Domy z bali: projekt, cena, zalety i wady drewnianych domów z bala

Od stuleci domy z bala drewnianego cieszą się niesłabnącą popularnością. Także w dzisiejszych czasach coraz częściej do wznoszenia domów jednorodzinnych wykorzystuje się tę unikalną technologię.

Modnym stało się nawet wznoszenie budynków użyteczności publicznej z bali drewnianych:

• lokali gastronomii,
• hoteli,
• moteli,
• schronisk młodzieżowych,
• małych budynków biurowych, czy usługowych.

Domy z bali drewnianych

Dom zbudowany z bali okrągłych wykorzystuje charakterystyczne, a zarazem nadzwyczajne właściwości drewna, czyli znakomitą zdolność do absorpcji ciepła i uwalniania go z powrotem do atmosfery. Dzięki temu można w sposób naturalny i proekologiczny regulować temperaturę we wnętrzach budynku, w zależności od pory dnia i roku. W okresie grzewczym, bale drewniane kumulują ciepłe powietrze przez dzień, zaś nocą powoli oddają to ciepło do wnętrza domu, co pozwala na wygenerowanie sporych oszczędności na ogrzewanie domu. Latem natomiast, drewniane bale absorbują chłodne powietrze nocą, po to by w dzień, nawet w największe upały chłodzić wnętrza. We wnętrzu domu z bala panuje zdrowy i unikatowy klimat.

Prawidłowo wykonany drewniany domek z bala pozwala na zwiększenie szczelności poszczególnych elementów, oraz zwiększenie odporności na przenikanie wilgoci, co z kolei ma wpływ na energooszczędność domu. Mający wyjątkowy urok gotowy dom budowany według projektu w technologii bala drewnianego, może być nawet trzykrotnie bardziej szczelny w porównaniu do tradycyjnej techniki murowanej. Dodatkowo domy z bali posiadają zwiększoną odporność przeciwpożarową. Całoroczne domy drewniane są też wznoszone w krótkim czasie.

Ważnym czynnikiem, aby dom z bala spełniał swoje funkcje jest wybór odpowiedniego drewna, o właściwej wilgotności <19%. Kluczowa jest też sama budowa domu – precyzja i wysoka jakość wznoszenia domów z bali z zachowaniem najnowszych i najlepszych technik budowania są kluczowe. Do budowy domu, wykorzystuje się bale o średnicy minimalnej 20cm – im bal ma większy przekrój, to dom z bali będzie posiadał lepsze parametry energooszczędne. Optymalnym rozwiązaniem jest budowa domu z zastosowaniem bala o średnicy około 30cm. Niestety sporym utrudnieniem może być zakup drewna na całoroczne domy drewniane, które będzie spełniało odpowiednie warunki. Dlatego też często na domy z bali stosuje się drewno sprowadzane z:

• Ukrainy,
• Syberii,
• północnego Uralu,
• Rosji,
• Słowacji,
• Skandynawii.

W Polsce można znaleźć wiele wyspecjalizowanych firm zajmujących się budową domów z bali.

Rodzaje bali drewnianych do budowy domu

Bal okrągły na domy z bali

Bal okrągły naturalnej wilgotności powyżej 19%, lub sezonowany o wilgotności poniżej 19% dostępny jest w średnicy:

• 22cm,
• 24cm,
• 26cm,
• 28cm,
• 30cm i więcej.

Bal klejony na domy z bali

Bale klejone na domy z bali dostępne są w przekroju:

• 180mm x 260mm,
• 205mm x 260mm,
• 240mm x 260mm,
• 260mm x 260mm.

Bal ciosany na domy z bali

Bal ciosany naturalnej wilgotności dostępny jest w średnicy od 22cm do 50cm i więcej.

Drewno do budowy domu z bala drewnianego

Bale na domy z bali pozyskuje się z sosny, ze świerku, z jodły, lub modrzewia, a dom z bali powinien być po zakończeniu budowy pozostawiony do wyschnięcia na 3-12 miesięcy. Jeśli do budowy domu zastosujemy drewno sezonowane, o wilgotności poniżej 19%, wówczas dom z bali po wybudowaniu gotowy jest do zamieszkania. Ważnym elementem podczas budowy domu z bala jest wykonanie w kilku etapach dokładnego uszczelnienia bali. Bale dla szczelnego ułożenia muszą być frezowane. Dodatkowo pomiędzy nimi układa się taśmę, lub specjalnie przygotowany sznur jutowy, lub sznur lniany. Podczas “pracy drewna” i w późniejszym czasie kiedy dom z bali jest już ogrzewany, uzupełnia się kilka razy izolację pomiędzy balami.

Drewno schnąc przez kilka lat, może wydzielać smołę, lub żywicę, dlatego też dom z bali wymaga stałych i dokładnych prac konserwacyjnych polegających na malowaniu i dodatkowej impregnacji drewna, tak by nie traciło ono swoich właściwości, oraz koloru. Aby zmniejszyć szczeliny pomiędzy elementami, stosuje się akrylowe środki uszczelniające, które pozwalają na swobodną pracę drewna i już po 3-4 latach użytkowania takiego domu szczelność wyrównuje się do “0”. Dla wzmocnienia ścian z bala, oraz aby bale nie “wychodziły”, przy budowie łączy się je za pomocą dodatkowych kołków drewnianych. Przy zastosowaniu bala klejonego możemy uzyskać bale o maksymalnym przekroju 260mm na 260mm.

