- Topinambur, czyli roślina która pochodzi z ameryki północnej o egzotycznej nazwie (którą w Polsce nazywa się także słonecznikiem bulwiastym), jest na pierwszy rzut oka dość niepozornym warzywem.
- Przez lata została nieco zapomniana, teraz jednak wraca popularność słonecznika bulwiastego. Wszystko dlatego, że ma wykwintny smak, a do tego jest rośliną bardzo zdrową, o wszechstronnym zastosowaniu i właściwościach ważnych dla ludzkiego zdrowia.
- Wprowadzając niepozornie wyglądające bulwy topinamburu do swojej diety, można nie tylko wzbogacić jadłospis, ale i wspomóc organizm w walce z wieloma chorobami.
Topinambur słonecznik bulwiasty uprawia się dla jadalnych, smacznych bulw (zawierających wiele cennych związków i składników odżywczych), ale też dla dekoracyjnych żółtych kwiatów. Słonecznik bulwiasty jest rośliną wieloletnią (samoistnie odradza się co roku), a do tego nie wymaga pracochłonnej pielęgnacji. Warto więc poznać wymagania i sposób sadzenia topinamburu, ponieważ bez przeszkód można roślinę samodzielnie zasadzić w niemal każdym przydomowym ogrodzie.
W Polsce uprawia się dwie odmiany topinamburu.
Topinambur Albik | Topinambur Albik ma białe, wydłużone (maczugowate) bulwy. Jest on przeznaczony do konsumpcji. |
Topinambur Rubik | Topinambur Rubik ma nieregularne, owalne bulwy, w kolorach czerwieni i fioletu. Ze względu na trudność w obieraniu wykorzystuje się go jako odmianę pastewną. |
Jak wygląda topinambur?
Topinambur (helianthus tuberosus) to roślina spokrewniona ze słonecznikiem zwyczajnym. Sama nazwa – topinambur wzięła się od plemienia Indian Tupinamba. Topinambur trafił do Europy z ameryki północnej. Rodzimą nazwą tej rośliny jest słonecznik bulwiasty, ale określa się ją też czasem jako karczoch jerozolimski czy jako ziemną gruszkę. To roślina ozdobna (kwiaty), ale też jadalna (bulwy), rekultywacyjna oraz energetyczna. Ziemna gruszka ma również właściwości zdrowotne (poprawia perystaltykę jelit, może obniżać poziom cholesterolu ldl, ciśnienie tętnicze) . Tak jak słonecznik zwyczajny, topinambur ze swoimi kwiatami należy do rodziny astrowatych.
Jeśli chodzi o wygląd, roślina składa się z dwóch części:
- Część nadziemna topinamburu pod względem morfologicznym podobna jest do słonecznika. Jednak znacznie się od niego różni – przede wszystkim zdolnością do tworzenia pędów podziemnych, na końcu których wykształcają się jadalne bulwy. Tak więc, pierwsza z części topinamburu to występująca nad ziemią, długa i silna (wytrzymująca nawet silne porywy wiatru) łodyga, która może dorastać do 2, niekiedy też do ponad 3 metrów). Pokryta jest białymi włoskami i ma duże, jasnozielone liście, które są jajowate albo lancetowate. Porośnięte są szorstkimi włoskami, a brzegi liści są mocno piłkowane. Łodyga topinamburu jest zwieńczona pięknym, dość dużym żółtym kwiatem. Kwiaty są języczkowe (płonne, zewnętrzne) i rurkowe (płodne, wewnętrzne). Koszyczki kwiatów mają średnicę 4-8 centymetrów. Owocem jest niełupka (jak u wszystkich słoneczników), która jest sucha, niepękająca i jednonasienna. Jej długość to około 5-7 mm. W klimacie umiarkowanym (w którym znajduje się Polska) rozmnaża się przez nasiona.
