Oświetlenie w domu: jakie pasuje do salonu, kuchni, łazienki i pokoju?

Przy urządzaniu domu czasami zapomina się, jak ważny jest wybór odpowiedniego oświetlenia domu.

Prawidłowo dobrane lampy i żyrandole nie tylko pozytywnie wpływają na samopoczucie domowników, ale także poprawiają komfort życia i pracy.

Jednocześnie mają ogromny wpływ na wysokość rachunków za energię elektryczną.

Jak widać podejmowanie decyzji nie może być pochopne.

Istotne jest, w jakim pomieszczeniu zostaje zainstalowane oświetlenie.

Duże znaczenie ma również rozmieszczenie włączników oraz barwa światła.

Sprawdźmy więc, jak w praktyce wygląda kwestia oświetlenia w domu.

Oświetlenie domu jednorodzinnego

Nasz kraj znajduje się w takiej strefie geograficznej, że przez wiele miesięcy w roku co najmniej kilka godzin dziennie spędzamy przy sztucznym oświetleniu.

Właśnie dlatego należy dobrze przemyśleć jego wybór, aby czuć się w pełni komfortowo, efektywnie wypoczywać i wydajnie pracować.

Przede wszystkim trzeba pamiętać, aby światło sztuczne było jak najbardziej zbliżone do światła naturalnego.

Ważna jest jego dawka, a więc poziom natężenia oświetlenia.

Trochę więcej potrzebujemy go do zajęć wymagających skupienia uwagi, natomiast podczas odpoczynku znacznie mniej.

Właśnie dlatego oświetlenie w salonie nie powinno być identyczne, jak np. oświetlenie w kuchni.

O ile do wypoczynku lub oglądania telewizji wystarczy zaledwie kilkanaście luksów, to już do czytania oprawa musi dawać 300 luksów, a do np. do szycia nawet 700 luksów.

Jeżeli pomieszczenie ma 10 m2, to łączna moc żarówek powinna wynosić 260 W przy natężeniu światła około 500 luksów i dużej jasności bądź 100 W przy kameralnym natężeniu światła około 150 luksów.

Każde pomieszczenie wymaga więc innego rodzaju oświetlenia.

Przede wszystkim warto pamiętać, że mamy trzy rodzaje oświetlenia w domu, które wzajemnie się uzupełniają.

Podstawowe jest ogólne oświetlenie domu, ale równie istotne oświetlenie miejscowe i dekoracyjne.

Oznacza to zarazem, że niezbyt dobrym pomysłem będzie poprzestanie na jednej lampie sufitowej i należy zastanowić się nad innymi punktami świetlnymi, które nadadzą wnętrzu niepowtarzalny charakter.

Jednocześnie sprawią, że łatwo dopasować poziom natężenia i rodzaj lampy do każdej czynności wykonywanej w zaciszu domowym.

• Światło ogólne stanowi tło dla miejscowego i powinno idealnie oświetlić całość danego pomieszczenia.
  Stąd też lokalizuje się je w centralnym miejscu.
  W przypadku wyjątkowo dużych pokojów należy zawiesić dwa żyrandole symetrycznie względem siebie oraz bocznych ścian.
• Światło miejscowe (punktowe) pozwala doświetlić te strefy, w których wykonuje się czynności wymagające doświetlenia np. gotowanie, toaleta, czytanie.
  Lampy dobiera się pod kątem możliwości ich punktowego skierowania na konkretny obszar.
• Światło dekoracyjne ma na celu uwypuklenie największych walorów pokoju oraz stworzenia w nim odpowiedniego klimatu.
  W ten sposób można łatwo wyeksponować różnego typu detale jak obraz.

Źródła światła oświetlenia wewnętrznego

Stosuje się obecnie trzy rodzaje źródeł światła, które różnią się między sobą barwą, długością świecenia, wydajnością światła oraz oczywiście ceną.

Żarówki

Do wyboru są żarówki tradycyjne lub żarówki halogenowe.

Teoretycznie te pierwsze zostały wycofane z oferty handlowej, co jest zgodne z przepisami unijnymi.

Jednak w praktyce nadal jest możliwość zakupu tych produktów, z tym że w wersji żarówek specjalnych o zwiększonej odporności na wstrząsy.

