Pierwsze wzmianki o szungicie pojawiają się w rosyjskiej historiografii już w XVII wieku. Niestety, dopiero wiek później substancję tą zaczęto wykorzystywać w procesie leczniczym. To właśnie wtedy pojawiło się na terenie carskiej jeszcze Rosji pierwsze uzdrowisko, które zaczęło korzystać z dobrodziejstw tej niezwykłej skały. Bo szungit ma postać skały, choć w znacznym stopniu składa się z fullerenów.
Właściwości szungitu
Z pewnością najbardziej znanym zastosowaniem szungitu jest medycyna naturalna. To w oparciu o tę skałę wytwarza się tzw. wodę szungitową, czyli nasączoną powietrzem i mikroelementami wodę, którą wcześniej zalano szungit.
Na tym jednak zastosowania tejże skały się nie kończą. Jest ona bowiem bardzo często wykorzystywana w budownictwie, a także na przykład podczas produkcji biżuterii. Zastosowanie konkretnych odmian szungitu jest uzależnione od jego składu chemicznego, a konkretnie – od procentowej zawartości węgla. Im więcej jest go w szungicie, tym materiał ten jest czystszy, bądź – jak mówią znawcy tematu – bardziej szlachetny.
Dużo na temat szungitu mówi skala Borysowa, która definiuje różne rodzaje szungitu w kontekście jego składu chemicznego.
Skala Borysowa – czas poznać skałę od strony praktycznej
To, co łączy ze sobą poszczególne odmiany szungitu, to z pewnością ich struktura. Molekuły tej skały mają strukturę… piłki futbolowej. Mówiąc językiem bardziej naukowym, są to po prostu fullereny, a więc kolejna odmiana alotropowa węgla. Wracając jednak do tematu, specyfikę poszczególnych odmian szungitu doskonale definiuje wspomniana skala Borysowa.
| Pierwsza kategoria szungitu | To tak zwany szungit szlachetny. Wyróżnia się ona ciemną, a nawet czarną barwą i dość charakterystycznym, metalicznym połyskiem. Co więcej, materiał ten wyróżnia się dość niską twardością, której wartość wynosi 3 – 3.5 w 10 stopniowej skali Mohsa. Ten szungit charakteryzuje się bardzo dobrą przewodnością elektryczną i zdolnością do spalania. Proces ten odbywa się w przypadku szungitu dość nierównomiernie, gdyż spalana substancja otacza się żużlem, który utrudnia dopływ tlenu do paleniska. Szungit szlachetny wyróżnia się bardzo wysoką zawartością węgla, która wynosi aż 98 – 99 procent. |
| Druga kategoria szungitu | Charakteryzuje się czarnym, nieco błyszczącym kolorem. Może ona spalać się bez obecności płomienia i uzyskać energię cieplną o wartości nawet 4000 – 5600 kalorii. Co ciekawe, czas spalania szungitu drugiej kategorii jest stosunkowo krótki. Substancja ta nadal charakteryzuje się dość wysoką zawartością węgla, której odsetek wynosi od 60 do nawet 70 procent. Jest więc nieco bardziej skażona niż jej odpowiednik zaliczany do tzw. “pierwszej klasy”. |
| Trzecia kategoria szungitu | Trzecia kategoria szungitu jest wykorzystywana do produkcji biżuterii, piramid, a także… tzw. harmonizatorów. W przeciwieństwie do wyższych kategorii, trzecia “klasa” szungitu posiada dość matową, choć nadal czarną barwę. Co ciekawe, wykorzystuje się ją również do produkcji tzw. wody szungitowej, aczkolwiek jej stosowanie wiąże się z powstawaniem pewnych osadów. Chcąc je wyeliminować, należy wykorzystać kawałki szungitu pierwszej kategorii. Ta odmiana charakteryzuje się dość niską zawartością węgla, której odsetek wynosi około 35 procent. |
| Czwarta kategoria szungitu | Ten szungit ma już znacznie bardziej “przyziemne” zastosowanie, gdyż wykorzystywany jest do produkcji m.in. materiałów budowlanych. Co ciekawe, to właśnie ta odmiana występuje najczęściej w Karelii, to jest w daleko położonym na północ rejonie Rosji. Jeśli chodzi o wygląd tej skały, to wyróżnia się ona czarnym, matowym kolorem. W pewnym sensie przypomina ona również łupki czarnej gliny. Co ważne, substancja ta nie zawiera w swoim składzie jakichkolwiek związków ilastych. Zawiera ona mniej więcej 20 procent węgla. |
| Piąta kategoria szungitu | Odmiana ta jest szaro – czarna lub czarna. Cechą szczególną tego związku jest wysoka zawartość kwarcu, którego odsetek sięga nawet 85 – 95 procent. Co ciekawe, jego ziarnistość jest bardzo mała i wynosi zaledwie 0.001 mm. W odmianie tej można znaleźć stosunkowo niewiele węgla, którego odsetek waha się od 5 do 10 procent. Najczęściej jednak wartość ta oscyluje w granicach od 4 do 6 procent. |
Zastosowanie szungitu
Rola szungitu nie ogranicza się wyłącznie do działań prozdrowotnych. Wręcz przeciwnie – substancja ta (nazywana często “żywym kamieniem”) wykazuje wiele interesujących właściwości.
