Płyty ażurowe: cena, rodzaje, parametry, montaż [krok po kroku]

Płyty ażurowe nieodłącznie kojarzą się nam z nawierzchnią ogrodu, skarpy, bądź podjazdu.

Są obecne niemal wszędzie i – mimo różnych zastosowań – wciąż “zbierają” bardzo pochlebne recenzje.

Nic więc dziwnego, że coraz więcej inwestorów to właśnie je wybiera do wykończenia własnego podłoża.

Poniższy tekst poświęcimy właśnie tym rodzajom płyt.

Opiszemy poszczególne ich rodzaje, zastosowanie, a także najczęściej spotykane wymiary.

Przedstawimy również – krok po kroku – proces układania płyt ażurowych.

Zapraszamy do lektury!

Płyty ażurowe

Płyty ażurowe to charakterystyczne elementy wykończenia podłoża.

Ich konstrukcja, wewnątrz której znajdują się równo przygotowane otwory, pozwala na swobodną retencję wody i odpowiedni wzrost roślin.

To dzięki nim woda może przesiąkać do wnętrza ziemi, nawilżając w ten sposób jej wnętrze.

Z kolei znajdujące się pod nimi rośliny, mogą wzrastać, mając zapewnioną stałą dawkę wilgoci i promieniowania słonecznego.

Dzięki temu, już po kilku miesiącach, nawierzchnia z płyt ażurowych staje się piękną dekoracją, poprzetykaną tu i ówdzie bogatymi kompozycjami roślinnymi.

Rola płyt ażurowych w środowisku

Pomimo stosunkowo prostej struktury, płyty ażurowe odgrywają olbrzymią rolę w gospodarce wodnej (i nie tylko).

• Tworzą szkielet konstrukcyjny (np. nasypu). To dzięki nim powierzchnie pochyłe nie ulegają stopniowemu rozmyciu i niszczeniu. Stąd też bardzo popularne zastosowanie tego typu płyt w wykończeniach koryt rzek.
• Minimalizują ryzyko wystąpienia wód z koryt rzek. Zastosowanie płyt ażurowych pozwala na zwiększenie chłonności gruntu, przez co minimalizuje się ryzyko wystąpienia lokalnych podtopień.
• Poprawiają właściwości wizualne nawierzchni. Płyta ażurowa może mieć dowolną formę. Dzięki temu, wykończona w ten sposób nawierzchnia, może być nie tylko funkcjonalna, ale też w pełni dopracowana od strony aranżacyjnej.
• Wpływają na procesy glebotwórcze. Ich konstrukcja umożliwia przenikanie wilgoci, promieni słonecznych i organizmów żywych w głąb gruntu, co sprzyja powstawaniu gleby. Płyta ażurowa jest więc rozwiązaniem ekologicznym, które eliminuje ryzyko obumarcia ziem.

Rodzaje płyt ażurowych i ich zastosowanie

Płyta ażurowa większości osób kojarzy się z betonem.

Powiązanie to nie jest bezpodstawne.

Większość tego typu płyt produkowana jest z betonu, choć na rynku można znaleźć również inne ich rodzaje.

Oto najpopularniejsze z nich.

Płyty betonowe

Płyty betonowe to najpopularniejsze płyty ażurowe, jakie można znaleźć na rynku. Buduje się z nich nawierzchnie, ciągi komunikacyjne (w ogrodach) a nawet – wykłada się nimi skarpy.

Betonowe płyty ażurowe można wprowadzić również do domowego patio, wiata garażowej, altany, garażu, a nawet tarasów i dziedzińców. Ciekawym pomysłem będą betonowe płyty ażurowe wykorzystane do budowy opaski wokół budynku.

Betonowe płyty ażurowe zapewnią lepszy odpływ wody i ograniczą skutki podtopienia. Jednym słowem ich zastosowanie jest ogromne.

Sprzyja temu ich różnorodna kolorystyka, która umożliwia wykładanie nimi określonych wzorów.

Płyty z tworzywa sztucznego

Płyty ażurowe z tworzywa sztucznego to osobna grupa produktów, nosząca wdzięczną nazwę ekokratek, bądź geogratek.

Nazwy te wzięły się ze względu na możliwość ich późniejszego przetworzenia i recyklingu.

Zresztą, płyty ażurowe z tworzywa sztucznego same w sobie są najczęściej efektem procesów wykorzystywania tego typu odpadów.

Podobnie jak w przypadku płytek wykonanych z betonu, również i one doskonale sprawdzają się podczas budowy tarasów i podjazdów.

