Jesteś inwestorem, kierownikiem, zarządcą lub inną osobą odpowiadającą za nadzór nad placem budowy? Zależy Ci na sprawnym prowadzeniu wszystkich prac budowlanych, ale jednocześnie kładziesz ogromny nacisk na to, aby odbywały się w najbardziej bezpiecznych i przewidywalnych warunkach? W jaki sposób zadbać o to, aby nawet po zmroku, teren budowy był bezpiecznym i wygodnym miejscem, które jest przyjazne pracownikom i funkcjonuje zgodnie z przepisami prawa?

Oświetlenie placu budowy – co warto wiedzieć? Wymagania, przepisy i rodzaje lamp.

Do najważniejszych argumentów przemawiających za zastosowaniem właściwego typu oświetlenia budowy przemawiają następujące punkty:

Po pierwsze – wymagania dotyczące sposobu oświetlania terenów prowadzenia prac budowlanych określają normy prawne.
- W myśl tych przepisów (m.in. rozporządzenie Ministra Infrastruktury), oświetlenie placu budowy musi się znajdować między innymi: przy drogach ewakuacyjnych oraz w miejscach szczególnie niebezpiecznych.
Po drugie – konieczność zastosowania odpowiednich źródeł światła jest podyktowana względami bezpieczeństwa.
- Zgodne z przepisami, a przede wszystkim odpowiednio dobrane lampy ograniczają ryzyko wystąpienia niepożądanych zdarzeń (np. wypadków spowodowanych słabą widocznością).
Po trzecie – użycie właściwej infrastruktury oświetleniowej przyczynia się do poprawy komfortu prowadzonych prac budowlanych, a co za tym idzie – podnosi wydajność i przyspiesza postęp prac. Dobrze dobrane lampy ograniczają efekt osłabienia wzroku, wpływają na poprawę samopoczucia i koncentracji, a także przyczyniają się do wzrostu wydajności pracowników.

Jakie wymagania musi spełniać infrastruktura służąca do oświetlania powierzchni budowy?

Przede wszystkim tego typu oświetlenie musi być stabilne. Niedopuszczalne są rozwiązania, które wywołują nienaturalne zjawiska tzw. olśnienia wzroku lub pojawianie się wydłużonych cieni. Ten zapis dotyczy także występowania efektów stroboskopowych oraz intensywnych zmian barw czy natężeń, które mogą mieć negatywny wpływ na widoczność.

Rodzaj lamp należy również dopasować do konkretnego przeznaczenia. W przypadku oświetlania dużych powierzchni placów i budynków – słupy lub lampy na statywach powinny znajdować się w odstępach, które pozwolą na równomierne oświetlenie.

Warto również pamiętać o zachowaniu odpowiedniego kierunku światła. Bezpośrednie powinno kierować strumień światła w kierunku dołu (podłogi), pośrednie – ku górze (sufit plus wysokie części ścian), natomiast półpośrednie – zarówno na podłogę, ściany oraz sufit.

Czym oświetlać teren budowy?

W tym miejscu warto wspomnieć o 2 podstawowych typach tego typu rozwiązań:

Główne oświetlenie placu budowy – to cała infrastruktura lamp wykorzystywanych do regularnego oświetlania obszaru, na którym prowadzi się prace budowlane. Zaliczamy do nich zarówno te wykorzystywane wewnątrz budynków, jak i instalacje stosowane na zewnątrz. Mogą służyć do oświetlania obiektów, dróg, a także innych elementów infrastruktury w obrębie terenu, na którym prowadzi się działania budowlane.
Awaryjne oświetlenie budowy – jak sama nazwa wskazuje, tego rodzaju urządzenia wykorzystuje się w wyjątkowych sytuacjach – do oznaczania dróg ewakuacyjnych, jak i innych ważnych obszarów. Są uruchamiane w przypadku, gdy główne źródła światła odmówią posłuszeństwa.

