Geodeta na budowie domu: ceny usług, zakres obowiązków geodety

Zawód geodety należy do grona zawodów o wysokim stopniu prestiżu. Geodeci mogą pracować na etacie w urzędzie, prowadząc własną działalność gospodarczą, w firmach geodezyjnych, czy wydawnictwach kartograficznych. Niezależnie od formy działalności na rynku pracy, zawód ten należy do dobrze płatnych, choć wymagających pod kątem umiejętności, posiadanej wiedzy i zdolności do jej praktycznego wykorzystania. W poniższym artykule opiszemy pokrótce zawód geodety i jego ścieżkę zawodową a także określimy ceny usług geodetów, definiując jednocześnie zakres obowiązków w zależności od posiadanych uprawnień. Zapraszamy do lektury!

Czym się zajmuje geodeta?

Zacznijmy od tego, że geodeta należy do grona zawodów regulowanych. Oznacza to, że zdobycie uprawnień geodety wymaga spełnienia jasno określonych warunków, zdefiniowanych w ramach jednolitego rozporządzenia. Podstawowym zadaniem geodetów jest dokładny pomiar powierzchni ziemi, a także zdobywanie i przetwarzanie informacji wynikających z tychże pomiarów. Sam pomiar gruntów to jednak nie wszystko. Do zadań geodetów należy również pomiar powierzchni w kontekście realizowanych inwestycji budowlanych.

Przykładowo geodeta na budowie domu jednorodzinnego może sporządzać mapy (dla projektantów domów), wyznaczać na nich elementy wchodzące w skład działki a także dokonywać kontroli po zrealizowaniu inwestycji. Jedną z gałęzi nauk geodezyjnych jest quasigeodezja, w ramach której osoba uprawniona dokonuje pomiarów na podstawie zdjęć satelitarnych, bądź wykonanych z pokładu samolotu. Do zadań osoby pracującej w tym zawodzie należy również analiza tych zdjęć, aczkolwiek pomiar ten zawsze będzie obciążony pewną niedokładnością, wynikającą z jakości i skalowalności wykonanych w ten sposób fotografii.

Droga do uprawnień geodety

Umiejętności i predyspozycje

Choć zawód należy do bardzo prestiżowych, to jednak geodetą nie może zostać każdy. Osoba która chce uzyskać uprawnienia geodezyjne powinna zastanowić się, czy posiada następujące cechy:

• umiejętność logicznego myślenia, analizowania i przetwarzania faktów,
• zdolność do stosowania teorii w praktyce, z uwzględnieniem złożonych i skomplikowanych przepisów prawnych,
• bogate zdolności matematyczne, techniczne i informatyczne a także orientacja przestrzenna,
• znajomość rysunku technicznego (wiedzę tą można zdobyć na studiach geodezyjnych),
• systematyczność i pracowitość, zwłaszcza jeśli kandydat chce wykonywać daną pracę samemu,
• sprawność fizyczna a zwłaszcza dobry wzrok,
• chęć do pracy z komputerem (nawet do kilku godzin dziennie),
• zdolności organizacyjne i kreatywność.

Wymagania zawodowe

Osoba chcąca zostać geodetą, musi – po przeanalizowaniu swoich predyspozycji zawodowych – dokładnie zbadać, jakie warunki należy spełnić, by móc podjąć tą karierę zawodową. W myśl obowiązujących przepisów, zawód ten może wykonywać osoba, która:

1. Posiada wykształcenie wyższe, średnie, bądź też średnie techniczne, ściśle związane z tematyką geodezyjną. Nawiasem mówiąc geodeta nie musi posiadać wyłącznie wykształcenia wyższego (np. technik geodeta).
2. Posiada roczną praktykę zawodową w przypadku zakończenia studiów drugiego stopnia, bądź też studiów magisterskich (w jednolitym wymiarze). W przypadku ukończenia wyłącznie studiów inżynierskich (pierwszego stopnia) okres praktyk wydłuża się do dwóch lat. Praktyka zawodowa w wymiarze sześciu lat obowiązuje wyłącznie te osoby, które posiadają wykształcenie średnie, bądź średnie techniczne.
3. Posiada wiedzę dotyczącą realizacji czynności geodezyjnych, a także zna aktualne przepisy prawne obejmujące geodezję i kartografię. Jednocześnie kandydat na geodetę musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych.
4. Posiada zaświadczenie o niekaralności w kontekście działalności przeciwko organom państwowym i samorządu terytorialnego. Zaświadczenie to powinno również obejmować wszelkie wykroczenia związane z wiarygodnością dokumentacji, bezpieczeństwa mienia a także obrotowi gospodarczemu i obrotowi środków pieniężnych i papierów wartościowych. Obowiązkowo musi on też wykazać swoją niekaralność w kontekście przepisów dotyczących prawa skarbowego.

