Czeremcha: wymagania, odmiany, właściwości, pielęgnacja

Wspaniale się prezentujący oraz przecudownie pachnący ogród daje poczucie bliskości z naturą, działa relaksująco oraz dba o nasze dobre samopoczucie. Do przydomowego ogrodu warto wybierać takie gatunki roślin, które poza walorami estetycznymi wykazują również właściwości prozdrowotne – by móc czerpać z mocy, jaką oferuje nam natura. Jedną z takich roślin jest czeremcha zwyczajna – niezwykle pożyteczna, pięknie pachnąca i rodząca jadalne owoce. A wszystko co powinieneś wiedzieć na temat czeremchy zwyczajnej, znajdziesz w tym artykule.

Jak wygląda czeremcha?

Czeremcha zwyczajna (Prunus padus) jest rośliną dziko rosnącą na terenie całej Polski, zwykle w pobliżu rzek, jezior czy innych zbiorników wodnych oraz w wilgotnych lasach łęgowych i olsach. Znana jest również pod innymi nazwami takimi, jak:

• śliwa kocierpka,
• trzemcha,
• smrodynia.

Czeremcha uznawana jest za dekoracyjną roślinę pospolitą, która może przybrać formę krzewu lub drzewa. Drzewa czeremchy zwyczajnej osiągają nawet do 10 metrów wysokości. Do gatunku czeremchy zalicza się około 20 podgatunków. Każdy z gatunków czeremchy różni się nieco wyglądem zewnętrznym.

Gatunki czeremchy

W Polsce najczęściej spotykane się 3 gatunki należące do rodziny różowatych:

• czeremcha zwyczajna (Prunus padus, syn. Padus avium);
• czeremcha amerykańska (Prunus serotina);
• czeremcha wirginijska (Prunus wirginiana).

Czeremcha zwyczajna

Czeremcha zwyczajna (Prunus padus), która w Polsce występuje zwykle w wilgotnych lasach lub w okolicach rzek i zbiorników wodnych, charakterystyczna jest ciemna kora czeremchy oraz duże liście. Drzewa osiągają wysokość około 10 m, a roślina w formie krzewu 4 m. Największą ozdobą są oczywiście kwiaty czeremchy, pojawiające się na przełomie maja i kwietnia. Tworzą one duże białe grona, które cudownie pachną.

Po okresie kwitnienia śliwa kocierpka zawiązuje nieduże, kuliste i ciemne owoce. Stanowią one idealne pożywienie dla wielu ptaków (24 gatunków, w tym wilgi, dzwońca, kowalicza, pokrzewki ogrodowej) oraz ssaków (11 gatunków, m.in. dla niedźwiedzi brunatnych, kun leśnych czy norników zwyczajnych). Poza tym czeremcha zwyczajna jest rośliną żywicielską dla larw paśnika jaskiniowca oraz namiotnika trzmieliniaczka. Jej pędy lubią również jelenie, sarny czy bobry. Ciekawostką może być fakt, że czeremchę zwyczajną prunus padus wykorzystuje się do osuszania podmokłych terenów z uwagi na właściwości jej korzeni – czeremcha zwyczajna ma wyjątkową zdolność do pobierania wody oraz jej szybkiej transpiracji przez liście.

Wyróżnia się kilka ozdobnych odmian czeremchy pospolitej. Do najpopularniejszych zalicza się:

