Pierwsze wrażenie jest niezwykle istotne i dotyczy to także naszego domu. Stąd też zadbanie o elewację powinno być priorytetem w pracach wykończeniowych. Chodzi nie tylko o dobranie odpowiedniego tynku, ale również koloru. Farby elewacyjne, stosowane na zewnątrz domu sprawiają, ze budynek ładnie się prezentuje, a ponadto pełnią funkcje ochronne dla elewacji. Jak widać, warto dobrze przemyśleć wybór takiej farby, a oferta rynkowa przedstawia się naprawdę bogato.
Wybór farby elewacyjnej
Kwestie związane z kolorem z pewnością stanowią jeden z głównych czynników selekcji, jednak nie wolno zapomnieć o podstawowych parametrach determinujących trwałość farby oraz jej odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne i promieniowanie uv. Idealne farby stosowane na zewnątrz domu powinny wyróżniać się dobrym kryciem podłoża, wysoką odpornością na mechaniczne uszkodzenia i szorowanie, a także zachowaniem koloru przez wiele lat. Pamiętajmy też, że do malowania fasady należy stosować jedynie produkty ściśle do tego przeznaczone. Użycie farby wewnętrznej jest błędem i to dość kosztownym.
- Zawartość spoiwa w farbie elewacyjnej. To bardzo ważna sprawa, gdyż z ilością spoiwa związana jest bezpośrednio jakość produktu. Oczywiście im więcej spoiwa, tym jakość farby lepsza, co oznacza również wyższą cenę. Najczęściej spotykanymi spoiwami są: żywica syntetyczna, cement, potas, wapno. Najtańsze produkty często mają w składzie rozmaite wypełniacze, dzięki którym wzrasta objętość, natomiast nie ma to przełożenia na trwałość.
- Wydajność i siła krycia farby elewacyjnej. W tym przypadku kluczowe będą kwestie związane z oszczędnością. Wbrew pozorom, niekoniecznie najtańsza farba fasadowa przyniesie nam największe oszczędności, jeżeli zużyjemy go więcej na pomalowanie całej fasady. Informacja o tym, ile można pomalować jednym litrem farby powinna zwrócić naszą uwagę. Dodatkowe korzyści finansowe może tez przynieść malowanie z wykorzystaniem technologii natrysku bezmgłowego, dzięki czemu produkt nakłada się szybko i bez dużych strat.
- Wodoszczelność farb do elewacji. Farby stosowane na zewnątrz domu muszą chronić powierzchnię budynku przed nadmierną absorpcją wilgoci. Wysoka nasiąkliwość skutkuje pojawieniem się pleśni lub glonów, osłabia również odporność fasady na zmiany temperatury, więc mogą pojawiać się pęknięcia i rysy. Warto przy tym zaznaczyć, że farby bez wysokiego parametru mrozoodporności nie zabezpieczają też dobrze przed wilgocią. Wartość współczynnika nasiąkliwości 0,05 kg/m2 uważa się za najbardziej optymalną.
- Paroprzepuszczalność. Jest to parametr określający zdolność do przenikania pary wodnej przez warstwę farby. Wysoka paroprzepuszczalność jest bardzo korzystna dla budynku, ponieważ powoduje usuwanie wilgoci z wnętrza domu.
- Odporność farby na uszkodzenia mechaniczne. Fasada domu zawsze jest szczególnie narażona na różnego rodzaju uszkodzenia. Wystarczy zahaczyć o nią jakimś twardym przedmiotem przy przenoszeniu mebli albo kosiarki do ogrodu. Dobrze wybrać taką farbę elewacyjną, którą będzie można szorować, aby zniwelować wszelkie zabrudzenia.
- Odporność farby na promienie UV. Szybkie blaknięcie koloru na pewno nie jest miłe, w końcu malowania elewacji nie przeprowadza się tak często, jak malowania ścian wewnętrznych. Jeżeli chcemy cieszyć się ładnymi barwami przez wiele lat, to trzeba zwrócić uwagę na to, jaką trwałość koloru gwarantuje producent. Brak właściwości ochronnych przed UV prowadzi również do powstawania nieestetycznych pęknięć.
- Czas schnięcia farby zewnętrznej. Czynnik ważny ze względów praktycznych: jeżeli zależy nam na szybkim zakończeniu prac, powinniśmy wybierać farbę, która umożliwia nałożenie kolejnej warstwy w krótkim czasie. W przeciwnym razie malowanie elewacji domu może się znacznie przedłużyć.
