Ogrzewanie gazowe domu: koszty ogrzewania, rodzaje kotłów

Ogrzewanie gazowe w domu jest marzeniem chyba każdego, kto dotychczas posiadał np. tradycyjny kocioł na paliwo stałe. Świadomość posiadania prostego, bezobsługowego wręcz układu, w którym główną rolę odgrywa wyłącznie piec i sieć odprowadzająca spaliny, jest bardzo kusząca.

Niemniej, jak to w przypadku takich układów bywa, sprawa w rzeczywistości jest bardziej skomplikowana.

Jak bardzo?

O tym dowiemy się z poniższego artykułu.

Przedmiotem tych rozważań nie będą wyłącznie koszty. Owszem, koszt jednego metra sześciennego gazu ziemnego i wydajność pieca to dwie wartości, które są podstawą obliczenia wydatków związanych z ogrzewaniem wnętrza gazem.

Warto jednak zwrócić uwagę, że system ten to nie tylko paliwo i piec, lecz również szereg innych rozwiązań, które warto przemyśleć (również pod kątem inwestycyjnym).

Co widzi Inwestor?

Załóżmy, że jesteśmy Inwestorem, pragnącym zmienić dotychczasowy, nieekologiczny (np. na węgiel) system centralnego ogrzewania budynku na coś bardziej praktycznego i przyjaznego środowisku.

Z oczywistych powodów uwagę Inwestora przyciąga gaz, który jest stosunkowo tani i bardzo wydajny.

To jednak nie wszystko.

Większość osób, które z różnych powodów nie zgłębiły się w tematyce ogrzewania gazowego w domu, uważają, że instalacja gazowa w domu jest:

• prosta w montażu,
• tania w eksploatacji,
• oszczędna,
• bezawaryjna.

Jak to wygląda w praktyce?

Czym tak naprawdę charakteryzuje się ogrzewanie gazowe w domu?

Jakie są jego zalety i wady?

Rodzaje kotłów gazowych

Podstawową kwestią, wynikającą z faktu wyboru ogrzewania gazowego, jako podstawowej formy grzewczej, jest przeanalizowanie zalet i wad wszystkich dostępnych na rynku rodzajów kotłów gazowych.

Podział ten uwzględnia kilka najważniejszych kryteriów.

Podział ze względu na umiejscowienie kotła gazowego

Pod tym względem rozróżniamy dwa rodzaje kotłów:

• stojące,
• wiszące.

Jak łatwo się domyśleć, produkty stojące będą posiadać konstrukcję umożliwiającą usytuowanie ich na ziemi a wiszące – specjalne zawiesia, pozwalające na zawieszeniu ich na specjalnych kotwach.

Podział ze względu na funkcjonalność piecy

Tutaj rozróżniamy dwa podstawowe rodzaje kotłów:

• piece jednofunkcyjne,
• kotły gazowe dwufunkcyjne.

Różnice pomiędzy nimi opiszemy w dalszej części artykułu.

Podział ze względu na budowę kotłów co

Ten podział jest bardzo prosty i obejmuje:

• kotły z otwartą komora spalania,
• kotły z zamkniętą komora spalania.

Różnią się one między sobą metodą działania, sposobem pobierania powietrza z otoczenia i technologią odprowadzania spalin.

Podział ze względu na metodologię działania pieca

Na chwilę obecną produkuje się dwa podstawowe rodzaje kotłów:

• kotły tradycyjne,
• piece gazowe kondensacyjne.

Ich sposób działania również opiszemy poniżej.

Powiesić, czy postawić kocioł gazowy?

Problem ten nie ogranicza się wyłącznie do sposobu zaaranżowania wolnej przestrzeni w budynku.

Konstrukcja pieca wiszącego musi być – z oczywistych względów – znacznie lżejsza, aniżeli w przypadku jego stojącego odpowiednika.

Różnicę tą widać nie tylko na przykładzie gabarytów urządzenia, ale też jego elementów składowych.

