Opalanie drewna: zalety, cena, opalanie desek [krok po kroku]

Deski opalane ogniem biją w ostatnim czasie rekordy popularności, jeśli chodzi o materiały wykończeniowe, stosowane na elewacjach, ścianach, podłogach czy tarasach. Ta naturalna metoda konserwacji drewna ogniem, która dotarła do nas z Japonii, posiada wiele zalet, w tym m.in. zapewnia niezwykłe efekty estetyczne i pozwala na uwypuklenie naturalnego piękna drewna. Czym jeszcze może zaskoczyć nas technika Yakisugi, często tłumaczona na zachodzie jako Shou Sugi Ban? Jakie ma właściwości, zalety i gdzie najczęściej stosuje się opalane drewno.

Japońska technika opalania drewna ogniem – Shou Sugi Ban

Z pewnością trudno sobie wyobrazić by ogień mógł służyć do konserwacji drewna, tym czasem starożytna japońska technika Shou Sugi Ban służy właśnie do opalania drewna. Metoda ta polega na opalaniu drewna, następnie schładzaniu go, czyszczeniu i wykańczaniu przy użyciu oleju. Tradycyjnie w tym celu wykorzystywało się drzewo cedrowe. Zresztą japoński termin “Shou sugi ban” oznacza właśnie “zwęgloną deskę cedrową”. Co ciekawe, tak przygotowane drewno jest odporne na działanie ognia.

Technika spalania drewna Shou Sugi Ban (w Japonii nazywany Yakisugi) tworzy niezwykły wygląd zwęglonego drewna – podkreśla naturalne słoje drewna. Wygląd opalanych desek różni się w zależności od ilości użytego ognia oraz rodzaju użytego drewna. Zwęglenie drewna ogniem w żaden sposób nie osłabia jego struktury, a wręcz przeciwnie, wzmacnia i chroni drewno przed różnymi uszkodzeniami, dzięki czemu technikę tę uznaje się za doskonałą do konserwacji.

Ta starożytna metoda zabezpieczania drewna ogniem – przyjazna dla środowiska – jest coraz popularniejsza również na Zachodzie. Z tego też względu wiele osób wypróbowuje tę metodę na różnych gatunkach drewna. Nie zawsze jednak uzyskane efekty są zadowalające, chociażby pod względem wizualnym.

Jakie zatem rodzaje drewna sprawdzają się przy metodzie Shou Sugi Ban? Poza czerwonym cedrem wykorzystywanym w Japonii, do opalania nadają się też: sosny, świerki, modrzewie, lipy, dęby i klony, a nawet żywotniki. Przy czym użycie twardszego drewna nie gwarantuje odpowiedniej trwałości desek opalanych.

Na czym polega metoda opalania drewna Shou Sugi Ban?

Starożytna japońska technika Shou Sugi Ban polega na wyciąganiu z niego wilgoci. Drewno opala się najczęściej za pomocą lampy lutowniczej. Następnie przy użyciu sztywnej szczotki usuwa się węglowy osad z desek, które wcześniej płucze się w wodzie. Końcowy efekt kolorystyczny takiej deski zależy od rodzaju drewna, a także od tego, jak długo była ona opalana i jak mocno jest wyszczotkowana. Na koniec drewno wykończa się olejem – w celu poprawy jego wyglądu.

Tak obrobione drewno najlepiej jest trzymać w pomieszczeniu, wówczas nie będzie ono wymagało konserwacji. Jeśli będziemy trzymać je na zewnątrz to powinniśmy zadbać o jego regularne zabezpieczanie olejem.

Tak przygotowane drewno nadaje się do zastosowania we wzornictwie wewnętrznym jak i zewnętrznym, bowiem efekt opalania drewnem jest nie tylko praktyczny, ale i niezwykle dekoracyjny. Co więcej, “ogniowa” obróbka pozwala nie tylko wydobyć piękną barwę i strukturę drewna, ale też zapewnia doskonałą ochronę przed działaniem różnych czynników środowiskowych.

Gdzie stosuje się opalane drewno?