• czeremcha zwyczajna odmiany ‘Albertii’ – śliwa kocierpka o jajowatym pokroju, która dorasta do 8-10 m wysokości, kwitnie obficie na biało na przełomie maja i kwietnia; ta czeremcha będzie idealna do małych ogrodów;
• czeremcha pospolita odmiany ‘Plena’ – dorastająca do 7-14 m wysokości o ciemnozielonych liściach czeremchy, które jesienią stają się czerwono-pomarańczowe; ta czeremcha pospolita wyróżnia się ona pięknymi dużymi kwiatami o miodowym zapachu;
• czeremcha zwyczajna odmiany ‘Colorata’ – wyróżnia się przede wszystkim różowej barwy, pięknie pachnącymi kwiatami, dorasta zwykle do 10 m wysokości;
• czeremcha zwyczajna odmiany ‘Nana’ – cechuje się bardzo gęstą i regularną koroną o ciemnozielonych, piłkowanych na brzegu liściach, które jesienią stają się pomarańczowe; wysokość tej czeremchy pospolitej to około 3-4 m;
• czeremcha zwyczajna odmiany ‘Nowosibirskaja’ – bardzo dekoracyjna śliwa kocierpka, cechująca się ciemnopurpurowymi i błyszczącymi liśćmi, które początkowo są zielone, a potem (dopiero w czerwców) uzyskują właściwy kolor; kwitnie na jasnoróżowo; rośliny rosną zazwyczaj w postaci drzewa, którego nie trzeba ciąć (jedynie stosować cięcie korygujące);
• czeremcha zwyczajna odmiany ‘Watereri’ – wysoką o dużej koronie oraz o dużych zwisających białych kwiatów, pojawiających się na przełomie kwietnia i maja, liście rośliny przebarwiają się jesienią na żółto pomarańczowo;

Na uznanie zasługują też pozostałe gatunki czeremchy, jak młoda odmiana ‘Red Ball’ czeremchy pospolitej, która w Polsce zyskuje na popularności. Ta czeremcha cechuje się tym, że rośnie bardzo dynamicznie oraz jest mocno rozkrzewiona i rozgałęziona. Ponadto wyróżnia się pięknymi czerwonymi liśćmi. Ma ograniczony wzrost, więc sprawdzi się w niemal każdym ogrodzie – jako klomb bądź w kompozycjach symetrycznych.

Czeremcha amerykańska

Kolejnym występującym w Polsce gatunkiem jest czeremcha amerykańska (Prunus serotina). Jak wskazuje na to jej nazwa, czeremcha amerykańska nie jest naszym rodzimym gatunkiem. Czeremcha amerykańska pochodzi z Ameryki Północnej, ale w Polsce czeremcha amerykańska występuje na obszarze całego kraju. Czeremcha amerykańska jest zwana również czeremchą późną z uwagi na okres owocowania – przełom września i października. Niestety czeremcha amerykańska jest uważana za inwazyjny gatunek, który szybko wypiera te rodzime, zaburzając w ten sposób ekosystem siedliskowy. Czeremcha amerykańska różni się od zwyczajnej:

• wielkością (wysokość czeremchy amerykańskiej to 25-30 m),
• smakiem owoców (świeże i suszone owoce czeremchy amerykańskiej są większe i słodsze),
• wyglądem liści (z wierzchu liście czeremchy amerykańskiej są błyszczące i ciemnozielone, a od spodu jasnozielone).

Warto zauważyć, że czeremcha późna ma swoją polską odmianę – czeremcha amerykańska ‘Żółwin’, która charakteryzuje się tym, że owocuje dopiero we wrześniu. Ponadto ta czeremcha zachwyca słodkim smakiem swoich owoców, które nie osypują się. Z czasem więdną, ale wówczas owoce czeremchy amerykańskiej smakują jeszcze lepiej (jej owoce po wysuszeniu przypominają w smaku rodzynki).

Czeremcha wirginijska

Ostatnim występującym na terenie naszego kraju gatunkiem czeremchy jest czeremcha wirginijska (Prunus wirginiana), która jest również odmianą czeremchy amerykańskiej pochodzącej z ameryki północnej. Może występować jako duży krzew i osiągnąć wysokość około 3. Drzewa osiągają do 10m wysokości. Owoce Prunus wirginiana można jeść na surowo bez obróbki termicznej z uwagi na minimalną zawartość amigdaliny, a więc niewielkie zagrożenie powstawania cyjanowodoru. W Polsce jest to gatunek inwazyjny, a do najbardziej spotykanych jego odmian zalicza się:

• czeremchę wirginijską ‘Lee’ – silnie rosnącą oraz cechującą się żółtymi owocami (dojrzewającymi w lipcu); owoce czeremchy są słodko cierpkie oraz nadającymi się na przetwory (soki, dżemy, konfitury); jest to odmiana obcopylna i w samotności zawiązuje zdecydowanie mniej owoców;
• czeremchę wirginijską ‘Shubert’ – te czeremchy rosną zazwyczaj w postaci niewielkiego drzewa o luźnej koronie z liśćmi zmieniającymi kolor zielony na wiśniowopurpurowy oraz rosnąca jako niewielkie drzewo ozdobne lub duży krzew osiągający do 5 metrów wysokości.

