Spiżarnia w domu: pod schodami w kuchni, garażu, czy piwnicy?

Kiedyś domowe spiżarnie uginały się od domowych przetworów i produktów żywnościowych – zapasów mąki i cukru czy też suszonych owoców i ziół.

Później te pomieszczenia zaczęły się kojarzyć z minionymi latami i straciły trochę na ważności, nawet często były pomijane w projektach domów, ale w ostatnim czasie na nowo się pojawia zapotrzebowanie na spiżarnie, co jest znakiem zmian trybu życia.

Po prostu coraz więcej osób docenia walory smakowe i zdrowotne produktów, które przygotowuje się samodzielnie w zaciszu domowym.

Domowe kiszonki, przetwory domowe, suszone grzyby i zioła to jednak nie wszystko, co można przechowywać w spiżarni. Sprawdźmy jakie jeszcze skarby warto trzymać w spiżarni i jak urządzić spiżarnię w domu jednorodzinnym.

Oddzielna spiżarnia w kuchni to porządek w domu jednorodzinnym

Zawsze należy rozważyć posiadanie spiżarni, ponieważ wydzielona przestrzeń w domu na przechowywanie produktów spożywczych zawsze się przyda, nawet jak nie planuje się robienia żadnych przetworów.

Nowoczesna spiżarnia w kuchni okazuje się idealnym miejscem na wszelkiego typu zapasy żywności

Wiele rodzin kupuje większe ilości wody mineralnej, mąki, puszek czy kartonów mleka, aby nie trzeba było myśleć w ciągu tygodnia o chodzeniu do sklepu, chyba że po świeże bułki.

Dzięki domowej spiżarni można tym samym utrzymać porządek w kuchni.

Owszem, w kuchni urządzonej w stylu klasycznym warto wyeksponować kilka ozdobnych puszek czy słoików, ale z naciskiem na słowo kilka.

W pomieszczeniu kuchennym musi panować ład, więc porozstawiane na podłodze zapasy wody nie będą się sprawiać dobrego wrażenia wizualnego.

Z kolei w kuchniach nowoczesnych w ogóle nie powinno się nic stawiać na blacie roboczym, bądź w innym miejscu.

Ukrycie wszystkich kartonów, puszek czy butelek w domowej spiżarni sprawi, że oddzielne pomieszczenie kuchenne jedynie na tym zyska.

Co więcej, można tam również schować rzadziej używany sprzęt AGD.

Przecież nie codziennie korzysta się frytkownicy, sokowirówki, maszynki do mielenia mięsa czy też maszyny do wypieku chleba.

Jeżeli mamy spiżarnię w kuchni, to nie ma także przeszkód, aby znalazł się w niej mały kącik na blender czy mikser.

Niektórzy nawet decydują się na tyle obszerne pomieszczenie, aby można było zmieścić zamrażarkę na zapasy mrożonek.

Przy kilkuosobowej rodzinie takie rozwiązanie na pewno ma sens.

Natomiast amatorzy wina, jeśli nie posiadają piwniczki na wino mogą tam zlokalizować specjalne półki, lub stojak na wino. Alternatywny pomysł to ukryta spiżarnia.

Spiżarnia to realne oszczędności finansowe

W spiżarni można zastosować jedynie półki, a to jest zdecydowanie tańsze rozwiązanie w porównaniu z wiszącymi szafkami kuchennymi.

W każdym razie uniknie się wtedy konieczności inwestowania w tego typu szafki, chyba że komuś na tym zależy np. ze względów aranżacyjnych.

Warto dodać, że istnieje również trochę droższa opcja urządzenia spiżarni z wykorzystaniem specjalistycznych koszy wysuwanych typu cargo, ale wtedy te oszczędności są raczej niezauważalne.

Projekt spiżarni w domu

Spiżarnia w domu wymaga ściśle określonych warunków.

Przetwory czy inne potrzebne produkty żywnościowe, które można w niej umieścić, nie lubią nasłonecznienia, wilgoci czy wysokich temperatur.

Konieczne jest też zadbanie o dobrą wentylację i odpowiednie usytuowanie spiżarni, najlepiej w północnej części domu.

