Instalacje energooszczędne. Część 2 – kominki

Kominek w domu jednorodzinnym, towarzyszy nam już od dawna “ogrzewając” kolejne pokolenia. Dawniej wznoszono kominki znacznie większe od znanych nam obecnie i budowano je zazwyczaj na planie półkola, lub prostokąta z otwartym paleniskiem, oraz okapem o zbliżonej wielkości.

Kominki stawiano najczęściej przy ścianie szczytowej domu, lub w niszy, wraz z potężnym kominem dla lepszego odprowadzenia dymu.

Kominek spełniał przede wszystkim rolę grzewczą, a przy powszechnym braku prądu, oświetlał również pomieszczenie, w którym się znajdował. Ówczesne kominki posiadały konstrukcję z cegły, z ciosów z kamienia, czasami z gliny, a palenisko wykładane było z cegły szamotowej.

W późniejszych czasach rozmiary kominków zmalały po udoskonaleniu ich wydajności poprzez wprowadzenie pochylenia ścian bocznych pod kątem 45° i zmniejszeniu głębokości wlotu do kanału dymowego.

Oprawy kominków zaczęto też wykonywać z marmuru, lub brązu.

Do typowego wyposażenia kominków należały:

• ekran osłaniający palenisko wykonany zazwyczaj z elementów kutych z żeliwa;
• żelazne uchwyty na łuczywo;
• pogrzebacz;
• wilki, czyli stojaki na drewno do opału.

W dzisiejszych czasach, różnorodność form i szeroki wybór materiałów, jak również nowoczesne technologie budowy kominów, pozwalają na dowolną lokalizację kominka.

Współczesne kominki o nowoczesnej konstrukcji stosowane są coraz częściej w domach jednorodzinnych, hotelach, restauracjach, zajazdach, czy schroniskach górskich pełniąc funkcję zarówno grzewczą, jak i ozdobną.

Ogrzewanie kominkowe to jeden z najbardziej popularnych rodzajów docieplania budynków, proekologiczny i zgodny z poszanowaniem środowiska naturalnego oraz jego zasobów.

Kominki możemy podzielić ze względu na rodzaj i pełnioną funkcję:

Lokalizacja kominka w pomieszczeniu:

• Kominki zabudowane całkowicie lub częściowo w ścianie, lub we wnęce ściany.
• Kominki wolnostojące – kozy stalowe, lub koza żeliwna.
• Kominki ceramiczne, które często mylone są z kominkami kaflowymi.

Rodzaj osłony paleniska:

• Kominki z wkładem kominowym, inaczej zabudowane – mogą mieć zabudowę pełną z żeliwa, lub ze stali, albo z elementami szklanymi ze szkła hartowanego.
• Kominki z otwartym paleniskiem, dzisiaj już rzadziej stosowane.

Rodzaj użytego paliwa:

• Kominki na drewno, lub brykiet drzewny. Jest to rozwiązanie najpopularniejsze i stosujemy w nim drewno liściaste, takie jak brzoza, dąb, które jest twarde i bardzo kaloryczne, rzadziej drewno iglaste, gdyż zawiera dużo żywicy i podczas spalania iskrzy i zanieczyszcza palenisko, oraz kanał dymowy. Drewno powinno posiadać wilgotność nie większą niż 20% i w tym celu najlepiej jest je sezonować przynajmniej przez 1.5 roku.
• Kominki elektryczne.
• Kominki na gaz (miejski lub płynny).
• Kominki na paliwo płynne etanol (tzw. biokominki), naftę, olej opałowy itp.
• Kominki na węgiel, lub brykiet z węgla. Rozwiązania te są stosunkowo rzadko spotykane, głównie dlatego, że ponieważ podczas użytkowania wytwarza się dużo sadzy i brudu.

Sposób podawania paliwa stałego:

• Kominki z palnikiem retortowym sterowanym automatycznie na biomasę, pellety.
• Kominki na drewno z dokładaniem ręcznym.