W związku z silną inwazyjnością czeremchy pochodzącej z USA, warto wybierać nasz rodzimy gatunek. Z całą pewnością czeremcha w przydomowym ogrodzie będzie doskonałą jego ozdobą zarówno pod postacią drzewa, jak i krzewu, któremu można nadać fantazyjny kształt. Pięknie pachnąca jest rajem dla pszczół, które przy okazji odwiedzają też inne kwitnące rośliny w ogrodzie.

Wymagania czeremchy

Wszystkie odmiany czeremchy są dosyć łatwe w uprawie i mało wymagające. Niemniej jednak preferują żyzne gleby o umiarkowanej wilgotności oraz stanowiska słoneczne bądź lekko zacienione. Warto przy tym podkreślić, że tak naprawdę czeremcha jest rośliną świetnie się adaptującą, więc nie będzie wybredna, jeśli warunki bytowania będzie miała nieco gorsze. Nie sprawdzi się jednak na glebach ciężkich, gliniastych z zastojem wody.

Ponadto czeremcha dosyć dobrze znosi suszę lub okresowe zalanie, a także mrozy – idealnie sprawdzi się w przydomowym ogrodzie. Na stanowiskach bardziej zacienionych będzie mniej intensywnie kwitła.

Dużym atutem czeremchy jest jej odporność na choroby i niszczące rośliny szkodniki. Nie wymaga więc pryskania specjalistycznymi preparatami ochronnymi. Niemniej jednak specjaliści określają typy szkodników i chorób, mogących zaatakować czeremchę. Są to:

• plamistość liści i choroby owoców czeremchy, wywoływane przez torbacze – wówczas należy wszystkie dotknięte chorobą obszary rośliny i owoce czeremchy usunąć, a punkty po cięciach zabezpieczyć odpowiednią maścią;
• m.in. mole, jedwabniki, owady robaczkowe, mszyce, które należy zwalczać wiosną, używając np. naturalnego środka w postaci wody z mydłem oraz powtórzyć procedurę pod koniec procesu kwitnienia.

Jak i kiedy sadzić czeremchę?

Sadząc czeremchę w ogrodzie, należy pamiętać o jej wymaganiach glebowych, a przede wszystkim o tym, że osusza ona silnie tereny wokół niej. Można ją wykorzystać do umacniania skarp. Czeremcha w przydomowym ogrodzie będzie się doskonale prezentować w sąsiedztwie jabłoni, które na wiosnę mają różowe kwiaty.

Mając już wybrane stanowisko dla czeremchy w przydomowym ogrodzie, warto również zadbać o właściwe jej posadzenie, które zapewni roślinie właściwy dalszy rozwój. Do sadzenia gleba musi być oczyszczona i wilgotna. Sadzonki czeremchy dostępne są w doniczkach – gotowe do wysadzenia niemal o każdej porze roku. Niemniej jednak zaleca się sadzenie rośliny na wiosnę lub jesienią. Zanim przystąpi się do sadzenia czeremchy należy dokładnie obejrzeć jej korzenie i dokonać skrócenia zbyt długich czy chorych pędów.

W celu posadzenia czeremchy należy przygotować otwór o wymiarach 50x50x50 cm. Jest to dość duży dołek, ale wynika to z tego, iż czeremcha ma szybko i silnie rozwijający się system korzeniowy wymagający sporej przestrzeni.