- Druga, jadalna część to znajdujący się pod ziemią korzeń, który swoim wyglądem przypomina “powiększony” korzeń imbiru. Bulwa topinamburu ma jednak zupełnie inny smak, zdecydowanie bardziej delikatny. Bulwa przypomina nieco w smaku pestki słonecznika. Podziemne białawe rozłogi słonecznika bulwiastego osiągają długość wynoszącą nawet około jednego metra. Na ich końcach wytwarzają się bulwy o wypukłych oczkach. Bulwy przyjmują różne kształty – mogą być owalne, walcowate, gruszkowate, maczugowate lub też wrzecionowate. W ziemi mogą być one rozłożone w mniejszych lub większych skupiskach. Ma to praktyczne zastosowanie przy ich zbiorach. Kolor skórki bulwy też nie jest jednakowy – zależy od odmiany rośliny. Skórka bulw może być więc w różnych odcieniach kolorów: żółtego, różowego, czerwonego. Topinambur może mieć też brązowe lub fioletowe bulwy. Miąższ jest biały lub żółtawy. Jedna roślina jest w stanie wytworzyć do kilkudziesięciu bulw topinamburu różnej wielkości. Ich grubość będzie wynosić między 3-6 cm, a długość od 7 do 10 cm.
Topinambur kwitnie późnym latem i jesienią. Bulwy zbiera się późną jesienią, aż do nastania mrozów. Surowe warzywo jest soczyste i przypomina w smaku rzodkiewkę. Ugotowany topinambur nabiera bardzo oryginalnego smaku. Porównuje się go do karczocha albo orzechów brazylijskich.
W Europie topinambur słonecznik bulwiasty pojawił się wraz z odkrywcami ameryki północnej, następnie przywędrował z francuskimi kolonizatorami. W Polsce uprawia się roślinę od XVIII wieku. Tak jak inne gatunki słonecznika, tak i słonecznik bulwiasty po wyrośnięciu jest bardzo wysoki. Okres kwitnienia słonecznika bulwiastego przypada na okres między wrześniem a listopadem. To, że helianthus tuberosus uprawiany jest na różnych kontynentach, staje się możliwe dzięki temu, że ma on niesamowitą zdolność przetrwania w różnych warunkach. Może więc rosnąć zarówno w strefie klimatów umiarkowanych, jak i w tropikach. Ma niewielkie wymagania, ale przy tym bardzo łatwo się rozprzestrzenia (i często dziczeje). Dlatego też niekiedy jest uznawany za gatunek inwazyjny.
Roślina ta odznacza się przede wszystkim niezbyt wielkimi wymaganiami glebowymi. Znany w europejskich uprawach rolnych topinambur jest jeszcze łatwiejszy w uprawie niż ten amerykański (nie jest tak wrażliwy). Łatwo go zasadzić, ponieważ wyrośnie nawet na glebach słabszych. Oczywiście najlepiej rośnie na glebach klasy III. Uprawie topinamburu nie służą gleby kwaśne i podmokłe. Helianthus tuberosus w przydomowym ogrodzie preferuje gleby, które są przewiewne, średnio zwięzłe i oczywiście zasobne w składniki pokarmowe. Roślinę można więc nawozić kompostem lub przetworzonym obornikiem. Dobrze sprawdzają się też nawozy mineralne. Co ważne, jako nawóz sprawdzić się mogą również liście i łodygi topinamburu. Topinambur słonecznik bulwiasty może być uprawiany w glebie po każdej innej roślinie. Jest też odporny na mrozy oraz susze (wymaga podlewania jedynie w okresie długotrwałej suszy).
Właściwości zdrowotne i odżywcze rośliny
Topinambur jest niezwykle wartościowy, ponieważ wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych. Bulwa topinamburu zawiera inulinę (tzw. materiał zapasowy słonecznika bulwiastego, jak skrobia w przypadku ziemniaków), która jest głównym rodzajem węglowodanów występujących w tym warzywie (75-80%). Jest to polisacharyd wykazujący korzystny wpływ na ludzkie zdrowie. Inulina nie jest trawiona przez człowieka w przewodzie pokarmowym, jest rozpuszczalną frakcją błonnika pokarmowego. Niestrawiona dociera więc do jelita grubego, a tam jest metabolizowana przez bakterie. Dzięki temu inulina staje się prebiotykiem, co oznacza że karmi pożyteczne bakterie w jelitach. Będąc pożywką dla rozwoju dobroczynnej dla organizmu mikroflory bakteryjnej, umożliwia prawidłowe trawienie w jelicie. Bulwy zawierają również nierozpuszczalną frakcję błonnika pokarmowego składającą się z:
- celulozy,
- hemicelulozy,
- ligniny,
- związków pektynowych.
