Farby kredowe mają coraz więcej zwolenników. Farba kredowa przeznaczone są do malowania różnego rodzaju powierzchni i świetnie pokryją podłoże z drewna, płyt wiórowych, okleiny, metalu, gliny, a nawet tkanin. Zdecydowanie najczęściej stosuje się farby kredowe do odnawiania i stylizacji mebli. Dużą popularnością cieszą się takie style wnętrzarskie, jak vintage, prowansalski, rustykalny czy shabby chic, które zakładają wykorzystanie mebli ręcznie malowanych, cieniowanych bądź przetartych. Takie ciekawe efekty można właśnie osiągnąć poprzez stosowanie farb kredowych. Warto się nimi zainteresować i samodzielnie przemalować swoje stare meble według własnej fantazji. Jakie są rodzaje tych farb na bazie wody i jak je stosować?
Farba kredowa do mebli – malowanie i stylizacja
Najpiękniejsze meble mogą się trochę znudzić po jakimś czasie. Bywa też, że ich codzienna eksploatacja powoduje mniejsze lub większe zniszczenia powłoki kryjącej. Zarysowania czy inne ubytki nie wyglądają dobrze. Można oczywiście zdecydować się na całkowitą wymianę mebli, jednak znacznie bardziej ekonomicznym rozwiązaniem będzie ich pomalowanie. Co więcej, w ten prosty sposób można osiągnąć spektakularne efekty i całkowicie zmienić styl i charakter danego mebla. W ofercie rynkowej jest dość duży wybór preparatów do malowania mebli i jeszcze przed przystąpieniem do pracy należy sobie odpowiedzieć na kilka pytań. Przede wszystkim ważne jest, czy mebel do odnowienia ma wyglądać identycznie, jak prezentował się pierwotnie i do jakiego pomieszczenia będzie przeznaczony.
Warto pamiętać, że surowe drewno lakierowane lub malowane farbą kryjącą w celu zabezpieczenia powierzchni będzie wykazywać większą odporność na zabrudzenia, uszkodzenia mechaniczne czy zalanie wodą w stosunku do drewna pokrytego olejem czy woskiem ochronnym. Powierzchnie olejowane zaś zawsze łatwo wchłaniają brud, szczególnie w początkowej fazie eksploatacji. Czyste i jednorodne powierzchnie można swobodnie pokryć powłokami transparentnymi, a więc:
- lakierem,
- bejcą,
- lazurą,
- olejem,
- lakierobejcą.
Trochę inaczej wygląda to w przypadku pozostałości starych wybarwień – w takiej sytuacji lepiej sprawdzą się do renowacji mebli farby takie, które umożliwiają stworzenie powłoki prezentującej się jak postarzana z przetarciami. W tym drugim przypadku doskonale sprawdzą się farby kredowe.
Charakterystyka farb kredowych
Farby kredowe zawierają różne spoiwo, więc będą się nieco różnić pomiędzy sobą właściwościami. Jednak zawsze dają podobny efekt, który wynika z wysokiej zawartości kredy. Malowane elementy dekoracyjne będą miały powłokę o bardzo wyraźnie matowym wykończeniu. Na pewno w ten sposób nie uzyska się powłoki gładkiej i połyskliwej, a sprawiającą wrażenie lekko szorstkiej. Natomiast niebywała jest paleta barw, jakie można uzyskać poprzez zastosowanie farb kredowych, aczkolwiek najbardziej charakterystyczne są odcienie pastelowe, często dość rozmyte, a nawet rozbielone, oraz farba kredowa biała do malowania mebli.
Farby kredowe są wręcz stworzone do tworzenia mebli i dodatków dekoracyjnych w stylu vintage, shabby chic, rustykalnym czy prowansalskim, ponieważ podczas malowania można za ich pomocą stworzyć meble z widocznymi pociągnięciami pędzla, cieniowaniami, przecierkami oraz wzajemnym przenikaniem się i mieszaniem kolorów. To jakże kojarzy się z takimi stylizacjami. Co więcej, można jeszcze wzbogacić strukturę powierzchni o efekt spękania, dzięki dodatkom do farb.