Deski konserwowane metodą Shou Sugi Ban z założenia służyły do budowy domów. Dziś wykańcza się nimi elewacje, buduje ogrodzenia, tarasy, pergole, dekoruje ściany, układa ogrodowe i domowe posadzki. Co więcej, jest to również doskonały materiał stolarski, z którego bez problemu da się “wyczarować” eleganckie meble. Poza tym, za sprawą niepowtarzalnej faktury drewna, stosuje się je także do tworzenia przedmiotów codziennego użytku oraz efektownych detali.

Gdzie zatem, stosuje się najczęściej opalane drewno?

Opalane drewno do wnętrz

Opalane drewno doskonale sprawdza się przy wykańczaniu wnętrz – zarówno mieszkalnych, jak i tych użytkowych, np. w hotelach, restauracjach czy biurowcach. Wykłada się nimi ściany i sufity. Deski opalane ogniem doskonale pasują do stylu Wabi-Sabi (który również wywodzi się z Japonii) czy stylu nowoczesnego. Warto jednak zestawić je z jaśniejszymi, stonowanymi kolorami, dzięki czemu osiągniemy efekt harmonii i nie przytłoczymy pomieszczenia.

Ten produkt doskonale sprawdzi się też w męskich wnętrzach, a to za sprawą głębokiej, ciemnej kolorystyki i odważnego designu. Niekiedy deski opalane ogniem zastępują tak dobrze nam znaną przed laty boazerię, która co ciekawe małymi krokami wraca do łask.

Opalane drewno na zewnątrz

Opalanie drewna na elewację domu jednorodzinnego? Dlaczego nie! To coraz modniejszy materiał stosowany do wykończenia zewnętrznych ścian budynków. Poza tym z powodzeniem wykonuje się z niego tarasy i ogrodzenia. Najczęściej architekci sięgają po opalane drewno przy nowoczesnych stodołach, czyli prostych, jednorodzinnych budynkach. Łatwo wówczas uzyskać bezpretensjonalny, naturalny charakter z zachowaniem jednak unikalności.

Opalane drewno na elewacji, tarasie czy ogrodzeniu to też nawiązanie do korzeni i czerpanie inspiracji z natury. Łatwo zatem dzięki nim uzyskać efekt harmonii.

Stopień opalania desek a efekty wizualne

To gdzie zastosujemy palone drewno, zależy też od jego stopnia opalania. I tak, efektem długiego działania ognia jest głęboko zwęglona deska. Jej struktura jest zdecydowanie popękana wzdłuż, ale i w poprzek usłojenia. Na wierzchu zauważalne jest zwęglone drewno o głęboko czarnym kolorze.

Przy drewnie krócej opalanym, efekt zwęglenia będzie mniej widoczny – na wierzchu będzie widoczna czarna zwęglona struktura lub siatka spękań termicznych. Oczywiście taka deska będzie jaśniejsza.

Co więcej, podczas opalania drewna ogniem można stosować dodatkowe techniki i środki, np. barwniki – w celu uzyskania unikatowych efektów dekoracyjnych. A zatem, opalane drewno może być białe na wierzchu a w spękaniach pozostawać ciemne. Taki efekt bywa porównywany do skóry aligatora.

Dzięki niezwykłym i różnorodnym efektom wizualnym opalanego drewna stosuje się go, poza miejscami wymienionymi wcześniej, również do wyrobu m.in.:

• mebli wewnętrznych i mebli ogrodowych, takich jak stoły, krzesła, komody, szafy itp.,
• biżuterii,
• żyrandoli i innych dodatków służących do aranżacji wnętrz,
• ościeżnic drzwiowych i okiennych, parapetów.

Jakie właściwości mają opalane deski poddawane działaniu ognia?

Technika Shou Sugi Ban, zapoczątkowana przed kilkoma wiekami w Japonii, powoduje, że zyskuje ono wyjątkową trwałość. Dzieje się tak, ponieważ opalanie ogniem zwiększa odporność takich desek na działanie czynników zewnętrznych (dlatego mogą być stosowane np. jako deski elewacyjne); poprzez wypalenie celulozy, zwiększa się ich odporność ogniową, a do tego są one pozbawione wilgoci, co z kolei zabezpiecza je przed niszczącym działaniem szkodników drewna.

