Rusztowanie warszawskie, elewacyjne aluminiowe, czy modułowe?

Rusztowaniem nazywamy charakterystyczną konstrukcję, umożliwiającą wykonywanie prac na określonej wysokości. Rusztowanie zwykle składa się ona z elementów metalowych (lub aluminiowych jak rusztowanie aluminiowe), choć czasem można też spotkać rozwiązania drewniane. Podstawowymi elementami rusztowania są poziome i pionowe słupy z zamontowaną bezpośrednio na nich platformą roboczą. Całość jest odpowiednio zabezpieczona, uwzględniając maksymalne obciążenie i przepisy budowlane.

Rola rusztowania na budowie domu

Nie ma jednego, uniwersalnego „przepisu” na rusztowanie budowlane. Jego budowa zależy przede wszystkim od warunków miejscowych i rodzaju realizowanej inwestycji. Najczęściej spotykane formy to:

Rusztowanie robocze

To rusztowanie tymczasowe, konstrukcja wykorzystywana przy pracach budowlanych:

• umożliwiająca budowę czy montaż na odpowiedniej wysokości,
• zabezpieczająca robotników,
• zabezpieczająca przechowywane materiały budowlane i wykorzystywany sprzęt.

Grupa rusztowań roboczych jest bardzo szeroka i obejmuje swoim zasięgiem wszystkie konstrukcje (wraz z rusztowaniami jezdnymi), które wykorzystuje się do realizacji inwestycji w budownictwie przemysłowym i miejskim.

Rusztowania ochronne

To grupa konstrukcji, służących do ochrony przed upadkiem ludzi, sprzętu i materiałów budowlanych. Rozwiązania te pośrednio chronią również tereny leżące w bliskim sąsiedztwie inwestycji. Do tej grupy należą wszelkie konstrukcje, które nie służą bezpośrednio do realizacji poszczególnych prac.

Rusztowania systemowe

To grupa konstrukcji, w których siatka konstrukcyjna ma ściśle narzucone wymiary. W ten sposób konstrukcje te można wykorzystywać zarówno jako rozwiązania ochronne, jak i robocze.

Elementy rusztowania

Konstrukcja rusztowania jest dosyć złożona i składa się z różnych elementów, ukierunkowanych w sposób pionowy i poziomy. Oto najważniejsze elementy:

Materiał wykonania rusztowania

Rusztowania budowlane nie muszą być wykonane jedynie z jednego tworzywa. Konstrukcje te, ze względu na materiał wykonania, można podzielić na kilka podstawowych rodzajów.

Rusztowanie drewniane

Rusztowania drewniane to najstarsze formy konstrukcji, wykorzystywane do realizacji inwestycji na małych wysokościach. Niestety, nie są zbyt wytrzymałe i nie są dostosowane do dużych obciążeń. Występują one w kilku różnych wariantach:

• kozłowe – to rozwiązania wykorzystywane najczęściej do prac remontowych i wykończeniowych,
• przyścienne – są zbudowane z krawędziaków, lub opcjonalnie z okrągłych elementów drewnianych, mogą występować w odmianach jedno i dwurzędowych,
• o konstrukcji wysuwnicy – ich budowa opiera się na charakterystycznych belkach, wystających na zewnątrz budynku poprzez przygotowane wcześniej otwory wewnątrz muru.

Lekkie rusztowanie aluminiowe

Rusztowania aluminiowe – to na chwilę obecną najpopularniejsza forma tych konstrukcji. Rusztowanie aluminiowe charakteryzuje się stosunkowo niewielkim ciężarem i bardzo dużą wytrzymałością. Rusztowanie aluminiowe sprawdza się zwłaszcza wtedy, gdy istnieje potrzeba wykorzystania relatywnie lekkiego sprzętu, np. przy niestabilnym podłożu, a także wtedy, gdy istnieje ryzyko pracy w warunkach silnego oddziaływania wilgoci, lub agresywnych odczynników chemicznych.

Rusztowanie stalowe

Rusztowania stalowe – najczęściej wykonane są z wytrzymałych rur stalowych, pokrytych warstwą ocynkowaną. Konstrukcje te charakteryzują się stosunkowo dużym ciężarem i bardzo dobrą stabilizacją pracy. Dzięki tym właściwościom można je wykorzystywać do prac przemysłowych, z którymi związane jest maksymalne obciążenie.

