Zmiękczacz wody: cena, rodzaje, regeneracja [krok po kroku]

Twarda woda jest problemem w wielu gospodarstwach domowych. Jej działanie można zauważyć wtedy, gdy na różnego rodzaju urządzeniach (pralka, czajnik, ale też baterie sanitarne) szybko i regularnie pojawia się kamień. Wpływa ona też jednak na stan skóry, włosów, a także pranych ubrań.

Stąd też należy podjąć działania, które pomogą w pozbyciu się tego rodzaju problemów. Takim rozwiązaniem może stać się zakup i instalacja domowej stacji uzdatniania wody w postaci zmiękczacza do wody. Czym jest zmiękczacz do wody, na czym polega jego działanie i eksploatacja – o tym wszystkim poniżej.

Co to jest zmiękczacz do wody i jak działa?

Aby urządzenia kuchenne, łazienkowe, ale też grzewcze nie uległy powolnemu niszczeniu – a w efekcie dewastacji, zadbać należy o odpowiednie zmiękczanie wody. Przyczyni się to również do zmniejszenia ilości zużywanych detergentów, ale zwiększy ona też komfort skóry, bo będzie ona bardziej nawilżona.

W związku z tym zadbać trzeba o dobrej jakości zmiękczacz do wody, który jest urządzeniem służącym do redukcji (częściowej bądź całkowitej) stopnia twardości wody.

Zmiękczacz wody to sprzęt praktycznie bezobsługowy, który zazwyczaj działa na zasadzie wymiany jonowej. Zmiękczacz wody umożliwia wymianę występujących w twardej wodzie jonów magnezu i wapnia na jony sodu, które znajdują się w złożu żywicznym urządzenia.

To właśnie wielkość takiego złoża (na które składa się specjalna żywica jonowymienna) staje się najważniejszą kwestią jeśli chodzi o wieloletnią oraz efektywną pracę zmiękczacza wody.

Jaki zmiękczacz wody wybrać? Wielkość złoża dobiera się na podstawie wzoru, który uwzględnia twardość wody i jej średnie miesięczne zużycie w danym gospodarstwie domowym. Zazwyczaj dla rodziny składającej się z od 4 do 6 osób, wystarczające jest złoże o wielkości 20-30 litrów żywicy jonowymiennej.

Woda przepuszczana przez złoże filtracyjne w zmiękczaczu wody pozbywa się kationów wapnia i magnezu. W rezultacie, do domowej instalacji wodociągowej trafia albo woda miękka, albo po odpowiednim zmieszaniu z wodą surową – woda średnio miękka.

Poprawne działanie zmiękczacza do wody opiera się na tym, że co kilka lub kilkanaście dni następuje w nim proces automatycznej regeneracji złoża.

Jest tak, bo po jakimś czasie zostaje ono nasycone jonami wapnia i magnezu. Wtedy żywica jonowymienna przepłukiwana jest wodą połączoną z solanką. Solanka jest samoistnie wytwarzana przez urządzenie dzięki wrzucanej do zasobnika soli tabletkowej. Taki proces odbywa się wtedy, gdy pobór wody jest najmniejszy – a więc zazwyczaj w środku nocy.

Dzięki niemu nagromadzone w złożu jony magnezu i wapnia usuwane są do kanalizacji, a w żywicy jonowymiennej na nowo pojawiają się jony sodu.

Najpierw dzięki przepuszczeniu przez złoże roztworu solanki, później zaś przez przepłukanie go wodą surową (przy jednoczesnym spulchnieniu i właściwym ułożeniu kulek żywicy).

Powstałe w ten sposób w złożu jony sodu przez następnych kilka dni wymieniane są znowu na pochodzące z twardej wody jony wapnia – i tak nieustannie odbywa się cały cykl zmiękczania wody i zatrzymywania jej twardości.

Warto wiedzieć, że uzupełnianie soli tabletkowej jest jedyną czynnością związaną z obsługą zainstalowanego w domu urządzenia.

Do tego zmiękczacze wody są w stanie poradzić sobie nie tylko z twardością wody, ale także z niewielkim przekroczeniem w niej ilości żelaza.

Zaznaczyć trzeba też, że zmiękczanie wody nie wiąże się z dodawaniem do niej soli. Sól używana jest jedynie do regeneracji złoża.

Zmiękczona woda pitna zawiera nieco więcej jonów sodu (które trafiają do niej w zamian za zatrzymane jony wapnia i magnezu), ale w 3 litrach wody pitnej znajduje się tyle sodu, ile występuje w zaledwie jednej kromce zwykłego, białego pieczywa.