Uprawnienia i ich zdobywanie

Kolejnym krokiem niezbędnym do wykonywania prac geodezyjnych jest posiadanie odpowiednich uprawnień. Nadawane są one przez naczelny organ geodezyjny, czyli Głównego Geodetę Kraju. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji z 2014 roku, mogą one być nadawane w kilku zakresach, to jest:

• w zakresie pomiarowym, czyli dokonywania pomiarów geodezyjnych o charakterze fizycznym (wysokościowym i sytuacyjnym), inwentaryzacyjnym i realizacyjnym,
• w zakresie dokumentacyjnym, czyli obejmującym wszystkie czynności dotyczące rozgraniczenia, inwentaryzacji i sporządzenia dokumentacji, które następnie wykorzystywane są do celów o charakterze prawnym,
• w zakresie obsługi inwestycji, czyli wszystkich czynności geodezyjnych związanych z realizacją określonych przepisów dla inwestorów,
• w zakresie redagowania map, ich sprawdzania a następnie przetwarzania danych z nimi związanych i znajdujących się bezpośrednio na nich,
• w zakresie nowych technologii, to jest urządzeń do fotogrametrii a także instalacji o charakterze detekcyjnym,
• w zakresie urządzania terenów nieposiadających charakteru budowlanego, to jest działek rolnych i leśnych.

Jak zdobyć powyższe uprawnienia?

Uprawnienia wydaje wyłącznie Główny Geodeta Kraju. Ich uzyskanie jest uzależnione od przesłania stosownego wniosku a także spełnienia szeregu wymogów formalnych. Wniosek ten należy przedstawić osobiście, lub przesłać za pomocą poczty w siedzibie Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. Informacje w nim zawarte powinny obejmować przede wszystkim:

1. Dane osobowe – to jest imię i nazwisko (opcjonalnie imię ojca), datę i miejsce urodzenia a także numer PESEL, zamiast którego można przedstawić rodzaj, numer i serię innego dowodu ze zdjęciem (np. prawa jazdy).
2. Dane kwalifikacyjne i formalne, czyli zakres uprawnień o które wnioskuje kandydat a także posiadane kwalifikacje zawodowe, poparte określoną dokumentacją.
3. Opłata skarbowa – jest niezbędna przy składaniu wniosku. Jej uiszczenie musi zostać udokumentowane stosownym dokumentem kasowym i przesłane wraz z wnioskiem.
4. Dane dodatkowe – to najczęściej dwa zdjęcia w formacie określonym przez organ nadający uprawnienia i wypełniony dziennik odbytych praktyk zawodowych.

Praktyki zawodowe

Odbycie praktyk zawodowych jest niezbędne, w celu uzyskania stosownych uprawnień. Powinno się je odbywać tylko u takiej osoby, która posiada stosowne uprawnienia zawodowe. To jednak nie wszystko. Z praktykami zawodowymi na stanowisko geodety ściśle wiąże się pojęcie dzienniczka praktyk. Nie powinien on zostać wydany później, niż w dniu rozpoczęcia praktyk. Umieszcza się w nim dane osobowe kandydata a także oceny z poszczególnych zajęć zawodowych. Najważniejszą informacją zawartą w dzienniczku jest przebieg poszczególnych prac geodezyjno – kartograficznych. Ich rozpoczęcie i zakończenie powinno być dokładnie odnotowywane, podobnie zresztą jak ocena z wykonania poszczególnych zajęć. Każdy z tych wpisów musi być potwierdzany stosownym podpisem osoby uprawnionej, będącej jednocześnie mentorem kandydata. Przerwy w obrębie praktyk nie powinny być dłuższe niż 5 lat. Jeśli do tego dojdzie, praktykę uważa się za nieważną.