Piece wiszące są z reguły wyposażone w stalowniki wymienniki ciepła, które ważą mniej, ale też są mniej trwałe w porównaniu do ich stojących odpowiedników.

W tych drugich, wymiennik ma konstrukcję żeliwną, która owszem jest cięższa, ale też znacznie bardziej trwała, niż jej stalowa odmiana.

Oczywiście podział ten nie jest uzależniony wyłącznie od tego, czy dany kocioł jest wiszący, czy stojący.

Może się okazać, że również i kotły stojące będą posiadać wkłady stalowe.

Dlatego przed zakupem tego urządzenia grzewczego, warto zapytać się, z czego są zbudowane poszczególne jego komponenty.

Kotły jedno, czy dwufunkcyjne?

Idea dwufunkcyjnego kotła gazowego polega na tym, że może on jednocześnie zagrzewać zarówno wodę użytkową, jak też wodę zamkniętą w układzie grzewczym.

Jest on rozwiązaniem o wiele korzystniejszym, aniżeli klasyczny kocioł jednofunkcyjny.

W tym przypadku, mamy bowiem do czynienia z urządzeniem, które potrafi zagrzać jedynie wodę.

Kocioł jednofunkcyjny może zagrzewać również wodę użytkową, ale w takiej sytuacji konieczny będzie zakup dodatkowego zasobnika.

W momencie, gdy temperatura wody w zasobniku spadnie, piec jednofunkcyjny przełączy się w tryb grzania wody użytkowej, wyłączając tym samym możliwość podgrzania wody wykorzystywanej do ogrzewania gazowego pomieszczeń.

Sama konstrukcja kotła to jednak nie wszystko.

W rozwiązaniach dwufunkcyjnych, które – co ciekawe – są tańsze, niż ich jednofunkcyjne odpowiedniki z wbudowanym zasobnikiem, istnieje duże ryzyko odłożenia się kamienia.

W dalszej perspektywie czasu, pokryty kamieniem wymiennik ciepła, będzie potrzebował coraz więcej energii, by skutecznie podgrzać wodę użytkową, bądź instalacyjną.

Piec otwarty, czy z zamkniętą komorą spalania?

Kolejnym kryterium, na podstawie którego dzielimy kotły gazowe, jest konstrukcja paleniska.

Rozwiązania z otwartą komorą spalania, pobierają powietrze z zewnątrz.

Nie mogą one znajdować się w pomieszczeniach, których kubatura jest mniejsza, niż 8 metrów sześciennych.

Powietrze pobierane z wnętrza pomieszczenia, powinno przechodzić przez otwór o średnicy co najmniej 200 centymetrów kwadratowych.

Bardzo ważne jest również zainstalowanie odpowiedniego układu wentylacyjnego, który winien opierać się na rozwiązaniu grawitacyjnym.

Pole przekroju kanału wentylacji, powinno być mniej więcej takie samo, jak pole przekroju kanału, którym powietrze jest doprowadzane do wnętrza pieca.

Alternatywnym rozwiązaniem są piece z zamkniętą konstrukcją paleniska.

W przeciwieństwie do swoich poprzedników, pobierają one powietrze z zewnątrz.

Można więc je stosować w pomieszczeniach, których kubatura wynosi minimum 6.5 metra sześciennego.

W skład tych obwodów, oprócz samego pieca, wchodzą również przewody powietrzno – spalinowe, a także kanał wentylacji grawitacyjnej, którego pole przekroju nie powinno być mniejsze, niż 200 centymetrów kwadratowych.

Co ciekawe, w większości tych układów przepływ powietrza jest wymuszany przez dodatkowy wentylator.

Kocioł tradycyjny, czy kondensacyjny?

W klasycznych obwodach, ogrzewanie gazowe w domu opiera się na tradycyjnych piecach, wykorzystujących ciepło paleniska do podgrzewania wody.

W przypadku pieców kondensacyjnych, zasada ta jest nieco inna, co jednak pozwala na uzyskanie znacznie wyższej sprawności kotła (nawet o kilkanaście procent).