Funkcjonalność spiżarni i zapewnienie specyficznego mikroklimatu ma szczególne znaczenie, gdy marzy się o nowoczesnych spiżarniach w oddzielnym pomieszczeniu z prawdziwego zdarzenia – wtedy spokojnie można przetrzymywać w nich warzywa, owoce, a nawet zawiesić pęta kiełbas domowej roboty.

Trochę mniejsze są wymogi jeśli chcemy urządzić małą spiżarnię pełniącą raczej funkcję magazynku na przechowywanie suchych produktów spożywczych, wody czy karmy dla psa.

Jaka temperatura powinna panować z domowej spiżarce?

Optymalna do przechowywania produktów spożywczych temperatura w spiżarni powinna być utrzymana na poziomie 10-15 stopni C oraz wilgotności na poziomie 55-65%. Nie jest to najłatwiejsze zadanie i może przysporzyć trochę problemów, ale warto schłodzić spiżarnię.

Szczególnie będzie to trudne, kiedy chcemy urządzić spiżarnię nie na etapie tworzenia projektu domu, ale już po wybudowaniu budynku.

Dlatego zaleca się pomyśleć o spiżarni wcześniej i wybrać konkretny projekt domu, aby łatwiej osiągnąć optymalne parametry.

Spiżarnię najlepiej zaprojektować w części północnej budynku, przy jego zewnętrznej ścianie, która naturalnie jest najchłodniejszym miejscem.

Ściany powinny być dobrze ocieplone.

W spiżarni nie należy też planować żadnego ogrzewania.

Co więcej, także w bezpośredniej bliskości tego pomieszczenia lepiej unikać źródeł ciepła.

Oczywiście w ofercie rynkowej są dostępne specjalne systemy urządzeń, dzięki którym jest gwarancja stałej temperatury, jednak to rozwiązanie raczej nie nadaje się na skalę domu jednorodzinnego zarówno ze względów metrażowych, jak i finansowych.

Niewskazany jest również łatwy dostęp światła dziennego, ponieważ to sprzyja nieustannym wahaniom temperatury.

Promienie słoneczne mogłyby nawet przyspieszać procesy gnilne w przypadku warzyw i owoców.

Łatwiej funkcjonalnie urządzić spiżarnię bez okna. Okno zupełnie niepotrzebnie zajmuje miejsce na półki, więc tak naprawdę z dwóch powodów okazuje się zbędnym elementem.

Każda spiżarnia powinna mieć odpowiednią wentylację

Pomieszczenie spiżarniane musi być dobrze przewietrzone.

W innym przypadku powstanie zaduch.

Intensywność wentylacji powinna się utrzymywać na poziomie 15 m3/h.

To nie tylko kwestia nieprzyjemnego zapachu, ale przede wszystkim pogorszenie warunków przechowywania żywności, która szybko zacznie się psuć.

Ponadto niska temperatura powoduje skraplanie się pary wodnej.

Wilgoć musi zostać odprowadzona na zewnątrz, jeżeli w spiżarni nie ma powstać hodowla chorobotwórczych grzybów i pleśni.

Dlatego tak ważne jest zapewnienie stałego przepływu powietrza przez spiżarnię.

Z problemem odpowiedniej wentylacji można sobie poradzić w rozmaity sposób. Najbardziej optymalnym rozwiązaniem okazuje się osobny kanał wentylacyjny.

W przypadku budynku parterowego i niewysokiego komina można dodatkowo zainstalować wentylator elektryczny na wlocie kanału.

Jeżeli pomieszczenie ma jednak okno, to powinno być wyposażone w nawiewniki bądź trzeba zdecydować się na stolarkę okienną z opcją rozszczelnienia.

Dobrze też wtedy zrobić podcięcie w drzwiach.

Przy braku okna, co jednak jest zalecanym rozwiązaniem, należy wykonać dwa otwory w centralnej części ściany zewnętrznej. Otwory okrągłe o średnicy 200 mm albo kwadratowe o wymiarach 140 x 140 mm z siatkami zabezpieczającymi lokalizuje się w dwóch miejscach.

Jeden najlepiej umieścić około 30 cm nad podłogą, a drugi około 30 cm pod sufitem.

Koniecznie trzeba zwrócić uwagę na to, aby przez przypadek nie zasłonić tych otworów, co utrudniłoby swobodny przepływ powietrza przez spiżarnię.

Na wyjątkowe problemy związane z zapewnieniem odpowiedniej wentylacji można natrafić przy urządzaniu spiżarni w już istniejącym domu, jeżeli projekt domu nie uwzględniał tego niewielkiego pomieszczenia.

