Sauna sucha czy mokra: cena, opinie, budowa sauny w domu

Sauny towarzyszą nam od wieków. Łaźnie znali starożytni Rzymianie, sauny używano zarówno na dalekiej północy, jak i na równie dalekim wschodzie. Dziś znamy już ich lecznicze właściwości, wpływające na poprawę samopoczucia, wygląd skóry i działanie układu krążenia. Nic więc dziwnego, że wiele osób decyduje się na wybudowanie sauny w domu lub w ogrodzie.

Rodzaje saun

Jako że sauny pochodzą z bardzo różnych kultur, a na dodatek wiele z nich rozwinęło się dzięki nowoczesnym technologiom, wybór właściwej nie należy do najłatwiejszych. Dokładne omówienie wszystkich rodzajów saun to temat na książkę… Na szczęście na polskim rynku dostępne są niemal wyłącznie najpopularniejsze na świecie rozwiązania technologiczne, co w praktyce oznacza, że poznamy kilka rodzajów, z których będziemy w stanie dobrać optymalne rozwiązanie. Dzięki temu łatwiej będzie nam odrzucić takie rozwiązania, które są dla nas nieprzydatne, lub które nie spełnią naszych oczekiwań. Najbardziej popularnym typem jest sauna mokra, nazywana łaźnią rzymską. Rzeczywiście, w dużym stopniu przypomina ona pod względem działania te, w których obywatele Rzymu przed wieloma wiekami zażywali oczyszczających kąpieli parowych. Zupełnie inny klimat panuje w saunie suchej, znanej też jako saunie fińskiej lub też sauną fińską lub sauną szwedzką. W ostatnich latach prawdziwym hitem są nowoczesne sauny na podczerwień. W Polsce spotkamy też czasem tradycyjne ruskie banie lub (rzadziej) sauny śnieżne (choć ich działanie nie jest bynajmniej rozgrzewające, zalicza się je do tej samej kategorii urządzeń). Podstawową różnicą pomiędzy saunami jest sposób w jaki oddziałują na nasz organizm.

Sauna sucha: charakterystyka

Zasada działania sauny fińskiej, zwanej też niekiedy sauną szwedzką, jest bardzo prosta. We wnętrzu pomieszczenia znajduje się piec, w którym umieszcza się kamienie. Nagrzewają się one w saunie i bardzo dobrze trzymają ciepło. Sauny fińskie mają wilgotność powietrza, na poziomie ok. 10%. Optymalna temperatura w saunie fińskiej wynosi ok. 85°C, ale zdarza się, że temperatura w tej saunie sięga nawet powyżej 100°C. Standardowa sauna to osobny budynek, zazwyczaj niewielkich rozmiarów, zbudowany z drewna. W saunie fińskiej możemy przebywać stosunkowo krótko, około 10-12 minut. Dłuższy pobyt w saunie może doprowadzić do zasłabnięcia lub problemów z sercem. Pobyt w saunie fińskiej jest świetnym rozwiązaniem dla osób, które cierpią na problemy z mięśniami. Chodzi tu zarówno o zwyczajne zmęczenie, gdzie pobyt w saunie fińskiej ma przynieść ulgę przetrenowanym mięśniom, jak i o stany zapalne. Pobyt w suchej saunie fińskiej doskonale je zwalcza. Podobnie wygląda sprawa z zapaleniem stawów czy kręgosłupa. Pobyt w saunie fińskiej jest też wskazany przy astmie oskrzelowej. Krótkie wizyty w saunie rozszerzają bowiem oskrzela i wzmacniają układ oddechowy. Choć dla osób chorujących na serce, zwłaszcza tych po przebytym zawale, zbyt długi pobyt w saunie fińskiej może się okazać niebezpieczny, to paradoksalnie krótkotrwałe pobyty w saunie mają zbawienny wpływ na ich zdrowie. Najlepiej jeżeli będzie to kilka minut raz w tygodniu.

Dobrej jakości saunę fińską można kupić już za około 5000zł.