Sposób rozprowadzenia ciepła:

• Kominki oddające ciepło tylko do pomieszczenia, w którym się znajdują.
• Kominki z wymiennikiem ciepła (system DGP):
  • z grawitacyjnym rozprowadzaniem ciepłego powietrza;
  • z mechanicznym rozprowadzeniem ciepłego powietrza;
  • z płaszczem wodnym wmontowanym do instalacji C.O. lub C.W.U;

Pełniona funkcja:

• Ogrzewanie domu. Architekci z MGProjekt radzą, aby kominek wykorzystywać jako dodatkowe źródło grzania w domu, w uzupełnieniu do innego podstawowego źródła ciepła jak np.: instalacja gazowa, ze względu na mniejszy komfort użytkowania takiego ogrzewania.
• Funkcja ozdobna i rekreacyjna.
• Funkcja mieszana, czyli kominek ma cieszyć nasze oko i równocześnie dogrzewać dom.

Czas pracy prawidłowo funkcjonującego kominka powinien wynosić około 8-10 godzin bez uzupełniania opału.

Obecnie najczęściej stosuje się kominki z wkładem kominkowym, kominki wolnostojące czyli kozy, lub kominki z systemem DGP.

Budowa kominka

Bez względu na to jaki rodzaj wkładu kominkowego wybierzemy, do wydajnej pracy niezbędnych jest kilka podstawowych elementów – z nich powinien być zbudowany każdy kominek:

• Nawiew, czyli odpowiedni dopływ powietrza zewnętrznego do komory paleniskowej. Powinno się zaplanować nawiew już na etapie projektowym i wykonać na wstępnym etapie budowy, gdyż taki przewód z rury o średnicy około 50-70 mm prowadzi się zazwyczaj w warstwach posadzkowych podłogi w pomieszczeniu, w którym przewidziano kominek. Ma to duże znaczenie w szczególności kiedy w domu zamontowane zostaną szczelne okna – w przeciwnym wypadku może wystąpić tak zwany wsteczny ciąg kominowy, czyli powietrze zasysane zostanie przez kanały wentylacyjne.
• Szczelna komora paleniskowa.
• System czystego podwójnego spalania CB.
• Deflektor, czyli półkę dopalającą dymową.
• Górny nawiew powietrza czyszczący szybę.
• Uproszczony system regulatorów sterujących dopływem powietrza.
• Wewnętrzne płyty wzmacniające wkład i zabezpieczające komorę paleniskową, które wykonuje się z żeliwa, lub szamotu.
• Dodatkowe osłony konwekcyjne wzmacniające i zabezpieczające wkład kominkowy.
• Stabilny stelaż, lub regulowane nóżki.
• Szczelne drzwiczki na przykład ze szkła hartowanego.

Czym charakteryzują się funkcjonalne i estetyczne kominki?

• Obudową, którą można wykonać z kamienia, cegły pełnej, cegły klinkierowej, z płyt GKF, z motywami drewnianymi, szklaną ze szkła hartowanego, żeliwną z ażurowymi motywami, itp.
• Okapem zewnętrznym, lub okapem wbudowanym.
• Formą i stylem (kominki tradycyjne, elektryczny kominek nowoczesny, lub ultranowoczesny). Możemy wykonać kominek przyścienny, wolnostojący zabudowany, lub otwarty, kominek narożny na planie półkola, prostokąta, lub wielokąta, z kominem, lub kominek wiszący z nowoczesną rurą ze stali nierdzewnej z wkładem.
• Możliwością ogrzewania poprzez promieniowanie i konwekcję.

Na co należy zwrócić uwagę przy wyborze i instalacji kominka?

• Bardzo ważne jest prawidłowe wykonanie podłączeniem do odpowiednio wybudowanego komina. Tylko komin z właściwie dobranym wkładem kominowym, w zależności od rodzaju używanego paliwa i odpowiednio dobraną średnicą przekroju jest w stanie zapewnić prawidłowy ciąg.
• Należy pamiętać, że w pomieszczeniu ogrzewanym kominkiem należy zastosować dodatkowy kanał wentylacyjny.
• Należy wykonywać systematyczne, okresowe kontrole przewodów dymowych, wraz z ich czyszczeniem.
• Ważne jest również dobranie odpowiedniej mocy grzania w stosunku do powierzchni, jaką będziemy kominkiem ogrzewać.
• Zalecamy wybieranie kominków z odpowiednimi certyfikatami bezpieczeństwa użytkowania i stosowania w budownictwie.
• Renomę i doświadczenie producenta.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o instalacjach energooszczędnych, zachęcamy do przeczytania trzeciego z cyklu artykułów poświęconych temu tematowi: Instalacje energooszczędne. Część 3 – panele słoneczne i fotowoltaiczne.