Piec koza: cena, parametry, montaż pieca [krok po kroku]

Koza to nie tylko mało wyszukana nazwa jeszcze dość często spotykanego zwierzęcia hodowlanego. Dawniej “kozą” określało się również piec wolnostojący, który miał cechy szczelnie zamkniętego paleniska i nie wymagał obudowy tak jak popularne dziś wydajne kominki. Dziś (niestety) kozy stosuje się dość rzadko, choć niewątpliwie mają one swój urok i praktyczne zastosowanie.

Po co zatem wybierać piec kozę, a nie zwykły kominek wolnostojący? Przede wszystkim dlatego, że piec wolnostojący jest już praktycznie gotowy. W przeciwieństwie do klasycznego kominka nie trzeba go obudowywać i co więcej, klasyczny kominek wolnostojący można postawić w dowolnym miejscu. Jedyne, co ogranicza nas przy dobrze miejsca dla pieca wolno stojącego, to oczywiście dostęp do komina. Duże znaczenie ma też masa, która w przypadku pieców typu koza jest o wiele mniejsza.

Rodzaje kóz

Piece wolnostojące mogą mieć różną postać. Zależy ona przede wszystkim od materiału, z którego wykonana jest dana jednostka grzewcza. Istotne jest również to, jaki materiał piec typu koza spala.

Piece żeliwne

Żeliwny piec koza charakteryzuje się bardzo dużą trwałością, która jednak wiąże się ze zwiększoną masą jednostki grzewczej. Ze względu na specyficzną charakterystykę cieplną żeliwa, jego rozgrzewanie trwa znacznie dłużej. I choć oznacza to zwiększone zużycie paliwa, to jednak w dalszej perspektywie żeliwne kominki wolnostojące dłużej oddają ciepło do otoczenia.

Wolnostojące żeliwne piece koza posiadają specyficzny design. Faktura żeliwa, połączona z przepięknie wykonanymi wykończeniami nadaje wnętrzu klasyczny i przytulny wyraz. Z takiej inwestycji ucieszą się zwłaszcza miłośnicy wnętrz angielskich i rustykalnych, dla których zresztą piece te są zwykle projektowane.

Piece kaflowe

Piece kaflowe mają swoje “złote lata” daleko za sobą. Niemniej, wielu właścicieli domków jednorodzinnych i letniskowych wciąż docenia oferowane przez nie możliwości i decyduje się na takie kominki wolnostojące. Większość tych konstrukcji przypomina klasyczne piece ceramiczne. Niemniej, nowoczesne kozy kaflowe nie mają dużo wspólnego z materiałami ceramicznymi. Ich konstrukcje opiera się na zupełnie nowych materiałach, charakteryzujących się doskonałą przewodnością cieplną a co za tym idzie – również efektywnością grzewczą. Taki piec jest oczywiście odporny na działanie wysokich temperatur. Ze względu na swoją bogatą historię “kaflówki” doskonale sprawdzą się jako źródło ciepła w klasycznych salonach, urządzonych w tradycyjny sposób.

Piece stalowe

Alternatywą dla dwóch powyższych rodzajów pieców wolnostojących, są kominki stalowe. Ciężar stalowych, tradycyjnych kominków z oczywistych względów jest nieco niższy niż w przypadku produktów żeliwnych i kaflowych. Ponadto charakteryzują się one stosunkowo dobrą przewodnością cieplną i – niestety – mniejszą trwałością, aniżeli piece koza żeliwne. Jeśli chodzi o design stalowych jednostek grzewczych, koniecznie należy podkreślić ich bardzo dobrą jakość wykonania. Zwykle kominki te są produkowane za pomocą urządzeń CNC (wycinarek, tokarek, frezarek), dzięki czemu precyzja produkcji jest wręcz imponująca.

Duże znaczenie w kontekście możliwości pieców stalowych ma przede wszystkim ich materiał wykonania. Wysokogatunkowa stal jest w dużej mierze odporna na działanie bardzo wysokich temperatur (powstałych przy spalaniu węgla). Niestety, stal nie sprawdza się ona podczas spalania koksu, generującego znacznie wyższą moc. W celu poprawy efektywności spalania, piece te wykłada się również specjalnym materiałem pochłaniającym ciepło. Dzięki temu działają one tak jak piece akumulacyjne, oddając ciepło przez wiele godzin od zagaśnięcia palnika. Ze względu na designerskie tendencje, piece stalowe są z reguły wykonane w klasyczny sposób. Dzięki temu doskonale sprawdzą się jako źródło ciepła we wnętrzach zaaranżowanych w stylu retro.