Sauna solna

Specyficzną odmianą sauny jest tzw. sauna solna. To również rodzaj sauny suchej, ale wykorzystuje się w niej duże bryły soli kamiennej. To bardzo dobre rozwiązanie dla osób ze schorzeniami układu oddechowego. Problemy z tchawicą, gardłem, krtanią czy wreszcie płucami i oskrzelami – to właśnie najbardziej typowe przypadki chorób, przy których wskazana jest kuracja w tego rodzaju pomieszczeniu. Pobyt w saunie solnej to właściwie rodzaj inhalacji (fachowo nazywa się ten rodzaj leczenia haloterapią). Lekka para wodna (wciąż mamy do czynienia z wilgotnością powietrza ok. 10%), którą oddychamy w tym pomieszczeniu, sprawia że we wdychanym przez nas powietrzu znajdują się drobinki soli, która ma silne działanie przeciwzapalne i antybakteryjne.

Biosauna

Jeszcze inny rodzaj sauny suchej to tzw. biosauna. Jako że panuje w niej niewielka wilgotność powietrza (ok. 40%) a temperatura plasuje się na poziomie 40-60 °C, można w niej przebywać nieco dłużej, bo nawet do 30 minut (na dodatek nadaje się do codziennego użytkowania). Dodatkowym atutem biosauny są często stosowane specjalne lampy sufitowe, których natężenie światła ma pozytywnie działać na osoby poddające się terapii. W biosaunach często stosuje się też olejki zapachowe, pozwalające na większy relaks i uprzyjemniające pobyt.

Sauna mokra

Podstawowa idea saun mokrych opiera się na tym, ze w odróżnieniu od suchych, poziom wilgotności powietrza, który w nich panuje, powinien sięgać do ok. 40%. To o tyle ważne, że przekroczenie tej wartości nie tylko nie pomoże w osiągnięciu lepszych efektów, ale może też być niebezpieczne dla organizmu w przypadku dłuższego pobytu. Za wilgotność odpowiada para wodna, która powstaje podczas polewania nagrzanych kamieni wodą. Czynność tą wykonuje się co jakiś czas, stale jednak mając na oku czujniki mierzące wilgotność powietrza. W takiej saunie powinniśmy utrzymywać temperaturę rzędu 75-90 °C.

Sauna parowa

Specyficznym rodzajem sauny mokrej jest tzw. łaźnia rzymska, nazywana również sauną parową. Określenie łaźnia jest tu używane nieco na wyrost, nawiązuje jedynie do pochodzenia tego rodzaju pomieszczeń. Domowa łaźnia rzymska niewiele ma jednak wspólnego z prawdziwą łaźnią publiczną, taką jakie działały w starożytnym Rzymie. Cechą charakterystyczną sauny parowej jest to, że obniża się w niej temperaturę (do ok. 45-60 °C), podnosząc jednocześnie wilgotność nawet do 100%. Jako że trudno samodzielnie sterować taką sauną, współcześnie najczęściej używa się w tym celu regulowanych automatycznie parowników elektrycznych.

Sauna ziołowa

Odmiana łaźni rzymskiej, w której stosuje się aromaterapię opartą na wonnych ziołach, nazywa się sauną ziołową. Zazwyczaj obniża się w niej temperaturę do ok. 38-40 °C.

Bania ruska

Najpopularniejszym rodzajem sauny w naszej części Europy przez wiele wieków była bania ruska. Do dziś spotykamy banię ruską zarówno w sanatoriach jak i w zwykłych ośrodkach wypoczynkowych. Coraz częściej pojawia się ona również przy domach, na prywatnych posesjach. Pod pewnymi względami łączy ona wszystkie zalety sauny suchej i mokrej. Banię ruską tworzy się w drewnianym, dobrze izolowanym domku. Potrzebny jest piec opalany drewnem, w którym podobnie jak w saunie suchej nagrzewać się będą kamienie. Różnica polega jednak na tym, że temperatura w takim pomieszczeniu jest nieco inna, a po zabiegu rozgrzewającym, konieczne jest jak najszybsze wychłodzenie ciała. W realiach rosyjskich wyglądało to tak, że nagrzewano kamienie (jak w saunie suchej), pijąc w tym czasie ciepłe napary ziołowe z miodem. Ich zadaniem było uwolnienie złogów toksyn, które miały opuścić organizm wraz z potem. Następnie polewano kamienie wodą (jak w saunie mokrej), żeby w krótkim czasie maksymalnie rozgrzać się i wypocić, po czym wybiegano na śnieg, gdzie nacierano nim całe ciało. W naszych realiach będzie to raczej wanna lub balia z zimną wodą. Tego typu terapie doskonale pobudza krążenie i oczyszcza organizm. Nagrzewanie ciała i wychłodzenie ciała ma za zadanie hartowanie go i wzmacnia odporność organizmu.