Egzamin i zdobycie uprawnień

Ostatnim krokiem niezbędnym do uzyskania uprawnień, jest egzamin zawodowy. Składa się on z dwóch podstawowych części, to jest pisemnej i ustnej. Egzamin ustny jest zdawany jako drugi. Oznacza to, że może do niego podejść wyłącznie ta osoba, która zdała część pisemną. Organem uprawnionym do przeprowadzania odpowiednich egzaminów jest Komisja Kwalifikacyjna ds. Uprawnień Zawodowych w Dziedzinie Geodezji i Kartografii. Jeśli egzamin zostanie zdany, świeżo upieczony geodeta ma prawo do wykonywania swojego zawodu w zakresie określonym we wniosku. Zdobycie uprawnień wiąże się również z wpisem do specjalnego rejestru. Jest on prowadzony na stronie Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii.

Do czego jest nam potrzebny geodeta?

Łatwo określić obowiązki geodety wynikające z formalnego rozporządzenia. W praktyce, zapisy które w nim się znajdują, często są “dla zwykłego Kowalskiego” zwyczajnie niezrozumiałe. W czym zatem może się nam przydać geodeta? Pośrednio geodeta przyda się nam w momencie, gdy jesteśmy zainteresowani zakupem działki. Najczęściej pierwsze kroki stawiamy w Urzędzie Miasta, lub Gminy a więc w podmiotach, w których geodeci sporządzają szczegółowe mapki każdej lokalizacji. Dzięki tym mapkom możemy dowiedzieć się wszystkiego na temat np. planów zagospodarowania przestrzennego, co wiąże się z możliwością zabudowy w wybranym przez nas miejscu. Jeśli miejscowe planowanie przestrzenne nie zostało sporządzane pozostają nam tzw. mapy zasadnicze, która na bieżąco są aktualizowane właśnie przez geodetów. Mapy te następnie przedkłada się do warunków zabudowy. Bezpośrednio z geodetą uprawnionym spotykamy się już na etapie adaptacji projektu domu. Może być on dokonywany zarówno na podstawie planu zagospodarowania przestrzennego, jak również na podstawie aktualnej mapy zasadniczej. Owocem pracy będzie tzw. plan zagospodarowania terenu działki.

Kiedy jeszcze przyda nam się geodeta? Na przykład wtedy, gdy zachodzi potrzeba tzw. wznowienia działki. Czynność ta nie jest niczym innym, jak tylko ponownym wytyczeniem jej granic. Geodecie należy ją zlecić wtedy, gdy granice zakupionej przez nas działki znajdują się w odległości co najmniej 40 metrów od granic działek należących do naszych sąsiadów. Rozpoczęcie dowolnych robót budowlanych na terenie działki powinno być poprzedzone sporządzeniem stosownej dokumentacji przez geodetę. Geodeta jest zobowiązany przedstawić w dzienniku budowy stosowne informacje na ten temat. Podobnie jest w przypadku zdefiniowania w planie wszelkich przyłączy zbrojeniowych o czym również geodeta powinien poinformować za pomocą stosownych zapisów w wyżej wymienionym dzienniku. Współpraca z geodetą uprawnionym również będzie konieczna po zakończeniu inwestycji. Do jego obowiązków należy między innymi kontrola powykonawcza, której pozytywny wynik jest niezbędny w procedurze odbioru domu.

Narzędzia pracy

Nowoczesny geodeta nie opiera się wyłącznie na wskazaniach prostych narzędzi pomiarowych. Obowiązkowo musi on opanować obsługę czterech podstawowych narzędzi geodezyjnych, dokonujących pomiarów we wszystkich płaszczyznach.

