Kuchnia otwarta czy kuchnia zamknięta: zalety, wady, aranżacja

W każdym pomieszczeniu w swoim domu powinniśmy czuć się komfortowo i bezpiecznie. Dotyczy to również kuchni otwartej, czy zamkniętej, które należy dopasować do naszych rzeczywistych potrzeb. Chodzi nie tylko o jej wyposażenie, ale przede wszystkim o rozstrzygnięcie dylematu, czy kuchnia ma być otwarta czy zamknięta.

Jakie czynniki decydują o charakterze kuchni?

Podejmowanie decyzji dotyczących aranżacji kuchni trzeba poprzedzić bardzo drobiazgowym zastanowieniem się nad naszym stylem życia, ponieważ od tego tak naprawdę wiele zależy. Nie ma recepty na najlepszą kuchnię, bo każdy ma różne oczekiwania. Inaczej będzie w przypadku osób uwielbiających eksperymenty kulinarne, połączone z gotowaniem z przyjaciółmi albo z dziećmi niż z tym, którzy wpadają do kuchni wyłącznie po to, aby przyrządzić sobie aromatyczną kawę bądź szybko podgrzać gotowe danie w mikrofalówce. To wszystko wiąże się z potrzebą wygospodarowania określonej powierzchni. Przy okazji warto mieć na uwadze, jaki metraż będzie do zagospodarowania.

Kuchnia otwarta czy zamknięta?

Inne możliwości są przy ponad stumetrowym domu, a inaczej o aranżacji swojej kuchni muszą pomyśleć właściciele mieszkań w budownictwie wielorodzinnym, którzy jednak będą zdecydowanie mocniej ograniczeni przestrzenią. Nie oznacza to, że nie mają żadnego sposobu na funkcjonalne i estetyczne urządzenie wnętrz. Z kolei osoby bez specjalnej pasji kucharskiej raczej nie powinny myśleć o ogromnej kuchni ze sprzętem godnym najlepszej restauracji i raczej skierować swoje zapędy aranżacyjne na wielki salon, może z ładnie urządzonym kinem domowym. Warto poszukać walorów oraz wad kuchni otwartych i zamkniętych, a wtedy łatwiej też podjąć ostateczną decyzję. Bez względu na to, jaki charakter będzie miała nasza kuchnia, to i tak należy zapoznać się dokładnie z zasadami urządzania poszczególnych stref, a więc gotowania, porządkowej, jadalnej oraz zaleceniami dotyczącymi rozmieszczenia urządzeń. Trzeba też zastanowić się nad kolorystyką, wyborem materiałów, szafek, blatów i dekoracji. Istotne jest też rozmieszczenie gniazdek i oświetlenia.

Urządzamy strefę gotowania

W tę strefę wpisane są też określone podstrefy, a sercem kuchni jest tak naprawdę trójkąt roboczy, którego wierzchołki tworzą najczęściej użytkowane urządzenia, a więc kuchenka, zlew i lodówka. Przy aranżacji kuchni należy pamiętać, aby suma boków owego hipotetycznego trójkąta nie była krótsza niż 3 metry. To pozwoli na wygodne i spokojne poruszanie się po wnętrzu. Z drugiej strony nie można też przesadzać z długością. Większa niż sześć merów nie jest wskazana, chyba że ktoś bardzo lubi bieganie z garnkami i w ten sposób ćwiczy swoje mięśnie.

Ideałem byłby trójkąt równoboczny, ale oczywiście nie zawsze jest możliwość takiej organizacji w kuchni otwartej. Jednak należy zwrócić uwagę, aby odległość od kuchenki do lodówki wynosiła 120-217 cm, natomiast od kuchenki do zlewozmywaka oraz od zlewozmywaka do lodówki 120-210 cm, a wtedy całe pomieszczenie będzie wyjątkowo funkcjonalne.

Jeszcze tylko trzeba zadbać o to, żeby boków nie blokowały drzwi, a przez trójkąt nie biegły ciągi komunikacyjne. Przy rozmyślaniu nad usytuowaniem mebli kuchennych należy pamiętać, żeby w najwyżej zlokalizowanych szafkach nie umieszczać akcesoriów wykorzystywanych na co dzień.