Frakcja ta zapewnia uczucie sytości, ponieważ długo zalega w przewodzie pokarmowym. Spożywanie topinamburu zapewnia uczucie sytości może być więc pomocne w kuracjach odchudzających. Oba te topinamburu składniki pełnią jeszcze inne ważne role:
- Chronią jelito grube przed groźnymi chorobami cywilizacyjnymi.
- Są bardzo potrzebne w czasie stosowania antybiotyków i po zakończeniu kuracji – odbudowując zniszczoną florę bakteryjną.
- Zapobiegają (szczególnie inulina) rozwojowi bakterii zakwaszających organizm hamując tym samym wzrost patogenów: Clostridium, Fusobacterium, a także Gram-dodatnich paciorkowców (powodujących biegunki i zapalenia jelita grubego). Hamowanie wzrostu patogenów zapobiega tym samym polipom i owrzodzeniem, które mogłyby stać się początkiem choroby nowotworowej.
Cechą charakterystyczną słonecznika bulwiastego jest także to, że spożywane go jest korzystne dla osób z cukrzycą. Zmniejsza również insulinooporność. Topinambur to warzywo, które dzięki zawartym w nim składnikom wpływa bardzo pozytywnie na wiele różnych aspektów zdrowotnych. Właściwości lecznicze topinamburu:
- podnosi odporność organizmu,
- chroni wątrobę,
- zapobiega zakażeniom dróg moczowych,
- ułatwia przyswajanie żelaza, magnezu i wapnia,
- ułatwia usuwanie alkoholu z krwi,
- przyspiesza perystaltykę jelit i przemianę materii,
- przyspiesza proces pozbywania się metali ciężkich oraz toksyn pochodzenia organicznego,
- działa antystresowo,
- wpływa pozytywnie na zdolność koncentracji.
To wspomniana już wcześniej, znajdująca się w bulwie topinamburu, inulina oczyszcza organizm. Robi to, wiążąc szkodliwe związki. Przyśpiesza też ich wydalanie poprzez pobudzanie ruchów perystaltycznych jelit (dlatego stosuje się ją przy zaparciach).
Trzeba jednak pamiętać, że bulwy topinamburu zawierają substancje (szczególnie surowy topinambur), mogą powodować wzdęcia. Dlatego do przygotowywanych przy ich użyciu potraw warto dodać zioła. Najlepiej też poddać je po prostu obróbce termicznej.
Topinambur inaczej słonecznik bulwiasty jest obecnie coraz częściej w kręgu zainteresowań dietetyków oraz producentów zdrowej żywności. Wszystko dlatego, że to warzywo odpowiednie dla cukrzyków -w organizmie inulina przekształca się pod wpływem hydrolizy do fruktozy, czyli cukrów przyswajalnych przez człowieka. Cukier owocowy jakim jest fruktoza – dobrze tolerowana przez diabetyków, powstaje po poddaniu rośliny odpowiedniej obróbce (pogrzaniu lub przemrożeniu).
Słonecznik bulwiasty jest rośliną, która nie zawiera cholesterolu, za to topinambur zawiera prawdziwe bogactwo składników odżywczych. Bulwa topinamburu zawiera zawiera:
- białko,
- tłuszcz,
- węglowodany,
- witaminy – C, B1, B2, B6, B9 (kwas foliowy), A, E i K.
Zawiera również wiele minerałów. Przedstawiając je w kolejności od największej zawartości, są to takie minerały jak:
- potas,
- fosfor,
- magnez,
- wapń,
- sód,
- żelazo,
- cynk.