Skąd te oszczędności?

Przede wszystkim stąd, że w piecach kondensacyjnych woda c.o. podgrzewana jest dodatkowo za pośrednictwem ciepła, wydzielanego podczas wykraplania się pary wodnej ze spalin.

Co ciekawe, zdecydowana większość kotłów tradycyjnych ma otwarte palenisko, pobierające powietrze bezpośrednio z otoczenia.

Konstrukcja pieców kondensacyjnych jest inna i opiera się zawsze na paleniskach zamkniętych.

Piece kondensacyjne mają jednak jedną, istotną wadę.

Polega ona na konieczności zabezpieczenia kanałów wentylacyjnych specjalnymi, antykorozyjnymi fartuchami ochronnymi.

Powstające skropliny, które zamiennie nazywa się kondensatem, mają właściwości silnie korozyjne, co prowadzi do znacznie szybszego uszkodzenia a nawet zniszczenia przewodu kominowego.

Ogrzewanie gazem a rodzaj paliwa

Gazowe instalacje grzewcze w domu zasila się dwoma rodzajami paliwa: gazem ziemnym i LPG, czyli gazem pod dużym ciśnieniem, znajdującym się w ciekłym stanie skupienia.

Obydwa rodzaje gazu pochodzą z tej samej rodziny węglowodorów.

Co ciekawe, obydwie substancje różnią się pomiędzy sobą właściwościami fizykochemicznymi i metodą pozyskiwania.

Ze względu na swój stan skupienia, gaz płynny jest około dwukrotnie cięższy od powietrza.

Z kolei gaz ziemny aż czterokrotnie lżejszy od swojego płynnego odpowiednika.

Właśnie dlatego, w przypadku rozszczelnienia się instalacji gazowej, nie osiada on w dolnych partiach domu, lecz rozprzestrzenia się po całej jego objętości.

Gaz ziemny pozyskuje się bezpośrednio z wnętrza Ziemi.

Najczęściej znajduje się on w bliskim sąsiedztwie złóż ropy naftowej.

Transportuje się go w odpowiednich gazociągach, stąd też konieczność przyłączenia pieca do zewnętrznej sieci gazowej.

W przypadku gazu płynnego jest nieco inaczej.

Pozyskiwany jest on podczas złożonych procesów obróbki ropy naftowej, bądź też z odwiertów na początkowym etapie ich eksploatacji.

Ciśnienie wymagane do jego skroplenia jest relatywnie małe.

W ten sposób, można w niewielkich butlach zmagazynować stosunkowo dużą ilość gazu ziemnego.

Dlatego też korzystanie z LPG wymaga zamontowania w bliskim sąsiedztwie domu odpowiednio dużej butli gazowej, za którą znajduje się zmniejszający ciśnienie reduktor, dzięki któremu skroplony gaz może ponownie ulec parowaniu.

Ogrzewanie gazowe domu – wady i zalety

W powyższym zestawieniu przeanalizowaliśmy najpopularniejsze rodzaje kotłów gazowych, uwzględniając przy tym ich wady i zalety.

Poniżej, krótka analiza korzyści i strat wynikająca z ogólnego ujęcia gazu ziemnego jako materiału grzewczego.

Zalety ogrzewania gazowego

W przypadku gazu ziemnego, jego stosowanie jako podstawowego paliwa do ogrzewania domu, jest stosunkowo tanie.

Na finalną cenę zużytego paliwa wpływa również to, że jest ono spalane w sposób wydajny i efektywny, co jest możliwe dzięki ogólnemu wzrostowi sprawności kotłów gazowych.

Nie bez znaczenia pozostaje również bezobsługowość jaką charakteryzuje się ogrzewanie gazowe. Kotły gazowe nie wymagają z reguły zaawansowanych prac konserwatorskich i częstych napraw.