Piece gazowe

Piece kozy gazowe to doskonała alternatywa dla osób, które lubią minimalizm i nowoczesność. W przeciwieństwie do wcześniejszych rozwiązań, ich konstrukcja jest o wiele bezpieczniejsza a samo spalanie ekologiczne. Zwykle kominek zasila się gazem ziemnym lub gazem doprowadzonym bezpośrednio z butli. Ich najważniejszym komponentem, jest – oprócz komory spalania – specjalny czujnik termopary. To dzięki niemu, w przypadku zagaszenia płomienia, zawór dopływowy jest automatycznie zamykany.

Piece koza przystosowane do spalania gazu, nie wymagają też (z reguły) doprowadzenia instalacji elektrycznej. Przeważnie piecyk posiada specjalny przycisk, którego naciśnięcie powoduje powstanie iskry rozpalającej palnik. Niektórymi z nich można sterować za pomocą bezprzewodowego pilota.

Co wybrać, czyli nie tylko moc…

Kominki typu koza nie powinny być traktowane jako podstawowe źródło ogrzewania domu. Ze względu na swoje parametry oddawania ciepła, piece wolnostojące nie nadają się do ogrzewania większych przestrzeni (np. kilku pokoi jednocześnie), chyba że jest to piec typu koza z płaszczem wodnym, umożliwiający podłączenie go do domowej instalacji centralnego ogrzewania. Niezależnie od konfiguracji i rodzaju pieca, przy obliczaniu jego optymalnej mocy do ogrzania we własnym domu, zawsze warto zwrócić uwagę na prostą zależność pomiędzy powierzchnią a mocą grzewczą. Otóż 1 kW powinien całkowicie wystarczyć do ogrzania pomieszczenia o powierzchni około 10 – 12 metrów kwadratowych. Zależność ta zmienia się nieco w przypadku pieców, które przeznaczone są wyłącznie do dogrzewania pomieszczeń w okresie letnim. W takiej sytuacji, 1 kW powinien wystarczyć na maksimum 15 metrów kwadratowych.

Sama moc to jednak nie wszystko. Bardzo ważna jest sprawność pieca koza, która określa, jak duża część paliwa spalanego w palenisku, zostanie przetworzona na energię cieplną do ogrzania pomieszczenia. Niestety, nie jest to 100 procent. Oprócz samej energii cieplnej spalające się paliwo emituje również energię świetlną a sama konstrukcja pieca również posiada określoną pojemność cieplną, która w początkowej fazie spalania pochłania ciepło i wiąże się z nagrzewaniem obudowy pieca. W przypadku dobrych kóz sprawność pieca powinna oscylować w okolicach 70 %. Przy wyborze odpowiedniego pieca wolnostojącego, warto też zwrócić uwagę na jego czas palenia. Parametr ten określa maksymalny czas pracy pieca przy pełnym palenisku. Eksperci zalecają, by nie był on krótszy, niż 8 godzin. W praktyce, na łączny czas spalania pełnego paleniska wpływ będzie miało zarówno spalane paliwo, jak i nominalna moc jednostki grzewczej. Ważne też czy piec typu koza jest z nadmuchem czy bez.

Czym palić w kozie?

Większość pieców koza jest przeznaczona do spalania paliw stałych, takich jak:

• węgiel/ekogroszek,
• drewno opałowe,
• brykiet.

Bardziej wyszukane (i ekologiczne) rozwiązania, pozwalają na spalanie innych paliw, w tym gazowych.

Kozy grzewcze na drewno

Drewno to jeden z najbardziej nieprzewidywalnych paliw. W piecach wolnostojących do ogrzewania pomieszczenia powinno się wykorzystywać jego liściastą odmianę i najlepiej… suchą. Wilgotność drewna ma ogromne znaczenie w kontekście jego efektywności energetycznej. Chcąc spalić np. świeżo ściętą sosnę warto wiedzieć, że masa jej metra sześciennego może wynosić około 700 kg. Niestety, aż 220 kg tej masy stanowi woda, którą podczas procesu spalania należy nie tyle podgrzać, ale i doprowadzić do całkowitego odparowania. To jednak nie wszystko.