Tak ogromna ilość składników pokarmowych i minerałów sprawia, że topinambur stosuje się niemal jak lekarstwo. Dlatego też na warzywo zwrócił uwagę przemysł farmaceutyczny. Leki otrzymane z wyciągu z bulw topinamburu mogą być stosowane w leczeniu schorzeń nieżytów żołądkowo-jelitowych. Pomagają też przy nadkwasocie, owrzodzeniach żołądka i dwunastnicy. Topinambur stosuje się także przy zapaleniu spojówek i powiek. Wyciąg z bulw topinamburu w lecznictwie pojawia się również przy leczeniu łuszczycy czy oparzeń. Warto wiedzieć, że spożywanie bulw topinamburu jest zalecane także osobom po przebytej chemioterapii.
Jak i kiedy sadzić topinambur
Przygotowanie gleby
Przed sadzeniem topinamburu do takich prac należy dobrze przygotować glebę. Powinna ona zostać odchwaszczona, przekopana, a także odpowiednio nawieziona. W tym celu stosuje się nawozy organiczne oraz nawozy zielone. Nawozy można stosować również w czasie wegetacji. Najlepiej sprawdzą się wtedy nawozy mineralne, zwłaszcza te bogate w potas.
Sadzenie bulw z rodziny astrowatych
W przydomowych ogródkach, znajdujących się w klimacie umiarkowanym (czyli także w Polsce), topinambur sadzi się wyłącznie z bulw. W naszych warunkach klimatycznych nasiona słonecznika bulwiastego po prostu nie dojrzewają. Na każdy metr kwadratowy uprawy topinamburu, potrzebnych jest około 15 bulw sadzeniaków. Do sadzenia używa się albo całych bulw albo ich fragmentów (o masie około 50 g), z dwoma lub trzema oczkami.
Kiedy sadzić topinambur
Topinambur można sadzić albo jesienią albo wiosną. W pierwszym wypadku najlepszym czasem jest listopad-grudzień. Wtedy bulwy topinamburu wsadza się na głębokości 10-15 cm. Wiosną, to znaczy w miesiącach marzec-kwiecień (po ustąpieniu mrozów), bulwy rośliny wystarczy wsadzić na głębokość 5-10 cm. Odległość pomiędzy kolejnymi rzędami musi mieć od 0,6 do 1 m; przy sadzeniu należy zachować odstępy pomiędzy roślinami w rzędzie około 30-60 cm.
Z punktu widzenia ogrodnictwa, bardziej korzystne jest jesienne sadzenie. Pozwala ono bowiem na uzyskanie nawet 50 dodatkowych dni wegetacji. Bulwy są odporne na mróz, dlatego bez problemu przetrwają w ziemi zimę. Co więcej, bulwy nie tylko przetrwają, ale przy temperaturze 4 stopni Celsjusza będą w stanie ukorzenić się i zakiełkować. Kiedy łodygi wyrosną na mniej więcej 30 centymetrów, wokół podstawy rośliny warto usypać kopczyki o wysokości ok. 15 centymetrów i delikatnie je uklepać. Zapewni to roślinom większą stabilność, co jest ważne, ponieważ w pełni wykształcone słoneczniki bulwiaste będą naprawdę wysokie (mogą osiągnąć nawet trzy metry). Niekiedy, z czasem – w trakcie wzrostu, niezbędne staje się dodatkowe usypywanie kopczyka lub rozstawienie podpór. Kiełkująca bulwa wykształca tylko jeden pęd nadziemny. Wschody następują (zależnie od temperatury), mniej więcej w 2 albo 3 tygodniu od posadzenia.
Rozwój rośliny
Topinambur w łatwy sposób zapewnia sobie dostęp do wody, ponieważ wykształca dobrze rozwinięty system korzeniowy. Początkowo roślina rośnie powoli. Tempo wzrostu przyspiesza stopniowo i maksymalną wysokość łodyga osiąga w sierpniu.