Nie od dziś bowiem wiadomo, że ogień działa jako doskonały “impregnat drewna“. Drewno poddawane działaniu ognia jest w naturalny sposób chronione przed promieniowaniem UV, wilgocią oraz szkodnikami. Ponadto, w taki sposób zwęglone drewno, nie zawiera składników, które są wrażliwe na wilgoć czy porastanie przez grzyby i pleśnie.

Jak widać, drewno poddawane działaniu ognia jest:

• mniej palne,
• mniej nasiąkliwe,
• mniej podatne na korozję biologiczną, pleśnie i grzyby.

A do tego odznacza się wyjątkowymi walorami estetycznymi.

Zalety drewna poddanego metodzie konserwacji Shou Sugi Ban (Yakisugi) jest więcej:

• nie wymaga użycia chemii do konserwacji,
• drewno poddawane działaniu ognia techniką shou sugi ban można pozostawić, aby z czasem pokryło się patyną lub okresowo ponownie można je zabezpieczyć olejem do drewna, aby zachować jego kolor.

Opalanie drewna ogniem krok po kroku

Choć profesjonalne opanowanie techniki Shou Sugi Ban zajmuje lata, to można jednak spróbować samemu opalić drewno. Potrzebne będą do tego odpowiednie narzędzia, no i oczywiście odpowiedni materiał, czyli drewno. Poniżej podpowiadamy jak obrobić drewno za pomocą metody Shou Sugi Ban – krok po kroku.

1. Wybieramy odpowiednie drewno. Na pewno najlepszym drewnem do opalania techniką shou sugi ban będzie cedr, który jest lekki i porowaty. Mieszkańcy Ameryki Północnej mogą więc poszukać zachodniego cedru czerwonego, cyprysu południowego lub innego drewna iglastego. W naszym przypadku równie dobrze sprawdzi się sosna, dąb lub klon.
2. Opalamy deski drewniane. Po wyborze odpowiedniego materiału, przychodzi czas na jego opalanie. Głównym punktem procesu Shou Sugi Ban jest zwęglenie powierzchni drewna. Możemy to zrobić przy pomocy lampy lutowniczej lub palnika do topienia lodu do większych elementów. Stolarze często sięgają po palniki na propan, które mogą generować duże ilości ciepła w skoncentrowanych obszarach.. Opalanie drewna ogniem jest procesem czasochłonnym, bowiem musimy zwęglić powierzchnię na tyle mocno, aby drewno się przepaliło. Jeśli zacznie się ono oddzielać, tak jak to widać w przypadku polana palącego się w kominku, to będziemy wiedzieli, że jest już ono gotowe. Niezwykle istotne jest by drewno zostało odpowiednio opalane z każdej strony – absolutnie nie wolno zapominać o bokach. Jak opalać deskę równomiernie? Najlepiej robić to po ok. 5-10 sekund z każdej strony. Kiedy zrobi się czarne od sadzy, możemy przejść dalej. Oczywiście tego typu prace zawsze wykonujemy w dobrze wentylowanym pomieszczeniu, w którym nie znajdują się w pobliżu żadne łatwopalne obiekty. Najlepiej opalać deski drewniane na zewnątrz.
3. Oczyszczamy opalane drewno. Teraz musimy oczyścić deskę z sadzy, najlepiej zrobić to przy użyciu zwykłej szczotki drucianej. Ruch naszych rąk powinien być zgodny z kierunkiem słojów w drewnie. Czyścimy tak długo, aż pokaże się głęboki, brązowy kolor. Do czyszczenia możemy użyć również grubego papieru ściernego lub sprężarki powietrza, jeśli takową posiadamy. W ostateczności wystarczy również zwykła wilgotna szmatka. Zanim jednak przejdziemy do kolejnego kroku, musimy poczekać aż opalane drewno wyschnie. Po oczyszczeniu musimy liczyć się z tym, że zajdą w nim charakterystyczne zmiany, a mianowicie “otworzy się” ono i stanie bardziej porowate.
4. Odpowiednio zabezpieczamy opalane drewno. Wyschnięte opalane drewno możemy odpowiednio zabezpieczyć. Jak to zrobić? Najczęściej w tym celu użyć oleju, który wciera się w deskę przy użyciu szmatki. W tym wypadku również wykonujmy ruchy zgonie z naturalnym kierunkiem słojów w drewnie. Pozostawiamy je do wyschnięcia i nakładamy drugą warstwę, zwłaszcza w tych miejscach, które wyglądają na suche. Jeśli chcemy, możemy ponownie użyć opalarki, żeby dodatkowo zabezpieczyć olej. Bardzo dobrze w tym wypadku sprawdza się olej lniany, który pięknie uwydatnia akcenty słojów drewna. Można również zastosować uszczelniacz poliuretanowy.