Farby kredowe na pewno nie umożliwią uzyskania powierzchni jednorodnej i gładkiej czy też efektu widocznych słojów drewna przez warstwę koloru. Powierzchnia pomalowana farbą kredową będzie grubsza i może się kojarzyć z dawnymi farbami wapiennymi. Farby kredowe wykazują doskonałą przyczepność i to również do wyjątkowo gładkich i śliskich podłoży. Spokojnie można je stosować na nieprzeszlifowane powierzchnie bez podkładu zwiększającego przyczepność. Dotyczy to nie tylko powierzchni drewnianych, ale także z:
Malowanie farbami tego typu nie sprawia żadnych problemów – nie są konieczne umiejętności malarskie czy specjalistyczna wiedza. Warto również podkreślić, że praca jest dość szybka, ponieważ można pominąć zdzieranie czy usuwanie w inny sposób warstw wierzchnich starej powłoki. Wszystko dzięki fantastycznym właściwościom kryjącym farby i jej dobremu trzymaniu się na różnych podłożach. Trzeba jedynie zwrócić uwagę na dość kruchą i podatną na obtarcia powłokę, jaką się uzyskuje dzięki farbie kredowej. To dlatego malowaną powierzchnię zaleca się dodatkowo zabezpieczać warstwą lakieru, wosku bądź werniksu.
Farba kredowa rodzaje i właściwości
Farby kredowe nie są nowym wynalazkiem, ponieważ można je znaleźć już na rzeźbach z XIV-XVI wieku czy też freskach Michała Anioła. Składają się przede wszystkim z wody i kredy w różnych proporcjach (kredy może być nawet ponad 35%), a ich rodzaje wynikają z zastosowanego spoiwa. Może nim być:
To dodatek spoiwa decyduje o właściwościach oraz trwałości farby kredowej. Trochę inaczej też się nimi maluje i wykazują różną przyczepność do podłoża. Dlatego tak ważne jest, aby dokładnie wiedzieć, jaki efekt pragnie się uzyskać oraz na jakiej powierzchni będzie się malować. Trzeba jednak mieć świadomość, że koszt farby kredowej bywa dość wysoki. Wszystkie dostępne w ofercie rynkowej farby kredowe są:
- paroprzepuszczalne,
- wodorozcieńczalne,
- nie mają zapachu,
- zawierają pigmenty naturalne.
Niektóre można stosować jedynie do malowania mebli i dodatków dekoracyjnych w pokojach i na korytarzu, z kolei inne nadają się też do malowania mebli kuchennych i łazienkowych. Cześć stosuje się wyłącznie na powierzchnie drewniane, ale dostępne są także farby, którymi łatwo pomalować metal, tworzywo sztuczne, glinę czy tkaniny.
