Kominek w domu jednorodzinnym, towarzyszy nam już od dawna „ogrzewając” kolejne pokolenia. Dawniej wznoszono kominki znacznie większe od znanych nam obecnie i budowano je zazwyczaj na planie półkola, lub prostokąta z otwartym paleniskiem, oraz okapem o zbliżonej wielkości.
Kominki stawiano najczęściej przy ścianie szczytowej domu, lub w niszy, wraz z potężnym kominem dla lepszego odprowadzenia dymu.
Kominek spełniał przede wszystkim rolę grzewczą, a przy powszechnym braku prądu, oświetlał również pomieszczenie, w którym się znajdował. Ówczesne kominki posiadały konstrukcję z cegły, z ciosów z kamienia, czasami z gliny, a palenisko wykładane było z cegły szamotowej.
W późniejszych czasach rozmiary kominków zmalały po udoskonaleniu ich wydajności poprzez wprowadzenie pochylenia ścian bocznych pod kątem 45° i zmniejszeniu głębokości wlotu do kanału dymowego.
Oprawy kominków zaczęto też wykonywać z marmuru, lub brązu.
Do typowego wyposażenia kominków należały:
- ekran osłaniający palenisko wykonany zazwyczaj z elementów kutych z żeliwa;
- żelazne uchwyty na łuczywo;
- pogrzebacz;
- wilki, czyli stojaki na drewno do opału.
W dzisiejszych czasach, różnorodność form i szeroki wybór materiałów, jak również nowoczesne technologie budowy kominów, pozwalają na dowolną lokalizację kominka.
Współczesne kominki o nowoczesnej konstrukcji stosowane są coraz częściej w domach jednorodzinnych, hotelach, restauracjach, zajazdach, czy schroniskach górskich pełniąc funkcję zarówno grzewczą, jak i ozdobną.
Ogrzewanie kominkowe to jeden z najbardziej popularnych rodzajów docieplania budynków, proekologiczny i zgodny z poszanowaniem środowiska naturalnego oraz jego zasobów.
Kominki możemy podzielić ze względu na rodzaj i pełnioną funkcję:
Lokalizacja kominka w pomieszczeniu:
- Kominki zabudowane całkowicie lub częściowo w ścianie, lub we wnęce ściany.
- Kominki wolnostojące – kozy stalowe, lub koza żeliwna.
- Kominki ceramiczne, które często mylone są z kominkami kaflowymi.
Rodzaj osłony paleniska:
- Kominki z wkładem kominowym, inaczej zabudowane – mogą mieć zabudowę pełną z żeliwa, lub ze stali, albo z elementami szklanymi ze szkła hartowanego.
- Kominki z otwartym paleniskiem, dzisiaj już rzadziej stosowane.
Rodzaj użytego paliwa:
- Kominki na drewno, lub brykiet drzewny. Jest to rozwiązanie najpopularniejsze i stosujemy w nim drewno liściaste, takie jak brzoza, dąb, które jest twarde i bardzo kaloryczne, rzadziej drewno iglaste, gdyż zawiera dużo żywicy i podczas spalania iskrzy i zanieczyszcza palenisko, oraz kanał dymowy. Drewno powinno posiadać wilgotność nie większą niż 20% i w tym celu najlepiej jest je sezonować przynajmniej przez 1.5 roku.
- Kominki elektryczne.
- Kominki na gaz (miejski lub płynny).
- Kominki na paliwo płynne etanol (tzw. biokominki), naftę, olej opałowy itp.
- Kominki na węgiel, lub brykiet z węgla. Rozwiązania te są stosunkowo rzadko spotykane, głównie dlatego, że ponieważ podczas użytkowania wytwarza się dużo sadzy i brudu.
Sposób podawania paliwa stałego:
- Kominki z palnikiem retortowym sterowanym automatycznie na biomasę, pellety.
- Kominki na drewno z dokładaniem ręcznym.
Sposób rozprowadzenia ciepła:
- Kominki oddające ciepło tylko do pomieszczenia, w którym się znajdują.