Kabina sauny w domu

Najprostszym i najczęściej wybieranym w ostatnich latach modelem sauny jest kabina, którą można wybudować sobie w domu. Wewnętrzne ściany kabiny muszą być odporne na działanie wysokich temperatur, dlatego zazwyczaj używa się wysokojakościowych gatunków drewna, takich jak np.:

• osika,
• świerk skandynawski,
• cedr,
• jodła kanadyjska.

Wszystkie te gatunki doskonale nadają się do tworzenia drewnianych paneli, o grubości powyżej 12 mm, które są przeznaczone właśnie do budowy saun. Drewno idealnie sprawdza się również jako elementy wyposażenia. Ławki wykonane z tego samego materiału co wewnętrzne ściany sauny w naturalny sposób współgrają z wystrojem i idealnie się komponują. Nie bez znaczenia jest również naturalny zapach drewna, który jeszcze przez lata potrafi się uwalniać podczas nagrzewania wnętrza sauny. Ma on również właściwości aromaterapeutyczne. Obecnie modne jest szklenie jednej lub dwóch frontowych ścian sauny. Trzeba jednak pamiętać że takie przezroczyste elementy również muszą być wykonane z materiałów odpornych na temperaturę. Nie dotyczy to wyłącznie samej szklanej tafli, która powinna być wykonana z hartowanego szkła, ale również elementów łączeń. Niekontrolowana utrata ciepła może sprawić, że sauna przestaje ona być efektywna. Dobre ocieplenie oznacza więc mniejsze straty ciepła, a więc o wiele niższy koszt eksploatacji sauny.

Sauny infrared

Działanie promieni podczerwonych, które są wykorzystywane w tego rodzaju terapii jest tak silne, że niekiedy nazywa się je nawet masażem termicznym. Zbadano, że ciepło promieniowania podczerwonego wnika aż do 4 centymetrów w głąb ciała, przez co pocenie się jest bardzo intensywne. Na dodatek rozpuszczeniu ulegają toksyny, kwasy i tłuszcze, które przy saunie suchej lub mokrej nie miałyby szansy na wydostanie się z organizmu. Ogromną zaletą sauny na podczerwień jest to, że nie używa się w niej pary wodnej. Dzięki temu może ona być używana przez osoby, które z różnych powodów nie mogą korzystać z sauny mokrej. Temperatura, jaką możemy ustawiać w saunie infrared ma bardzo szerokie spektrum – od 25 do 60°C. Oznacza to że obniżając temperaturę możemy wydłużać czas pobytu w komorze sauny. Sauna infrared jest obecnie tak popularna również dlatego, że doskonale wspomaga odchudzanie. W połączeniu z nawet lekką dietą może dać niezwykłe efekty oczyszczające i odchudzające. Zaleca się ją również przy walce z cellulitem. Jako że odchudzanie i zdrowy wygląd skóry to tematy, które wciąż budzą wiele emocji, zainteresowanie tego rodzaju zabiegami stale rośnie. Terapie w saunie na podczerwień zaleca się również osobom cierpiącym na bóle mięśni, choroby stawów czy problemy z krążeniem. Rozgrzewanie łagodzi ból – zarówno ten wywołany przemęczeniem, jak i chorobami. Korzystanie z sauny infrared ma też działanie relaksujące i antystresowe, zaleca się korzystanie z niej nawet w przypadku leczenia apatii i depresji. Małą saunę infrared można kupić już za około 2500zł.