Przygotowany otwór musi być obficie podlewany, a następnie zasypany luźną ziemią (warstwa ok. 5-7 cm), następnie trocinami (3-5 cm) i znowu luźną ziemią (15-20 cm). Warto po dodaniu każdej kolejnej warstwy dolać wody (może być z dodatkiem nawozu). W tak przygotowanym dołku należy posadzić czeremchę na głębokość 20-30 cm, równomiernie zasypując ją ze wszystkich stron luźną glebą. Na koniec trzeba odpowiednio udeptać ziemię. Niezwykle ważne jest aby kontynuować zasypkę do sadzenia, aż do pełnego wzmocnienia cięcia czeremchy i uformowania niewielkiego wzgórza, które to powinno się wylewać i mulczować trocinami z torfem. Warto pamiętać, żeby zachować co najmniej 2 metry od innych nasadzeń, by zapewnić roślinie odpowiednią przestrzeń do wzrostu.

Jak pielęgnować czeremchę?

Sama uprawa czeremchy jest dosyć prosta i niewymagająca. Niemniej jednak lepiej trzymać się pewnych wytycznych, by roślina ta pięknie rosła, podnosząc walory estetyczne naszego ogrodu. Są to następujące zasady pielęgnacyjne czeremchy:

• należy ją podlewać regularnie i obficie, ale unikać przy tym tworzenia się zastojów wody, a w suchą pogodę spryskiwać wodą liście, by chronić je przed wysychaniem;
• jeśli chce się zastosować nawożenie, to powinno się do tego celu użyć saletry lub mocznika, zaś jesienią – soli potasowej lub superfosfatu, trzymając się dawek i dokładnych wytycznych producenta nawozów; najlepiej sprawdza się jednak nawożenie naturalne ogrodowym kompostem na wiosnę;
• dla zachowania pożądanego kształtu i pokroju należy dokonywać regularnych cięć (jednego w okresie bezlistnym, a drugiego w okresie wegetacyjnym);
• przesadzać można tylko młode rośliny w okresie bezlistnym – albo późną jesienią, albo wczesną wiosną.

Czeremcha w przydomowym ogrodzie może mieć postać drzewa bądź krzewu. To, jakiego pokroju i kształtu będzie ta roślina zależy w dużej mierze od naszej wyobraźni, ponieważ czeremchę dosyć łatwo formować – wystarczy ją odpowiednio przycinać.

Wyróżnia się więc dwa rodzaje formowania czeremchy do postaci:

• wielopiennego krzewu – aby to osiągnąć należy wyciąć pierwszy poziom na wysokości mniej więcej 70-80 cm, a następnie po pojawieniu się pierwszych pędów pozostawić jedynie te najbardziej rozwinięte (najlepiej symetryczne wobec siebie);
• drzewo ozdobne na wysokim pniu – w tym przypadku również usuwa się pierwszy poziom na wysokości 70-80 cm oraz dolne gałęzie i pędy.

Chcąc formować czeremchę w formie drzewa, po pierwszym cięciu pozostawiającym jedynie pęd centralny, przychodzi pora na kształtowanie korony. Kiedy pojawiają się na pniu nowe pędy, to kładzie się pierwszy poziom 3-4 najbardziej rozwiniętych oraz równomiernie rozmieszczonych gałęzi pod kątem 50-70 stopniu względem przewodnika rośliny (głównego pędu), podczas gdy pozostałe pędy przecinają pierścień. Kolejny poziom powinien być układany w taki sam sposób – by od 2–4 gałęzi znajdowało się w odległości 45–50 cm od gałęzi pierwszego poziomu. W kolejnych latach układa się kolejne poziomy.

Ważne jest też cięcie pielęgnacyjne, które powinno być wykonywane każdego roku. Polega ono na usuwania obumarłych i schnących gałęzi, jak również tzw. wilków – mocnych i pionowo rosnących pędów, wyrastających ze starszych gałęzi. Ponadto koronę czeremchy powinno się prześwietlać od wewnątrz, pozostawiając gałęzie w odstępach około 20 cm, a z krzyżujących się pędów usuwać co najmniej jeden. Bywa, że cięcie czeremchy będzie niezbędne również w okresie wegetacyjnym, kiedy pojawią się niepożądane siewki. Ich usuwanie powinno się odbywać zaraz po kwitnieniu, przed zawiązaniem pąków na przyszły rok.