Rodzaje rusztowań

Na rynku istnieje co najmniej kilka rodzajów konstrukcji, od bardzo rozległych aż po takie, które z łatwością może przemieścić jedna osoba.

Rusztowanie warszawskie

Rusztowanie warszawskie to konstrukcja nazywana zamiennie rusztowaniem kolumnowym. Stosuje się ją zwłaszcza w przypadku prac:

• murarskich,
• tynkarskich,
• malarskich.

Opcjonalnie konstrukcję typu „Warszawa” można również wykorzystywać do prac montażowych, szklarskich, a nawet spawalniczych, bądź instalacyjnych. Zaletą rusztowania warszawskiego jest uniwersalność, gdyż można je montować zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz pomieszczeń. Opiera się na łączeniach typu czop (np. czop i tuleja, lub czop i kielich). Ta forma doskonale sprawdza się w przypadku domów jednorodzinnych, stąd też ogromna jej popularność wśród inwestorów.

Rusztowanie rurowo – złączkowe

Rusztowania rurowo – złączkowe to dość innowacyjny system i – co ciekawe – pierwszy, w którym na masową skalę wykorzystano rury stalowe. Zaletą tych konstrukcji jest uniwersalność, dzięki czemu z powodzeniem można je wykorzystywać do różnych rodzajów prac (zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz). W rusztowaniu rurowym główną rolę odgrywają:

• rury stalowe (ze szwem lub bez szwu), które najczęściej są ocynkowane,
• złącza (wzdłużne, obrotowe, krzyżowe),
• podstawki (śrubowe, zwykłe),
• drabinki wykorzystywane do przemieszczania się pomiędzy poziomami,
• płyty pomostowe.

W niektórych rozwiązaniach występują również deski bortnicowe, które pełnią dodatkową funkcję ochronną.

Rusztowanie elewacyjne ramowe

Rusztowania elewacyjne ramowe to konstrukcje systemowe, w których konstrukcja pionowa (nośna) składa się najczęściej ze ścian prefabrykowanych, których montaż jest stosunkowo szybki i łatwy. Dzięki odpowiednio dużej sztywności rusztowanie to może być szybko montowane i demontowane, w zależności od potrzeb Inwestora. Podobnie jak i w przypadku innych rusztowań, również i tutaj mamy do czynienia z szeroko zastosowanymi stężeniami (poziomym i pionowym). Całość konstrukcji oparta jest na bardzo wytrzymałych łączeniach sworzniowych i zapadkowych. Kiedy najlepiej stosować ten typ rusztowań? Sprawdza się on w trakcie realizacji inwestycji wymuszających zmianę szerokości pomostów. Efekt ten uzyskuje się dzięki zastosowaniu odpowiednich wsporników, zamiennie nazywanych konsolami. W ten sposób można stosunkowo łatwo manipulować platformą roboczą, nawet jeśli ma ona mieć charakter tymczasowy.

Rusztowanie ruchome

Rusztowania ruchome to najbardziej „mobilna” odmiana rusztowań, gdyż niektóre z nich z powodzeniem może przemieścić jedna osoba. Dla bezpieczeństwa osób na nich pracujących, rusztowania ruchome posiadają specjalne pomosty z poręczami. Co ciekawe, rusztowania jezdne można zamiennie instalować w miejscach, w których stabilność gruntu jest zdecydowanie mniejsza. Wystarczy zamienić wspomniane koła, czy rolki jezdne na specjalne, dedykowane podstawy, nazywane też stopami. Rozwiązanie to sprawdzi się również wtedy, gdy nie ma innej metody ustabilizowania konstrukcji, bądź też, gdy istnieje ryzyko jego stoczenia. Konstrukcje te świetnie sprawdzają się wszędzie tam, gdzie występuje częsta zmiana stanowiska pracy, ponieważ ich przesuwanie jest łatwe. Interesujące jest również to, że rusztowania przejezdne mogą być też wyposażone w dodatkowe elementy konstrukcji ramowych, lub nawet stojakowych.