• Geodezyjny odbiornik GPS. W zasadzie każdy geodeta w swojej pracy korzysta z odbiornika GPS. Jest on wykorzystywany do określana dokładnej pozycji poszczególnych obiektów terenowych, które następnie zostaną przeniesione na mapę. Odbiornika geodezyjnego nie wolno mylić z nawigacją samochodową. Ta druga charakteryzuje się stosunkowo niewielką dokładnością pomiaru. Odbiorniki geodezyjne są znacznie bardziej precyzyjne a dokładność uzyskana za ich pomocą oscyluje w okolicach kilkudziesięciu centymetrów. Odbiornik GPS do prac geodezyjnych nie jest tani. Jego koszt może wynieść nawet 100 tysięcy złotych. W zamian uzyskujemy jednak urządzenie, które działa w sposób zautomatyzowany, bardzo dobrze znosząc przy tym nieprzyjazne warunki otoczenia. Co ciekawe, przy dużej liczbie zleceń czas niezbędny do zwrotu takiej inwestycji skróci się do zaledwie kilku miesięcy.
• Tachimetr. Pod tą tajemniczą nazwą kryje się dobrze znane wszystkim urządzenie, którego zadaniem jest dokonywanie dokładnych pomiarów punktów terenowych. Konstrukcja tachimetru umożliwia również wykorzystanie go w roli narzędzia do pomiaru kątów w wielu płaszczyznach i odległości pomiędzy dwoma różnymi punktami. Ze względu na wysoki stopień zaawansowania technicznego, tachimetr jest bardzo dokładny i uniwersalny.
• Niwelator. Jak łatwo się domyśleć, niwelator jest urządzeniem które dokonuje pomiaru wysokości określonych punktów na gruncie. Geodeta na budowie domu jednorodzinnego korzysta z niego na każdym etapie inwestycji, począwszy od przygotowania planu działki a kończąc na odbiorze budynku. Dzięki niwelatorowi można stworzyć mapkę działki również w oparciu o jej wysokość. Pomiar ten jest bardzo dokładny i zautomatyzowany. Największą popularnością cieszą się niwelatory o konstrukcji optycznej, ponieważ charakteryzują się one niską awaryjnością i relatywnie niską ceną.
• Teodolit. Teodolit jest urządzeniem dokonującym pomiarów zarówno w pionie, jak i w poziomie. Najczęściej wykorzystuje się go na placach budowy. Atutem teodolitów jest ich bardzo prosta konstrukcja a co za tym idzie – łatwa obsługa. Teodolit znacznie upraszcza i przyspiesza wiele pomiarów.

Geodeta cennik

Zanim podejmiemy się dokładnej analizy cen usług geodezyjnych i kartograficznych, należy uwzględnić kilka szczegółów, które mogą mieć wpływ na podane niżej wartości.

1. Po pierwsze, kwoty te mają charakter orientacyjny. Może się więc okazać, że ktoś znajdzie geodetę, który zaoferuje swoje usługi o 500 złotych taniej, lub… drożej.
2. Po drugie, kwoty te są uśrednione, co oznacza, że taki poziom cen proponuje z reguły większość dobrych geodetów. Tym samym znalezienie specjalisty, który swoje usługi wyceni np. dwukrotnie taniej, może skutkować poważnymi błędami a co za tym idzie – sprawą w sądzie.