Oszczędności te są jeszcze większe w przypadku pieców kondensacyjnych. Owszem, są one nawet dwukrotnie droższe od swych tradycyjnych odpowiedników. Niemniej, w porównaniu z nimi ich wydajność i sprawność są znacznie lepsze. Odzysk energii bezpośrednio uzyskanej bezpośrednio ze skraplania spalin może wynosić nawet kilkanaście procent.

Widać to doskonale w katalogach kotłów kondensacyjnych, w których sprawność danego rozwiązania według producenta jest określana na poziomie około 110 – 115 procent.

O tym, że kotły gazowe są bezobsługowe, pisaliśmy już nieco wcześniej. Najlepiej pod tym względem wyglądają rozwiązania spalające gaz ziemny.

Jest on co prawda na stałe podłączony do pieca za pomocą rur i innych elementów instalacyjnych, ale jednocześnie właśnie dzięki temu, nie istnieje ryzyko wyczerpania butli, bądź – co gorsza – konieczności wpinania kolejnej w miejsce już wyczerpanej.

Jeśli piec gazowy nie jest wyposażony w specjalne układy elektronicznej kontroli pracy, jego najistotniejszym elementem jest jedynie palnik, w którym znajduje się niewielki, metalowy element grzejny, pracujący jako zapalniczka.

Ogranicza to ryzyko powstania skomplikowanych awarii, które mogłyby znacząco podwyższyć łączne koszty obsługi pieca.

Kolejną, wartą podkreślenia zaletą pieca gazowego, jest niska szkodliwość emitowanych przezeń spalin.

Jeśli w piecu spalany jest gaz ziemny, jedynymi szkodliwymi substancjami usuwanymi przewodem kominowym są tlenki azotu.

Oczywiście równie istotnym produktem reakcji spalania jest w tym przypadku woda, ale o tym pisaliśmy już wcześniej, w kontekście opisu pracy kotłów kondensacyjnych.

Spalanie gazu nie powoduje powstania pyłu, popiołu a także jakichkolwiek innych pozostałości reakcji (poza wodą).

Oznacza to, że nie trzeba go czyścić a jeśli zachodzi taka potrzeba, można go zainstalować również w pomieszczeniach użytkowych.

W przypadku małych pieców wiszących, nie zachodzi więc konieczność przeznaczenia w tym celu osobnej kotłowni.

Nie istnieje też potrzeba stworzenia osobnej przestrzeni dla opału, gdyż jest on doprowadzony specjalną siecią.

Co ciekawe, w niektórych konfiguracjach konstrukcyjnych, montaż pieca gazowego nie wymaga zainstalowania komina.

Z punktu widzenia przypadkowego obserwatora, dom taki wygląda dziwnie, lub przynajmniej “oryginalnie”.

Niemniej, jest on z pewnością tańszy (chociażby o kilka tysięcy złotych), niż dom z zabudowanym kominem.

Jego rolę spełnia zwykły otwór w ścianie, przez który zostają usunięte spaliny.

Wady ogrzewania gazowego

Niestety, ogrzewanie gazowe w domu ma również swoje wady. W porównaniu z innymi, mniej ekologicznymi paliwami, koszty ogrzewania gazem (w tym ziemnym) jest stosunkowo wysoki. Palenie węglem, bądź drewnem zawsze będzie bardziej opłacalne, zwłaszcza w kontekście bieżących kosztów ponoszonych na paliwo (o kosztach ekologicznych nie wspominamy).

Pewną wadą ogrzewania gazowego jest również stosunkowo wysoki koszt montażu, wynikający z faktu podłączenia pieca do sieci gazowej.

W połączeniu z dość znacznymi kosztami związanymi z zakupem pieca, łączna cena zamontowania takiego układu jest bardzo wysoka.

Warto zauważyć, że jest to cecha wspólna dla wszystkich nowoczesnych układów grzewczych. Poniżej przedstawimy krótką analizę wydatków które trzeba ponieść na ogrzewanie gazowe.

Gazowa instalacja c.o. a koszty

Łączna cena montażu ogrzewania gazowego w domu, jest zależna od wielu różnych czynników.