Przechowywanie zapasów

Miejsce na zapasy, czy spiżarnię najlepiej zlokalizować jak najbliżej wejścia do kuchni, co ułatwi wypakowywanie produktów zakupionych w sklepie. Niewątpliwie przydatny okaże się choć niewielki blat, aby można było swobodnie na nim położyć produkty. To jest miejsce, w którym magazynuje się nie tylko kawę, herbatę czy pieczywo, ale również mąkę, makarony bądź ryż, więc nie może zabraknąć pojemnych i łatwych do otwierania szafek czy szuflad różnej wielkości.

Kolejnym niezbędnym elementem jest chłodziarko-zamrażarka na produkty wymagające niskiej temperatury przechowania. Wielkość przestrzeni na zapasy zależy od potrzeb danej rodziny, jednak z reguły są one dość duże i to nawet w przypadku osób unikających gotowania. Niektórzy zawsze robią ogromne zakupy raz w miesiącu, więc tym bardzie będą potrzebować odpowiedniej ilości szafek, wysuwanych kontenerów albo małej spiżarki, o ile jest możliwość metrażowa na jej zaaranżowanie.

Przechowywanie akcesoriów i małego AGD

Tego typu elementy powinny być jak najbardziej pod ręką, aby nie biegać po całej kuchni po łyżkę czy nóż. Oprócz sztućców, należy też uwzględnić odpowiednie szuflady i szafki na zastawę stołową, kubki, szklaneczki, miski, obieraczki, a nawet drobny sprzęt AGD, jak mikser czy blender. Wszystko powinno mieć swoje miejsce, co pozwoli uniknąć szukania koniecznych w danym momencie akcesoriów. W tym przypadku też zazwyczaj potrzeba więcej przestrzeni niż mogłoby się wydawać.

Większość fachowców zajmujących się ergonomią kuchenną podkreśla, że zdecydowanie najbardziej wygodnym rozwiązaniem będą szuflady i dotyczy to zarówno sztućców, jak i garnków, misek bądź urządzeń AGD. Można rozważyć zastosowanie szafki podzielnej na trzy szuflady, z tym że górna będzie dwupoziomowa na najczęściej używane sztućce, natomiast drugi poziom na noże, łyżki do gotowania czy też otwieracze. Podręczną zastawę najlepiej zostawić na suszarce nad zlewem. Największy problem jest zawsze z pokrywkami do garnków, więc dobrym pomysłem są specjalne przegródki do szuflad albo uchwyty na stronie wewnętrznej drzwiczek.

Przygotowywanie posiłków

W tym miejscu zdecydowanie najważniejszy jest dobrej jakości blat roboczy. Najbardziej trwały, a przy wyjątkowo łatwy w utrzymaniu czystości jest oczywiście granit, jednak to dość kosztowne rozwiązanie i dlatego wiele osób szuka trochę tańszych możliwości. Należy też pamiętać o dużej wadze blatów granitowych i niekoniecznie każda szafka wytrzyma taki nacisk. Z kolei trawertyn czy marmur wykazują dużą podatność na działanie kwasów. Dużą popularnością, szczególnie w aranżacjach klasycznych, rustykalnych czy skandynawskich cieszą się blaty kuchenne z drewna. Zdecydowanie najmniej trwałe okazują się blaty laminatowe. Natomiast ciekawym rozwiązaniem wydają się te produkowane na bazie żywic, które mogą mieć różne kolory, a niekiedy są zintegrowane ze zlewem. W tej przestrzeni przydatne okazują się szuflady na deski do krojenia, mieszadła, łyżki i podręczne sztućce.

Gotowanie

To przestrzeń, w której znajduje się płyta grzewcza i piekarnik, a czasami również kuchenka mikrofalowa. Osoby kochające gotowanie lub przygotowujące potrawy dla dużej rodziny powinny rozważyć zakup sprzętu AGD wysokiej jakości i z odpowiednimi funkcjami. Przydatna może się okazać kuchenka z sześcioma palnikami oraz piekarnik z wieloma przydatnymi programami. Pod ręką powinny być patelnie, garnki czy formy do pieczenia. Natomiast mikrofalówka zazwyczaj jest niezbędnym elementem wyposażenia kuchni tych, którzy kupują gotowe jedzenie.