Żarówki tradycyjne charakteryzują się ciepłą, delikatnie żółtą barwą światła, więc nadają wnętrzom przytulności.

Mogą być nie tylko przezroczyste, ale także białe, a nawet barwione na inne kolory.

Żarówki halogenowe dają barwę zimniejszą, która jest dość zbliżona do koloru światła naturalnego.

Wyróżniają się dwa razy dłuższym czasem świecenia w porównaniu z żarówkami tradycyjnymi, a ponadto dają więcej światła przy identycznej mocy.

W ofercie rynkowej znajdują się halogeny mające wiele ciekawych form, czy to w kształcie tradycyjnej bańki, czy niewielkich reflektorów.

Idealnie sprawdzają się w oprawach stosowanych podczas prac budowlanych i innych okazjach wymagających silnego źródła światła.

Świetlówki

Mogą być rurowe i kompaktowe.

Ich użycie może dać różne barwy światła.

Trzeba pamiętać, że potrzebują sporo czasu na osiągnięcie pełnej jasności, więc nie zaleca się ich do pomieszczeń, w których przebywa się względnie krótko i światło włącza się często, jak w łazience – w ten sposób mocno skraca się ich żywotność.

Jednak odpowiednio użytkowane świetlówki pozwalają oszczędzać prąd i mają dłuższą żywotność w porównaniu z żarówkami.

Diody LED

Światło ledowe wyróżnia się energooszczędnością na najwyższym poziomie, ponieważ diody o mocy 10 W dają tyle światła, co żarówki o mocy 60 W, przez co oszczędzają prąd.

W przeciwieństwie do świetlówek osiągają natychmiast pełną jasność.

Są również bardzo żywotne i mogą świecić długie lata.

Dostępne są diody w różnych kształtach dające różne barwy światła zarówno zimne, jak i ciepłe.

Przy zakupie należy jednak sprawdzić jakość diody LED.

Barwy światła

Temperatura barw światła zostaje wyrażona w kelwinach, a im wyższa temperatura, tym bielsze światło.

Światło ciepłe ma temperaturę maksymalną 3000 K i świetnie nadaje się do sypialni czy salonu, ponieważ sprzyja odpoczynkowi i daje wrażenie przytulności.

Z kolei światło neutralne w zakresie temperatur 3000 – 5300 K ma charakter pobudzający.

Idealnie sprawdzi się w biurze czy gabinecie.

Natomiast światło zimne o temperaturze barwowej powyżej 5300 K delikatnie wpada w odcień niebieski i co ciekawe, najbardziej jest zbliżone do barwy naturalnej intensywnego światła słonecznego.

Chętnie stosuje się je w kuchniach, przedpokoju czy łazience.

Warto tak dobrać temperaturę barwową lampy, aby do pracy była znacznie wyższa, co pobudza umysł do działania i ułatwia koncentrację.

Natomiast do relaksu najlepsza jest barwa ciepła.

W przypadku oświetlenia ogólnego należy wybierać oświetlenie domów o niskiej temperaturze barwowej.

Odpowiedni dobór barwy nie tylko podniesie komfort użytkowania pomieszczenia, ale także zapewni mu atrakcyjny wygląd.

Oświetlenie salonu

Salon jest bardzo specyficznym miejscem, więc oświetlenie musi sprzyjać wypoczynkowi, ale jednocześnie budować odpowiedni nastrój i tworzyć niepowtarzalny klimat wnętrza.

Trzeba również uwzględnić bardziej praktyczne wykorzystanie tego pomieszczenia, które często też pełni funkcję jadalni oraz służy do przyjmowania gości.

Salon w wielu przypadkach łączy się z kuchnią.

Oznacza to – nie można ograniczać się do jednego żyrandola zawieszonego pod sufitem.

Więcej punktów świetlnych i dodatkowe lampy po prostu umożliwią rozsądny i funkcjonalny podział na strefy.

Odpowiednio oświetlony salon będzie gwarantował komfort zbliżony do światła dziennego.

Dlatego nie należy zapominać o żadnym rodzaju oświetlenia – w salonie powinno się znaleźć oświetlenie ogólne, miejscowe i dekoracyjne.