Jak dobrać farbę do podłoża?
Estetyka i trwałość efektów są kluczowe, więc nie można zapominać o tym, iż określony typ podłoża wymaga konkretnej farby elewacyjnej. Stare budynki z reguły miały tynki cementowe bądź cementowo-wapienne. Do nich najlepsze okazują się farby nieorganiczne krzemianowe i wapienne, ale coraz częściej stosuje się też farby organiczne silikonowo-akrylowe, silikonowe i farby akrylowe. Nowe domy mają najczęściej tynki cienkowarstwowe, które jednocześnie stanowią system dociepleń, jak silikonowe, akrylowe lub akrylowo-silikonowe. Przy nich stosuje się wyłącznie farby organiczne, które zawierają związki węgla i wodoru i dobrze trzymać się zasady, aby w pełni dopasować tynki do farby, czyli w przypadku tynku akrylowego malować farbą akrylową. Nie ma wtedy żadnego ryzyka, że farba fasadowa nie sprawdzi się. Oczywiście można zastosować inne rodzaje, jednak taki wybór byłby najbezpieczniejszy.
Pamiętajmy, że na beton na pewno nie nadają się:
- farby elewacyjne winylowe,
- farby elewacyjne wapienne,
- farby elewacyjne cementowe.
Do cegły ceramicznej nie wolno używać farby polikrzemianowej i winylowej. Cegły silikatowe wymagają farby silikatowej, polikrzemianowej. Przy tynkach silikatowych warto pamiętać o konieczności zagruntowania podłoża, kiedy stosujemy farby akrylowe, winylowe, silikonowe i akrylowo-silikonowe.
Rodzaje farb elewacyjnych
Farby stosowane na zewnątrz domu z reguły oferowane są jako gotowe produkty. Można je nanosić pędzlem, wałkiem, a najszybsza i jednocześnie najbardziej ekonomiczna jest metoda natryskowa.
Farby elewacyjne nieorganiczne
Farby elewacyjne nieorganiczne obecnie są zdecydowanie mniej popularne, głównie ze względu na wysoką nasiąkliwość oraz niską odporność na brud. Ponadto paleta barw nie jest zbyt bogata. Można je nakładać na świeże tynki elewacyjne. W przypadku tynków tradycyjnych po upływie mniej więcej tygodnia, a przy tynkach cienkowarstwowych nawet dzień po ich ułożeniu.
| Farby elewacyjne krzemianowe (silikatowe) | Farby krzemianowe (farby elewacyjne silikatowe) dobrze wiążą się z podłożem i przede wszystkim wyróżniają się niezłymi właściwościami kryjącymi. Nawet po nałożeniu jaśniejszej farby na ciemną nie powinny występować przebarwienia. Farby silikatowe dobrze oddają całą fakturę pomalowanej powierzchni. Jakie są inne zalety farb silikatowych? Te materiały budowlane cechuje niezła trwałość; są też odporne na wilgoć, więc raczej nie grozi rozwój mikroorganizmów, glonów i pleśni. W związku z tym, że farby krzemianowe nie elektryzują się, to wyróżnia je dobra odporność na zabrudzenia. Mają bardzo silny odczyn alkaliczny, więc nie można ich stosować na podłożach organicznych, a przy malowaniu ze względu na ich właściwości trzeba koniecznie zabezpieczyć swoje ręce i oczy. Ich gama kolorystyczna pozostaje raczej uboga i należy liczyć się z tym, że już w pierwszym roku elewacja nimi pomalowana może nieco spłowieć. Ich ceny kształtują się w granicach 120-170 zł/10 l. |
| Farby elewacyjne cementowe | Farby cementowe są raczej rzadko stosowane w budownictwie jednorodzinnym, chyba że przez zwolenników budownictwa ekologicznego. Można je barwić pigmentem na delikatne kolory. Cementowe farby fasadowe mają wysoką nasiąkliwość i paroprzepuszczlaność, a poza tym te materiały budowlane są dość podatne na zabrudzenia. |
| Farby elewacyjne wapienne | Farby wapienne stosowane są przede wszystkim do renowacji powierzchni elewacji wapiennych, ale szczególnie obiektów zabytkowych, kiedy trzeba odtworzyć historyczny tynk. Poza tym te farby elewacyjne są raczej rzadko stosowane, gdyż mają dużą chłonność i tym samym są bardzo skłonne do przyjmowania zabrudzeń. Nie ma specjalnie wyboru z palety barw, są to głównie pastelowe kolory. Farby wapienne natomiast wyróżniają się wysoką paroprzepuszczalnością, a także skutecznie ogranicza rozwój mikroorganizmów, pleśni i grzybów. Cena za 10 l to wydatek rzędu 170-250 zł. |
Farby elewacyjne organiczne
Farby zewnętrzne organiczne są obecnie najczęściej wykorzystywane przez inwestorów budujących domy jednorodzinne. Można nimi pokrywać zarówno podłoża organiczne, jak i podłoża mineralne, jednak nie wolno ich nanosić na świeże, jeszcze mokre tynki.