Niemniej, ich wytrzymałość jest stosunkowo niewielka, stąd też kładzie się je wszędzie tam, gdzie przewiduje się ruch pieszych lub ewentualnie lekkich pojazdów.

Gdzie jeszcze można wykorzystywać produkty z tworzywa sztucznego?

Najczęściej umacnia się nimi krawędzie zbiorników wodnych, bądź wytycza drogi ewakuacyjne lub pożarowe.

Rzadziej stosuje się je do budowy ścieżek rowerowych, gdyż mogłoby się to wiązać z bardzo dużymi kosztami.

Płyty zbrojone

To najbardziej wytrzymała grupa płyt ażurowych. Te betonowe płyty ażurowe są wzmacniane stalowym zbrojeniem. Dzięki tej konstrukcji, płyty te doskonale sprawdzają się w przypadku nawierzchni narażonych na bardzo duże obciążenia.

Ze względu na duże koszty montażu, nie wykorzystuje się ich do budowy nawierzchni dla pieszych lub lekkich pojazdów.

Od strony konstrukcyjnej, płyty wykonane z betonu i tworzywa sztucznego różnią się od siebie.

Duża masa tych pierwszych, pozwala na ich swobodny montaż bezpośrednio na powierzchni. Dzięki temu inwestor może mieć pewność, że tak przygotowana nawierzchnia będzie tworzyć stabilną, trwałą całość.

W przypadku płyt z tworzywa sztucznego jest nieco inaczej.

Z reguły plastikowe ażury posiadają specjalne zaczepy, które umożliwiają połączenie ich ze sobą. Dzięki temu rozwiązaniu nie istnieje ryzyko utraty stabilności tak przygotowanej powierzchni.

Płyty ażurowe wymiary

W większości przypadków, konstrukcje płyt ażurowych są – pod względem wymiaru – ujednolicone.

Dzięki takiej swoistej “normalizacji”, inwestor może zakupić płyty od kilku różnych producentów, bez ryzyka zwrotu towaru.

Co więcej, konstrukcja kostki oparta jest na prostokącie (rzadziej kwadracie), dzięki czemu można ją w miarę łatwo układać na powierzchni.

Prosty kształt i wielobarwność rozwiązań, umożliwiają ponadto tworzenie z nich bardzo skomplikowanych wzorów.

Płyty ażurowe betonowe

Konstrukcje płyt betonowych różnią się pomiędzy sobą przede wszystkim grubością.

Standardowo ich długość i szerokość wynosi najczęściej 60 x 40 centymetrów.

Opcjonalnie można je łamać, dzięki czemu uzyskujemy płytkę o wymiarach 40 x 30 centymetrów.

Najcieńsze z nich mają grubość około 8 centymetrów.

Doskonale sprawdzają się one w przypadku pieszych ciągów komunikacyjnych a także na powierzchni o dużym stopniu złożoności.

Jedna paleta (40 szt) takich płytek waży około 1000 kg.

Betonowe płyty o większej grubości (10 centymetrów), wykorzystuje się przy budowie powierzchni o średniej wytrzymałości, z przeznaczeniem dla lekkich samochodów osobowych.

Większa grubość oznacza też większy ciężar, który – w przeliczeniu na paletę – wynosi około 1100 kg.

Należy jednocześnie dodać, że liczba sztuk na jednej palecie będzie w tym przypadku mniejsza i wyniesie 32 sztuki.

Najcięższe płyty ażurowe betonowe, których grubość to 12 cm, będą rzecz jasna wykorzystywane do budowy nawierzchni o bardzo dużej wytrzymałości na nacisk.

Oczywiście przełoży się to na większą masę palety, która (dla 30 sztuk) wyniesie nieco ponad 1200 kg.

Masa analogicznych płyt z zastosowanym zbrojeniem będzie mniej więcej taka sama.

Płyty ażurowe z tworzywa sztucznego

Jak na tle płyt betonowych wyglądają ich odpowiedniki wykonane z tworzywa sztucznego?

Są one najczęściej sprzedawane w kwadratowych blokach o wymiarach 50 x 50 cm.

Ze względu na ich strukturę, grubość pojedynczego bloku zwykle nie przekracza 40 mm, choć w niektórych przypadkach można znaleźć płyty o grubości nawet 50 milimetrów.

Masa każdego z nich wynosi około 1.5 kilograma.

W przeliczeniu na jeden metr kwadratowy, wyniesie ona zatem około 6.5 kilogramów.