Czasami zdarza się, że jedyną opcją pozostaje zlokalizowanie spiżarni przy kuchni i przewietrzanie jej właśnie przez wnętrze kuchenne.

W tym celu należy wykonać otwór pod sufitem w ścianie łączącej spiżarnię z kuchnią, natomiast zarówno przesuwne drzwi jak i uchylne powinny mieć kratkę wentylacyjną.

Ponadto w samej kuchni niezbędny jest wydajny i skuteczny system wentylacyjny.

Trzeba jednak mieć świadomość pewnych ograniczeń związanych z tym faktem.

Przede wszystkim ciężko utrzymać stałą i niską temperaturę w spiżarni, ponieważ w obu pomieszczeniach będzie ona na podobnym poziomie.

Bardzo niekorzystne okazuje się również wydzielenie spiżarni ścianą zbudowaną z płyt gipsowo-kartonowych, które nie wykazują dobrych parametrów termoizolacyjnych.

Jakie wymiary powinna mieć funkcjonalne spiżarnia w domu?

Każde pomieszczenie, także spiżarnia na artykuły spożywcze, warzywa i owoce musi być w pełni funkcjonalne.

Dlatego minimalne wymiary spiżarni powinny wynosić 2,5 m2, a jej kształt powinien być dość regularny, co umożliwi bezproblemowe przymocowanie półek.

Z kolei same półki najlepiej, kiedy mają szerokość wynoszącą co najmniej 40 cm, a wtedy wygodnie poustawia się na nich wszelkiego typu produkty spożywcze.

Warto również wygospodarować dodatkowe 60 cm przy ścianie, jeżeli spiżarnię chcemy wyposażyć w zamrażarka czy umieścić w niej sprzęty porządkowe. Jednocześnie należy zadbać o zachowanie właściwej odległości pomiędzy półkami.

Absolutne minimum to 90 cm, natomiast optymalna odległość wynosi 120 cm.

Na spiżarnię niezbyt nadaje się pomieszczenie ze skosami, które nie tylko utrudni aranżację, ale przede wszystkim swobodne poruszanie się wewnątrz spiżarni.

Warto także dobrze zaplanować w miarę szerokie przejście, aby nie strącać przypadkowo czegoś z regałów podczas obracania się bądź wnoszenia różnego rodzaju produktów spożywczych i przedmiotów o większych gabarytach.

Spiżarnia w niewielkich pomieszczeniach

Przy dobrym projekcie jest szansa na urządzenie funkcjonalnej spiżarni nawet w małym pomieszczeniu.

Jeśli wielkość spiżarni nie jest duża, ważne jest utrzymanie porządku i maksymalne wykorzystanie przestrzeni, więc zdarzają się ciekawe rozwiązania, jak ukryta spiżarnia we wnęce przesłoniętej drzwiami przesuwnymi bądź drzwiami harmonijkowymi.

Oczywiście w tym przypadku mamy do czynienia raczej ze schowkiem niż klasyczną spiżarnią, ale jest to dobra opcja, kiedy nie ma żadnych szans na wygospodarowanie osobnego pomieszczenia.

Innym pomysłem będzie szafa wyposażona w system szuflad i koszy na regulowanych prowadnicach albo zastosowanie tak zwanego wyciągu, czyli wysokiego regału z półkami i poprowadzonego na prowadnicy.

Lokalizacja spiżarni w domu

Projektowanie spiżarni należy zacząć od określenia jej lokalizacji. Najlepszym miejscem na lokalizację spiżarni będzie północna ściana zewnętrzna budynku, ale są też inne możliwości. Wiele zależy od tego, z jakim rodzajem domu mamy do czynienia.

Spiżarnia w piwnicy

W zasadzie tego typu spiżarnia jest tak naprawdę najbardziej klasyczna, jednak obecnie to dość rzadko stosowane rozwiązanie.

Wynika to z faktu, że znacznie częściej buduje się domy bez podpiwniczenia.

Jeżeli już ktoś zdecyduje się na dom z piwnicą, to powinien w projekcie domu uwzględnić spiżarnię zlokalizowaną właśnie w pomieszczeniu piwnicznym.