| Farby elewacyjne akrylowe | Farby elewacyjna akrylowe są bodajże najchętniej stosowane w ostatnich latach, ponieważ nadają się do większości powierzchni – szczególnie na podłoża tynkowe, betonowe czy też z płyt włókno-cementowych. Akrylowa farba elewacyjna zewnętrzna odradzana jest zaś w przypadku powierzchni wapiennych oraz z bloczków silikatowych. Ten rodzaj farby elewacyjnej za spoiwo ma polimery akrylowe; farba akrylowa jest nieraz wzbogacana żywicą silikonową. Stąd też duża rozpiętość cenowa: najtańsza, ale przy tym niezbyt wysokiej jakości farba akrylowa kosztuje 60-70 zł/10 l, z kolei najlepsza farba akrylowa do elewacji kosztuje nawet 350 zł/10 l. Na rynku dominują akrylowe farby emulsyjne, w których rozpuszczalnikiem jest woda, ale bywają też dostępne akrylowe farby rozpuszczalnikowe, gdzie wodę zastępuje rozpuszczalnik organiczny. Akrylowe farby elewacyjne mają naprawdę sporo zalet. Przede wszystkim świetnie trzymają się podłoża, o ile ono zostanie wcześniej odpowiednio przygotowane. Te farby elewacyjne charakteryzuje je stosunkowo niską nasiąkliwość i niska paroprzepuszczalność. Tworzą ładnie wyglądające elastyczne powłoki, zwłaszcza o powierzchni matowej. Akrylowe farby elewacyjne są nie tylko łatwe w utrzymaniu, ale także w czyszczeniu. To akurat bardzo istotna cecha, ponieważ podłoża pokryte tym rodzajem farb elewacyjnych elektryzują się, co przyciąga kurz i zabrudzenia. Trzeba wspomnieć o jeszcze jednej wadzie, mianowicie farba akrylowa wykazuje tendencję do porastania glonami. Na pewno warto też pamiętać o zagruntowaniu podłoża betonowego preparatem silikonowym, jeżeli planujemy zastosowanie farb akrylowych. No i podstawa – trzeba wczytywać się w instrukcje producentów, aby zastosować optymalny typ tej farby do konkretnego podłoża. |
| Farby elewacyjne lateksowe | Farby lateksowe są rzadziej stosowane na pomalowanie elewacji. W zasadzie ten rodzaj farby stanowi odmianę farb akrylowych, jednak te farby elewacyjne charakteryzują się większą elastycznością, a tym samym jeszcze lepszą odpornością na wahania temperatur przez długie lata. Ponadto tego rodzaju farby charakteryzują się dobrą przyczepnością do podłoża i są bardziej odporne na zabrudzenia. |
| Farby elewacyjne silikonowe (krzemoorganiczne) | Dobra farba elewacyjna silikonowa to nowoczesny i coraz chętniej stosowany produkt. Spoiwem jest żywica silikonowa. Farby elewacyjne silikonowe są odporne na działanie wody i mają charakter hydrofobowy, więc deszczówka nie jest wchłaniana w głąb warstwy, a spływa po wierzchu. Dzięki temu trwałość powierzchni elewacji jest bardzo wysoka, a ponadto wyraźnie zmniejsza się tendencja do brudzenia elewacji. W zasadzie można powiedzieć, że elewacyjna farba silikonowa ma właściwości samoczyszczące, gdyż spływający deszcz zmywa osiadły na fasadzie wszelki brud i kurz. Farby elewacyjne silikonowe nie są tak odporne na szorowanie, jak farby akrylowe, ale w kontekście aspektu samooczyszczenia nie jest to szczególnie ważna wada. Farby elewacyjne silikonowe stosowane na zewnątrz domu mają świetną przyczepność do podłoża i są elastyczne, choć w mniejszym stopniu w porównaniu z farbami akrylowymi. Elewacyjna farba silikonowa wyróżnia się wyjątkowe odpornością na niekorzystne warunki atmosferyczne, także promieniowanie UV przez długie lata. Odporne na działanie czynników atmosferycznych farby silikonowe pozwalają