Jak wybrać piec do sauny

Bez względu na to czy decydujemy się na adaptację istniejącego pomieszczenia czy stawianie nowego, budowa sauny wymaga zakupu pieca. W przypadku pieca do sauny wybór jest prosty: możemy postawić na piece opalanie drewnem lub zdecydować się na piec elektryczny. Tradycyjne piece na drewno muszą mieć bardzo dobrą wentylację i profesjonalnie wykonany przewód kominowy. We wnętrzu sauny można również zainstalować czujnik dymowy, który będzie alarmował, gdyby instalacja okazała się wadliwa i groziło pojawienie się czadu. W przypadku pieców opalanych drewnem muszą one być ustawiane tak, by nie było kontaktu z materiałami łatwopalnymi, co w przypadku drewnianych ścian wewnętrznych oznacza po prostu odsunięcie pieca od ściany.

W piecach do saun na drewno stosuje się specjalne kamienie, które kumulują ciepło. Można kupić je w profesjonalnym sklepie, zajmującym się dystrybucją tego rodzaju materiałów. Piece elektryczne są oczywiście o wiele wygodniejsze, ale nie dają takiego klimatu, jaki wiąże się z płonącym drewnem. W zamian pozwalają jednak na dość dokładna regulację temperatury, co ma wiele zalet. Piec do sauny to koszt od 1500zł. W przypadku gdy decydujemy się na saunę infrared, najkorzystniejsze jest kupienie gotowego rozwiązania, wraz z kabiną infrared dostosowaną do tego typu terapii.

Budowa sauny w ogrodzie

Alternatywą, znacznie droższą, ale na swój sposób również bardziej ekskluzywną, jest budowa sauny w ogrodzie. Tego typu rozwiązanie jest idealne w przypadku gdy jesteśmy zainteresowani sauną fińską. Budowę sauny zaczyna się rzecz jasna od fundamentów. To czy zdecydujemy się na kompletną wylewkę czy też zabetonujemy jedynie filary, które uniosą konstrukcję, zależy od tego czy budujemy saunę z myślą o wieloletnim korzystaniu z niej, czy też liczymy się np. ze sprzedażą działki za kilka lub kilkanaście lat. W pierwszym przypadku warto postawić na solidny fundament betonowy, w drugim może to być lekka konstrukcja o drewnianej podstawie. Solidna sauna z bali drewnianych jest oczywiście droższa od tej, której ściany wykonane są z desek, jednak jest również o wiele solidniejsza. Jeśli chcemy często korzystać z sauny i odbywać w niej regularne seanse warto podłączyć do sauny media – zwłaszcza prąd i wodę. Wprawdzie w przypadku pieca opalanego drewnem mogłoby nie być prądu, a wodę można po prostu donosić, jeśli jednak korzystanie z leczniczego działania sauny ma być przyjemnością, warto więc zapewnić sobie trochę wygody. W przypadku rozwiązań opartych na pomysłach Skandynawów, warto zadbać o ganek, na którym można będzie odpocząć i zrelaksować się po wyjściu z gorącego wnętrza. Finowie i Rosjanie często stawiają również obok sauny balię, którą napełnia się zimną wodą. Jest to doskonała alternatywa w sytuacji gdy nie ma pod ręka jeziora, do którego można wskoczyć. Po zabiegu w saunie fińskiej można też po prostu udać się pod prysznic. Efekt będzie bardzo podobny, a taki zabieg poprawia odporność organizmu.

Zagadnienia prawne

Podstawowa kwestia dotycząca zagadnień prawnych związanych z budową sauny, uzależniona jest od miejsca, w którym będziemy ją urządzać. Jeżeli urządzamy ją w istniejącym już pomieszczeniu, np. w piwnicy lub zabudowaniach gospodarczych, które są już ujęte na planie przestrzennym parceli, nie musimy uzyskiwać żadnych pozwoleń budowlanych. Jeżeli natomiast inwestycja ta będzie wymagała postawienia nowego budynku, może się okazać, że musimy się o takie pozwolenie starać. Jeżeli domek z sauną nie przekracza powierzchni 25 m2 i ustawiony jest na działce na terenie miejskim, nie musimy starać się o pozwolenie. Poza terenem miejskim może to być nawet 35 m2, jeżeli działka ma co najmniej 500 m2. Gdyby się jednak okazało, że musimy zdobyć takie pozwolenie, w terminie 3 dni przed rozpoczęciem budowy musimy złożyć wniosek w stosownym dziale starostwa powiatowego i załączyć do niego projekt domku, wraz z jego dokładną lokalizacją na działce. Warto nadmienić, że projekt sauny musi być wykonany przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane.