Rozdzielnia elektryczna: rodzaje, cena i montaż [krok po kroku]

Rozdzielnia elektryczna jest niezbędnym elementem każdej instalacji elektrycznej, zarówno tej umieszczanej w domach jednorodzinnych, jak i fabrykach, budynkach użyteczności publicznej itd.

Czym jest rozdzielnia elektryczna?

Rozdzielnia elektryczna bardzo często określana jest również mianem tablicy rozdzielczej bądź skrzynki elektrycznej. Jak sama nazwa wskazuje służy do rozdziału energii elektrycznej. Dzieje się to w sposób bezpieczny, ponieważ nie tylko rozdziela, ale również łączy i chroni zarówno obwody elektryczne jak i urządzenia sterownicze. Ponadto bardzo duży wpływ na bezpieczeństwo korzystania z rozdzielni elektrycznej ma również miejsce jej umieszczenia.

Rozdzielnie elektryczne – rodzaje, wyposażenie, parametry

Istnieje kilka kategorii podziału rozdzielnic elektrycznych. Najważniejsza z nich to napięcie robocze. Według tej kategorii rozdzielnice można podzielić na:

• rozdzielnice niskiego napięcia (nN) – jest to najpowszechniej wykorzystywana grupa rozdzielnic na niewielkie prądy; służy przede wszystkim do przesyłu, ale również zabezpieczania i rozdziału prądów o niskich napięciach;
• rozdzielnice średniego napięcia (Sn) to rozwiązanie obsługujące znacznie większe prądy, dostosowane do podziału oraz przesyłu energii elektrycznych w dużych zakładach przemysłowych;
• rozdzielnice wysokiego napięcia (Wn);
• rozdzielnice najwyższych napięć (Nn).

Rozdzielnice niskiego napięcia również podlegają klasyfikacji. W tym przypadku należy mieć na uwadze ich rodzaj i konstrukcje (która w dużej mierze decyduje o ich funkcjonalności), a także możliwości umieszczenia ich w obrębie obsługiwanego obiektu. Ze względu na przeznaczenie i miejsce zastosowanie rozdzielnice niskiego napięcia można podzielić na:

• rozdzielnice mieszkaniowe;
• rozdzielnice przemysłowe,
• rozdzielnice energetyczno-dystrybucyjne,
• rozdzielnice budowlane,
• rozdzielnice słupowe.

Dodatkowo w klasyfikacji rozdzielnic niskiego napięcia można wziąć pod uwagę funkcję, jaką pełnią w sieci dystrybucyjnej. W takim przypadku podział wygląda następująco:

• rozdzielnice manewrowo-stycznikowe,
• rozdzielnice oddziałowe,
• rozdzielnice główne.

Jak wygląda konstrukcja rozdzielnicy? W przypadku modeli średniego napięcia rozdzielnice mają w przeważające ilości przypadków konstrukcję szafową. W przypadku rozdzielnic nN możliwości jest już zdecydowanie więcej. Mogą mieć zarówno formę tablicową, jak i skrzynkową czy szafową. Rozdzielnice tablicowe to najmniejsze modele, które są przystosowane do przesyłania prądów o stosunkowo niskim napięciu i natężeniu (nieprzekraczającym 100A). Swoje zastosowanie znajdują przede wszystkim w budownictwie mieszkalnym i komercyjnym, a także w wielu budynkach użyteczności publicznej. Złożone są z tablicy (najczęściej modułowej), aparatów elektrycznych (np. wyłączników różnicowo-prądowych, bezpieczników, liczników, wyłączników). Montowane są one w ścianie lub zamykanej skrzynce. Rozdzielnice skrzynkowe przystosowane są to przesyłania prądów o znacznie większych napięciach i natężeniach, niż rozdzielnice tablicowe. Z tego też względu swoje zastosowanie znajdują głównie obiektach przemysłowych, stacjach elektroenergetycznych i wielkopowierzchniowych budynkach użyteczności publicznej. Ich konstrukcja jest prosta, a obsługa i konserwacja bezpieczna. Rozdzielnice skrzynkowe charakteryzują się dużą odpornością na czynniki środowiskowe i uszkodzenia mechaniczne. Do ich wykonania stosuje się tworzywa sztuczne lub blachę. Rozdzielnice skrzynkowe mające stopień ochrony IP powyżej 65 mogą być umieszczane na zewnątrz budynku. Rozdzielnice szafowe są największe. Przepływa przez nie prąd o największych napięciach i natężeniach (sięgających wartości nawet kilku tysięcy amperów). Takie rozdzielnice mogą być wolnostojące lub mocowane do ściany.