Istotne jest np. to, jaki rodzaj kotła wybierzemy.

Jeśli będzie to kocioł wiszący, to jego cena będzie nieco niższa, aniżeli w przypadku kotła stojącego.

Druga kwestia to jego konstrukcja.

Piec jednofunkcyjny będzie rozwiązaniem najtańszym, aczkolwiek nie umożliwi on nam podgrzania ciepłej wody użytkowej.

Zainstalowanie dodatkowego zasobnika spowoduje wzrost kosztów inwestycji o około 500 – 1000 złotych (w zależności o jego pojemności).

Można też skorzystać z tańszej opcji, jaką jest kocioł gazowy dwufunkcyjny.

Nie bez znaczenia pozostaje również to, czy wybierzemy rozwiązanie tradycyjne, czy kondensacyjne. Koszt tego pierwszego, w konfiguracji z zasobnikiem, uszczupli nasz portfel o około 8 000 – 10 000 złotych. Za piec kondensacyjny, możemy zapłacić nawet dwa razy tyle.

Koszt ten jeszcze bardziej wzrośnie, jeśli dany piec zostanie wyposażony w dodatkowe elementy elektroniki użytkowej, pozwalającej na pełną automatyzację jego działania.

Oczywiście sam kocioł w połączeniu z zasobnikiem to nie wszystko.

Konieczne jest zakupienie dodatkowego osprzętu, w skład którego wejdą:

• naczynia wzbiorcze (osobne dla zasobnika i osobne dla kotła),
• zawory odcinające dopływ gazu (podlegają okresowym kontrolom),
• zawory bezpieczeństwa itd.

Układy te można zastąpić dużym kotłem kompaktowym, aczkolwiek jego cena jest znacznie wyższa i wynosi co najmniej 20 000 złotych.

Konfigurując ogrzewanie gazowe nie można zapomnieć o dodatkowym osprzęcie, w skład którego wejdą rury, różnego rodzaju przejściówki a także zawory i kształtki. Ich liczba jest oczywiście uzależniona od układu poszczególnych pomieszczeń w danym domu. Niemniej i tak jest to relatywnie mały koszt, oscylujący w okolicy 500 – 1000 złotych.

Jeśli wybierzemy kocioł gazowy kondensacyjny, do sumarycznej wartości całej inwestycji trzeba będzie doliczyć również koszt przewodu poziomego (około 800 złotych), kwasoodpornej wkładki, lub – zamiennie – rury o podwójnych ściankach. Cena tych elementów wyniesie od 1000 – 2000 złotych.

W łącznym koszcie gazowej instalacji grzewczej, należy również uwzględnić ewentualne modyfikacje architektoniczne, wynikające z obowiązujących przepisów.

Jeśli spaliny gazu mają być odprowadzane przez otwór w ścianie, powinien być on usytuowany co najmniej 50 cm od powierzchni okna.

Zaleca się również, by w domu z ogrzewaniem gazowym na innej ścianie zamontować czerpnię powietrza (jeśli dom jest wentylowany mechanicznie). Czerpnia ta powinna zostać umiejscowiona poniżej wylotu, aby uniknąć zjawiska cofania się spalin i dwutlenku węgla do wnętrza domu.

Ile zapłacimy za robociznę?

Stawki ustalone przez prywatnych przedsiębiorców są w tym przypadku bardzo zróżnicowane. Szacuje się jednak, że montaż całej instalacji gazowej i grzewczej uszczupli nasz budżet o około 2 000 – 3 000 złotych.

Podsumowując powyższą analizę, trudno jednoznacznie obliczyć łączny koszt takiej instalacji.

W najtańszej konfiguracji, łączna cena inwestycji wyniesie nieco ponad 10 000 złotych.

W przypadku zakupu zaawansowanego pieca kondensacyjnego, koszt ten może wzrosnąć nawet do 25 000 – 30 000 złotych.