Generowanie tak dużych ilości pary wodnej sprawia, że palenisko zaczyna emitować bardzo duże ilości dymu, co przedkłada się na pogorszenie jego pracy, wydajności energetycznej i powstawania dużych ilości sadzy. Z drugiej strony, dobrze wysuszone drewno jest bardzo wydajne. Popiół, który powstaje w wyniku jego spalania, stanowi zaledwie 0.5 procenta jego masy początkowej. Co więcej, można go z powodzeniem wykorzystać jako np. nawóz. Cena drewna jest bardzo zróżnicowana i zależna od jego wydajności energetycznej. Waha się ona w okolicach od 100 zł, do nawet 180 złotych za metr sześcienny.

Piece kozy na brykiet drzewny

Brykiet jest paliwem stałym o nieco lepszych parametrach, w porównaniu z drewnem Najczęściej powstaje on podczas prasowania trocin, dzięki czemu jego wartość opałowa jest nieco wyższa, niż w przypadku drewna. Dla porównania kilogram brykietu pozwala na wygenerowanie energii o wartości 16.5 MJ, podczas gdy efektywne ogrzewanie pomieszczeń drewnem generuje “zaledwie” 15 MJ. Ilość popiołu powstałego na skutek spalania brykietu również jest śladowa i oscyluje w okolicach 0.6 procenta jego masy wyjściowej. Za tonę brykietu drzewnego zapłacimy około 300 złotych.

Kozy na węgiel kamienny

Węgiel kamienny  to wciąż jeden z najtańszych rodzajów opału, wykorzystywanego do palenia w piecach wolnostojących. Zmieniające się wymogi prawne, uniemożliwiły spalanie gorszych sortymentów węgla, a zwłaszcza mułów, gorszej jakości miałów i flotu. Wykorzystywanie ich w popularnej kozie (nawet, jeśli obrót nimi jest dopuszczony prawnie), narazi właściciela na ryzyko nałożenia wysokich kar, których wartość może sięgać nawet kilku tysięcy złotych. Przy zakupie węgla nie tyle zwracamy uwagę na koszt jednej tony opału, lecz na koszt jednego MJ. Cenę tą obliczamy według wzoru cena za 1t [zł] / wartość opałowa [MJ/kg] = cena ciepła [zł/GJ].

Piece kozy na gaz opałowy

Gaz to jedno z najbardziej ekologicznych paliw. Piec na gaz charakteryzuje się stosunkowo wysoką kalorycznością, sięgającą nawet 31 MJ/kg. Spalanie gazu w domu nie wywołuje powstania jakichkolwiek stałych produktów reakcji, dzięki czemu piece wolnostojące na gaz nie muszą być co jakiś czas oczyszczane (np. z sadzy). Opcjonalnie gazowy piec koza może być zasilony bezpośrednio z butli, aczkolwiek – ze względu na jej niewielką pojemność – powoduje to znaczne skrócenie efektywnego czasu palenia.

Kozy grzewcze a ekologia

Choć funkcjonalne piece wolnostojące na gaz wciąż są najbardziej ekologicznymi jednostkami grzewczymi, nie oznacza to, że węglowe piece kominkowe do domu również nie ulegają modyfikacjom, dzięki którym palenie węglem jest jeszcze bardziej przyjazne dla środowiska. W nowoczesnych urządzeniach grzewczych stosuje się szereg rozwiązań, mających poprawić parametry emitowanych spalin, tak aby zminimalizować emisję szkodliwych związków.

Piec koza cena

Koszt pieca wolnostojącego jest bardzo złożony (oscyluje od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych). Mimo to, jest on znacznie tańszym rozwiązaniem od popularnego kominka. Nawet, jeśli uwzględnimy ponoszone w obydwu przypadkach dodatkowe koszty eksploatacyjne.

Cena pieca

Cena niewielkiego żeliwnego pieca koza waha się w granicach od 800 zł do nawet kilku tysięcy złotych. Duży wpływ na cenę pieca ma tu wzornictwo, design, ale też i moc użytkowa. Większa komora spalania i dodatkowe elementy ceramiczne również wpłyną na wzrost ceny pieca, podobnie zresztą jak złożony system wylotu spalin, bądź też dodatkowe akcesoria. Z kolei cena blaszanych pieców koza, również waha się w okolicach od 800 zł do nawet 5 000 złotych. Więcej zapłacimy za funkcjonalne piece kozy, które posiadają wbudowane ceramiczne elementy dekoracyjne. Najtańszą alternatywą jest stalowa koza. Ma on charakter uniwersalny (można w nim spalać różne paliwa) i charakteryzuje się mniejszą masą. Cena stalowej kozy zaczyna się już od około 400 zł, aczkolwiek rzadko zdarza się, by ich cena przekroczyła 1000 zł. Droższe modele pieców stalowych są zazwyczaj wyposażane w specjalny wkład szamotowy, mający właściwości akumulacyjne. Ile zapłacimy za piec koza gazowy? Tutaj ceny są bardzo zróżnicowane. W przypadku najbardziej zaawansowanych konstrukcji, koszt zakupu pieca koza może przekroczyć nawet 10000 zł. Oprócz zaawansowanych zabezpieczeń kominek posiada również rozbudowane elementy sterownicze, działające również w sposób bezprzewodowy (pilot, czujnik temperatury, programator czasowy itd.). Za proste modele z przyłączem do butli gazowej, zapłacimy już znacznie mniej. Najtańsze kozy gazowe uszczuplą nasz portfel o około 400 zł – 500 zł.