- Kominki z wymiennikiem ciepła (system DGP):
- z grawitacyjnym rozprowadzaniem ciepłego powietrza;
- z mechanicznym rozprowadzeniem ciepłego powietrza;
- z płaszczem wodnym wmontowanym do instalacji C.O. lub C.W.U;
Pełniona funkcja:
- Ogrzewanie domu. Architekci z MGProjekt radzą, aby kominek wykorzystywać jako dodatkowe źródło grzania w domu, w uzupełnieniu do innego podstawowego źródła ciepła jak np.: instalacja gazowa, ze względu na mniejszy komfort użytkowania takiego ogrzewania.
- Funkcja ozdobna i rekreacyjna.
- Funkcja mieszana, czyli kominek ma cieszyć nasze oko i równocześnie dogrzewać dom.
Czas pracy prawidłowo funkcjonującego kominka powinien wynosić około 8-10 godzin bez uzupełniania opału.
Obecnie najczęściej stosuje się kominki z wkładem kominkowym, kominki wolnostojące czyli kozy, lub kominki z systemem DGP.
Budowa kominka
Bez względu na to jaki rodzaj wkładu kominkowego wybierzemy, do wydajnej pracy niezbędnych jest kilka podstawowych elementów – z nich powinien być zbudowany każdy kominek:
- Nawiew, czyli odpowiedni dopływ powietrza zewnętrznego do komory paleniskowej. Powinno się zaplanować nawiew już na etapie projektowym i wykonać na wstępnym etapie budowy, gdyż taki przewód z rury o średnicy około 50-70 mm prowadzi się zazwyczaj w warstwach posadzkowych podłogi w pomieszczeniu, w którym przewidziano kominek. Ma to duże znaczenie w szczególności kiedy w domu zamontowane zostaną szczelne okna – w przeciwnym wypadku może wystąpić tak zwany wsteczny ciąg kominowy, czyli powietrze zasysane zostanie przez kanały wentylacyjne.
- Szczelna komora paleniskowa.
- System czystego podwójnego spalania CB.
- Deflektor, czyli półkę dopalającą dymową.
- Górny nawiew powietrza czyszczący szybę.
- Uproszczony system regulatorów sterujących dopływem powietrza.
- Wewnętrzne płyty wzmacniające wkład i zabezpieczające komorę paleniskową, które wykonuje się z żeliwa, lub szamotu.
- Dodatkowe osłony konwekcyjne wzmacniające i zabezpieczające wkład kominkowy.
- Stabilny stelaż, lub regulowane nóżki.
- Szczelne drzwiczki na przykład ze szkła hartowanego.
Czym charakteryzują się funkcjonalne i estetyczne kominki?
- Obudową, którą można wykonać z kamienia, cegły pełnej, cegły klinkierowej, z płyt GKF, z motywami drewnianymi, szklaną ze szkła hartowanego, żeliwną z ażurowymi motywami, itp.
- Okapem zewnętrznym, lub okapem wbudowanym.
- Formą i stylem (kominki tradycyjne, elektryczny kominek nowoczesny, lub ultranowoczesny). Możemy wykonać kominek przyścienny, wolnostojący zabudowany, lub otwarty, kominek narożny na planie półkola, prostokąta, lub wielokąta, z kominem, lub kominek wiszący z nowoczesną rurą ze stali nierdzewnej z wkładem.
- Możliwością ogrzewania poprzez promieniowanie i konwekcję.
Na co należy zwrócić uwagę przy wyborze i instalacji kominka?
- Bardzo ważne jest prawidłowe wykonanie podłączeniem do odpowiednio wybudowanego komina. Tylko komin z właściwie dobranym wkładem kominowym, w zależności od rodzaju używanego paliwa i odpowiednio dobraną średnicą przekroju jest w stanie zapewnić prawidłowy ciąg.
- Należy pamiętać, że w pomieszczeniu ogrzewanym kominkiem należy zastosować dodatkowy kanał wentylacyjny.
- Należy wykonywać systematyczne, okresowe kontrole przewodów dymowych, wraz z ich czyszczeniem.
- Ważne jest również dobranie odpowiedniej mocy grzania w stosunku do powierzchni, jaką będziemy kominkiem ogrzewać.
- Zalecamy wybieranie kominków z odpowiednimi certyfikatami bezpieczeństwa użytkowania i stosowania w budownictwie.
- Renomę i doświadczenie producenta.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o instalacjach energooszczędnych, zachęcamy do przeczytania trzeciego z cyklu artykułów poświęconych temu tematowi: Instalacje energooszczędne. Część 3 – panele słoneczne i fotowoltaiczne.