Zmiękczacz wody: rodzaje i parametry zmiękczaczy

Zmiękczacze wody podzielić można na:

• dwuczęściowe,
• kompaktowe zmiękczacze wody.

Oba łączy ten sam schemat działania oraz zawarte części:

• głowica sterująca,
• zbiornik na sól regeneracyjną,
• złoże.

W zmiękczaczach kompaktowych wszystkie te elementy są schowane w obudowie, natomiast dwuczęściowe zmiękczacze wody zbudowane są inaczej. Oddzielnie montuje się w nich bowiem butlę ze złożem i głowicą sterującą, a oddzielnie zbiornik na sól.

Podstawę każdego zmiękczacza wody stanowi głowica sterująca, która to właśnie różnicuje sprzęty – wpływając na ekonomię ich używania, trwałość, jakość uzdatniania wody, ale też dość znacząco decydując o cenie całego produktu. Głowice sterujące dzieli się przede wszystkim na czasowe oraz objętościowe (czasem z dodatkową funkcją regeneracji czasowej).

Głowice czasowe

Zmiękczacze wody wyposażone w głowicę czasową regenerują złoże żywiczne w oparciu o założony i ustawiony wcześniej odstęp czasowy. Taka regeneracja może odbywać się co kilka dni. Głowice czasowe są rozwiązaniem prostym, nieawaryjnym, choć mało ekonomicznym (chyba że w gospodarstwie wodnym ma się stałe – a więc łatwe do przewidzenia – zużycie wody).

Głowice objętościowe

Głowice objętościowe “zliczają” ilość wody przepływającej przez złoże jonowymienne i wtedy – po określonej ilości metrów sześciennych następuje regeneracja złoża. Odbywać się może ona nocą (istnieje możliwość jej odroczenia).

Niektórzy producenci oferujący zmiękczacze wody proponują głowice objętościowe z funkcją prognozowania.

W takim wypadku głowica zlicza ilość wody zużywanej w domu w ciągu dnia i później – kiedy pojemność jonowymienna złoża jest bliska wyczerpaniu – regenerację przeprowadza wcześniejszej nocy.

Prognozuje więc, że możliwość zmiękczania wody wyczerpie się np. w połowie kolejnego dnia i tym samym przeprowadzając regenerację wcześniej zapobiega temu, by domownicy nie mieli w ciągu dnia problemu z dostępem do stałego dopływu miękkiej wody.

Jeśli chodzi zaś o kolejną część zmiękczaczy, czyli zbiornik na sól regeneracyjną, to jego rodzaj zależny jest od rodzaju urządzenia.

Kompaktowe zmiękczacze wody mają zbiornik wbudowany, znajdujący się we wspólnej obudowie zmiękczacza.

Zdarzyć się może jednak również tak, że w przypadku dwuczęściowych zmiękczaczy (o dużej ilości złoża zmiękczającego), zbiornik ten będzie osobnym, wolnostojącym elementem.

Wybór zależny jest od ilości posiadanego miejsca, czasem też od pożądanego efektu estetycznego dla zmiękczacza wody.

Uwagę należy zwrócić także na butlę ze złożem jonowymiennym, która to może mieć różne kształty i większą lub mniejszą pojemność.

Bardzo istotną kwestię stanowi oczywiście samo złoże, to znaczy zastosowana w nim żywica jonowymienna. To właśnie ona ma bowiem wpływ na:

• wydajność filtracji,
• okres pracy zmiękczacza,
• koszty związane z jego eksploatacją.

Żywica jonowymienna może być polisferyczna lub monosferyczna.

Lepszym rozwiązaniem jest żywica monosferyczna, która dokładniej oczyszcza wodę, lepiej się regeneruje, ma również dłuższy okres żywotności.

Osoby wybierające zmiękczacz wody dla swojego domu powinny zdawać sobie sprawę z tego, że każde złoże żywiczne ma swoją pojemność jonowymienną.

Wartości te mogą być wyrażane w różnych jednostkach i odnosić się do mogą albo do całego urządzenia albo oblicza się je na ilość złoża.

Należy to więc dokładnie sprawdzić.

Pojemność jonowymienna uzależniona jest od poboru soli na regenerację.

Gdzie stosować zmiękczacz do wody?

Tego rodzaju urządzenie może znaleźć swoje zastosowanie w każdym domu jednorodzinnym.

Zamontowanie zmiękczacza do wody sprawi, że ochroni on przed zniszczeniem (przez kamień):

• kocioł grzewczy,
• instalacje wodno-kanalizacyjne i grzewcze,
• domowe sprzęty mające kontakt z twardą wodą.