Konieczne jest bardzo równomierne oświetlenie całego wnętrza.

Jeżeli chodzi o oświetlenie ogólne, to oczywiście nie trzeba decydować się na staromodny żyrandol – w ofercie znajdują niezwykle ciekawe i nowoczesne plafoniery, lampy wiszące, halogeny punktowe do umieszczenia w suficie czy reflektorki zawieszone na szynach bądź na linkach.

Wybór jest naprawdę spory.

Warto przyjrzeć się wielkości i kształtowi salonu – o ile w niewielkim pomieszczeniu wystarczy jedno zawieszone centralnie źródła światła ogólnego, to w większym już nie.

Na pewno najłatwiej oświetlić salon o regularnych kształtach.

W przypadku różnego rodzaju zakamarków lub połączenia z innym pomieszczeniem należy zapewnić źródło światła w każdej jego części.

Ważne wtedy będzie dobre skomponowanie oprawy oświetleniowe lampy i barwy źródła światła, aby nie stworzyć nieprzyjemnego w odbiorze dysonansu.

Efektownym rozwiązaniem okazuje się skierowanie lampy na sufit, aby pomieszczenie oświetlić odbitym od niego światłem.

W każdym razie ogólne oświetlenie domów powinno stanowić tło dla oświetlenia miejscowego i dekoracyjnego.

Wybierając lampę należy uwzględnić stopień natężenia i barwy światła oraz fakt, że światło może powiększyć i pogłębić zakamarki, zmienić też kolor ścian, tapet, tkanin i mebli.

W salonie zawsze bardziej się sprawdzi światło rozproszone z kilku słabszych punktów świetlnych niż jeden mocny punkt.

Lampy sufitowe należy zwiesić nad częścią wypoczynkową.

Ogólne światło górne umili spotkania towarzyskie czy zabawy w rodzinnym gronie.

Świetnie się sprawdzą systemy szynowe lub linowe, szczególnie w nowocześnie zaaranżowanych salonach.

Na pewno przydatna będzie lampa wisząca nad stołem.

Jeżeli zawiśnie dość nisko, to oświetli jedynie blat oraz najbliższą okolicę, co umożliwi zgrabne wyodrębnienie tej strefy z przestrzeni całego salonu.

Jednocześnie można zapalić jakieś dyskretne lampy o mniejszej mocy, które podkreślą jakieś interesujące detale pomieszczenia np. ścianę pokrytą niebanalną fototapetą lub obraz.

To może być reflektorek, pasek ledowy lub specjalna lampka przeznaczona do oświetlenia obrazu.

Lampa stojąca pozwoli wyodrębnić przyjemny kącik na lekturę i zapewni odpowiednie warunki do czytania, ponieważ łatwo skierować snop światła na konkretne miejsce. Tego typu lampa albo kinkiet zawieszony na ścianie sprawdzi się również przy oglądaniu telewizji. Ciekawie też prezentują się listwy ledowe przymocowane do sufitu, ściany albo ukryte w podłodze.

Ilość punktów świetlnych i rodzaj oświetlenia

O jednym nie wolno zapominać.

Niekorzystny jest zarówno niedobór punktów świetlnych, jak i jego nadmiar.

Dlatego tak ważne, aby dobrze przemyśleć lokalizację wszystkich lamp.

Druga kwestia – żyrandole, lampy czy kinkiety są widoczne, nawet kiedy nie świecą i mają duży wpływ na aranżację wnętrza.

Najmniej ingerują w przestrzeń oprawy umieszczone w suficie bądź w niewielkim stopniu z niego wystające jak plafoniery.

Jeżeli zależy nam szczególnie na osiągnięciu maksymalnej neutralności opraw, to właśnie one sprawdzą się najlepiej.

Żyrandole przyciągają wzrok i w pewnym sensie zapełniają sobą przestrzeń. Kinkiety są zazwyczaj dyskretnie.

W przypadku dużego salonu można je widzieć z boku, ale w niewielkich pomieszczeniach żyrandol widać przede wszystkim z dołu.

Przy wyborze należy również zastanowić, czy postawić na klosz zamknięty czy otwarty oraz na kierunek światła (do góry czy do dołu).