W Polsce topinambur jest rośliną dnia krótkiego. Dlatego też zakwita dopiero we wrześniu i październiku. Jednak nie wydaje przy tym nasion, co oznacza, że rozmnaża się jedynie wegetatywnie – to znaczy za pomocą bulw. W czasie intensywnego wzrostu części nadziemnej, zaczyna się też zawiązywanie bulw. Trwa ono do października. W naszym klimacie okres wegetacji może trwać 180-240 dni.
Już po przekwitnięciu, w czasie kiedy pojawią się pierwsze przymrozki, rośliny zamierają. Wtedy łodygi oraz liście czernieją i zasychają. Jesienią, kiedy liście zaczynają żółknąć, łodygi ucina się do wysokości 8 cm. Zapobiega to ich łamaniu w czasie wietrznej pogody.
Również jesienią, od września/października wykopuje się bulwy. Najlepiej zrobić to jednak późną jesienią, po przymrozkach, ponieważ warzywo jest wtedy smaczniejsze. Wykopywanie powinno odbywać się przy pomocy wideł ogrodowych. Może być to utrudnione kiedy gleba zamarznie przy silnych mrozach. Przy łagodnej zimie, bardzo dobrym pomysłem jest stopniowe wydobywanie warzywa spod ziemi aż do wiosny.
Jak przechowywać bulwy
Zakopane w glebie bulwy bardzo dobrze znoszą niskie temperatury i długo zachowują swoją świeżość. Wykopane już bulwy przechowuje się w lodówce. Nie powinny leżeć w niej dłużej niż 2-3 tygodnie, ponieważ po tym czasie tracą jędrność i mogą pleśnieć.
Bardzo dobrym sposobem na przechowywanie jest wsadzenie topinamburu do pojemnika wypełnionego piaskiem i torfem. W chłodnym miejscu, w takich warunkach może przetrwać w dobrym stanie nawet pięć miesięcy. Tym, co wpływa najgorzej na topinambur, jest suche powietrze. Powoduje ono przesuszenie, a w efekcie twardnienie.
Trzeba tutaj zaznaczyć, że jedno sadzenie może wystarczyć na wiele lat. To roślina, którą charakteryzuje zdolność do samoodnawiania i bardzo szybkiego rozmnażania. Przede wszystkim dlatego, że nawet przy bardzo starannych zbiorach w glebie zachowują się bulwy, które potem wydają kolejne plony. Z tego powodu, o wiele lepiej zimować je w ziemi, niż na przykład w kopcu.
Topinambur zimuje w postaci bulw pędowych. Te dzięki dużej zawartości inuliny (wielocukru) są w stanie przetrwać spadki temperatury, które sięgaj nawet -30 stopni Celsjusza. W jednym miejscu ogrodu, uprawę można prowadzić nawet przez 20 lat. Niejednokrotnie bez konieczności dosadzania roślin.
Ekspansywność
Ta zaleta dla osób chcących uprawiać topinambur przez długi czas, może okazać się wadą dla innych. Problematyczne może być bowiem pozbycie się rośliny z ogrodu na stałe. Aby usunąć topinambur z ogrodu należy pozbyć się w czerwcu młodych roślin. Jest to bowiem czas zanim w pełni ukształtują się bulwy. Kolejnym krokiem będzie dwukrotne zasianie w danym miejscu poplon z roślin strączkowych.
Oprócz tego, że słonecznik bulwiasty jest rośliną wieloletnią, wyróżnia go także wysoka ekspansywność. Oznacza to, że roślina może bardzo szybko rozprzestrzenić się po całym ogrodzie. Aby ograniczyć nadmierne rozrastanie się tego dość inwazyjnego gatunku, rabatę z topinamburem warto ogrodzić. Takim ogrodzeniem może stać się murek oporowy lub płotek (wkopany w ziemię na głębokość około 30-40 cm).
Z racji tego, że topinambur rośnie bardzo intensywnie, pobiera z gleby duże ilości składników odżywczych. Może on więc stanowić dość silną konkurencją dla innych roślin. Dlatego też nie powinno się go sadzić w niewielkiej odległości od warzyw i roślin ozdobnych.