Podczas omawiania zabiegów pielęgnacyjnych czeremchy warto również wspomnieć, że mimo iż dorosła roślina nie potrzebuje zabezpieczania jej przed zimą, to w przypadku młodej będzie to wskazane. Jest to ważne szczególnie w pierwszym roku po posadzeniu, by roślina się przyjęła i przetrwała niekorzystną zimową aurę. W tym celu należy bryłę korzeniową czeremchy okryć warstwą liści, słomy, bądź też świerkowych gałęzi, zaś koronę czeremchy okryć jutowym workiem lub włókniną.

Czeremcha w ogrodzie

Czeremcha w przydomowym ogrodzie sprawia, że podnosi on swoje walory estetyczne. Nie ulega wątpliwości, że roślina ta doskonale się prezentuje szczególnie wiosną, kiedy kwitnie, ale również jesienią – kiedy liście stają się pomarańczowe lub czerwone.

Ciężko doszukać się wad tej rośliny, jako mieszkańca naszego ogrodu, za to zalet jej uprawy jest całkiem sporo. Poza pięknym wyglądem i zapachem ceniona jest za odporność na niesprzyjające warunki pogodowe (mróz, susza) oraz szkodniki czy choroby. Ponadto roślina ta nie wymaga szczególnej pielęgnacji i można ją sadzić niemal wszędzie.

Czeremcha pozawala osuszyć glebę oraz poprawić jej jakość. Szybko rosnący system korzeniowy czeremchy tworzy naturalny drenaż ziemi, co poprawia glebę. Z kolei opadające z niej liście przyczyniają się do zmniejszenia kwasowości gleby, która dzięki temu może dać większy plon, tworząc innym roślinom doskonałe warunki bytowania. Warto również wspomnieć, że jej intensywny aromat odstrasza niektóre owady, co nie tylko docenia człowiek, ale też pozostała roślinność ogrodu.

Ale to nie koniec zalet czeremchy. Jest to roślina od lata znana. W medycynie ludowej liście czeremchy i części rośliny wykorzystywano od dawna, ponieważ czeremcha wykazuje właściwości zdrowotne i lecznicze, więc tym bardziej warto mieć ją we własnym ogrodzie. Czeremcha ma właściwości przeciwzapalne, właściwości bakteriobójcze, właściwości detoksykacyjne. Mimo, że przy opisach czeremchy pojawiają się informację, że jest ona trująca, to nie należy się jej bać. Owszem, pestki czeremchy (nasiona czeremchy), liście czeremchy i korzenie czeremchy zawierają glikozydy cyjanogenne, które przekształcają się w toksyczny cyjanowodór, ale miąższ owoców, który ma wyrazisty słodko cierpki smak jest jak najbardziej bezpieczny. Jeśli zdecydujemy się zbierać owoce czeremchy, miąższ owoców można wykorzystać np na dżemy. Ponadto działanie toksycznych substancji likwiduje obróbka termiczna, moczenie, suszenie czy fermentacja. Daje to więc znacznie więcej możliwości wykorzystywanie czeremchy i korzystanie z jej naturalnej mocy. Warto zauważyć, że owe toksyczne związki występują także w wielu innych owocach takich, jak na przykład: wiśnie, czereśnie, jabłka, gruszki, brzoskwinie.