Zmywanie

W tej przestrzeni znajduje się zlewozmywak, zmywarka i suszarka do naczyń. Tutaj nie tylko myje się naczynia i garnki po przygotowaniu i zjedzeniu posiłku, ale także oczyszcza się warzywa i owoce wykorzystywane do przyrządzania potraw. Nie można też zapominać o koszach i pojemnikach do segregowanych odpadów oraz na detergenty i myjki.

Strefa gotowania w kuchni otwartej i zamkniętej

Szafki, zlewozmywak oraz inne elementy wyposażenia kuchni mają duże znaczenie w kontekście decyzji o pozostawieniu pomieszczenia kuchennego otwartym bądź zamkniętym. Kuchnia zamknięta jest swoistym azylem dla osoby przygotowującej posiłki i nie ma specjalnie znaczenia, że podczas przygotowywania posiłków wszędzie porozrzucane są garnki i sztućce, a cały blat zanieczyszczony mąką lub innymi produktami. Można poczuć się wyjątkowo swobodnie i nie myśleć o tym, że za ścianą siedzą wytwornie ubrani goście. Nie ma też problemu, aby ekspres do kawy, wyciskarka do soków, toster, robot kuchenny czy inne małe urządzenia AGD stały zawsze na wierzchu, co nie prezentowałoby się za dobrze przy kuchni otwartej, ponieważ dawałoby wrażenie lekkiego bałaganu.

Dla większej estetyki należy jednak zatroszczyć się o w miarę jednakowy ich styl i kolor, a wtedy będą stanowić ciekawy element dekoracyjny. W kuchni zamkniętej nie trzeba inwestować w dobrej jakości, mocny, ale jednocześnie cicho pracujący okap kuchenny, który miałby pochłonąć wszystkie nieprzyjemne zapachy. Owszem, czasami aromaty dochodzące z kuchni są niezwykle zachęcające, jednak trudno za takie uznać zapach smażonej ryby bądź gotowanego bigosu.

W kuchni zamkniętej okap może mieć mniejszą moc. Nikt też nie patrzy nam na ręce, co bywa trochę krępujące przy bardziej brudzących pracach.

Kuchnia zamknięta jest z pewnością łatwiejsza do urządzenia, ponieważ nie trzeba myśleć o jej dopasowaniu aranżacyjnym do salonu. Należy jednak mieć świadomość, że samo wnętrze może sprawiać wrażenie mniejszego niż w rzeczywistości, jeżeli jest otoczone zewsząd ścianami. Niektóre osoby mogą po prostu czuć się źle w takim pomieszczeniu, ponieważ potrzebują większej przestrzeni i to nawet iluzorycznie, aby w komfortowych warunkach przygotowywać posiłki. Dobrze uwzględnić tę kwestię przy podejmowaniu decyzji w odnośnie kuchni otwartej bądź zamkniętej.

Warto sobie uzmysłowić, że czasami lepszym rozwiązaniem będzie otwarta kuchnia. Docenią to zwłaszcza mamy. W zamkniętej przestrzeni dzieci mogą po prostu przeszkadzać i ponadto naraża się je na przypadkowe poparzenie. Natomiast przy otwartej przestrzeni maluchy mogą swobodnie bawić się w salonie albo oglądać jakąś bajkę, a mama i tak będzie je mieć cały czas na oku. Jeżeli odpowiednio ustawi się meble, to można nawet jednocześnie gotować i oglądać jakiś program w telewizji, o ile ktoś lubi łączyć te dwie rzeczy. Nie będzie też problemu ze słuchaniem muzyki włączonej w salonie albo swobodnymi pogaduszkami z innymi domownikami bądź gośćmi.

Przy kuchni otwartej należy jednak pamiętać, że opary kuchenne mogą osiadać na meblach i tworzyć tłuste zabrudzenia, więc konieczna jest instalacja bardzo mocnego okapu oraz szczególne zadbanie o dobrą wentylację.

Urządzamy strefę jadalnianą

W tym przypadku kluczowy jest fakt, czy kuchnia ma charakter otwarty czy też zamknięty. Miejsce spożywania posiłków jest niezwykle istotne i często stanowi łącznik pomiędzy rozbieganymi w ciągu dnia domownikami. Przy kuchni zamkniętej w zasadzie rzadko pojawia się duży stół, chyba że możemy sobie pozwolić na to ze względu na metraż. Jeżeli kuchnia ma co najmniej 20 m2, to można już spokojnie rozważyć jej aranżację jako pokoju rodzinnego, w którym oprócz stołu na całą rodzinę zmieści się także posłanie dla psa lub kota, okazałe rośliny pokojowe czy też sprzęt grający.