Oprócz tego, zmiękczona woda poprawi komfort korzystania z niej także w celach spożywczych i użytkowych.

Warto wiedzieć, że wysoki stopień twardości wody jest kłopotem dość powszechnym i można go spotkać w domach jednorodzinnych na terenie całej Polski.

Tak więc zmiękczacz przyda się wszędzie tam, gdzie w domowej instalacji występuje twarda woda – a więc taka, która zawiera dużą ilość jonów wapnia i magnezu (wyrażonych w ilości miligramów CaCO3 w litrze wody).

Taka woda przyczynia się bowiem do powstawania osadu i kamienia, które to osłabiają zmiękczacze wody i w efekcie prowadzą do ich awarii.

Co więcej, codziennie jej użytkowanie sprawia, że jednocześnie należy używać większą ilość środków czystości oraz można mieć kłopoty z wysuszeniem skóry oraz włosów.

Aby pobyć się takich kłopotów, w domu warto zamontować zmiękczacz – umieszczając go na przyłączu wodociągowym: jak najbliżej wodomierza i zaraz za filtrem mechanicznym wody pitnej.

Tego rodzaju urządzenie wpina się do instalacji wodnej (bez znaczenia jest tutaj materiał wykonania rur), zawsze przed rozgałęzieniem instalacji na pomieszczenia.

Zamontowanie zmiękczacza tylko w niektórych przypadkach wiąże się z wykonaniem drobnych przeróbek w instalacji wodnej.

Zmiękczacz wody do domu jednorodzinnego zawsze wymaga też zasilania go prądem.

Działa on przy napięciu 12 V – 50 Hz, które pochodzi z wbudowanego do systemu transformatora (podłączonego do prądu 220– 240 V, 50Hz).

Aby korzystanie ze zmiękczacza do wody było wygodne, zazwyczaj umieszcza się go w pomieszczeniu gospodarczym, garażu lub kotłowni, niekiedy też w łazience.

Oczywiście kiedy ma on zamieniać twardą wodę na miękką wodę na cały dom, podłącza się go do głównej rury dopływowej na całą wewnętrzną instalację wodną.

Rura ta (znajdująca się na zewnątrz domu) ma być oczywiście źródłem wody surowej.

Zmiękczacz musi mieć też oczywiście dostęp do odpływu kanalizacji w domach jednorodzinnych.

Podłączenie do kanalizacji, (gdzie odpływać będzie woda płucząca po regeneracji zmiękczacza), musi znaleźć się poniżej głowicy sterującej urządzenia, a rura odpływowa ma być zawsze otwarta.

Co więcej, jeśli zmiękczona woda ma być dostarczana do generatora pary wodnej albo podgrzewana, to należy upewnić się, że zainstalowało się zawór zwrotny pomiędzy zmiękczaczem a generatorem. Dzięki temu zmiękczacze wody nie są uszkadzane przez powracającą wodę.

Wady i zalety zmiękczaczy do wody

Z całą pewnością twarda woda jest codziennym problemem, szczególnie osób korzystających z wodociągów miejskich, choć zdarza się też przy instalacjach korzystających ze studni głębinowej.

Zaprzestanie korzystania z wody jest oczywiście niemożliwe, dlatego znaleziono sposób na to, by poprawić jej jakość – sprawiając, by była bardziej miękka, czyli pozbawiona zbędnych kationów wapnia i magnezu.

Pomaga w tym wysokiej jakości zmiękczacz do wody, który jednak – jak każde urządzenie – posiada zarówno swoje wady, jak i zalety.

Jeśli chodzi o wady, to można wśród nich wymienić to, że jest to urządzenie elektryczne, a więc pobiera ono część energii elektrycznej, która dostarczana jest do domu (tym samym podnosząc rachunki).

Kolejną niedogodnością jest zaś to, że niektóre części zmiękczacza do wody muszą być co jakiś czas serwisowane, a to wiąże się z pewnymi dodatkowymi kosztami.

Trzeba także pamiętać, że ze zmiękczanie wody pitnej nie należy przesadzać, bo zbyt duża ilość sodu może wpłynąć niezbyt korzystnie na organizm ludzki (jednak ta zawarta w pitych dziennie kilku litrach i tak nie będzie zatrważająco wysoka).

Kiedy zaś chodzi o zalety użytkowania zmiękczaczy do wody, są one znacznie bardziej liczne.