Jednocześnie, topinambur rośnie wysoko, dlatego może zasłaniać inne rośliny. Jednak można w jego towarzystwie posadzić warzywa, na które jego cień wpłynie pozytywnie. Z takiej osłony skorzystają:
- ogórki,
- sałata,
- kalafior,
- kapusta,
- szpinak.
W wielu ogrodach topinambur jest sadzony ze względu na zwarty i wysoki pokrój. Dzięki temu staje się naturalnym wiatrochronem okolic domu. Jest też dekoracją – nadaje otoczeniu rustykalnego klimatu.
Wymagania glebowe, wodne i świetlne
Jest to roślina jadalna o niewielkich wymaganiach uprawowych, dlatego nie sprawia większych problemów. Topinambur jako warzywo wieloletnie może rosnąć w jednym miejscu nawet przez 20 lat. Choć warto pamiętać, że dłuższy czas obecności w tym samym miejscu może spowodować zmniejszenie wielkości plonów.
Najbardziej optymalnym czasem uprawy na tym samym stanowisku, będą 3-4 lata.
Wymagania glebowe
Jeśli chodzi o potrzeby glebowe, to są one podobne do tych jakie mają tradycyjne ziemniaki. Topinambur rośnie najlepiej na glebie:
- żyznej,
- umiarkowanie wilgotnej,
- głębokiej,
- przepuszczalnej.
Słabsze plony roślina da na glebach bardzo kwaśnych i zalewowych. Jednak tak naprawdę, niewielkie potrzeby sprawiają, że topinambur będzie rosnąć także na glebie słabej i nieurodzajnej (gdzie uda się lepiej niż tradycyjne ziemniaki). Jest to możliwe dzięki silnie rozbudowanemu systemowi korzeniowemu i gromadzeniu substancji pokarmowych w wytworzonych bulwach topinamburu.
Słonecznik bulwiasty będzie chętnie rósł nie tylko w ogrodach, ale też w mniej spodziewanych miejscach, czyli na terenach ruderalnych. Można tu wymienić: obrzeża pół, przydroża, nieużytki, nasypy i brzegi rzek.
Planując zasadzenie go w przydomowym ogrodzie, glebę należy odpowiednio przygotować. Przede wszystkich odchwaścić i głęboko przekopać.
Podłoże można też zasilić nawozem zielonym albo naturalnym. W celu użyźniania gleby, tego rodzaju nawozy można stosować później w każdym roku uprawiania rośliny. Dodatkowo, w okresie wzrostu topinambur można nawozić nawozami mineralnymi bogatymi w potas. W sezonie wegetacyjnym glebę dobrze będzie spulchniać i odchwaszczać.
Wilgotność
Topinambur nie ma też zbyt wielkich wymagań co do wody. Jest bowiem rośliną dość odporną na jej niedostatki. Wymaga podlewania jedynie w czasie długotrwałej suszy.
Nasłonecznienie
Planując zasadzenie rośliny, najlepiej zaplanować dla niej miejsce dobrze nasłonecznione albo półcień. Wtedy będzie w stanie wytworzyć piękne kwiaty, swoim wyglądem przypominające małe słoneczniki.
Rozkwitną one pod koniec lata i utrzymają do pierwszych przymrozków. Kiedy topinambur rośnie na stanowisku narażonym na występowanie silnych wiatrów, to warto go palikować. Dobrym pomysłem będzie też usypanie u nasady łodyg kopczyków, które wpłyną pozytywnie na większą stabilność rośliny.
Odporność na szkodniki
Dużą zaletą w uprawie jest wysoka odporność na szkodniki i choroby roślin. Może być jednak porażany przez choroby grzybowe:
- zgniliznę twardzikową,
- rdzę słonecznika
- szarą pleśń.
Porażone części roślin trzeba usuwać i spalać. Ze szkodników najgroźniejszym wrogiem są karczowniki i nornice, które podgryzają bulwy topinamburu. Na pędach niekiedy żerują gąsienice.