Przykłady lamp budowlanych i rozwiązań oświetleniowych

Lampy budowlane mogą przyjmować różne formy. Z jednej strony możemy podzielić je z uwagi na źródło generowanego światła. W tym miejscu warto wspomnieć, chociażby o takich rozwiązaniach, jak:

Lampy budowlane LEDowe, czyli urządzenia wykorzystujące technologię LED, która odznacza się świetnymi parametrami użytkowymi, a dodatkowo ograniczonym zużyciem energii elektrycznej.
Lampy budowlane halogenowe, czyli sprzęty wyposażone w bardziej klasyczne żarówki.

Jednak na tym klasyfikacja tego typu rozwiązań wcale się kończy. W tej materii warto wspomnieć między innymi o takich produktach, jak:

Przenośne oprawy i lampy robocze – tego typu produkty przyjmują formę małych i poręcznych źródeł światła, które można mieć zawsze przy sobie. Mogą być wyposażone we wbudowane akumulatory lub posiadać przewody służące do podłączenia bezpośrednio do tradycyjnych źródeł prądu (gniazdek elektrycznych lub tzw. siły). Konstrukcja większości z nich przewiduje zastosowanie uchwytów (np. rączek), które ułatwiają transport, jak i manewrowanie tego typu lampami. Z uwagi na swój charakter, pełnią zazwyczaj rolę tymczasowego oświetlenia budowy.
Projektory lub reflektory umieszczone na statywie – w przypadku konieczności oświetlenia większych powierzchni (np. całych ścian, obiektów lub placów), zdecydowanie lepiej sprawdzają się statyczne rozwiązania. Tego rodzaju lampy są umieszczone na specjalnych ramionach, które umożliwiają dostosowywanie zarówno wysokości ich położenia, jak i kąta nachylenia źródła światła. Ze względu na swoją specyfikę, zalicza się je go głównego oświetlania budowy.
Klasyczne lampy – dużą popularnością cieszą się również podstawowe oprawy, które umieszcza się bezpośrednio na gruncie lub też wcześniej przygotowanych konstrukcjach (ścianach, rusztowaniach itp.).

Poza podstawową funkcją, jaką jest oświetlanie wybranej powierzchni, lampy użytkowane na budowie mogą oferować także dodatkowe opcje. Warto wspomnieć, chociażby o urządzeniach wyposażonych w czujniki ruchu, które uruchamiają oświetlenie, dopiero gdy w jego obrębie pojawią się ludzie, pojazdy lub maszyny.

Jak wybrać właściwe lampy do oświetlenia placu budowy?

Wybór rozwiązań służących poprawie bezpieczeństwa i ergonomii prac budowlanych jest bardzo szeroki. Aby dokonać właściwego wyboru, a co za tym idzie – zakupić lampy, które spełnią swoje zadanie, warto wziąć pod uwagę następujące czynniki:

Po pierwsze – ich moc i rodzaj barwy

Zarówno w przepisach prawa budowlanego, jak i BHP na próżno szukać konkretnych wytycznych związanych z parametrami lamp. Zatem w tym miejscu warto kierować się dobrymi praktykami. W przypadku miejsc, które wymagają precyzji i odpowiedniego oddawania kolorów – warto stosować lampy generujące około 100 lumenów / W. W sytuacjach, gdy odwzorowanie barw nie jest już najważniejsze – warto rozważyć użycie wydajnych lamp generujących średnio 150 lumenów / W.

Po drugie – konstrukcję lampy

Warunki panujące na budowie są bardzo wymagające. Dlatego podczas dokonywania wyboru konkretnych rozwiązań, warto wziąć pod uwagę nie tylko rodzaj i moc generowanego światła, ale również ich wytrzymałość. Lampy budowlane powinny charakteryzować się odpornością na uszkodzenia. Warto zadbać również o szczelność, która ochroni je przed działaniem wilgoci, pyłów oraz innych zanieczyszczeń (w tym miejscu zaleca się te posiadające stopień co najmniej IP65).