Ile kosztuje ogrzewanie gazowe domu?

Przy ustaleniu opłacalności instalacji gazowej, warto uwzględnić nie tylko same koszty związane z jej montażem, ale też wydatki ponoszone z tytułu zakupu określonego paliwa.

Żeby to obliczyć, koniecznie trzeba zaznajomić się z aktualnymi cenami gazu ziemnego a także z zapotrzebowaniem energetycznym określonych rodzajów budynków mieszkalnych.

Jeśli chodzi o koszt paliwa, to w przypadku gazu ziemnego średnia cena jednego metra sześciennego waha się w okolicach 1.2 – 1.3 zł. Oczywiście wartość ta jest uzależniona od dostawcy, ale różnice pomiędzy poszczególnymi ofertami są na tyle małe, że nie warto ich uwzględniać w końcowej analizie.

Druga kwestia to zapotrzebowanie domu na energię grzewczą. Zwykle wartość tą wyraża się w kilowatogodzinach na metr kwadratowy (kWh/m2). W przypadku zwykłego, ocieplonego domu mieszkalnego, zapotrzebowanie to oscyluje w okolicach 110 kWh/m2.

Coraz popularniejsze domy energooszczędne wykazują jeszcze mniejsze zużycie energii, które w ich przypadku waha się w okolicach 60 kWh/m2. Najmniejsze zapotrzebowanie na moc mają domy pasywne, które potrzebują zaledwie 15 kWh/m2.

Na zużycie energii duży wpływ ma sam kocioł gazowy.

Wybierając piec gazowy działający w sposób tradycyjny (niezależnie od rodzaju komory spalania), koszt wytworzenia 1kWh będzie wynosił 0.43 zł.

Dla porównania, kotły kondensacyjne redukują powyższy koszt aż o 5 groszy, co w przeliczeniu na tak dużą liczbę kilowatogodzin, przedkłada się na znaczne oszczędności energii.

Biorąc pod uwagę powyższe czynniki, przy założeniu, że standardowy dom ma powierzchnię grzewczą wynoszącą około 120 metrów kwadratowych, można dojść do wniosku, że całościowe zapotrzebowanie na energię w przypadku takiej nieruchomości wynosi około 13 200 kWh. Oczywiście w przypadku domów energooszczędnych, zapotrzebowanie to będzie prawie dwa razy mniejsze. Niemniej, poniższe obliczenia wykonaliśmy dla domu ocieplonego a nie energooszczędnego.

Jeśli wybierzemy tradycyjny piec gazowy, roczny koszt zużytego gazu wyniesie około 5 700 złotych. Jeśli weźmiemy pod uwagę kocioł kondensacyjny, łączna cena opału wyniesie około 5 000 złotych.

Podsumowując, z powyższej analizy wynika, że w przypadku gazu ziemnego najtańszym sposobem na ogrzewanie domu byłoby zainstalowanie kotła kondensacyjnego.

Czy warto przejść na ogrzewanie gazowe?

Czy zatem “przejście” na ogrzewanie gazowe w domu jest opłacalne? Czy warto zainwestować w ogrzewanie gazowe kilkanaście a może nawet i kilkadziesiąt tysięcy złotych? Biorąc pod uwagę sytuację inwestora ze wstępu odpowiedź na pytanie czy warto wybrać ogrzewanie gazowe nie jest jednoznaczna. Owszem, ogrzewanie gazem jest opłacalne i wygodne, ale wymaga podłączenia do sieci gazowej, a więc poniesienia sporych nakładów w kontekście zmian konstrukcyjnych budynku. Trzeba również wziąć pod uwagę możliwe wahania cen gazu ziemnego.

Jeśli chodzi o koszty ogrzewania budynku, to z pewnością gaz jest paliwem droższym, niż sprawdzony węgiel, bądź pellet. Niemniej, bezobsługowy i ekologiczny charakter (ograniczenie emisji dwutlenku węgla) ogrzewania gazowego to atuty, z którymi trudno się nie zgodzić.