjom zewnętrznym: Jakie są najczęściej popełniane na budowie błędy? Część 10 – instalacje zewnętrzne.