Prace związane z opalaniem drewna są niestety praco- i czasochłonne, dlatego warto gotowy materiał zakupić, np. od stolarza, zwłaszcza jeśli potrzebujemy jego dużą ilość, chociażby do elewacji budynku. Na zabawę z opalaniem drewna możemy sobie pozwolić wtedy, gdy potrzebujemy jedynie pojedynczych sztuk, które będą nam potrzebne jako elementy dekoracyjne.

Ile kosztuje opalane drewno?

Deski z drewna opalanego za pomocą opalarki to rozwiązanie architektoniczne, które cieszy się coraz większą popularnością. Przemawiają za nimi wyjątkowe walory wizualne i wysoka wytrzymałość, ale ich cena już nie zaporowa. Ile zatem trzeba zapłacić za opalane drewno na elewację domu?

Ceny deski opalanej za pomocą opalarki japońską techniką Shou Sugi Ban to koszt rzędu 250 – 350 zł za metr kwadratowy. Deski oczywiście na rynku dostępne są w różnych wymiarach, najczęściej 20 x 130/146 x 2000/4000 mm. Ponadto zawsze istnieje możliwość zamówienia deski o nietypowych wymiarach czy kolorach. Przy czym tego typu zamówienia podlegają indywidulanej wycenie.

Koszt samych desek elewacyjnych to dopiero część kosztów związanych z położeniem tego typu elewacji. Przy tego typu rozwiązaniu do kosztów ogólnych należy doliczyć montaż, jak również wykonanie całej konstrukcji, a zatem rusztu, mocowań, wkrętów do drewna, impregnatu itp.

Od czego zależy cena montażu elewacji drewnianej?

1. Przede wszystkim od wielkości budynku. Oczywiście im większa powierzchnia ścian do pokrycia i im wyższy jest budynek, tym większy będzie koszt montażu.
2. Kolejną kwestią jest to czy planujemy ocieplić nasz budynek pod elewacją.
3. Nie bez znaczenia na cenę tego typu usługi jest stopnień skomplikowania prac. W przypadku nietypowych kształtów budynku, potrzeby wykonania obróbki okiennej itp., koszty montażu elewacji drewnianej będą wyższe.
4. Ważny jest również system montażu – montaż za pomocą klipsów jest na ogół tańszy i szybszy niż montaż przy użyciu wkrętów. Poza tym montaż elewacji na surowym murze wymusza niejako konieczność wykonania ocieplenia. Należy wówczas doliczyć koszty ocieplenia budynku (koszt ocieplenia budynku wełną mineralną waha się w granicach 70 – 100 zł/m2, zaś zakup wełny mineralnej to wydatek 25 – 60 zł/m2).
5. W przypadku wymiany elewacji domu na drewnianą zachodzi konieczność usunięcia starych elementów oraz przygotowania powierzchni ścian do montażu podkonstrukcji, a to podnosi całkowity koszt wykonania usługi.

Generalnie koszt robocizny związany z montażem elewacji drewnianej będzie wynosił ok. 150 – 300 zł za m2.

Elewacje z drewna naturalnego i ich zalety

Obecnie elewacje drewniane cieszą się coraz większą popularnością. Dzięki nim domy zyskują przytulny i bezpieczny wygląd, a do tego pięknie prezentuje się w blasku słońca. Poza tym drewno jest bardzo wdzięcznym materiałem do obróbki, bowiem w łatwy i szybki sposób można nadawać mu odpowiednie wymiary, formę, a nawet kolor.