Czeremcha właściwości

Zanim zostaną omówione sposoby jej wykorzystywania warto omówić najważniejsze właściwości. Czeremcha wykazuje właściwości zdrowotne i lecznicze. Od lat czeremcha była i jest wykorzystywana w medycynie ludowej. Zwłaszcza, że jej uprawa jest w zasadzie ekologiczna. Roślina jest dość bardzo odporna na choroby czy szkodniki, więc nie zachodzi konieczność stosowania silnych środków chemicznych w celu jej ochrony. A nawet jeśli wymaga zabiegów zwalczających szkodniki czy choroby, to z powodzeniem można sięgać po naturalne środki typu – woda z mydłem. Jako surowiec zielarski wykorzystuje się nie tylko owoce czeremchy, ale także jej liście, kwiat i korę. Owoce wyróżnia intensywny aromat oraz wyrazisty słodko cierpki smak, co czynie je bardzo podobnymi do owoców popularnej aronii, która podobnie jak czeremcha pospolita ceniona jest za bogactwo cennych składników odżywczych.

Owoce czeremchy

Owoce czeremchy zwierają m.in:

• witaminę C,
• potas,
• wapń,
• fosfor,
• karotenoidy,
• flanowonoidy,
• antyoksydanty,
• rutynę,
• błonnik.

W związku z tym czeremcha w przydomowym ogrodzie będzie jak apteczka, zawierająca lekarstwa na różne dolegliwości czy też wspomagające prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu.

Czeremcha wykazuje następujące właściwości zdrowotne i lecznicze:

• działa uspokajająco – złagodzi stres, a nawet stany lękowe;
• wzmocni odporność organizmu – dzięki dużej zawartości witamin C w swoim składzie pozwoli uchronić się przed spadkiem formy, stawiając nasz układ immunologiczny w stanie gotowości, choćby jesienią lub zimą -kiedy jest zwiększone ryzyko przeziębienia lub grypy; szczególnie polecane są soki i nalewki;
• działa przeciwzapalnie – te właściwości doceniają przede wszystkim osoby cierpiące z powodu gośćca i chorób reumatycznych, ponieważ doskonałym wsparciem leczenia tych schorzeń są owoce i napary z kory czeremchy;
• jest idealna na suchy kaszel – łagodzi go oraz wspiera leczenie infekcji dróg oddechowych;
• działa moczopędnie – czeremcha ułatwi usunięcie szkodliwych dla naszego organizmu substancji, będzie pomocna w leczeniu zapalenia pęcherza; chroni układ moczowy przed powstawaniem kamieni nerkowych;
• pomoże oczyścić z toksyn organizm – co korzystnie wpływa na funkcjonowanie wątroby;
• działa antybakteryjnie i antyseptycznie, więc sprawdzi się przy bólu i zapaleniu gardła;
• łagodzi bóle menstruacyjne, objawy zespołu przedmiesiączkowego i bywa pomocna przy silnych miesiączkach oraz podczas krwawień międzymiesiączkowych;
• wspomaga leczenie dolegliwości żołądkowo-jelitowych, ponieważ pomaga utrzymać właściwą mikroflorę jelitową, reguluje przemianę materii i wspiera walkę z zaparciami, ale też z zatruciami pokarmowymi i biegunkami; dzięki błonnikowi wspomaga procesy trawienne i przesuwanie treści pokarmowych;
• spowalnia procesy starzenia się, będąc źródłem antyoksynadtów – niezbędnych do walki z wolnymi rodnikami.

Chcąc wykazać właściwości lecznicze i zdrowotne poszczególnych części czeremchy, można posłużyć się następującym zestawieniem:

Czeremcha stosowana jest nie tylko w ziołolecznictwie, ale również w kuchni i w kosmetyce. Czeremcha może być spożywana pod wieloma postaciami. Najczęściej w postaci owoców czeremchy. Niemniej jednak trzeba pamiętać, że owoce czeremchy dość szybko się psują, więc chcąc korzystać z ich dobrodziejstw przez cały rok, należy przygotowywać z nich przetwory lub nektar, albo mrozić lub suszyć. Są wtedy cennym źródłem witaminy C i antyoksydantów. Oczywiście owoce czeremchy muszą być pozbawione pestek. Aby pozbyć się pestek z owoców czeremchy wystarczy przegotowane owoce delikatnie przetrzeć przez sito w taki sposób, by nie uszkodzić pestek. Ważne jest też, by owoce czeremchy były czarne – w pełni dojrzałe. Bardzo popularna jest nalewka z owoców czeremchy, która działa rozgrzewająco i wzmacniająco. Z owoców czeremchy można też zrobić wino. Oczywiście świeże i suszone owoce czeremchy można jeść na surowo, dodawać do koktajli czy też deserów.