Płyty ażurowe cena

Łączny koszt wykonania nawierzchni z płyty ażurowej zależy przede wszystkim od jej rodzaju i grubości.

W celu ułatwienia dalszych obliczeń, przyjmijmy, że 1 metr kwadratowy to 4 płytki.

Płytki ażurowe betonowe

Koszt jednej płytki betonowej jest uzależniony przede wszystkim od jej grubości i składu surowcowego.

Najtańsze z nich mają gładką powierzchnię i szary kolor.

Ich cena oscyluje w okolicach 6 – 7 złotych za sztukę.

Za kolorowe płytki trzeba będzie zapłacić więcej.

Ich cena jednostkowa to około 8 – 9 złotych.

Najdroższe z nich są pokryte ozdobnymi dodatkami, które nie tylko są ciekawą ozdobą, ale też zwiększają porowatość produktu.

Za jedną taką płytkę trzeba będzie zapłacić około 11 złotych.

Płytki ażurowe z tworzywa sztucznego

Cena geokraty jest zależna przede wszystkim od jej wytrzymałości i grubości.

Za standardowy produkt, którego wytrzymałość oscyluje w okolicach 300 ton na metr kwadratowy, zapłacimy około 11 złotych.

Oznacza to, że koszt położenia jednego metra takiej nawierzchni, będzie wynosił około 40 – 50 złotych (zależnie od sposobu układania).

Produkty o takiej wytrzymałości są najczęściej spotykane na rynku.

Cena jednostkowa bloku o zwiększonej odporności na obciążenie, będzie nieco wyższa i wyniesie (w przeliczeniu na jeden metr kwadratowy) około 60 złotych.

Płytki ażurowe zbrojone

Betonowe płytki zbrojone pod względem cenowym, nie odstają od dwóch powyższych rozwiązań.

Standardowo, za jeden metr kwadratowy, zapłacimy tu około 40 – 50 złotych.

W internecie można jednak znaleźć aukcje, na których nabędziemy je już za około 32 – 35 złotych za metr kwadratowy.

W przypadku konstrukcji zbrojonych, struktura płytki nie ma aż tak dużego wpływu na jej koszt.

Rozwiązania te są produkowane zwłaszcza dla nawierzchni o bardzo dużych obciążeniach, na których będą parkować np. samochody osobowe.

Płyty ażurowe jak układać krok po kroku

Układanie nawierzchni z płyt ażurowych, to proces wieloetapowy, który na dodatek uzależniony jest od specyfiki danego gruntu.

W pierwszej części naszego poradnika opiszemy, jak układać kostkę ażurową na powierzchni płaskiej.

W drugiej części przedstawimy uwagi o których warto pamiętać w kontekście skarp i innych, potencjalnie niestabilnych powierzchni.

W przypadku powierzchni płaskich, pierwszym etapem powinno być wytyczenie obszaru, na którym płyty zostaną położone.

Czynność tą rozpoczynamy od wbicia w narożach kołków, na których (na żądanej wysokości) przeciągniemy linkę.

Utrzymanie jej na odpowiednim poziomie pomoże nam w wyrównaniu powierzchni płytek ażurowych i tym samym – w ustabilizowaniu powstałej w ten sposób nawierzchni.