Co więcej, drewniane elewacje doskonale prezentują się nie tylko na domach nawiązujących swoich wyglądem do tradycji, ale również na budynkach nowoczesnych – wówczas najczęściej drewnem okładane są jedynie fragmenty domu.

Jakie zatem są zalety elewacji drewnianych?

1. Walory estetyczne – drewno sprawia, że dom staje się miejscem ciepłym, przytulnym i bezpiecznym.
2. Świetne połączenie z różnymi stylami i materiałami – takie rozwiązanie z powodzeniem można stosować zarówno w przypadku domów wybudowanych w stylu tradycyjnym, jak i nowoczesnym. Śmiało można go łączyć z różnymi materiałami, np. z kamieniem czy cegłą.
3. Doskonałe właściwości izolacyjne – budynki z drewnianą elewacją łatwiej i szybciej się nagrzewają, a ponadto wytworzone ciepło na dłużej pozostaje w ich wnętrzach niż chociażby w porównaniu do obiektów murowanych.
4. Przyjazny dla człowieka mikroklimat – właściwością drewnianych elewacji jest skłonność do szybkiego pozbywania się wilgoci.
5. Wysoka odporność na szkodliwe czynniki atmosferyczne – w przypadku prawidłowego położenia elewacji i odpowiedniej jej konserwacji.

Drewniane elewacje mają też niestety swoje wady. Największą jest z pewnością konieczność regularnej pielęgnacji. Co gorsza, wszelkie prace pielęgnacyjne mogą być wykonywane latem, bowiem tylko wtedy mamy w pełni wysuszoną elewację. Na koniec należy wspomnieć o kosztach wykonania takiej elewacji, a te niestety są dosyć wysokie.

Jak dbać o drewnianą elewację?

Na wytrzymałość elewacji drewnianej duży wpływ ma jego odpowiedni montaż. To jednak nie jest jedyna kwestia, która zasadniczo wpływa na jakość zastosowanego drewna. Niezwykle ważna jest również jego regularna i właściwa konserwacja. Oczywiście częstotliwość takich zabiegów powinna być uzależniona od rodzaju drewna, bowiem niektóre z nich wymagają więcej uwagi niż inne. I tak np. sosna wymaga bardzo częstej konserwacji, a z kolei niektóre gatunki drewna egzotycznego mogą przetrwać w dobrej kondycji nawet kilka lat bez żadnych zabiegów.

Każda płyta drewniana dobrej jakości jest fabrycznie zabezpieczona, np. specjalnym lakier i chemicznymi środkami. Dzięki temu są one dużo bardziej odporne na szkodliwe działanie warunków atmosferycznych, w tym wilgoć, niskie temperatury czy promieniowanie UV. Nie mniej jednak, warstwa zabezpieczająca z upływem czasu musi zostać odnowiona, w przeciwnym razie drewno zacznie tracić swoje właściwości i mogą nam nim pojawić się odbarwiać.

Nieco inaczej sytuacja przestawia się w przypadku drewna opalanego. Opalanie drewna na elewację domu jednorodzinnego może być dobrym rozwiązanie wtedy, gdy marzy nam się drewniana elewacja, bowiem tak zaimpregnowane drewno charakteryzuje się wyjątkową trwałością i nie wymaga tak częstej konserwacji jak drewno poddane innej obróbce. Z założenia drewniana elewacja wykonana z drewna opalanego wymaga konserwacji jedynie co 10 lat.

Jak prawidłowo przeprowadzać konserwację drewnianej elewacji?

Kiedy w ogóle warto pomyśleć o odnowieniu drewnianej elewacji? Otóż, niekorzystne zmiany będą widoczne gołym okiem. Jej kolor zacznie płowieć, zazwyczaj dzieje się tak na jednej lub dwóch stronach budynku, co może być spowodowane zacinającym deszczem oraz wiatrem. Najbardziej na zniszczenia narażone są te ściany, na które podczas deszczu wieje najsilniejszy wiatr i to one będą wymagały największej uwagi.