Wtedy można zapewnić optymalne warunki, a więc masywne mury z cegły lub kamienia, które to materiały charakteryzują się świetnymi parametrami termoizolacyjnymi.

Dzięki temu nie ma szans na przedostanie się do spiżarni nadmiaru ciepła.

Mankamentem spiżarni w piwnicy jest jedynie konieczność schodzenia i wchodzenia po schodach z produktami.

Jeżeli podczas przyrządzania posiłku o czymś się zapomni, to bieganie do spiżarni w piwnicy na pewno będzie dość uciążliwe.

Spiżarnia w kuchni

Mała spiżarnia w kuchni to z pewnością najbardziej komfortowa opcja ze względu na wygodę dla osoby przygotowującej posiłki.

W kuchni nie ma bałaganu, wszystko jest pod ręką, a przygotowane potrawy nie muszą stać na widoku i jest większe prawdopodobieństwo, że się szybko nie popsują.

W małych aneksach kuchennych lepiej przeznaczyć dodatkowe miejsce na powiększenie blatu roboczego, ale w większych pomieszczeniach i to zlokalizowanych w części północnej bądź północno-wschodniej można się pokusić o spiżarnię bezpośrednio przy kuchni.

Spiżarnia przy garażu

Spiżarnia w garażu to świetny pomysł, ale raczej na podręczny magazynek do przechowywania zapasów żywnościowych.

Nie trzeba specjalnie dźwigać ciężkich toreb z bagażnika samochodu, jeżeli spiżarnia zostanie zlokalizowana przy garażu.

Niektórzy też decydują się na projekt spiżarni umiejscowionej pomiędzy garażem a kuchnią bądź połączonej z wiatrołapem.

Urządzając spiżarnię przy garażu trzeba liczyć się z możliwością nanoszenia brudu i piasku z zewnątrz do przestrzeni kuchennej.

Higiena w domowej spiżarni

Spiżarnia w domu jest takim miejscem, w którym naprawdę łatwo o zabrudzenia.

Coś się może przecież rozsypać albo wylać.

Jednocześnie ważne dla zachowania produktów żywnościowych w dobrym stanie jest, aby utrzymać odpowiedni poziom czystości.

To ma znaczenie w kontekście wyboru określonych materiałów do wykonania i wyposażenia tego pomieszczenia.

Najprostsze w czyszczeniu, a zarazem dość tanie w zakupie, będą płytki ceramiczne.

Wystarczy letnia woda z delikatnym detergentem oraz szczotka i problem utrzymania higieny zostanie rozwiązany.

Płytki można położyć zarówno na podłodze, jak i ścianach.

Jeszcze bardziej oszczędną finansowo opcją okazuje się wyłożenie podłogi wykładziną z gumolitu.

Droższym, ale równie dobrym pomysłem będzie zastosowanie płytek kamiennych.

One jednocześnie mają działanie ochładzające. Ściany można także pomalować farbą lateksową, którą łatwo się myje.

Nie ma oczywiście przeszkód, aby wykorzystać też drewno, które dodatkowo nada spiżarni niezwykle eleganckiego i estetycznego charakteru.

Trzeba jedynie pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu i impregnacji elementów drewnianych.

Podłogę drewnianą powinno się pokryć warstwą lakieru, bejcy bądź farby i to najlepiej o bardzo dobrych parametrach przeciwgrzybicznych, a wtedy posłuży długo w dobrym stanie, gdyż nie będzie absorbować wilgoci i butwieć.

Jeżeli domowa spiżarnia ma okno, to należy zastosować siatkę przeciwko owadom i gryzoniom.

W takim pomieszczeniu lepiej nie korzystać z agresywnych środków chemicznych przeciwko owadom i gryzoniom.

Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem okazują się naturalne metody.

Nie wolno też zapominać o systematycznym sprawdzaniu zgromadzonych zapasów.

Najlepiej co dwa-trzy tygodnie zajrzeć do produktów sypkich i innych artykułów spożywczych, ale również zerknąć na stan domowych przetworów oraz puszek.

Jeżeli coś się popsuje, to należy od razu taką rzecz wyrzucić.

Regały i szafki do przechowywania żywności i przechowywania sprzętów kuchennych

Istotne jest nie tylko to, jakim materiałem wyłoży się podłogę i ściany spiżarni, ale także odpowiednie wyposażenie spiżarni, czyli jakie będzie wyposażenie spiżarni, półki i regały.