Kwiaty czeremchy

Zanim jednak pojawią się owoce czeremchy, warto zainteresować się kwiatem, z którego można przygotować pyszną herbatkę. Do parzenia herbaty można wykorzystać świeże kwiatostany bądź suszone. Trzeba jednak pamiętać, że duże ilości takiej herbatki wykazują działanie przeczyszczające. Z kwiatów czeremchy przygotowuje się także syrop (mający mocno migdałowy smak), który można pić z wodą bądź dodawać do innych napojów lub deserów. Kwiatostany czeremchy zawierają takie substancje, jak:

• prynazyna,
• fitosterole,
• poliacetyleny,
• garbniki,
• flawonoidy (kwercytyna, kamferol),
• fenolokwasy.

W związku z czym kwiaty czeremchy wykazują właściwości:

• antyseptyczne;
• pielęgnacyjne;
• zmniejszające łojotok;
• łagodzące stany zapalne.

Miąższ owoców czeremchy zawiera naturalne antyoksydanty, które są niezastąpione w walce z wolnymi rodnikami. Czeremcha spowalnia więc procesy starzenia się, wspomagając jednocześnie procesy naprawcze skóry – pozwalając jej dłużej zachować jędrność i elastyczność. Ponadto kwiaty czeremchy można dodawać do kąpieli lub przygotować z nich hydrolaty (wody kwiatowe) i okłady – do codziennej pielęgnacji, by zadbać o odpowiednie nawilżenie skóry, złagodzić stany zapalne bądź zwalczyć cienie pod oczami. Najprostszym kosmetykiem, jakim można wykonać jest tonik. Działa on nie tylko nawilżająco i kojąco, ale także wybielająco, przeciwtrądzikowo oraz ochronnie przed promieniowaniem UV. Ma również działanie ściągające. Napar bywa bardzo pomocny przy leczeniu niektórych chorób skórnych takich, jak na przykład świąd. Z kolei okłady są niezastąpione w walce z cieniami pod oczami czy obrzękami oraz uelastyczniają skórę wokół oczu i na powiekach. Ponadto zwalczają stany zapalne spojówek. Z kwiatów czeremchy można w bardzo prosty sposób wykonać także macerat olejowy – idealny do pielęgnacji cery i całego ciała, który doskonale sprawdzi się w roli olejków do demakijażu (świetnie radząc sobie z wodoodpornym tuszem), do kąpieli oraz jako wcierka do włosów i skóry głowy.

Liście i kora czeremchy

W celach kosmetycznych wykorzystuje się również liści czeremchy i korę z młodych pędów czeremchy, z których przygotowuje się odwary o działaniu odkażającym i bakteriobójczym. Odwary mogą być stosowane do przemywania skóry i leczenia w ten sposób wszelkich stanów zapalnych, zmian grzybiczych czy też trudno gojących się ran. Ponadto odwary mają działanie przeciwreumatyczne, moczopędne i przeciwbiegunkowe. Są również pomocne w zwalczaniu objawów przeziębienia. Napary z kory czeremchy działają przeciwgorączkowo. Trzeba jednak zaznaczyć, że nie wszyscy mogą korzystać z dobrodziejstw czeremchy. Odradza się jej stosowanie kobietom w ciąży lub karmiącym piersią. Ponadto nie zaleca się spożywania większej ilości owoców lub przetworów z czeremchy jednorazowo, ponieważ owoce czeremchy mogą wywołać efekt przeczyszczający. Należy także pamiętać, że wyciągi z kwiatów oraz pędów czeremchy wykazują działanie estrogenne i antyandrogenne. Jest to niezwykle istotna informacja dla osób, które są w trakcie terapii hormonalnej bądź mają problemy z hormonami płciowymi, a chciałyby skorzystać z właściwości prozdrowotnych.