Jeżeli lampa w salonie zostanie zawieszona niżej, to może optycznie obniżać pomieszczenie, więc dobrze się sprawdzi w bardzo wysokich wnętrzach, ale niekoniecznie w niskich.

To również bardzo wyraźny akcent w przestrzeni.

Warto także pamiętać, że wysokie lampy podłogowe zlokalizowane przy niskich fotelach i kanapie wizualnie rozładowują przestrzeń, natomiast niskie lampy umieszczone na stoliku bądź na komodzie będą tworzyć z nimi dość zwartą przestrzeń.

Dopasowanie lamp do konkretnego stylu wnętrza

Oświetlenie może dobierać według zasady zgodności albo kontrastu ze stylem pomieszczenia.

Znaczenie mają nie tylko same oprawy lamp, ale i barwa światła.

Proste formy opraw stanowią najbardziej bezpieczny wybór, ponieważ pasują praktycznie do każdego stylu zarówno klasycznego, jak i nowoczesnego.

Oświetlenie salonu w stylu klasycznym

Oświetlenie domów w stylu tradycyjnym powinno dobrze współgrać z innymi elementami wyposażenia, a więc meblami, tkaninami czy obrazami.

Należy zdecydować się na sprawdzone wzory nawiązujące do stylu secesyjnego, lamp Tiffaniego czy żyrandoli kryształowych weneckich.

Często będzie to jedynie inspiracja dawnymi wzorami, natomiast z zastosowaniem nowoczesnych materiałów i rozwiązań technicznych.

Oświetlenie wnętrza w stylu minimalistycznym

To w zasadzie hit ostatnich lat cechujący się oszczędnością w formie, prostotą i brakiem ozdobników.

Takie też są wzory lamp.

Chętnie stosuje się ciekawe połączenia szkła, metalu i drewna.

Zwraca też uwagę swoisty umiar kolorystyczny opraw, ponieważ dominują złamane biele, czerń i szarości.

Często również wykorzystuje się materiały transparentne.

Oświetlenie domów w stylu vintage

To niezwykle interesujące nawiązanie do wzornictwa lat 60 i 70.

W przestrzeni wyróżniają się:

• plastikowe lub szklane kule,
• srebrne abażury,
• ozdoby cekinowe opraw,
• wzory geometryczne.

Trzeba pamiętać, że taka lampa będzie mocno dominować we wnętrzu.

Oświetlenie salonu w stylu industrialnym

Tutaj przeważają:

• reflektory,
• światłowody,
• rastry.

Oświetlenie salonu w stylu industrialnym może kojarzyć się z halami fabrycznymi czy laboratoriami.

Często pozostaną widoczne kable, druty, a nawet gołe żarówki.

Oczywiście wszystko powinno zostać dobrze zaprojektowane, aby nie sprawiało wrażenia chaosu i bałaganu.

Oświetlenie kuchni

Kuchnia jest specyficznym miejscem, które wymaga zastosowania dobrego i bardzo funkcjonalnego oświetlenia.

Na pewno nie można obejść się bez oświetlenia miejscowego, aby jak najlepiej oświetlić strefy robocze.

Jednocześnie potrzebne jest oświetlenie ogólne.

Przy projektowaniu oświetlenia kuchni należy pamiętać o kilku kwestiach — nie wolno stosować:

• kolorowych opraw, które będą zniekształcać barwy produktów żywnościowych i potraw;
• halogenów zamontowanych w suficie ponad szafami górnymi do oświetlenia blatu, ponieważ spowoduje to rzucanie cienia przez szafki prosto na blat;
• lamp wiszących z kloszem otwartym, ale nieprzepuszczającym światła, gdyż światło będzie miało mocno ograniczony zasięg i nie spełni zadania oświetlenia ogólnego;
• lamp zawieszonych bezpośrednio nad głową osoby stojącej przy blacie – cień przeszkadzałby w pracy.

Oświetlenie ogólne powinno równomiernie oświetlać całe wnętrze.

Przydaje się na pewno podczas sprzątania, ale nie tylko.

Światło nie musi być szczególnie jasne, ważne zaś, aby włącznik znajdował się przy wejściu do pomieszczenia.

Oprawy sufitowe powinny dawać światło rozproszone, ewentualnie odbite.