Elementy takie uzyskuje się po specjalnie przeprowadzonym procesie technologiczno – produkcyjnym, w którym deski sosnowe, pozyskiwane z terenów Finlandii odpowiednio zaimpregnowane i przygotowane poddaje się sklejeniu. Już po 24 godzinach bale klejone uzyskują właściwą wytrzymałość, jak również całkowitą twardość i odporność na wilgoć. Dzięki proekologicznej produkcji bala klejonego, bale te nie zawierają szkodliwych czynników chemicznych i równocześnie są trwalsze i bardziej wytrzymałe od bala okrągłego. Ściany domu nie wymagają dodatkowego uszczelniania, gdyż frezy i grzebienie dokładnie łączą bale pomiędzy sobą.

Bal klejony, strugany i profilowany, lub układany na pióro i wpust pod względem termoizolacji i przepuszczalności posiada mniejszą skurczliwość i nie pęka, oraz cechuje się wysokim poziomem wykończenia. Przy zastosowaniu bala ciosanego, który przygotowywany jest podobnie jak bal okrągły, ale struga się go i frezuje ręcznie, wykorzystuje się unikalny wygląd litych bali, a budynek architekturą nawiązuje do tradycyjnych domów z bali litych. Jest to technologia wykorzystywana od wieków, gdzie siekiery i strugi zastąpiono piłami spalinowymi i elekrostrugami. W tej technologii możemy uzyskać bale o średnicy od 20 cm do 50 cm, w zależności od potrzeb. Proces przygotowywania bali ciosanych trwa dłużej niż w przypadku bali okrągłych, przygotowywanych maszynowo, ale krócej niż w przypadku bala klejonego.

Jak zbudowany jest dom z bali drewnianych?

Drewniane domy z bala ustawia się na uprzednio przygotowanym fundamencie, lub podpiwniczeniu. Na płycie betonowej rozkłada się odpowiednio wypoziomowane, a także zaimpregnowane ciśnieniowo podwaliny, które układa się na papie na lepiku, oraz montuje się je za pomocą kotew stalowych do podłoża. Następnie układa się frezowane bale. Frezy wykonuje się na głębokość od 1,5cm do 3cm i zależy to od średnicy bala, a na szerokość, na połowę średnicy bala. Strop układa się na wcześniej osadzonych belkach drewnianych z oczepem na ścianach, a następnie na ścianach powyżej montuje się więźbę dachową z docelowym pokryciem dachowym.

Wszelkie elementy podpierające jak kolumny, filary, słupy, słupki, podpory, powiązane z główną konstrukcją domu powinny mieć odpowiednie narzędzia, pozwalające na obniżanie tych elementów pionowych wraz z domem, gdyż drewno w pionie jest mniej podatne na kurczenie się, niż to ułożone w poziomie. Trzeba liczyć się z tym, iż wymarzony dom z bala będzie pracował i kurczył się przez następne kilka lat, wiec należy przy jego wznoszeniu zastosować odpowiednie elementy regulujące pracę drewna. Przy montażu okien i drzwi trzeba przewidzieć możliwość ślizgania się elementów.

W miejscu montażu okna, lub drzwi w sztorcu litych bali robi się otwór, w który montuje się ślizg i mocuje się do okna, lub drzwi, nie mocując bezpośrednio do bala, zaś od góry dla otworu okiennego, lub drzwiowego należy pozostawić przestrzeń, którą wykończa się opaską z narożnikiem.

Bale wykorzystywane do budowy domu musza być wykonane ze zdrowego drewna i mieć usuniętą korę. Układa się je na wręby, które powinny być samoodpływowe, czyli o takim kształcie, który nie pozwoli na wniknięcie wody w bal, oraz na odprowadzenie tej wody z powierzchni bala.

Konstrukcja domu z bala drewnianego

Konstrukcja domu sumikowo – łątkowa

Domy z bali o konstrukcji sumikowo – łątkowej (inaczej typ polski), są oparte na słupach nośnych, czyli łątkach, które stawiamy w odległości około 2 m od siebie, zamontowanych na poziomej belce podwalinowej, ułożonej na przygotowanym wcześniej fundamencie. Wypełnieniem są krótkie poziome belki, zwane sumikami. W przypadku tej konstrukcji drewno nie musi być tak wysokiej jakości ja w systemie wieńcowym, ale powinno być dobrze wysuszone i zaimpregnowane.

System wieńcowy

System wieńcowy to system belek łączonych na długości, czyli belki są układane poziomo jedna na drugiej i krzyżowane na rogach budynku w zamki ciesielskie. W przypadku tej technologii bardzo ważna jest jakość i dobór materiału, gdyż belki drewniane powinny być długie i proste, dzięki czemu uzyskamy stabilną i mocną konstrukcję domu. Domy z bali w systemie wieńcowym budowane są w naszym kraju najczęściej na Podhalu. Domy z bala wznosi się bez gwoździ i śrub, a poszczególne bale łączy się za pomocą drewnianych dybli lub metalowymi szpilkami. Narożniki domów z bali pełnią istotną rolę konstrukcyjną, a od ich prawidłowego wykonania zależy izolacyjność cieplna ścian w drewnianym domu. Bale mogą być w nich łączone na różne zamki ciesielskie, od których zależy ostateczny efekt wizualny domu z bali.

Czy warto zdecydować się na domy z bali?

Domy z bala mają nieodparty urok. Jeśli komuś nie pasuje klasyczny wygląd domu z bali, może zdecydować się na nowoczesny dom z bali. Nowoczesne domy z bali mają też więcej zalet niż wad, dlatego warto rozważyć postawienie domu z bali, zwłaszcza na działce rekreacyjnej jako letniskowy domek z bali.