Jak jeść topinambur – zastosowanie w kuchni
Dla celów kulinarnych używa się bulw biało-żółtawych (typu albik), ale i zwierzęta można żywić bulwami topinamburu (zazwyczaj fioletowymi bulwami czy brązowymi odmianami).
Topinambur jest warzywem, które można spożywać na surowo. Obrany ze skórki, pokrojony w cienkie plasterki albo poszatkowany topinambur stanie się idealnym (słodkawym i delikatnie orzeźwiającym), dodatkiem do sałatek czy twarożków.
Karczoch jerozolimski można być też poddany dowolnej obróbce, to znaczy:
- gotowaniu,
- parowaniu,
- smażeniu,
- pieczeniu,
- blanszowaniu,
- moczeniu w rozcieńczonym occie.
Topinambur o fioletowych i białych bulwach topinamburu może być również konserwowany albo kiszony z dodatkiem cebuli. Bardzo dobre walory smakowe mają takie z marynaty albo zapiekane z serem cheddar. Przy obróbce, bulw topinamburu nie trzeba koniecznie obierać. Najwięcej witamin znajduje się pod skórką. Trzeba jednak pamiętać, by je należycie umyć i oczyścić przy pomocy szczoteczki.
Do spożycia przeznacza się warzywa świeże, niedługo po wykopaniu. Jest to ważne, gdyż słonecznik bulwiasty dość szybko się starzeje, tracąc jednocześnie swoje walory wizualne, ale przede wszystkim odżywcze. Najsmaczniejszy jest pełny cennych składników kruchy i jędrny karczoch jer.
W kuchni topinambur używać można do przygotowywania między innymi:
- zup, w tym zup-kremów,
- puree (do obiadów),
- delikatnych frytek i chipsów,
- zapiekanek.
Bogaty w substancje odżywcze, ugotowany (czy upieczony) topinambur z powodzeniem może zastąpić ziemniaki. Gotuje się go znacznie krócej, a stopień ugotowania sprawdza się tak, jak w przypadku ziemniaków.
Przed ugotowaniem białe i fioletowe bulwy trzeba zawsze dokładnie oczyścić (warto to robić w rękawiczkach, gdyż warzywo brudzi ręce). W kuchni topinambur gotuje się w posolonej wodzie. Aby nie ściemniał, do wody w której będzie gotowany, można dodać kilka kropel soku z cytryny.
Warzywa te można gotować w łupinkach, które późnej bez problemu się zdejmuje. Z bulw topinamburu wytwarza się żywność dla diabetyków i sportowców.
Topinambur ma wysoką zawartość inuliny, która pełni funkcję zagęszczacza. Z powodzeniem wykorzystuje się więc inulinę w przemyśle spożywczym. Przede wszystkim w produkcji słodzików, wyrobów cukierniczych i deserów:
- budyni,
- kisieli,
- konfitur,
- lodów.
Inulina wykorzystywana jest również w produkcji gotowych zup i sosów.
Topinambur cena
Na koniec warto wspomnieć, gdzie i za ile można kupić w Polsce to warzywo. Znajdzie się go na bazarkach, ale też w sklepach ze zdrową, ekologiczną żywnością (stacjonarnych oraz internetowych), a także bardzo często w delikatesach.
Cena za kilogram nie jest stała i może być dość zróżnicowana w zależności od miejsca zakupu. Niekiedy za kilogram zapłaci się 3 złote, czasem zaś cena może sięgać nawet 10 zł. Co ważne, zakupione za kilka złotych bulwy nadają się zarówno do konsumpcji, jak i na sadzeniaki.
Zakupiony korzeń topinamburu można spożywać na surowo albo wykorzystywać do gotowania. Ciekawie walory smakowe (orzechowy smak) ma też upieczony topinambur. Niezależnie od wybranego sposobu, spożywanie bulw topinamburu, będzie korzystne dla zdrowia człowieka.
a ja mam z nasionek
A gdzie kupiles
Dobra robota. Krótko, zwięźle i na temat. Dziękuję
Cenię sobie tak dobrze przeprowadzone analizy i wnikliwe wnioski.
każdy, kto planuje budowę domu, powinien śledzić ten blog!