Gdzie umieścić rozdzielnię elektryczną?

W przypadku domów jednorodzinnych, najlepszym miejscem na ulokowanie rozdzielni elektrycznej będzie miejsce w ścianie bądź na jej powierzchni. Należy jednak pamiętać o tym, że skrzynka dla bezpieczeństwa mieszkańców budynku powinna być lokowana w miejscach suchych, z zachowaniem bezpiecznej odległości od instalacji gazowych oraz wodociągowych. Niezwykle istotne jest także zapewnienie do niej łatwego dostępu – to może się okazać niezwykle cenne w ratowaniu życia i zdrowia na wypadek wystąpienia pożaru czy jakiejkolwiek innej kryzysowej sytuacji. Proste umiejscowienie będzie również znacznym ułatwieniem na wypadek wystąpienia awarii. Mając na względzie bezpieczeństwo należy również dołożyć wszelkich starań, by skrzynka elektryczna została umiejscowiona nad równą podłogą (w żadnym wypadku nie może być umieszczona nad schodami!). Jeśli chodzi o wysokość, to rozdzielnia powinna być umieszczona tak, by osoba o średnim wzroście mogła bez większych problemów się do niej dostać – optymalna wysokość mieści się w przedziale od 0,5 – 2 m (w przedziale mieści się dolna i górna krawędź). Kolejna ważna kwestia w rozmieszczeniu rozdzielni elektrycznej do ciąg komunikacyjny – w tym przypadku powinien mieć szerokość nie mniejszą niż 1,2 m. Jeżeli ze względów estetycznych, mieszkańcy nie chcą umieszczać skrzynki na ścianie, bez większych problemów w większości przypadków można umieścić ją w pomieszczeniu gospodarczym.

Dodatkowe wyposażenie

Rozdzielnica elektryczna jest bardzo ważnym elementem instalacji elektrycznej w budynkach mieszkalnych. Złożona jest z aparatów służących do rozdzielania, zabezpieczania, pomiaru, sterowania oraz izolowania energii elektrycznej. W co warto dodatkowo wyposażyć rozdzielnicę elektryczną, by jej użytkowanie było jeszcze bezpieczniejsze? W przypadku domów jednorodzinnych warto zadbać o dodatkowe akcesoria takie jak:

• rozłącznik główny, pozwalający na szybkie odłączenie instalacji elektrycznej od zasilania;
• lampki sygnalizacyjne będą pełniły rolę informatora mówiącego o tym, czy w określonych punktach przyłączeniowych jest napięcie, czy może go brakuje;
• zegary sterujące pozwolą na włączenie pewnych obwodów o określonej godzinie;
• przekaźnik priorytetowy będzie idealnym rozwiązaniem służącym do tego, by nie została przekroczona maksymalna moc prądu:
• styk pomocniczy do ograniczników przepięć będzie stanowił źródło informacji o tym, czy istnieje konieczność wymiany zepsutego ogranicznika.

Montaż rozdzielni elektrycznej

Rozdzielnica elektryczna to jeden z najważniejszych elementów każdej instalacji elektrycznej nie tylko w domu jednorodzinnym, ale również różnego rodzaju typach obiektów przemysłowych. warto jednak pamiętać o tym, że instalacja będzie rozprowadzał a energię elektryczną w sposób bezpieczny i bezawaryjny tylko wtedy, wtedy zostanie właściwie zamontowana i zabezpieczona.