Podział ze względu na spoiwo
| Farba kredowa mineralna | Bazę stanowią krzemiany, czyli sole kwasu krzemowego. Farby tego typu pozwalają na uzyskanie bardzo trwałej, odpornej na uszkodzenia, a przy tym dość szorstkiej powłoki. Farby kredowe mineralne charakteryzują się również dobrą paroprzepuszczalnością – meble nimi pomalowane będą oddychać, co ma swoje przełożenie nie tylko na atrakcyjny wygląd, ale i na trwałość. Wysoka jakość idzie w parze z wysoką ceną. Cena za litr farby kredowej mineralnej wynosi 100 – 170 zł w zależności od producenta. |
| Farba kredowa klejowa | Spoiwem jest klej kostny lub skórny, jednak przy zakupie należy zwrócić szczególną uwagę na procentowy udział kredy w składzie. Zdarza się, że najtańsze farby tego typu mają jej zdecydowanie za mało albo stosuje się jedynie dodatki kredowe zamiast czystej kredy – w takiej sytuacji powłoki pomalowane mogą okazać się niezbyt trwałe. Największą zaletą farb na bazie kleju jest ich ekologiczny charakter. |
| Farba kredowa kazeinowa | Zwana jest również farbą mleczną i powstaje na bazie kazeiny, a więc białka wyodrębnionego z mleka. Farba tego typu daje grubą fakturę i jest wprost idealna do tworzenia przecierek, które pozwalają osiągnąć wygląd postarzanych mebli. To najlepszy wybór dla stylizacji rustykalnych. |
| Farba kredowa olejowa | Powstaje z połączenia wody, kredy o oleju lnianego, z tym że kreda stanowi tutaj jedynie wypełniacz. Farba ma tym samym charakter bardziej emulsyjny. Nadaje się nawet na zewnątrz ze względu na dobrą odporność na działanie czynników pogodowych, aczkolwiek trzeba mieć na uwadze, że silna i długa ekspozycja na słońce może skutkować żółknięciem farby. Farba olejowa dłużej też schnie w stosunku do innych typów farb – nawet jedną dobę. Doskonale jednak pokrywa malowaną powierzchnię i tworzy odporną, mocną powłokę. |
| Farba kredowa żywicowa | Powstaje na bazie żywic akrylowych bądź winylowych (żywicy naturalnej albo syntetycznej). Wyróżnia się wyjątkowo dobrą przyczepnością oraz mocnym kolorem. Bardzo szybko schnie, jest dostępna w największej liczbie odcieni, a ponadto jej syntetyczna odmiana należy do najtańszych farb – cena litrowego opakowania tej farby kredowej to około kilkadziesiąt złotych (50 – 60 zł). Farba żywicowa daje ładną, gładką powierzchnię o wysokich walorach ochronnych. Nadaje się szczególnie do stylizowania mebli kuchennych. |
| Farba kredowa magnetyczna | W zasadzie ma charakter farby podkładowej i często się ją stosuje pod farbę akrylową. Jej cechą charakterystyczną są cząsteczki żelaza, które umożliwiają przyczepianie do drewna przedmiotów metalowych. |
Podział farb kredowych ze względu na przeznaczenie
Wiele osób może mieć wątpliwości, jaką farbę kredową wybrać i dlatego producenci starają się podawać na opakowaniu nie tylko informacje o składzie, ale również przeznaczenie konkretnej farby. W ten sposób od razu wiadomo, gdzie i do czego najlepiej farbę używać. Do wyboru zaś będą:
| Farba kredowa do kuchni | Farby kredowe do kuchni wyróżniają się wysoką odpornością na zabrudzenia i zmiany temperatur. Niegroźna dla nich jest para wydobywająca się z garnków. |
| Farba kredowy do łazienki | Cechą charakterystyczną tego typu farb do łazienki jest dobra odporność na wilgoć w powietrzu oraz delikatne zachlapania. |
| Farba kredowa do zastosowania zewnętrznego | To w głównym stopniu farby kredowe olejowe wykazujące dość dobrą odporność na wpływ promieniowania słonecznego oraz bezpośrednie działanie wody. |
| Farba kredowa na stare meble | Ten typ doskonale pokrywa wszelkie powierzchnie, a ponadto cechuje go wysoka wytrzymałość i trwałość. |
| Farba kredowa do mebli drewnianych | Nie tylko dobrze kryją, ale wykazują również świetne właściwości pielęgnujące drewno i przedłużające jego żywotność. |
Jeszcze kilka lat temu stosunkowo niewielu producentów oferowało farby kredowe, ale od obecnie jest ich coraz więcej. Zdarza się, że ceny produktów wydają się wyjątkowo atrakcyjne, ale trzeba mieć świadomość, że najczęściej wiąże się to z niską jakością produktu np. małą ilością zawartości kredy bądź brakiem stosownych atestów. Czołowi producenci gwarantują odpowiednią jakość i wydajność farby, która będzie ładnie pokrywać powierzchnię i szybko schnąć (z wyjątkiem farby kredowej olejowej).