W tym przypadku należy również wybrać materiały łatwe do czyszczenia i odporne na zniszczenia mechaniczne oraz atak grzybów i pleśni.

Wyposażenie spiżarni nie może wchłaniać wilgoci, więc kompletnie nie sprawdzą się płyty MDF, ale już wodoodporna sklejka czy dobrze zaimpregnowane drewno owszem.

Jednak najmniej kłopotu sprawią półki wykonane z wytrzymałego i trwałego tworzywa sztucznego, a zwłaszcza z metalu pokrytego farbą antykorozyjną.

Ten ostatni materiał ma jeszcze jedną zaletę – często wykazuje lepsze parametry obciążeniowe.

Przy wyborze należy zwrócić szczególną uwagę także na stabilność regałów i półek.

Kluczowe jest dobra aranżacja spiżarni, aby nie tylko wygodnie się w niej poruszać, ale także jej nie zagracić.

Najwygodniejsze w użytkowaniu regały na artykuły spożywcze powinny mieć wysokość 20-30 cm.

Na pewno przyda się kilka półek o większej głębokości, na których można będzie swobodnie ustawić rzadziej używane garnki.

Najlepiej urządzić spiżarnię zgodnie z trzema parametrami, a więc:

• temperaturą,
• ciężarem,
• przeznaczeniem żywności.

Na dole jest miejsce na rzeczy najcięższe i takie, które wymagają otoczenia dość chłodnego, czyli garnki kamionkowe z kiszonkami, a także zgrzewki wody, soków czy zapas mleka w kartonikach.

To również dobre miejsce na postawienie różnego rodzaju sprzęt małego AGD, jak:

• mikser,
• toster,
• blender,
• frytkownicę.

Wyżej można położyć:

• butelki,
• lżejsze słoiki,
• konserwy,
• sypkie produkty spożywcze.

Owoce i warzywa najlepiej umieścić na wysokości pasa, aby można było wygodnie po nie sięgać.

Natomiast najwyżej warto zastosować relingi bądź zamontować haczyki na warkocze czosnku czy suszone zioła.

Bardzo ważne jest także wykorzystanie odpowiednich pojemników do przechowywania produktów.

Zdecydowanie należy unikać pojemników papierowych, które łatwo chłoną wilgoć, a jednocześnie słabo chronią przed insektami.

Dlatego mąkę czy cukier powinno się przełożyć np. do pojemników szklanych.

Są one niezwykle wygodne w użytkowaniu, łatwo zobaczyć, co jest w środku i w jakim stanie.

Jednocześnie szkło nie wchodzi w żadne reakcje chemiczne z produktami żywnościowymi.

Hermetyczne zamknięcie pozwala natomiast zabezpieczyć jedzenie zarówno przed wilgocią, jak i wysychaniem.

Niektórzy decydują się na pojemniki metalowe i one też dobrze się sprawdzają, ale z jednym wyjątkiem:

trzeba pamiętać, że metal pod wpływem działania kwaśnych produktów zaczyna wydzielać szkodliwe substancje.

W przypadku pojemników z tworzywa sztucznego warto zaś wybierać wyłącznie te, które mają symbol kieliszka i widelca na opakowaniu, odpowiedni atest Państwowego Zakładu Higieny oraz są wolne od BPA.

Przy przechowywaniu warzyw i owoców sprawdzą się także kosze wiklinowe.

Niektóre produkty sypkie będą na pewno umieszczone dość wysoko na półkach, więc bardzo przydaje się niewielka drabinka.

W ofercie rynkowej można znaleźć nawet propozycje regałów wzbogacone przesuwaną drabinką w zestawie.

W wygodnym szukaniu wśród zapasów żywności pomogą na pewno reflektorki zlokalizowane bezpośrednio przy półkach, więc oprócz oświetlenia górnego dobrze też o takim punktowym oświetleniu pomyśleć.

Komfort szukania będzie również większy, kiedy wszystkie pojemniki zostaną dokładnie opisane.

W spiżarni dobrze jest uporządkować wszystkie produkty sypkie według określonego klucza, czyli w jednym miejscu np. przetwory warzywne, w drugim owocowe, a przyprawy również razem.

W ten sposób uniknie się nerwowego szukania określonej rzeczy, kiedy zajdzie potrzeba.