Pierwszym krokiem przy montażu rozdzielnicy jest przygotowanie miejsca, w którym się znajdzie. Chodzi tu nie tylko o wybór lokalizacji, ale również o doprowadzeniu do miejsca instalacji poszczególnych kabli zasilających. Dobra no muszą zostać również odpowiednie zabezpieczenie, a wszelkie kable muszą zostać poddane sprawdzeniu obciążenia prądem. Istotne znaczenie ma także dobór rozmiaru rozdzielnicy, który uzależniony jest przede wszystkim od ilości elementów składowych, które mają zostać w niej zastosowane.

Rozdzielnice posiadają różnego typu wejścia zasilania, dlatego też warto ich podłączenie pozostawić elektrykowi i nie próbować zrobić tego samodzielnie, bez odpowiedniej wiedzy i przygotowania. Przy montażu najczęściej stosowane są przepusty, które znajdują się zarówno w górnej, jak i dolnej części obudowy urządzenia. Jedynym rozwiązaniem, które pozwoli przeprowadzić przez nie kable, jest ich wyłamanie.

W zależności od rodzaju rozdzielnicy, przy pracy mogą być niezbędne narzędzia takie jak szczypce, śrubokręty, obcęgi, wiertarka, odpowiednie śruby i kołki rozporowe oraz oczywiście odpowiednie przewody. Niezależnie od wybranego rodzaju, każda rozdzielnica elektryczna składa się z elementów znajdujących się na specjalnej szynie DIN rozdzielnic. Montaż rozdzielnicy elektrycznej możliwy jest jedynie wtedy, gdy dalsze nie zostanie dołożona górna krawędź, a dolna odpowiednie mocno dociśnięta. W znacznej części urządzeń wnętrze zawiera również specjalnie przygotowane szyny PE oraz N. To właśnie do nich będą podłączone obwody odpływowe oraz przewody zasilania energii elektrycznej.

Ostatnim etapem montażu rozdzielnicy elektrycznej jest montaż szyny, na której znajduje się cały aparat. Po jej umieszczeniu w odpowiednim miejscu niezbędne jest podłączenie pozostałej części przewodów. Warto mieć na uwadze, że z technicznego punktu widzenia istnieje możliwość skonstruowania rozdzielni elektrycznych z pojedynczych elementów, jednak zdecydowanie wygodniejszym i szybszym rozwiązaniem jest skorzystanie z gotowej już rozdzielni kanalizującej zasilanie, którą wystarczy jedynie umieścić i w miejscu docelowym i zająć się podłączeniem wszystkich niezbędnych przewodów. Zawsze w pierwszej kolejności musi być podłączony przewód główny, dopiero po nim cała reszta. Dla zachowania funkcjonalności układu zalecane jest zastosowanie zabezpieczenia każdego z obwodów oddzielnym wyłącznikiem. Warto również zadbać o dodatkowe zabezpieczenia instalacji, które należy łączyć z przewodem neutralnym oraz przewodami fazowymi. Samo podłączenie rozdzielni elektrycznej to połowa sukcesu. Zanim jeszcze zostanie oddana do użytkowania musi zostać sprawdzona prawidłowość jej działania. Jeżeli instalacja została zamontowana prawidłowo, nie dojdzie do spięcia, a co za tym idzie będzie to potwierdzenie, że jej użytkowanie jest bezpieczne.

Ile kosztuje założenie rozdzielni elektrycznej w domu jednorodzinnym?

Koszty montażu rozdzielni elektrycznej w domu rodzinnym obejmują koszty nie tylko samego zakupu niezbędnych elementów, ale również wysokość wynagrodzenia elektryka, który ze względu na bezpieczeństwo użytkowania instalacji powinien się tym zająć. Za najtańsze i najprostsze rozdzielnie należy zapłacić około 100 zł. Reszta zależna jest od zakresu prac oraz cennika usług specjalisty.