Jednak w takiej sytuacji konieczny bywa jeszcze drugi stół w osobnej jadalni, aby przyjmować gości, więc pomysł sprawdza się przy metrażu domu wynoszącym wyraźnie ponad 100 m2.

Zdecydowanie częściej kuchnia zamknięta ma na tyle niewielki metraż, że mieści się jedynie stosunkowo niewielki stołek barowy na 2-3 osoby, natomiast stół reprezentacyjny lokalizuje się w części jadalnej, która może stanowić osobne wnętrze albo zostać wydzielona z salonu.

Przy kuchni otwartej duży stół może być niejako łącznikiem pomiędzy kuchnią a salonem.

To wyjątkowo funkcjonalne rozwiązanie, ponieważ nie tylko sprzyja integracji domowników, ale w mniejszych pomieszczeniach pozwala także na zaoszczędzenie sporej ilości miejsca.

Nie trzeba również pokonywać wielkich odległości, przenoszenie zastawy czy dań na stół nie stanowi problemu.

Bardzo ciekawym rozwiązaniem wydaje się kuchnia półotwarta i skorzystanie jednego z pomysłów na jej częściowe jedynie przesłonięcie.

Czasami wystarczy pozostawienie niewielkiego kawałka ściany, który od strony kuchennej można wykorzystać pod ustawienie kolejnych szafek, a od strony salonu na dowolne elementy dekoracyjne.

W pomieszczeniach nowoczesnych fantastycznie prezentuje się wybudowany barek na granicy obu pomieszczeń, do których dostawia się charakterystyczne wysokie krzesełka.

To idealny koncept dla singli oraz osób, które wpadają do domu, aby się wyspać, a jak przyjmują gości, to jedynie na przekąski i drinki, a nie wystawne kolacje.

Niezwykle interesująco wygląda także wycięcie ściany, coś na kształt otwartego okna z niskim parapetem.

W kuchni da to wrażenie rozleglejszej przestrzeni.

Warto wtedy pomyśleć o wyeksponowaniu jakiegoś ozdobnego detalu np. eleganckiego ekspresu do kawy albo zabytkowego samowaru, aby od strony salonu kuchnia prezentowała się pięknie.

Niektórzy też decydują się na wstawienie przesuwanych drzwi bądź zawieszenie rolety.

To o tyle oryginalny pomysł, że umożliwia stworzenie zarówno otwartej, jak i zamkniętej przestrzeni w zależności od potrzeby.

Warto pamiętać, że jeżeli łączymy kuchnię z jadalnią bądź salonem, to konieczne jest stylistyczne ich zespolenie.

Zupełne różne aranżacje będą stwarzać wrażenie totalnego chaosu i po prostu nie zaprezentują się ładnie.

Chodzi tutaj zarówno o charakter i wygląd mebli, jak i kolorystykę oraz wykorzystane dekoracje. Wszystko musi wtedy tworzyć jedną całość.

W kuchni zamkniętej jest możliwość wykreowania trochę innego klimatu względem salonu, aczkolwiek i tak należy zachować pewną spójność w koncepcji ogółu pomieszczeń.

Zbyt duże kontrasty mogą męczyć.

Podłogi i ściany

Podczas przygotowywania posiłków, gotowania i pieczenia różne rzeczy mogą się wydarzyć, a to coś wykipi lub się wyleje, a niekiedy upadnie też coś ciężkiego na podłogę.

To dlatego tak ważny będzie wybór materiału na pokrycie nawierzchni posadzki o wysokich walorach odpornościowych i wytrzymałościowych, a jednocześnie antypoślizgowych.

Poślizgnąć się można przecież nie tylko na skórce od banana.

Podłoga w kuchni powinna być również łatwa w pielęgnacji i czyszczeniu.

Niektórzy decydują się na położenie tych samych materiałów zarówno w kuchni otwartej, jak i jadalni bądź salonie, jednak zdecydowanie częściej spotyka się aranżacje różnicujące materiały podłogowe.