Można wśród nich wymienić to, że wysokiej jakości zmiękczacze wody:

• likwidują problemy z osadami na armaturze sanitarnej i ścianach kabin prysznicowych,
• zapobiegają wytwarzaniu się kamienia kotłowego, co wpływa korzystnie na sprawność samych kotłów i wydłuża okres ich eksploatacji (plusem jest również to, że brak kamienia w kotle wpływa korzystnie na przekazywanie energii w wymiennikach, a tym samym nie zwiększa kosztów ogrzewania i produkcji cieplej wody),
• zapobiegają tworzeniu się kamienia w pralce czy w czajniku, wpływając więc na bezawaryjne ich działanie,
• sprawiają, że w domu można ograniczyć zużycie środków czyszczących, myjących oraz piorących, bo miękka woda wpływa pozytywnie na włosy i skórę (nie wysusza jej i nie podrażnia) oraz pranie (łatwiej wpłukując proszek),
• są doskonałe dla gospodarstw domowych z dziećmi, szczególnymi zmagającymi się z alergiami,
• wpływają na podwyższanie walorów smakowych potraw i napojów przygotowanych na bazie miękkiej wody,
• zapewniany przez nie brak osadów wpływa też oczywiście na większą łatwość sprzątania łazienek i kuchni oraz zmywana naczyń (które są czyste i błyszczące, a kubki nie zawierają osadów po herbacie).

Do zalet można zaliczyć także to, że kompaktowe modele zmiękczaczy wody nie zajmują wiele miejsca (a ich wydajność może osiągać do 1,8m3/h).

Kompaktowe modele zmiękczaczy wody mają też niewielką wagę i estetyczne obudowy.

Ile kosztuje zmiękczacz do wody?

Wybór zmiękczaczy wody powinien opierać się na jakości głowicy sterującej, ilości złoża żywicznego oraz na dodatkowych funkcjonalnościach jakie mają zmiękczacze wody. Oczywiście zawsze ważną kwestią jest koszt zakupu takiego sprzętu i koszty eksploatacji.

Z racji tego, że zmiękczacz wody ma służyć niezawodnie przez dłuższy czas, wpływając na jakość tak ważnej dla ludzkiego życia wody, nie warto stawiać tutaj na zmiękczacz wody zbyt tani, a raczej wysokiej jakości. Jego niższa jakość wpłynąć może na częste awarie, a także na to, że zastosowana w nim żywica jonowymienna ulegnie dość szybkiej eksploatacji i może niedokładnie filtrować wodę.

Na rynku znaleźć można takie modele zmiękczaczy wody, które mogą mieć od kilkunastu do nawet 30 litrów złoża do obniżania twardości wody.

Mogą mieć one też trwałą obudowę i niemal niezniszczalną głowicę sterującą.

Zmiękczacze wody do domu jednorodzinnego, które będą już dość dobrej jakości (z odpowiednio dobranymi komponentami) można zakupić już za około 2300 złotych.

Bardziej zaawansowany pod względem technicznym zmiękczacz do wody, z większą liczbą funkcji, kosztuje już około 3000 zł.

Takie urządzenia do uzdatniania wody mogą np. posiadać system zmniejszający koszty eksploatacji oraz system suchego zbiornika, który zapobiega powstawaniu uciążliwych mostów solnych w zbiorniku.

Natomiast zmiękczacze wody najbardziej zaawansowane: np. dwuelementowe, które sprawdzają się w rozwiązaniu skomplikowanych sytuacji instalacyjnych albo w przypadku potrzeby zastosowania większej wydajności, będą kosztować mniej więcej 3500-3700 złotych.

Ważne jest jednak sprawdzenie, czy sprzęty do zmiękczania wody opatrzone są certyfikatem oryginalności.

Jeśli chodzi o koszty związane ze zmiękczaczem do wody to warto wiedzieć, że choć ważna jest jego cena, to później liczą się także koszty eksploatacji sprzętu do zmiękczania wody.

Nie są one oczywiście takie same w każdym przypadku: wiele zależy od jakości i wydajności charakteryzującej zmiękczacze wody, ale także od ustawionego programu działania, ilości i częstotliwości regeneracji oraz od ilości złoża.

Pewne jest jednak, że każdy zmiękczacz wody do domu potrzebuje prądu, jednak zużycie energii elektrycznej nie powinno przekroczyć 17W.

Stałym kosztem eksploatacji zmiękczaczy wody będzie sól tabletkowana, którą trzeba regularnie dosypywać do zbiornika.

W jednym tygodniu do zbiornika dosypuje się od 3 do 5 kilogramów soli, a koszt jednego jej kilograma to około 1zł.