Rusztowanie modułowe

Rusztowania modułowe to – mówiąc inaczej – konstrukcje systemowe, w których połączenia występują w stałych punktach węzłowych. Co ciekawe, punkty te znajdują się w regularnych odstępach, zamiennie nazywanych modułami. W konstrukcjach modułowych rolę łącz przejmują charakterystyczne kryzy, montowane w odległości około 50 cm od siebie. Są to elementy obrotowe, dzięki czemu istnieje możliwość dowolnego umiejscowienia modułów względem siebie. Do każdej z kryz można jednocześnie podłączyć aż 8 stężeń i rygli, co w praktyce zdarza się bardzo rzadko. Zaletą tych konstrukcji jest możliwość pracy na dużej przestrzeni. Co ważne, są one dość kosztowne a ich montaż jest długotrwały i skomplikowany. Niemniej, pozwalają na usytuowanie przestrzeni roboczej w praktycznie dowolnym miejscu. Rozwiązania te sprawdzą się zwłaszcza przy zaawansowanych robotach budynków przemysłowych, w których istnieje konieczność przeprowadzenia niezbędnych prac w stosunkowo dużej kubaturze. Dzięki ich złożoności, można je z powodzeniem obciążać dużą ilością przewodów, urządzeń i materiałów konstrukcyjnych. Można je też wykorzystywać w całości podczas różnych prac konserwatorskich, charakteryzujących się niewielką dostępnością konserwowanych urządzeń.

Jak wybrać rusztowanie?

Trudno jednoznacznie wybrać odpowiednie rusztowanie na budowie domu jednorodzinnego. Wybierając odpowiednie rozwiązanie dla realizowanej inwestycji, warto uwzględnić kilka podstawowych czynników.

Obciążenie

Standardem jest odporność na maksymalne obciążenie 200 kg na metr kwadratowy. Wartość ta, choć wydaje się duża, może nie sprawdzić się w przypadku budowy domu, wymagającej przechowywania na określonych poziomach konstrukcyjnych bardzo ciężkich materiałów budowlanych. Oczywiście można zakupić, czy zdecydować się na wynajem rusztowania, którego odporność na obciążenia będzie nawet kilkukrotnie większa. Niestety w praktyce przedłoży się to na zmniejszenie powierzchni roboczej, skrócenie podestów a także ograniczenie maksymalnej wysokości roboczej konstrukcji.

Wysokość robocza

Zwykle konstrukcje te charakteryzują się regulacją i umożliwiają przeprowadzenie odpowiednich prac od kilkunastu, do nawet 60 metrów.

Szerokość

To bardzo ważny parametr z punktu widzenia optymalizacji miejsca pracy a co za tym idzie – wygody pracowników. Zbyt wąskie podesty nie ułatwią komunikacji, nie wspominając nawet o wygodnym przenoszeniu materiałów do budowy domu. Swoistym optimum są konstrukcje o szerokości 70 cm. Istnieją rozwiązania węższe o 10 cm, aczkolwiek nie są one już tak wygodne, jak ich szersze odpowiedniki. Jeśli chcemy na rusztowaniu składować materiały budowlane, dobrym pomysłem będzie wybór konstrukcji o szerokości 110 cm.

Sposób mocowania

To kolejny ważny aspekt techniczny, decydujący o wyborze określonego rozwiązania. Jeśli zależy nam na konstrukcji możliwie szybkiej w montażu, dobrym rozwiązaniem będą tzw. połączenia zapadkowe. Wadą tych rozwiązań jest jednak stosunkowo mała sztywność połączenia i wystające elementy (lub zadziory). Alternatywą dla połączeń zapadkowych są łączenia klinowe i zaciskowe. Te pierwsze charakteryzują się większą sztywnością, ale wymagają użycia dodatkowych narzędzi, co wydłuża czas montażu. Drugim wariantem są zaciski, które gwarantują łatwe poziomowanie, ale za to znacznie utrudniają montowanie systemu.

Ile to kosztuje, czyli cena wynajmu rusztowania

Wpływ na cenę rusztowania będzie miał szereg różnych czynników, wśród których najważniejszymi będą wysokość robocza i… miasto, w którym zdecydujemy się na wynajem. Cena dobowa wynajmu różni się w zależności od miasta i wielkości:

• rusztowanie o wys. roboczej do 4.2 m wynosi od 50 do 90 złotych;
• konstrukcje do 6.2 m wynosi od 70 złotych do powyżej stu złotych;
• rusztowanie o wys. roboczej 8.2 m od 100 do 150 złotych.

Rusztowanie na budowie domu jednorodzinnego powinno – oprócz wyżej wymienionych założeń – posiadać dołączoną dokumentację techniczną, potwierdzającą spełnianie przez nie wszystkich wymagań bezpieczeństwa.