Malowanie farbami kredowymi
Malowanie z zastosowaniem tych farb nie jest zbyt skomplikowane i dość szybkie, o ile pamięta się o pewnych zasadach. Także i tu warto sprawdzić krycie za pomocą pędzla na niewielkiej powierzchni.
Przygotowanie podłoża
Farby kredowe można stosować do malowania różnego rodzaju podłoża, więc nie tylko drewna. Świetnie się sprawdza w przypadku oklein, płyt wiórowych, metalu, gliny, a nawet tkanin. Jednak to właśnie do drewna i forniru drewnianego są najczęściej stosowane. Teoretycznie uważa się, że wystarczy meble dokładnie umyć i odtłuścić, aby zacząć pracę. Praktyka pokazuje coś innego. Warto zwrócić baczną uwagę jak wykończone są meble. W przypadku bejcy istnieje ryzyko, że wejdzie ona w reakcję z farbą kredową, co spowoduje pojawienie się plam. Dlatego zaleca się wcześniejsze zastosowanie lakieru akrylowego lub szelaku. Ma to szczególne znaczenie przy dość ciemnych wybarwieniach bejcy. Można też pomalować fragment od razu i odczekać 24 h – jeżeli w tym czasie wyjdą jakieś plamy, to trzeba użyć podkładu. Podobny problem pojawia się kiedy malujemy drewno garbnikowe ze względu na ryzyko przesiąkania garbników. Inne kłopoty występują, kiedy meble pokrywa farba olejna. Te stare farby nie zawierały żadnych żywić, więc łatwo je zmatowić, natomiast gorzej przy nowoczesnych farbach ftalowych o gładkiej i dość twardej powłoce. Bywa zazwyczaj konieczne położenie 3 warstw farby kredowej, aby dobrze przylegała i pokrywała starą powierzchnię.
Tak samo należy postępować przy podłożach pokrytych politurą bądź lakierem jachtowym. Warto także zwrócić uwagę na ewentualne dziury, ubytki w fornirze czy też ślady po szkodnikach drewna. Lepiej będzie zaszpachlować większe ubytki albo nakleić specjalne łatki z forniru. W innym przypadku pozostałyby widoczne, ponieważ farba kredowa może przykryć jedynie w miarę niewielkie dziurki. W każdym razie bardzo ważne jest, aby dokładnie umyć meble, nawet jak wydają się na pierwszy rzut oka czyste. Wystarczy zwilżona w wodzie z delikatnym detergentem (np. płynem do naczyń) szmatka lub gąbka – nie wolno przemaczać drewna. Konieczne jest też odtłuszczenie za pomocą rozpuszczalnika, denaturatu lub benzyny ekstrakcyjnej. Następnie należy zmatowić powierzchnię, co w dużym stopniu zwiększy jej przyczepność. Najlepiej do tego wykorzystać papier ścierny o gradacji 150 – 180, po czym można przystąpić do malowania, chyba że meble wykończone są bejcą, to wtedy warto zabezpieczyć powierzchnię izolatorem.