Żywica jonowymienna do zmiękczaczy wody jest bardzo trwała i należy ją wymienić dopiero po upływie kilku lat. Do wymiany złoża niezbędna będzie wizyta serwisanta.

Regeneracja i serwisowanie zmiękczacza do wody

Przy użytkowaniu każdego modelu zmiękczacza wody, niezbędna jest regeneracja jego złoża jonowymiennego. Polega ona na przepłukiwaniu go solanką (wytwarzającą się z wody i soli tabletkowej). W czasie takiego procesu zatrzymywane przez złoże jony wapnia oraz magnezu są wypłukiwane, a złoże żywiczne staje się ponownie naładowane jonami sodu. Ani solanki ani samej regeneracji nie trzeba wykonywać ręcznie – wszystko dzieje się bowiem automatycznie i uruchamia samoistnie. Jedynym wymogiem jest uzupełnianie w zbiorniku soli. Niektóre modele zmiękczaczy wody sygnalizują kiedy wymagane jest jej dosypanie, co jest oczywiście bardzo wygodne dla użytkowników. Ważne jest jednak to, by w pomieszczeniach wilgotnych zbiornik solanki uzupełniać częściej, a za to maksymalnie w połowie. Zapobiegnie to bowiem powstawaniu tzw. złogów solnych, które mogą tworzyć się nad powierzchnią wody i powodować, że woda nie mając wtedy dostępu do soli nie rozpuści jej i nie wytworzy się solanka. Jednak w pomieszczeniach o optymalnej wilgotności zbiornik na sól może być wypełniany w całości. Sama regeneracja może odbywać się albo w (z góry) określonych odstępach czasowych – niezależnie od faktycznej potrzeby przepłukiwania złoża albo w zależności od rzeczywistego zużycia wody gospodarstw domowych, to znaczy wtedy, kiedy jego zdolność do wymiany jonowymiennej jest na wyczerpaniu (co jest oczywiście rozwiązaniem bardziej ekonomicznym). Domowy zmiękczacz wody do domu jednorodzinnego wymaga też czasem wykonywania przy nim określonych czynności, by utrzymać go w jak najlepszej kondycji. Aby tak się stało trzeba jednak wiedzieć: w jakie urządzenia wyposażony jest zmiękczacz wody do domu jednorodzinnego, jakie posiada filtry wody oraz jakiego typu są jego głowice sterujące.

Każdy taki sprzęt może wymagać innych czynności konserwacyjnych, a konieczność ich powtarzania będzie zalecana w innych odstępach czasu. Wszystko trzeba więc dokładnie sprawdzić w instrukcji dołączonej do urządzenia przez producenta. Nie wszystkie z tych czynności da się wykonać samodzielnie, dlatego serwisowanie zmiękczacza wody od czasu do czasu warto zlecić wyspecjalizowanej firmie. Ważne jest, by wykonała ona albo konkretne zadania, ale raz na jakiś czas także kompleksowy przegląd urządzenia zmiękczającego wodę. Jeśli chodzi zaś o samodzielne działania, to należy pamiętać o:

• sprawdzaniu ilości i systematycznym dosypywaniu soli (w zbiorniku musi zawsze znajdować się jej minimalna ilość, czyli 1/3 jego pojemności),
• regularnej wymianie wkładek filtracyjnych,
• myciu zbiornika solanki: nie musi być ono częste (niekiedy zalecane jest jedynie w trakcie wymiany żywicy); czyszczenie takie polega na wyjęciu studni z pływakiem, wysypaniu ewentualnych resztek zbitej soli i umyciu zbiornika pod bieżącą wodą,
• uzupełnianiu nadmanganianu,
• sprawdzaniu twardości wody wstępnej i końcowej w całym domu: taką czynność trzeba wykonać raz na rok, kontrolując wtedy twardość wody surowej i twardość wody przefiltrowanej przez złoże jonowymienne (do czego może posłużyć kropelkowy tester twardości) – wynik pozwoli na określenie skuteczności działania zmiękczacza wody.

W domach posiadających twardą wodą oraz wysokie wartości żelaza i metali ciężkich, wskazane może być również chemiczne oczyszczanie złoża jonowymiennego – przy użyciu specjalnie przeznaczonego do tego środka. Jak więc widać, zmiękczanie wody nie jest kłopotliwe, a za to przynosi wiele naprawdę wymiernych korzyści. Inwestycja w taki sprzęt jest więc opłacalna, dość szybko się zwraca, a jednocześnie zapewnia naprawdę duży komfort codziennego korzystania zmieniając twardą wodę w miękką wodę wykorzystywaną do celów spożywczych oraz użytkowych.