Najlepiej jak odbija się od sufitu, a następnie pada na wszystkie sprzęty – w ten prosty sposób unika się powstawania cieni.

Warto wykorzystać energooszczędne świetlówki lub diody LED.

Oprawa powinna pasować nie tylko do stylu, ale również do wielkości pomieszczenia.

W kuchniach urządzonych klasycznie dobrze wygląda stylowa lampa, w bardziej nowoczesnych pomieszczeniach dość neutralny plafon.

Coraz częściej stosuje się sufity podwieszane ze wmontowanymi punktami świetlnymi, które nadają projektowi wnętrza przestronności.

Niezwykły efekt można osiągnąć poprzez umieszczenie oświetlenia nad taflą mrożonego szkła zamiast płyty gipsowo-kartonowej.

W kuchniach nowoczesnych świetnie sprawdzą się halogeny zawieszone na szynach lub na linkach zamiast halogenów tradycyjnych.

Trzeba jedynie zastanowić się nad ich ilością.

To również bardzo wygodne rozwiązanie, ponieważ jest możliwość swobodnej regulacji kąta padania światła tak, aby dokładnie go dopasować do konkretnych celów.

Tego typu oprawy można też wzbogacić odpowiednimi filtrami rozpraszającymi światło.

Należy zaś zwrócić uwagę na wskaźnik oddawania barw (CRI).

Im jest on wyższy, tym potrawy będą się lepiej prezentować.

Dobrym wyborem jest światło z CRI wynoszącym 80.

Jeżeli w tym pomieszczeniu znajduje się wyspa, to warto nad nią zawiesić półkę uzupełnioną o punkty świetlne rozmieszczone dookoła niej.

Tego typu rozwiązanie może stanowić zarówno oświetlenie główne, jak i miejscowe.

Trudno byłoby sobie wyobrazić wygodną pracę bez oświetlenia kierunkowego, które powinno być dość jasne, ale nie może oślepiać.

Najczęściej stosuje się tutaj oprawy z regulowanym kątem padania i dające skupione światło bezpośrednie, które montuje się z reguły pod szafkami wiszącymi.

Są to przede wszystkim oprawy halogenowe w postaci listew, trójkątów lub pojedynczych oczek.

Czasami też wykorzystuje się świetlówki liniowe o różnych długościach.

Trzeba pamiętać, że nie tylko blat roboczy wymaga lamp miejscowych, ale także kuchenka i zlewozmywak.

W przypadku kuchenki najczęściej za oświetlenie odpowiada okap ze wbudowaną lampką.

Odpowiednio dobranym oświetleniem na pewno łatwo wyodrębnić różne strefy, a więc roboczą i jadalną i nie ma wtedy konieczności wstawiania ograniczających mocno przestronność ścianek.

Pomieszczenie zyska na też na elegancji.

Oświetlenie łazienki

Wybór odpowiedniego rodzaju i natężenia światła w łazience zależy od wielkości pomieszczenia, w także od tego, czy jest dostęp do światła naturalnego.

Ogromne znaczenie ma z pewnością prawidłowe oświetlenie przy lustrze, aby jak najbardziej ułatwić sobie poranną toaletę, golenie w przypadku panów i robienie makijażu w przypadku pań.

Lampy i kinkiety przy lustrze należy rozłożyć równomiernie, więc oprócz punktów świetlnych po obu jego stronach dobrze też umieścić dodatkowy punkt nad lustrem.

Obecnie w ofercie rynkowej można znaleźć lustra mające wmontowaną taśmę ledową w ramę.

Warto również pamiętać, że nawet kolorystyka płytek łazienkowych ma znaczenie.

Ciemne zazwyczaj wymagają większej ilości punktów świetlnych, jasne działają wspomagająco na jasność łazienki.

Podobnie działają też lustra, które ponadto stwarzają iluzję powiększenia pomieszczenia, co jest niezwykle istotne przy niewielkim metrażu.

W łazience zawsze jest konieczne światło centralne i to, nawet kiedy pomieszczenie ma okno.

Wiele osób decyduje się na plafon zamontowany pośrodku sufitu, ale coraz częściej wybierane są sufity podwieszane z oprawami na żarówki halogenowe.