W jaki zatem sposób należy wykonać zabezpieczenie drewnianej elewacji?

Przede wszystkim musimy pamiętać o tym by przed jej wykonaniem dokładnie umyć elewację z kurzu i innych zanieczyszczeń. Czynność tę możemy przeprowadzić za pomocą zwykłego, szarego mydła lub też płynu do mycia naczyń. Następnie drewniana elewacja musi dokładnie wyschnąć, co z reguły zajmuje ok. dwóch-trzech dni.

Niekiedy zachodzi konieczność użycia papieru ściernego – przy mocno uporczywych zabrudzeniach. Należy robić to jednak bardzo uważnie, aby nie zedrzeć zbyt mocno powłoki, co może spowodować odsłonięcie surowego drewna. A tego nie chcemy, bo wówczas widać będzie jaśniejszy kolor, co z pewnością wpłynie na estetykę całego budynku. Bardzo ważną kwestią jest to by wszystkie czynności, czy to mycie, czy suszenie drewnianej elewacji, odbywało się jedynie w suche i ciepłe dni.

Zbyt długo zwlekaliśmy z odnowieniem zabezpieczenia i co teraz?

Jeśli na elewacji zdążyły już pojawić się brzydkie zszarzenia i ciemne plamy czy też nalot z mchu, wówczas sama konserwacja nie wystarczy. Konieczne może okazać się przeprowadzenie jej remontu. Do tego celu niezbędne będzie zastosowanie środków wybielających. Niekiedy lepszą opcją jest wymiana uszkodzonych desek na nowe, ponieważ sama renowacja jest procesem czasochłonnym, chociaż z reguły tańszym niż wymiana poszczególnych paneli.

Nie zawsze jednak rezultat końcowy da nam oczekiwane efekty, warto więc wcześniej wykonać próbę przed przystąpieniem do właściwej renowacji. Wówczas będziemy mogli zadecydować, czy nie lepszym rozwiązaniem jest pozbycie się uszkodzonych desek i zamontowanie nowych.

Jak wykonać taką próbę? Oczywiście na najmocniej zniszczonym fragmencie elewacji – wtedy dowiemy się czy remont ma w ogóle sens. Zaczynamy od wyszlifowania uszkodzonych desek. W kolejnym etapie malujemy je specjalnym środkiem, którego zadaniem będzie usunięcie sinego zabarwienia i zniszczeń spowodowanych przez pleśnie i grzyby.

Przy elewacjach wykonanych z opalanego drewna tego typu prac powinno być znacznie mniej, ponieważ materiał ten jest bardzo dobrze zakonserwowany, dzięki czemu wykazuje on dużą odporność na różnego rodzaju zanieczyszczenia oraz działanie pleśni, grzybów czy szkodników. Przy lekkich zanieczyszczeniach wystarczy delikatnie umyć deski, tak by nie doszło jednak do ich uszkodzenia, a następnie pozostawić do wyschnięcia. Na koniec warto je odpowiednio zakonserwować olejem. Deski opalane drewnem nie wymagają zbyt częstej konserwacji. Niekiedy wystarczy czynność tę powtarzać jedynie co 10 lat.

Opalanie drewna na elewację domu jednorodzinnego – podsumowanie

Japońska technika opalania drewna Shou Sugi Ban, która znana jest już od starożytności, na dobre zagościła na rynku zachodnim. Coraz więcej osób decyduje się na wykonania elewacji w swoim domu właśnie przy użyciu opalanego drewna. Za ty rozwiązaniem przemawiają z pewnością względy estetyczne materiału, ale nie tylko. Jak się okazuje, materiał ten wykazuje również wyjątkowe właściwości jeśli chodzi o jego trwałość i odporność na działanie czynników atmosferycznych, pleśnie, grzyby czy szkodniki drewna. Co więcej, z powodzeniem może być stosowany zarówno przy budynkach wzniesionych w stylu tradycyjnym jak i nowoczesnym. Przy tej drugiej opcji nie ma potrzeby wykonywania całej elewacji domu w drewnie, wystarczy pokryć nim jedynie fragmenty ścian, by uzyskać spektakularny efekt.