Malowanie mebli farbą kredową
Farby kredowe powinno się nanosić pędzlem, jedynie do farb olejowych nadaje się wałek. Jeżeli zależy nam na efekcie struktury, to świetnie się sprawdzi pędzel owalny z włosia naturalnego, natomiast dla uzyskania gładkich powierzchni nadaje się pędzel płaski z włosia syntetycznego. Przed przystąpieniem do pracy należy zastanowić się nad efektem, jaki się chce osiągnąć — czy to ma być gładka i równomierna powłoka, czy też efekt postarzania i przecierek. W celu wykonania przecierek na krawędziach trzeba nałożyć kolor, który powinien prześwitywać spod koloru właściwego, a po wyschnięciu przetrzeć te miejsca świecą. W większości przypadków wystarczą dwie warstwy farby kredowej, ale czasami konieczna będzie trzecia warstwa dla uzyskania satysfakcjonującego efektu. Niekiedy zachodzi konieczność lekkiego rozrzedzenia farby (np. przy surowym drewnie), ale nie można z tym przesadzić – zbyt duże rozrzedzenia wiąże się z potrzebą nanoszenie większej ilości warstw. Ważne, aby malować dość szybko. Jeżeli pojawią się grudki, to po wyschnięciu farby należy przetrzeć powłokę papierem ściernym o gradacji 400. Czas schnięcia pomiędzy poszczególnymi warstwami zależy głównie od spoiwa. W większości przypadków będzie to 30 minut, ale dobrze zaczekać kolejne pół godziny, aby mieć całkowitą pewność, że warstwa jest naprawdę sucha. Przy meblach laminowanych i farbie olejowej konieczny jest odstęp 24 h. Warto pamiętać, że zbyt szybkie nałożenie kolejnej warstwy skutkuje ścieraniem się wcześniej nałożonej albo powstawaniem nieestetycznych smug. Niektórzy decydują się na przeszlifowanie już pierwszej warstwy papierem ściernym o gradacji 200 (o ile zamierzeniem jest uzyskanie gładkiej powierzchni) – można to jednak wykonać dopiero po zawoskowaniu.
Woskowanie i polerowanie
Wosk stanowi element wykończeniowy, a zarazem ochronny. Do wyboru są woski bezbarwne, ciemne i kolorowe. Jeżeli pomalowane podłoże zostanie zawoskowane i wypolerowane, to powierzchnia stanie się łatwiejsza w pielęgnacji, ponieważ nie będzie do niej łatwo przywierać kurz. Jednocześnie będzie miękka w dotyku. Można tego kroku uniknąć, o ile zastosuje się innowacyjne farby kredowe z polimerami. Zastosowanie wosku bezbarwnego delikatnie przyciemni kolor barwy. Wosk ciemny jest idealny do uzyskania efektu postarzania i dobrze go użyć w zakamarkach i kącikach powierzchni. Trzeba jedynie pamiętać, aby wcześniej nałożyć wosk jasny, który utwardzi powierzchnię. Z kolei wosk biały umożliwi lekkie rozbielenie oraz stonowanie podstawowej barwy, natomiast woski kolorowe pozwalają uzyskać wyjątkowo dekoracyjny efekt kontrastowych przecierek.
Malując meble zaleca się nałożenie 3 warstw wosku w odstępach co 2 – 3 godziny. Najlepiej wykorzystać do tego duży, okrągły pędzel. Następnie należy wcierać wosk bawełnianą lub flanelową szmatką zwracając uwagę, aby nie było żadnych zgrubień. Jeżeli zostaną nałożone i wyszlifowane wszystkie warstwy wosku, to na koniec niezbędne jest polerowanie, także miękką szmatką z bawełny lub flaneli. Prace wykończeniowe zajmują trochę czasu, ale są konieczne dla uzyskania idealnego wyglądu mebli czy elementów dekoracyjnych. Dobrze też powtórzyć woskowanie po roku w celu odświeżenia warstwy ochronnej. Stosuje się do tego wosk bezbarwny.
Z czego składa się farba kredowa?
Farby te składają się z wody i kredy oraz spoiwa, np. kazeiny, żywicy.
Jak malować farbą kredową?
Po przygotowaniu podłoża można przystąpić do pracy. Gęstą farbę należy wymieszać, by farba stała się gładka i prosta do nałożenia. Do malowania używa się pędzle syntetyczne lub wałki.
Czym charakteryzują się farby kredowe?
To produkty na bazie wody, które są paroprzepuszczalne, bezwonne, wodorozcieńczalne, dają matowe wykończenie.
Czy planowane są kolejne artykuły, które zagłębią się w tę tematykę?