oddychać murom, ponieważ struktura mikroporowata umożliwia dyfuzję pary wodnej ze ścian. Farby elewacyjne silikonowe zawierają też komponenty, które zapobiegają pojawianiu się porostów na ścianach. Dobra farba silikonowa dostępna jest w szerokiej gamie kolorów i może mieć niezwykle intensywne barwy, w miarę niepodatne na blaknięcie. Elewacyjna farba silikonowa polecana jest do podłoży mineralnych, jak: tynki cementowo-wapienne, tynki cementowe, tynki wapienne, na cegłę, na beton, na płyty włókno-cementowe. Można silikonowe farby elewacyjne nanosić na prawie wszystkie rodzaje farb elewacyjnych z wyjątkiem wapiennych farb elewacyjnych. Niekiedy te farby elewacyjne nie nadają się do pokrycia farb akrylowych, dobrze więc poczytać instrukcję producenta. Elewacyjna farba silikonowa może być szkodliwa, dlatego podczas nakładania należy pamiętać o ochronie nie tylko oczu i rąk, ale także okien oraz elementów metalowych. Elewacyjna farba silikonowa ma po prostu silnie zasadowy odczyn. Odporna na warunki atmosferyczne i promieniowanie uv elewacyjna farba silikonowa jest jednak dość droga. Dobrej jakości farba silikonowa oznacza wydatek rzędu 200-350 zł/10 l. |
| Farby elewacyjne silikonowo-akrylowe | Farba elewacyjna silikonowo-akrylowa jest stosunkowo rzadko stosowana, jednak ze względu na niezwykłą odporność na szorowanie, fantastycznie sprawdza się przy malowaniu elewacji szczególnie narażonych na zabrudzenia, np. na mocno zanieczyszczonych terenach. |
| Farby elewacyjne winylowe | Farba fasadowa winylowa była kiedyś niezwykle popularna, obecnie farba fasadowa raczej rzadko wybierane ze względu na dużo niższą ich odporność i trwałość. Elewacje nimi pomalowane mogą pokrywać się glonami, pleśnią i grzybami. Łatwo też o rozmaite uszkodzenia oraz zabrudzenia. Cechuje je też niezbyt duża przyczepność do podłoża, więc po jakimś czasie farba fasadowa zaczyna się łuszczyć. |
Malowanie elewacji krok po kroku
1. Przygotowanie podłoża
Pierwszym krokiem będzie odpowiednie przygotowanie podłoża. Każde wymaga innych zabiegów, natomiast efekt końcowy powinien być jeden. Powierzchnia musi być mocna, zwarta i najlepiej, kiedy jest zagruntowana. Łatwo ustalić, czy elewacja nadaje się do malowania, gdyż wystarczy nakleić mały kawałek taśmy klejącej przezroczystej, a następnie ją oderwać. Jeżeli razem z nią oderwały się jakieś cząstki podłoża, to znak, że podłoże wymaga jeszcze prac przygotowawczych.
a) Usunięcie starych farb elewacyjnych
Podłoże powinno być równe, więc w przypadku występowania rożnego rodzaju pęknięć lub odpadania tynku, to trzeba te miejsca naprawić. Jeżeli budynek został wcześniej pomalowany, stara farba nie może pylić ani się odspajać, gdyż nowa warstwa zaczęłaby automatycznie odpadać, a drobinki pyłu uniemożliwiałyby równomierne i gładkie rozłożenie nowej warstwy farby. Niekiedy należy całkowicie usunąć starą powłokę i najprościej to uczynić metodą piaskowania polegającą na natrysku elewacji piaskiem pod wysokim ciśnieniem. Dobrze to zadanie powierzyć profesjonalnej firmie, aby przy okazji nie uszkodzić innych elementów domu. Betonowe elewacje czasami miewają tłuste plamy po preparatach antyadhezyjnych, które powinno się usunąć, najlepiej benzyną ekstrakcyjną. Warto przy tym pamiętać, że beton bardzo długo schnie, więc plamy muszą zostać zlikwidowane odpowiednio wcześnie, nawet kilka miesięcy przed planowanym malowaniem.