Przy kuchni otwartej ważne jest, aby linia podziału nie była zbyt mocna, ponieważ efekt nie wzbudzi zachwytu.

Trzeba jednak zachować pewną spójność wzorów oraz kolorów.

Przy jednym materiale linię podziału może tworzyć stół z krzesłami, barek albo coraz modniejsza wyspa kuchenna.

W nowoczesnych, minimalistycznych lub industrialnych stylizacjach świetnie sprawdzi się gres charakteryzujący się świetną odpornością na uszkodzenia mechaniczne czy działanie wilgoci.

W klasycznych albo skandynawskich wnętrzach można wykorzystać drewno, z tym że w przypadku kuchni należy zwrócić uwagę na rodzaj drewna, ponieważ nie każde nadaje się do takiego pomieszczenia.

W kuchni zamkniętej często kładzie elastyczne wykładziny z wyjątkowo mocnego PVC, które łatwo wymienić, kiedy się znudzą.

Oczywiście wyjątkowo popularne są też płytki ceramiczne.

Wtedy w jadalni lub salonie można wykorzystać dowolny materiał.

Ściany w kuchni najlepiej wyłożyć płytkami, szczególnie w strefie gotowania.

Można również zastosować eleganckie okleiny, szkło, płyty MDF bądź powracające do łask tapety wodoodporne o wyjątkowo ciekawych wzorach i kolorystyce.

Ponownie należy zwrócić uwagę na pewną jedność stylistyczną z jadalnią czy też salonem.

Nie oznacza to, że ściany muszą w tym samym kolorze, ale warto zachować spójny charakter połączonych miejsc.

Przy okazji należy pamiętać, iż w kuchni konieczne jest użycie zmywalnych farb do wnętrz.

Oświetlenie kuchni

Dobre oświetlenie w pomieszczeniu kuchennym jest po prostu konieczne.

W tym przypadku mamy duży plus dla kuchni otwartej, którą dodatkowo doświetla się z salonu albo jadalni.

Światło również inaczej się rozprasza.

Na pewno powinno być kilka punktów świetlnych.

Oprócz oświetlenia górnego, bardzo przydają się małe światełka na blatem oraz lampy nad stołem.

Ciekawy efekt dają także przeszklone i podświetlone górne szafki.

Optymalną sytuacją jest kiedy, kuchnia ma dostęp do światła dziennego, aczkolwiek najlepsze są okna od strony wschodniej, kiedy promienie słoneczne nie są za bardzo intensywne i nie grzeją zbyt mocno.

Przy oknach od północy lub w ogóle ich braku konieczne będzie stosowanie sztucznego oświetlenia praktycznie przez cały dzień.

Kuchnia otwarta czy zamknięta – na jaki wariant się zdecydować?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi i tak naprawdę każdy musi wybrać samodzielnie pod kątem swoich potrzeb.

Jedno i drugie rozwiązanie ma swoje plusy i minusy.

Kuchnia zamknięta nie musi bić po oczach nieskazitelnym porządkiem, przy dobrym wyciągu nie będzie czuć smażonej rybki w całym mieszkaniu, ani też słychać brzęczenia okapu.

Taką kuchnię łatwiej też urządzić, jednak pomieszczenie sprawia wrażenie trochę mniejszego niż przy otwartej przestrzeni, a przygotowane jedzenie trzeba nosić do innych pomieszczeń.

Ponadto trudno o integrację z pozostałymi domownikami.

Z kolei otwarta kuchnia wydaje się niesamowicie przestronna, są większe możliwości ciekawych aranżacji, a wszyscy domownicy mogą być razem.

Mamy też mogą obserwować swoje bawiące się pociechy w pomieszczeniu obok.

Kuchnię trzeba jednak zespolić stylistycznie z salonem bądź jadalnią, trudniej też znaleźć odpowiednio dużo miejsca na szafki, a ponadto naraża się domowników na odgłosy dobiegające z kuchni włączonego okapu i pracującej zmywarki, a także niekoniecznie przyjemne zapachy gotującego się jedzenia.

Wybór nie jest z pewnością prosty, ale konieczny.

Trzeba pamiętać, że ewentualne zmiany oznaczają spore wydatki, generalny remont i mnóstwo straconego czasu.