Koszty dodatkowe

Inwestor zdecydowany na zakup kozy, do sumarycznych kosztów inwestycji musi również dołączyć cenę przewodu kominowego, za którego metr trzeba będzie zapłacić około 75 złotych. W przypadku niektórych pieców, konieczne będzie podłączenie ich do sieci elektrycznej, co wiąże się z kosztem zakupu przedłużacza, bądź ewentualną przebudową domowej instalacji elektrycznej. Kosz zamontowania pieca typu koza jest stosunkowo tani i wynosi od 500 zł do 600 zł. Nie jest to dużo, zważywszy, iż montuje go profesjonalista. Oczywiście istnieje możliwość zamontowania pieca własnoręcznie, aczkolwiek wiąże się to z koniecznością znajomości podstawowych zasad budowlanych i przestrzeganiem instrukcji użytkownika. W ten sposób nie tracimy np. gwarancji.

Montaż kozy krok po kroku

1. Montaż kozy rozpoczynamy od wybrania odpowiedniego dla niej miejsca. Najlepiej, jeśli będzie ona umieszczona bezpośrednio przy przewodzie kominowym, do którego wlot powinien znajdować się bezpośrednio nad kozą. W tym miejscu wprowadzamy specjalny trójnik, którego jeden z końców będzie jednocześnie prowadził spaliny z pieca do przewodu kominowego. Pamiętajmy, że miejsce, w którym trójnik ten będzie wychodził poza obręb ściany, należy dokładnie uszczelnić masą żaroodporną, a następnie zatynkować.
2. Kolejnym etapem montażu będzie maskowanie, które wykonamy za pomocą specjalnej, dedykowanej rozety. Nakładamy ją na króciec trójnika a następnie dokładnie przykładamy do ściany. W ten sposób ukryjemy wszelkie niedoskonałości, powstałe pomiędzy rurą a powierzchnią ściany.
3. Gdy wlot do przewodu kominowego jest już odpowiednio zabezpieczony, przystępujemy do usadowienia kozy bezpośrednio na podłodze (oczywiście niepalnej). Bardzo ważne jest, by piec był odpowiednio wypoziomowany. Jeśli podłoże znajdujące się bezpośrednio pod piecem nie ma właściwości przeciwogniowych, to koniecznie trzeba je zabezpieczyć za pomocą np. stalowej blachy. Następnie wlot łączymy z piecem za pomocą stalowej rury.
4. Przewód wylotowy z pieca i króciec trójnika powinny być połączone ze sobą specjalnym, ruchomym kolankiem. Specjalna konstrukcja łączenia pozwoli zachować szczelność nawet wtedy, gdy położenie pieca ulegnie drobnym zmianom. Warto wybierać takie kolanka, które w razie potrzeby będzie można łatwo zdemontować. Opcjonalnie, dobrym pomysłem jest zastosowanie łączenia z przygotowanym otworem rewizyjnym. Dzięki niemu, oczyszczenie przewodu kominowego z sadzy będzie o wiele łatwiejsze.
5. Gdy wszystkie elementy odprowadzające dym z pieca zostaną odpowiednio dopasowane, przystępujemy do próbnego rozpalenia jednostki grzewczej. Najlepiej nie robić tego zbyt gwałtownie. Duża temperatura spalania drewna może uszkodzić połączenia a w ekstremalnych przypadkach doprowadzić do zniszczenia konstrukcji pieca. Szacuje się, że dopiero po trzecim rozpaleniu, nasz nowy kominek koza na drewno będzie mógł pracować ze swoją maksymalną mocą. Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości co do naszych umiejętności w kontekście montażu pieca wolnostojącego, koniecznie zdecydujmy się na pomoc fachowców. Inaczej ryzykujemy uszczerbek na zdrowiu, a nawet własne życie!