b) Zagruntowanie podłoża
Jeżeli podłoże jest gotowe, to trzeba je zagruntować specjalnym preparatem ściśle dopasowanym do konkretnego rodzaju farby. Warto zaznaczyć, że farby elewacyjne stosowane na zewnątrz domu mają na opakowaniach stosowne informacje na ten temat, więc nie powinno być problemów z wybraniem preparatu gruntującego. To o tyle ważne, że gruntowanie znacznie zwiększa przyczepność podłoża, a jednocześnie zmniejsza jego nasiąkliwość. Dobroczynne skutki odczujemy na pewno przy malowaniu, kiedy po prostu łatwiej rozprowadzać farbę elewacyjną, a poza tym znacznie mniej jej potrzeba do ładnego pokrycia elewacji. Ponadto, preparat gruntujący potęguje wytrzymałość i trwałość pomalowanej fasady.
2. Sprawdzenie prognozy pogody
Wbrew pozorom, bardzo ważne kiedy stosujemy farby elewacyjne. Nie tylko chodzi o brak opadów, ale także odpowiednią temperaturę, ściśle dostosowaną do zaleceń producenta.
3. Zabezpieczenie wszystkich elementów fasady, które nie będą malowane oraz terenu wokół budynku.
Warto pamiętać, że niektóre farby elewacyjne stosowane na zewnątrz mogłyby zachodzić w reakcję z metalowymi lub plastikowymi przedmiotami, więc dobre zabezpieczenie okien i drzwi zewnętrznych jest nieodzowne. Z kolei uprzątnięcie terenu wokół domu zagwarantuje nasze bezpieczeństwo przy pracy.
4. Wybór narzędzia do malowania
Decyzja zależy od konsystencji farby oraz faktury ściany. Ściany z wyraźną fakturą wymagają szerokiego pędzla o długim włosiu, wałka z długim włosiem lub agregatu malarskiego. Gładkie ściany powinno malować się wałkiem lub pędzlem z krótszym włosiem. Trzeba zaznaczyć, iż przy nanoszeniu farby pędzlem zużywa się więcej farby. Największe oszczędności mamy nanosząc farby elewacyjne przy zastosowaniu pistoletu natryskowego. Jednak należy zawsze sprawdzić, jaką lepkość może mieć farba fasadowa, aby zastosować ją w formie natrysku. W razie zbyt dużej lepkości, farby elewacyjne należy rozcieńczyć.
5. Zachowanie odpowiednich odstępów czasowych pomiędzy nakładaniem jednej i drugiej warstwy
W tym przypadku nie ma jednej reguły, więc niezbędne będzie sprawdzenie, jaki odstęp czasowy przewiduje producent konkretnej farby. Zbyt szybkie nanoszenie kolejnej powłoki może skutkować powstaniem nieładnych zacieków. Z reguły będzie to kilka godzin, gdyż nie jest potrzebna pełna wytrzymałość, a jedynie przeschnięcie farby. Warto też pamiętać, że malowanie jednej ściany trzeba zrobić bez przerw, aby nie doprowadzić do wystąpienia różnych odcieni na elewacji.
6. Przechowywanie farby
Farby fasadowe stosowane na zewnątrz domu nie należy przechowywać ani w zbyt wysokiej, ani w zbyt niskiej temperaturze. Optymalne warunki, w jakich powinny być przechowywane farby elewacyjne to 5-25 stopni. W innym przypadku narażamy farby elewacyjne na zmianę właściwości fizycznych i w konsekwencji ich bezużyteczność. Opakowanie zawsze powinno być też zamknięte szczelnie, aby nie dopuścić do wyschnięcia zawartości. Jak malować elewację można też zobaczyć na poniższym wideo
Długi artykuł, ale moim zdaniem warto przez niego przebrnąć. Moim zdaniem warto kupować farbę wraz z samym systemem. Farby ładnie kryją, są wydajne, tworzą elegancką, odporną na niekorzystne warunki powłokę.
Ja przebrnąłem. Dokładnie, zgadzam się. Warto patrzeć na elewację kompleksowo i podjąć co do różnych produktów, które będą potrzebne decyzję raz. Ja wybrałem i każda możliwa warstwa jest wykonana właśnie od tego.
A jaką farbą pomalować dom pokryty tynkiem silikatowo-silikonowym?
Brawo za ten artykuł, więcej takich proszę.