Zestawienie usług i orientacyjnych kwot w niektórych regionach Polski

• Tyczenie budynku. Za tyczenie budynku zapłacimy od 1050 do nawet 1400 złotych. Najdrożej pod tym względem wypada województwo mazowieckie a z kolei najtaniej biorą geodeci w lubuskim i podkarpackim.
• Podział działki przez geodetę (prosty podział na dwie działki). Za podział działki zapłacimy od 1900 złotych do nawet 2300 złotych. Najtaniej usługę tą wyceniają geodeci z województwa podkarpackiego. Z kolei najdrożej podzielimy działkę na Śląsku.
• Wznowienie znaków granicznych. Za wznowienie granic działki ceny będą prezentować się podobnie, jak w przypadku tyczenia budynku. Najtaniej znaki graniczne wznowimy tradycyjnie w województwie podkarpackim, na terenie którego usługa ta średnio kosztuje 1100 złotych. Nieco więcej, bo 1300 złotych zapłacimy na Śląsku i województwie zachodniopomorskim.
• Koszt mapy do celów projektowych. Za stworzenie mapy do celów projektowych w województwie świętokrzyskim zapłacimy około 1100 złotych. Jest to jednocześnie najniższy pułap cenowy za tą usługę. Najdrożej trzeba będzie nam zapłacić w województwie mazowieckim, gdzie taka mapa może uszczuplić nasz portfel o około 1500 złotych.
• Inwentaryzacja geodezyjna powykonawcza (do 4 punktów). Przeprowadzenie inwentaryzacji geodezyjnej po wykonaniu inwestycji jest wyceniane na co najmniej 800 złotych. Tyle właśnie zapłacimy za tą usługę na terenie województwa kujawsko – pomorskiego. Nieco więcej, bo około 1000 złotych, zapłacimy za taką usługę na Mazowszu. Jest to jednocześnie najwyższy pułap cenowy.
• Kolejne punkty inwentaryzacji. Powyższa usługa dotyczyła wyłącznie czterech podstawowych punktów. Każdy z kolejnych uszczupli nas budżet o co najmniej 115 złotych w województwie lubelskim i lubuskim. Z kolei najdrożej zapłacimy na Mazowszu i w województwie opolskim. Tutaj każdy z takich punktów może kosztować nawet 160 złotych.
• Inwentaryzacja geodezyjna powykonawcza (za jedno przyłącze). Cena inwentaryzacji każdego z wykonanego wcześniej przyłączy, to wydatek od 560 do nawet 750 złotych. Statystycznie najmniej za tą usługę zapłacą mieszkańcy województwa lubelskiego. Najdrożej zaś przyjdzie za nią zapłacić na obszarze województwa mazowieckiego. Inwentaryzacja geodezyjna powykonawcza ceny za sieć do 100 m.
• Inwentaryzacja geodezyjna sieci uzbrojenia o długości do 100 metrów, to co najmniej wydatek rzędu 600 złotych na obszarze województwa podlaskiego. Z kolei mieszkańcy województwa mazowieckiego będą musieli uzbroić się w większą ilość gotówki, gdyż u nich trzeba będzie zapłacić za tą usługę nawet ponad 800 złotych.

Geodeta popełnił błąd…

A co jeśli geodeta popełni błąd, np. przy wytyczaniu obiektów na mapie? Rozwiązanie tego problemu jest dość trudne, a cała procedura zależy od tego, czy doszło do niego w trakcie budowy, czy już po niej.

1. Błąd wykryty w trakcie budowy skutkuje najczęściej uchyleniem pozwolenia na budowę a w konsekwencji koniecznością jej wstrzymania i przedstawienia nowej dokumentacji, tym razem zgodnej z prawdą. Ponowne rozpoczęcie prac jest uzależnione od zatwierdzenia projektu zamiennego.
2. Błąd wykryty po zakończeniu budowy (najczęściej na etapie inwentaryzacji) będzie najprawdopodobniej skutkował wysłaniem formalnego sprzeciwu co do prawa użytkowania danego budynku. W niektórych sytuacjach jego właściciel może być zmuszony do przebudowy inwestycji i tym samym ponownym przesłaniu wszystkich dokumentów. Dotyczy to zwłaszcza tych sytuacji, gdy wykonana inwestycja będzie łamała warunki techniczne co do np. usytuowania względem budynków sąsiednich.

Oczywiście należy pamiętać o tym, że wszelkie wynikające z tego tytułu koszty będzie musiał ponieść sam inwestor. Co prawda, w myśl prawa cywilnego ma on prawo do sądownego żądania od geodety zadośćuczynienia materialnego w wysokości poniesionych strat, jednak w praktyce będzie trwało to co najmniej kilka miesięcy. Co ważne, w ramach procesu cywilnego można domagać się zarówno zwrotu kosztów związanych z przebudową inwestycji, jak również pieniędzy dla sąsiada z tytułu odszkodowania. Oczywiście cały ten proceder można pominąć, odkupując – jeśli jest to możliwe – część sąsiedzkiej działki. Niestety, nie zawsze jest to możliwe. Jeśli czynności polubowne nie przyniosą efektu, trzeba będzie podjąć kroki sądowne.

Zawód geodety należy do bardzo wymagających i to zarówno pod kątem obowiązków, jak również odpowiedzialności zawodowej. Nie bez powodu stanowisko to nazywa się zawodem zaufania publicznego, co wiąże się z koniecznością przestrzegania przez geodetów odpowiednich standardów i etyki pracy. Niemniej osoba która dobrze czuje się w tej pracy i jednocześnie posiada odpowiednie kwalifikacje, może liczyć nie tylko na duży prestiż, ale też na wiążące się z nim duże pieniądze.