Domy energooszczędne są hitem ostatnich kilku lat. W ofertach pracowni architektonicznych coraz częściej pojawiają się projekty domów z oznaczeniem „energooszczędny”, a inwestorzy chętnie decydują się na tego typu rozwiązania.
Domy energooszczędne mają bowiem ogromne znaczenie nie tylko dla środowiska, ale przede wszystkim – dla portfela inwestora.
Czym jest dom energooszczędny?
Dom energooszczędny to taki, który dzięki specjalnej konstrukcji lub rozwiązaniach zastosowanych we wnętrzu zużywa o wiele mniej energii, niż tradycyjne budynki. Ogólną ilość pobieranej energii można łatwo sprawdzić w charakterystyce energetycznej, dołączanej do projektów domów. Z kolei o ostatecznej „energochłonności” projektu mówi świadectwo energetyczne, czyli dokument wyliczający straty ciepła i zapotrzebowanie na energię pierwotną i końcową dla wybudowanego już domu.
Szczególnym rodzajem domu energooszczędnego jest dom pasywny, zapewniający komfort cieplny poprzez pozyskiwanie energii z tak zwanych pasywnych źródeł: energii słonecznej, urządzeń elektrycznych, a nawet ciepła mieszkańców. Przyjmuje się, że dom uważany jest za pasywny, jeśli nie zużywa więcej niż 15 kWh energii na 1m2 powierzchni użytkowej. Budowa domu pasywnego jest jednak bardzo czaso- i kosztochłonna, do ograniczenia rachunków i zadbania o środowisko naturalne w zupełności wystarcza „zwykły” dom energooszczędny.
Jak rozpoznać, czy projekt jest energooszczędny?
Pracownie architektoniczne coraz częściej posiadają w ofercie osobne kategorie, poświęcone wyłącznie projektom energooszczędnym. Jeśli jednak nie ma takiego podziału, lub chcemy upewnić się, że wybrany projekt faktycznie spowoduje znaczącą oszczędność energii, warto zwrócić uwagę na następujące elementy:
Wielkość i kształt domu
Na stopień energooszczędności budynku wpływa to, jak bardzo zwarta jest jego bryła. Im większa powierzchnia, tym więcej możliwości „uciekania” ciepła poprzez ściany, podłogi, dach, drzwi czy okna. Naturalną konsekwencją tej zasady są też optymalne dla domu energooszczędnego kształty: jak najmniejsza ilość wielkopołaciowych okien, budowa na planie prostokąta lub kwadratu (zapewniająca wspomnianą „zwartość” bryły) i mała powierzchnia dachu.
Z tego ostatniego powodu domy energooszczędne nie mogą być domami parterowymi. Duża powierzchnia dachu sprzyja utracie ciepła, jeśli więc planujemy zaledwie jedną kondygnację, a zależy nam na energooszczędności, wybierzmy wariant z poddaszem użytkowym, który pełnić będzie rolę „bufora”, ograniczając straty energii.
Ocieplenie i wentylacja domu
Naturalnym powodem utraty ciepła jest złe ocieplenie budynku. Projekty domów energooszczędnych muszą więc mieć lepsze niż standardowe docieplenie wszystkich zewnętrznych przegród, czyli ścian, dachów, podłóg. Należy zwrócić uwagę, jakie materiały proponowane są w zestawieniu materiałowym dla danego projektu, ewentualnie samemu zadbać o to, by odpowiednie docieplenia tam się pojawiły. Istotną sprawą jest też dobre zaplanowanie wentylacji, tak by nie zaburzała równowagi energetycznej dobrze zaizolowanego domu przez wpuszczanie do budynku zimnego powietrza z zewnątrz. Idealnym rozwiązaniem jest tu wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, którą można na przykład dokupić w uzupełniającym pakiecie oferowanym przez pracownię projektową.
Układ pomieszczeń
Układ poszczególnych pomieszczeń w domu może mieć znaczący wpływ na energooszczędność. Straty ciepła można bowiem ograniczyć ogrzewając niektóre pomieszczenia (np. gospodarcze) mniej niż te, w których na co dzień przebywają domownicy. Z tego powodu chłodniejsze strefy warto na planie domu umieścić razem, najlepiej w części północnej (zazwyczaj mniej doświetlonej, niż południowa).
Strefy buforowe
Wrogiem każdego inwestora myślącego o domu energooszczędnym są tak zwane mostki termiczne, czyli miejsca, w których dochodzi do szczególnej utraty ciepła, ze względu na gorszą izolację. To najczęściej miejsca znajdujące się w pobliżu okien, balkonów, tarasów, w nadprożach. Aby zniwelować ich szkodliwy wpływ, w projektach domów energooszczędnych stosuje się strefy buforowe, dzięki którym chłód z zewnętrza nie dostaje się do pomieszczeń mieszkalnych. Są to na przykład przeszklone tarasy zamiast otwartych balkonów czy przedsionki, potocznie nazywane „wiatrołapami”.
Ile energii zużywa dom energooszczędny?
Trudno jest podać dokładną liczbę, ponieważ zużycie energii przez dom energooszczędny może się różnić w zależności od wielu czynników, takich jak:
– Wielkość domu: Im większy dom, tym więcej energii będzie potrzebne do jego ogrzewania i oświetlania.
– Skuteczność izolacyjna: Dobrze izolowany dom zużywa mniej energii na ogrzanie i oświetlenie, ponieważ ciepło jest lepiej zatrzymywane wewnątrz budynku.
– Warunki klimatyczne: W chłodniejszych regionach dom może zużywać więcej energii na ogrzanie, podczas gdy w cieplejszych regionach może być potrzebne więcej energii na schłodzenie.
– Sposób użytkowania: Tryb życia i nawyki użytkowników domu także mogą wpływać na zużycie energii. Na przykład, regularne wietrzenie pomieszczeń może zmniejszyć zapotrzebowanie na ogrzewanie, natomiast częste korzystanie z urządzeń elektrycznych może zwiększyć zużycie energii.
W przybliżeniu, można przyjąć, że dom energooszczędny zużywa około 50% mniej energii niż standardowy dom o podobnych rozmiarach i wyposażeniu. Jest to jednak tylko orientacyjna liczba, a dokładne zużycie energii będzie zależeć od wspomnianych powyżej czynników.
O ile droższy w budowie jest dom energooszczędny?
Budowa domu energooszczędnego może być nieco droższa niż budowa standardowego domu, ponieważ wymaga ona stosowania specjalnych technologii i materiałów, które pozwalają na oszczędność energii. Koszt budowy takiego domu może być wyższy o kilka procent w stosunku do standardowego domu o podobnych rozmiarach i wyposażeniu.
Trzeba jednak pamiętać, że choć inwestycja początkowa może być większa, to w dłuższej perspektywie czasowej dom energooszczędny może przynieść znaczne oszczędności na rachunkach za energię. Wysokiej jakości izolacja, efektywne ogrzewanie i oświetlenie oraz inne rozwiązania stosowane w domach energooszczędnych pozwalają na zmniejszenie zużycia energii i tym samym obniżenie kosztów eksploatacyjnych budynku.
Podsumowując, budowa domu energooszczędnego może być nieco droższa od budowy standardowego domu, ale w dłuższej perspektywie czasowej może przynieść znaczne oszczędności na rachunkach za energię. Warto więc rozważyć tę opcję, jeśli planujemy budowę nowego domu lub remont istniejącego budynku.