Dach płatwiowo kleszczowy: budowa, koszt, zalety i wady

Dachy płatwiowo kleszczowe są w dzisiejszych czasach najbardziej uniwersalnym rodzajem więźby, dlatego też warto dokładnie im się przyjrzeć.

Niniejszy artykuł to doskonała propozycja dla wszystkich tych osób, które chcą dowiedzieć się, czym charakteryzuje się dach płatwiowo kleszczowy i jakie są jego największe atuty.

Dach płatwiowo kleszczowy

W pierwszej kolejności warto wspomnieć o tym, że popularne dachy płatwiowo kleszczowe znajdą szerokie zastosowanie nie tylko w przypadku płaskich dachów, ale również w przypadku stromych modeli o 6 do 70 stopni.

Więźby tego typu wykorzystywane są na szeroką skalę w dachach jedno i dwuspadowych, które w Polsce z roku na rok zdobywają coraz większą popularność.

Jeżeli chodzi o samą konstrukcję to z praktycznego punktu widzenia jest ona bardzo podobna do klasycznego dachu jętkowego z dwiema głównymi ścianami stolcowymi.

Główna różnica polega na tym, że w obu rozwiązaniach korzysta się z zupełnie innego sposobu przekazywania obciążenia na ściany i stropy.

W więźbach płatwiowo kleszczowych za podpieranie krokwi odpowiadają płatwie pośrednie, z kolei w dachach jętkowych za podpieranie krokwi jak łatwo się domyślić odpowiadają jętki.

Warto wspomnieć również i o tym, że w dachach jętkowych praktycznie wszystkie obciążenia przejmowane są automatycznie przez odpowiednie ściany zewnętrzne.

W przypadku dachów płatwiowo kleszczowych zdecydowana większość obciążeń przekazywana jest bezpośrednio na strop albo wewnętrzne ściany nośne.

W typ drugim przypadku bardzo często korzysta się z pomocy ścian stolcowych.

Pamiętać należy również i o tym, że na ściany zewnętrzne przenoszona jest tylko część obciążenia, dlatego też nie trzeba stawiać potężnych żelbetonowych wzmocnień.

Najpopularniejsze rodzaje konstrukcji płatwiowo kleszczowych

W nowoczesnym budownictwie najczęściej można spotkać się z typowymi więźbami płatwiowo kleszczowymi, które zbudowane są z dwóch różnych rodzajów wiązarów dachowych.

Mowa tutaj oczywiście o wiązarach głównych i wiązarach pośrednich.

Jeżeli chodzi o wiązary główne to rozstawia się je najczęściej co 3-5 metrów i składają się one z dwóch solidnych krokwi, pary kleszczy oraz dwóch słupów ścian stolcowych.

Wiązary pośrednie to nic innego jak krokwie oparte na płatwiach albo specjalnych murłatach.

Największą zaletą tego typu konstrukcji jest przede wszystkim to, że przy rozpiętości do 10 metrów nie trzeba stosować żadnych usztywnień w kierunku poprzecznym.

Jeżeli wymagane jest większe rozstawienie ścian, to warto postawić na porządne zastrzały albo specjalne miecze w płaszczyźnie wiązara głównego.

Drugim najpopularniejszym rodzajem konstrukcji są więźby płatwiowo kleszczowe z drewnianą ścianą kolankową, które wykorzystywane są przede wszystkim w budynkach z poddaszem użytkowym.

Przy konstrukcji tego typu wysokość ścianek kolankowych może wynieść od 1,2 do 2 metrów.

Mowa tutaj oczywiście nie tylko o dachach płaskich, ale również i stromych np. dachach dwuspadowych.

Więźby płatwiowo kleszczowe z drewnianą ścianą kolankową są tak naprawdę zwykłymi konstrukcjami ściany stolcowej z płatwią, słupkami, mieczami i podwaliną.

Kleszcze odpowiedzialne są w tym przypadku na połączenie krokwi ze słupem stolcowym (ściany wewnętrznej), dzięki czemu nie ma ryzyka wychylenia ścianki na zewnątrz.

We współczesnym budownictwie można spotkać również płaskie dachy płatwiowo kleszczowe, które wyróżniają się przeważnie jedną płatwą kalenicową opartą bezpośrednio na ścianie stolcowej.

Konstrukcje tego typu bardzo dobrze sprawdzą się przy rozpiętości ścian do 9 metrów oraz przy kącie nachylenia na poziomie 6-18 stopni.

Przy większych rozpiętościach (do 16 metrów) należy do płatwi kalenicowych dodać dwie dodatkowe płatwie pośrednie.

Słupy wiązara głównego łączy się ze sobą za pomocą pary kleszczy.

Jeżeli chodzi o miecze, to odpowiedzialne są one z kolei za usztywnianie wiązara oraz za zmniejszenie rozpiętości samych kleszczy.

Na samym końcu warto wspomnieć o dachach pulpitowych, które w pewnym sensie są jednospadową odmianą dachów o konstrukcji płatwiowo kleszczowych.

W dachach pulpitowych stosuje się zazwyczaj dwie główne ściany stolcowe.

Mowa tutaj o ścianie tylnej i środkowej, do której niekiedy dołącza ścianka kolankowa.

Jeżeli chodzi o tylną ściankę, to wykorzystywana jest ona głównie do usztywniania wiotkiej ściany pulpitowej.

Środkowa ściana przy wielu konstrukcjach jest lekko pochylona, dzięki czemu obciążenie z dachu przekazywane jest jak najdalej od środka stropu.

Czym są kleszcze i krokwie?

Kleszcze są poziomym elementem konstrukcyjnym dachu i obejmują one z obu stron krokwie oraz słupy.

Głównym zadaniem kleszczy jest oczywiście przeniesienie całej siły podłużnej i usztywniającej danej konstrukcji dachowej.

Kleszcze odgrywają bardzo ważną rolę przede wszystkim w konstrukcji dachu płatwiowo kleszczowego. Wynika to oczywiście z tego, że współtworzą one wiązary główne.

Krokiew jest z kolei podstawowym elementem konstrukcji dachu, która przybiera postać ukośnej belki o prostokątnym przekroju.

To właśnie na krokwi leży całe poszycie i to ona przenosi obciążenia własne, śniegu i parcia wiatru.

Krokiew z jednej strony najczęściej oparta jest o zwieńczenie płatew albo ściany. Z drugiej strony oparta jest o kalenicę.

Warto wspomnieć również i o tym, że krokwie są zawsze równoległe do kalenicy i zazwyczaj wspierają się na stabilnych słupach.

Główna krokiew wykorzystywana jest do tworzenia wytrzymałych ramion wiązara, z kolei krokiew czołowa to jedynie pojedyncze elementy, których głównym zadaniem jest wspieranie krótszych połaci w dachach wielospadowych.

Mowa tutaj oczywiście o tzw. krokwi koszowej, która wyróżnia się wklęsłym grzbietem.

Przy niektórych konstrukcja można spotkać się również z krokwiami narożnymi, które z kolei posiadają wypukły grzbiet.

Jakie drewno na dach?

Wybranie odpowiedniej konstrukcji więźby dachowej to dopiero połowa drogi do sukcesu.

Bardzo ważne jest również to, aby wybrać wysokiej jakości drewno, które nawet po wielu latach użytkowania spełniać będzie swoje zadania.

Osoby, które poszukują idealnego kompromisu pomiędzy przystępną ceną i wysoką wytrzymałością, powinny postawić na drewno wykonane z drzew iglastych.

Warto wspomnieć również i o tym, że drewno na dach musi być odpowiednio przygotowane, dlatego też niezbędny jest proces suszenia i impregnacji. Jeżeli chodzi o optymalną wilgotność drewna na więźby dachowe, to nie powinna ona przekraczać 15%.

Jak wspomniano powyżej w pierwszej kolejności warto postawić na drewno iglaste.

W Polsce cenione jest nie tylko drewno z sosny i świerku, ale również drewno z jodły i modrzewia.

Świerk ma zdecydowanie mniej sęków od sosny, ale niestety jest nieco trudniejszy do impregnowania.

Wysokiej jakości sośnica może pochwalić się również lepszymi parametrami jeżeli chodzi o trwałość.

Doskonałą twardością i wytrzymałością może pochwalić się modrzew, ale jest on nieco droższy od sosny.

Pamiętać należy również i o tym, że modrzew wyróżnia się dużą odpornością na grzyby i szkodniki.

Jeżeli chodzi o jodłę, to po wysuszeniu jest ona zdecydowanie lżejsza od sosny i świerku, ale niestety jest dość trudna do zaimpregnowania.

Jeżeli chodzi o drewno konstrukcyjne, to w pierwszej kolejności warto postawić na tarcicę obrzynaną, która suszona jest zawsze na powietrzu.

Tarcica obrzynana może pochwalić się klasą wytrzymałości na poziomie C18-C40.

Jak łatwo się domyślić im wyższa klasa, tym oczywiście większa wytrzymałość na zginanie.

Aby wykonać wysokiej jakości dachy płatwiowo kleszczowe warto postawić na tarcicę o klasie przynajmniej 24.

Najbardziej wymagające osoby, mogą pozwolić sobie na zakup tarcicy struganej i dodatkowo suszonej komorowo.

Dzięki specjalnemu procesowi suszenia w temperaturze ok. 75 stopni wilgotność tarcicy spada poniżej 12%.

Wynik taki jest bardzo trudny do osiągnięcia przy suszeniu naturalnym.

Na czym polega suszenie i impregnacja drewna?

Jak wspomniano wcześniej drewno użyte do budowy dachu musi być odpowiednio przygotowane.

Jeżeli chodzi o konstrukcje zadaszone, to wilgotność drewna nie może wynosić więcej niż 20%.

W przypadku konstrukcji, które stoją bezpośrednio na otwartym powietrzu, wilgotność nie może być większa nić 30%.

Najbardziej rygorystyczne wymagania mają konstrukcje klejone, w których to wilgotność nie może przekraczać 17%.

Aby uzyskać satysfakcjonujące parametry tarcica poddawana jest suszeniu naturalnemu albo suszeniu sztucznemu w specjalnych suszarkach.

Warto wspomnieć również i o tym, że każdy rodzaj drewna wymaga nieco innego czasu suszenia.

W chwili obecnej najszybciej suszy się drewno sosnowe i świerkowe (od 45 do 90 dni), a najdłużej drewno modrzewiowe (od 90 do nawet 190 dni).

Drewno konstrukcyjne poddawane jest również impregnacji, dzięki czemu jest odpowiednio zabezpieczone.

Godna uwagi jest przede wszystkim metoda próżniowo-ciśnieniowa oraz specjalna kąpiel gorąco-zimno. W dużej mierze to właśnie dzięki tym metodom, można zabezpieczyć dachy przed działaniem grzybów i ognia.

Wielu producentów korzysta również z malowania drewna, specjalnych natrysków i moczenia, ale metody te są zdecydowanie mniej skuteczne.

Odpowiednia wentylacja ma znaczenie

Aby dach płatwiowo kleszczowy spełniał swoje zadania musi mieć zapewnioną odpowiednią wentylację połaci.

Pamiętać należy przede wszystkim o tym, że to właśnie dzięki wentylacji, można skutecznie zapobiec gromadzeniu się wilgoci.

Pomiędzy zewnętrzną i wewnętrzną stroną dachu może dojść do naprawdę dużych różnic temperatur, dlatego też warto zadbać o odpowiednie wietrzenie.

Sprawne odprowadzanie wody do atmosfery realizowane jest najczęściej poprzez zastosowanie specjalnych kanałów wentylacyjnych.

Szczególną uwagę należy zwrócić również na warstwę wstępnego krycia, której głównym zadaniem jest zabezpieczenie ocieplenia.

Najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z pomocy specjalnej folii o dość wysokiej paroprzepuszczalności.

Największą zaletą foli jest oczywiście to, że można wykorzystać praktycznie całą wysokość krokwi do wypełnienia termoizolacją.

Obciążenie więźby dachowej

Projektując dach warto wziąć pod uwagę również obciążenie więźby dachowej.

Jak powszechnie wiadomo dachy przenoszą nie tylko obciążenie stałe (np. własny ciężar, ocieplenie, wykończenie wewnętrzne itp.), ale również obciążenie zmienne (wiatr, śnieg itp.).

Ogólna suma obciążenia ma duży wpływ na wielkość przekroju krokwi.

W chwili obecnej odległość pomiędzy poszczególnymi krokwiami wynosi najczęściej od 70 do 100cm.

Jak powszechnie wiadomo im większy rozstaw krokwi, tym oczywiście większa powierzchnia dachu obciąża poszczególną krokiew.

Ile kosztuje dach płatwiowo kleszczowy?

Jak łatwo się domyślić cena więźby płatwiowo kleszczowej w dużej mierze zależy nie tylko od metrażu, ale również od kształtu danego dachu.

Nie można zapominać również o jakości zastosowanych materiałów i robociźnie.

Im prostsza konstrukcja dachu, tym oczywiście niższy koszt.

Jeżeli chodzi o sam materiał, to jak wspomniano powyżej warto postawić na dobrze wysuszone drewno, za które przyjdzie nam zapłacić około 600-1000zł/m3.

Specjaliści zalecają również, aby postawić na głęboką impregnację ciśnieniową, która niestety zwiększy wydatek nawet o 400zł/m3.

Oszczędności nie warto szukać tylko w materiałach, ale również w robociźnie.

Warto zatrudnić doświadczonego projektanta i rzetelną ekipę. Najlepszym rozwiązaniem jest oczywiście zapoznanie się z ofertą kilku lokalnych wykonawców, dzięki czemu będzie można porównać wycenę. Jeżeli chodzi o minimalną stawkę za montaż dachu, to wynosi ona około 15zł/m2.

Niestety przy dość skomplikowanym kształcie cena może wzrosnąć nawet dwukrotnie.

Z ekonomicznego punktu widzenia warto postawić również na porządne ocieplenie dachu i poddasza.

Jakie są zalety i wady dachu płatwiowo kleszczowego?

Osoby, które chcą postawić na dach płatwiowo kleszczowy powinny zapoznać się nie tylko z jego największymi zaletami, ale również z wadami, dzięki czemu zdecydowanie łatwiej będzie podjąć decyzję.

Dla wielu Inwestorów liczą się nie tylko parametry czysto techniczne, ale również walory wizualne.

Dachy płatwiowo kleszczowe na szczęście prezentują się bardzo okazale, dzięki czemu mogą okazać się wspaniałą dekoracją całego budynku.

Jedną z największych zalet więźby płatwiowo kleszczowej jest oczywiście jej olbrzymia uniwersalność.

Konstrukcje tego typu doskonale sprawdzą się nie tylko przy budowie domu na dużym terenie, ale również na dość wąskiej działce z garażem.

Dach płatwiowo kleszczowy może przybrać formę jednospadową, dwuspadową albo kilkuspadową.

Szeroka uniwersalność, prostota i przystępna cena, to największe atuty dachów płatwiowo kleszczowych.

Nie można zapominać również o dość niskich kosztach ich konserwacji.

Jedyną wadą konstrukcji płatwiowo kleszczowych jest przede wszystkim to, że większy kąt nachylenia połaci niestety znacząco ogranicza dopuszczalną rozpiętość poszczególnych ścian.

Z praktycznego punktu widzenia oznacza to, że płatwiowo kleszczowy dach może być wykonany jedynie na budynkach, które mogą pochwalić się rozpiętością w świetle ścian do sześciu metrów.

Przy dobraniu odpowiedniej ilości płatwi i słupów projektanci są w stanie zaprojektować dach nawet o dość dużym spadku.

Jedynym problemem w takim przypadku jest oczywiście umiejętne zagospodarowanie poddasza użykowego.

Niestety nie wszystkie elementy konstrukcyjne można umiejętnie poukrywać w ścinkach działowych.