Taki zabieg pozwala uzyskać jednocześnie ciekawy efekt wizualny, a nie wyłącznie praktyczny.

Odpowiednie oświetlenie całej sylwetki i twarzy jest możliwe dzięki oświetleniu zlokalizowanemu po dwóch stronach lustra (albo jeszcze nad nim) oraz światłu górnemu np. w nowoczesnej formie opraw halogenowych w suficie podwieszanym.

Należy jeszcze oświetlić strefę kąpielową.

W tym przypadku potrzeba specjalnych lamp wodoszczelnych oraz zasilanych prądem o niższym napięciu.

Ciekawie będzie się prezentować wanna ozdobiona paskami ledowymi umieszczonymi wzdłuż jej dolnej krawędzi.

Kolosalne znaczenie ma również barwa światła, które powinna jak najbardziej przypominać tę naturalną.

Oświetlenie sypialni

W nowocześnie zaaranżowanych sypialniach coraz rzadziej stosuje się oświetlenie ogólne sufitowe, co wynika ze specyfiki tego miejsca.

Tak naprawdę światło powinno nastrajać do wypoczynku.

Jednocześnie nie może zbyt gwałtownie wybudzać poprzez oślepienie, kiedy zachodzi konieczność włączenia światła o poranku np. w okresie zimowym.

W każdym razie nowoczesne koncepcje oświetlenia skupiają się na harmonijnym połączeniu lampek nocnych, kinkietów ściennych i lamp podłogowych.

Interesująco będą się również prezentować podświetlane półki, które wytworzą delikatną poświatę niezwykle sprzyjającą relaksowi, a zarazem podkreślą walory estetyczne tego miejsca.

Warto pamiętać zaś o dobrym doświetleniu strefy sypialnej, szczególnie gdy czas przed zaśnięciem przeznacza się na czytanie książek.

Najbardziej sprawdzają się lampy stołowe, ewentualnie kinkiety.

W tym drugim przypadku należy zwrócić uwagę na prawidłowe zamontowanie kinkietów, aby nie zasłaniać sobie światła.

W tym pokoju przydaje się też funkcja regulacji natężenia światła.

Większość współczesnych modeli lamp podłogowych jest wyposażona w ściemniacze.

Przy oświetleniu ściennym i sufitowym takim jak lampy i kinkiety należy zadbać o wymianę łącznika tradycyjnego na ściemniacz.

Oświetlenie pokoju dziecka

W tym przypadku najczęściej stosuje się kombinację światła górnego z lampkami na stół przy biurku (dla dzieci w wieku szkolnym).

Można też spotkać dodatkowe lampy – lekko przytłumiony punkt świetlny dającym delikatne światło, kiedy maluch boi się spać w całkowitych ciemnościach. To mogą być kinkiety lub typowa lampka nocna.

Dobrze, kiedy lampy mają regulowaną wysokość.

Oświetlenie garderoby

W tym pomieszczeniu można zastosować lampy umieszczone w ścianach, gzymsie lub w suficie.

Idealnie nadają się oprawy wyposażone w halogenowe reflektorki z regulowanym kierunkiem świecenia.

Często też wykorzystuje się świetlówki liniowe lub taśmy ledowe wewnątrz szaf, które automatycznie się zapalają po otwarciu drzwi.

Należy jedynie pamiętać, że bezpieczeństwo jest najważniejsze i lampy oraz kinkiety w żadnym stopniu nie mogą stwarzać zagrożenia pożarowego.

Oświetlenie korytarza, przedpokoju i schodów

W takich często niewielkich pomieszczeniach, zupełnie nie sprawdzi się żyrandol. Zdecydowanie korzystniejszą opcją jest plafon oraz kinkiety.

Wyjątkowo dobrego oświetlenia potrzebujemy przed lustrem.

We wnękach idealnie się sprawdzą listwy ledowe, które można nawet zostawiać zapalone przez całą noc – to bardzo praktyczne rozwiązanie przy małych dzieciach, albo gościach niezbyt zorientowanych w topografii domu.

Koniecznie trzeba zaś zamontować łączniki światła na przeciwległych końcach korytarza oraz przy schodach, aby uniknąć chodzenia w ciemnościach.