1. Przygotowanie podłoża. Po wytyczeniu obszaru na którym położona zostanie nowa nawierzchnia, należy przystąpić do usunięcia od 20 do nawet 50 centymetrów gruntu rodzimego, czyli mówiąc inaczej – gleby. Bardzo ważne jest usunięcie wszystkich kamieni a także korzeni, które mogłyby w przyszłości odrosnąć. Gdy wierzchnia część gleby zostanie usunięta, przygotowana w ten sposób nawierzchnia powinna zostać odpowiednio wyrównana i w miarę możliwości utwardzona. Już na tym etapie warto pomyśleć o odpowiednim zagęszczeniu podłoża. Dlatego warto zadbać o wysypaniu około 10 centymetrów grubego piasku. Po zakończeniu tej czynności całość dokładnie poziomujemy a następnie wygładzamy i utwardzamy.
2. Wykonanie podbudowy. Podbudowa jest jednym z najistotniejszych elementów, wchodzących w skład nawierzchni z płyt ażurowych. Jej struktura zależy przede wszystkim od obciążenia, jakiemu zostanie ona poddana. Jeśli nawierzchnia ma być przygotowana do ruchu pieszego, optymalna grubość podbudowy powinna wynieść około 10 centymetrów. W przypadku nawierzchni dopasowanych do ruchu samochodów, parametr ten powinien być dwa, lub nawet cztery razy większy! Jeśli nie uwzględnimy tego w projekcie, może się okazać, że położone płytki będą pękały pod obciążeniem. Z czego wykonać podbudowę? Najlepiej, jeśli będzie to materiał w pełni przepuszczalny, dzięki czemu funkcje biologiczne gleby zostaną zachowane. Doskonale sprawdza się tutaj grys o stosunkowo grubej frakcji. Opcjonalnie można też wykorzystać żwir, bądź tłuczeń. Niezależnie od wyboru materiału, winien być on rozprowadzony w sposób równomierny. Warto też pamiętać o jego ubiciu i – jeśli zachodzi taka potrzeba – odpowiednim podsypaniu. Podbudowa powinna mieć strukturę warstwową, co oznacza, że nakładanie jej musi być wykonywane etapami (najlepiej dwoma, lub trzema). Po nałożeniu każdej z nich, musi być ona odpowiednio zagęszczona. Dzięki temu minimalizujemy ryzyko powstawania szczelin, które mogłyby osłabić jej strukturę.
3. Obramowanie. Dobrą praktyką jest wykończenie płyty ażurowej specjalnymi krawężnikami, które pomogą w utrzymaniu jej stabilności. Opcjonalnie można tez wykorzystać obrzeża, bądź palisadę. Forma zastosowanego materiału jest w tym przypadku dowolna i zależy przede wszystkim od oceny samego inwestora. Obramowanie powinno ograniczać nawierzchnię ze wszystkich stron. Dzięki temu, poszczególne płyty nigdy nie zmienią swojego położenia.
4. Zastosowanie podsypki. Kolejną, bardzo ważną warstwą technologiczną o której nie możemy zapomnieć w przypadku montażu nawierzchni z płyt ażurowych, jest oczywiście podsypka. Dzięki niej, poszczególne płyty będą dobrze wyrównane względem siebie, co oczywiście przedkłada się zarówno na zwiększoną trwałość nawierzchni, jak i na jej ciekawszy wygląd zewnętrzny. Podobnie jak i niższe warstwy, również i podsypka powinna być przepuszczalna. Dlatego w tym celu bardzo często wykorzystuje się popularny piasek łamany, bądź też kruszywa o pochodzeniu naturalnym. Niektórzy inwestorzy decydują się na połączeniu w/w materiałów z domieszką cementu. Nie zaleca się jednak zastosowania takiej mieszanki. Z biegiem czasu ulegnie ona stopniowemu utwardzeniu, co oczywiście przełoży się na zmniejszenie przepuszczalności samej podsypki. W niektórych sytuacjach, może to doprowadzić do stopniowej erozji przygotowanej w ten sposób nawierzchni. Jaka powinna być optymalna grubość takiej podsypki? Zaleca się, by mieściła się ona w zakresie 3 – 6 centymetrów. Jeśli podbudowa została wykonana pod pewnym nachyleniem, podsypka powinna zostać rozprowadzona dokładnie tak samo. Nie można również zapominać o konieczności jej odpowiedniego wyrównania, choć nie zaleca się jej utwardzania.
5. Układanie płyt ażurowych. Gdy już obydwie warstwy są odpowiednio nałożone, rozpoczynamy nakładanie poszczególnych płyt. Montaż ich powinien by rozpoczęty od jednej z krawędzi, dzięki czemu uzyskamy efekt równej płaszczyzny. Należy również pamiętać, by pomiędzy każdą z nich znajdował się równy odstęp, który następnie zostanie wypełniony drobnym piaskiem. Każda z płytek powinna być również ostukiwana za pomocą gumowego młotka, który nie doprowadzi do jej uszkodzenia. Podczas nakładania kolejnych płytek, należy pamiętać o utrzymaniu odpowiedniej wysokości. Drobne nieciągłości zostaną z biegiem czasu wyrównane, dzięki znajdującej się tuż pod nimi warstwie podsypki. Po nałożeniu jednej linii ponownie ją ostukujemy i ewentualnie wyrównujemy. Gdy mamy już całkowitą pewność co do jej równomiernego ułożenia, przystępujemy do montażu kolejnej linii.

Choć płyty ażurowe nieodzownie kojarzą się nam z betonem, to na rynku można znaleźć coraz więcej produktów wykonanych z tworzyw sztucznych, bądź innych materiałów. Niezależnie od tego, wciąż pozostają one najskuteczniejszym (i jednocześnie ekologicznym) sposobem na zabezpieczenie i utwardzenie powierzchni.