Niektóre z nich mogą być wykorzystane również w budownictwie lub w innych gałęziach gospodarki.
- Filtracja wody pitnej i wzbogacanie jej o dodatkowe substancje aktywne w tym mikroelementy. Szungit często stosowany jest do poprawiania jakości wody pitnej – ten naturalny filtr do wody usuwa z wody metale ciężkie i nadaje wodzie źródlany smak.
- Czyszczenie ścieków. Szungit jest częstym składnikiem instalacji oczyszczalni ścieków i występuje w nich, jako naturalny filtr do wody i szkodliwych zanieczyszczeń.
- Budowa urządzeń i materiałów, których zadaniem jest ochrona użytkownika przed promieniowaniem.
- Produkcja nawozów i paszy, których skład – m.in. dzięki zastosowaniu szungitu – jest bardzo korzystny dla zdrowia tak zwierząt jak i ludzi.
- Sporządzanie różnego rodzaju preparatów medycznych, w tym maści, naparów, past i kremów.
- Budowa konstrukcji budowlanych o dość ciekawych właściwościach fizykochemicznych.
Szungit w budownictwie
Zastosowanie szungitu w budownictwie jest dość złożone. Najczęściej wchodzi on w skład materiałów budowlanych o dość specyficznych właściwościach. W niektórych krajach (np. w Rosji), szungit jest wykorzystywany m.in., jako element składowy konstrukcji budynków, dzięki któremu mogą one pochłaniać część promieniowania (w tym promieniowania gamma).
Co ciekawe, z komór szungitowych korzystano m.in. tuż po pożarze elektrowni w Czarnobylu. Dzięki zastosowaniu komór, część osób napromieniowanych w trakcie wygaszania reaktora odczuła wyraźną poprawę w kontekście schorzeń związanych z chorobą popromienną. W Polsce trwają np. badania nad wykorzystaniem szungitu w roli “substancji aktywnej”, która wchodziłaby w skład konstrukcji domów i mieszkań.
Już pod koniec pierwszego dziesięciolecia XXI wieku krakowska Akademia Górniczo – Hutnicza (AGH) przedstawiła wyniki badań odnoszące się do efektywności połączenia cementu z szungitem. Badania te przeprowadzono głównie ze względu na ciekawe właściwości tej pochodzącej z Karelii skały. Otóż okazuje się, że ma ona zdolność przewodzenia prądu elektrycznego. Dowiedziono zatem, że zbudowana w ten sposób zaprawa, może charakteryzować się pełną zmienną przewodnością. Jak łatwo się domyślić, zależność tą można wykorzystać głównie w odniesieniu do pomiaru:
- przewodnictwa zaprawy w odniesieniu do jej stopnia zawilgocenia,
- przewodnictwa zaprawy w kontekście przeciążeń mechanicznych,
- przewodnictwa cementu z uwzględnieniem temperatury itd.
Jednym słowem – szungit (a w zasadzie przepływający przez jego strukturę prąd) może być bardzo istotnym czynnikiem pomiarowym w kontekście zmian, jakie – na skutek różnych oddziaływań – zachodzą w głębi struktury przygotowanej w ten sposób zaprawy (struktury murarskiej).
Próg perkolacji a zastosowanie szungitu
W opracowaniach naukowych dotyczących zastosowania szungitu w “innowacyjnym” budownictwie, bardzo często pojawia się pojęcie perkolacji, a w zasadzie jej… progu. Właściwość ta – przynależna w głównej mierze materiałom przewodzącym prąd – określa ich efektywne stężenie w ośrodku, tak by uzyskać odpowiednie właściwości elektryczne. Jakiś czas temu badano pod tym względem m.in. pył grafitowy, ale okazało się, że dla niego próg perkolacji jest bardzo wysoki i wynosi około 30 procent. Wynik ten oznaczał, że uzyskanie przewodnictwa elektrycznego dla wyprodukowanego w ten sposób cementu, byłoby możliwe jedynie przy – statystycznie – połączeniu jednej miary pyłu grafitowego i dwóch miar cementu. Łatwo można się domyśleć, że wprowadzenie do zaprawy murarskiej tak dużych ilości substancji hydrofobowej, mogłoby mieć dla niej bardzo negatywne skutki. Dlatego dużo lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie szungitu, dla którego próg perkolacji jest, co prawda podobny, ale za to – ze względu na specyfikę tego tworzywa – uzyskana w ten sposób mieszanina będzie znacznie bardziej trwała.
Zastosowanie szungitu w budownictwie
Właściwości termoizolacyjne
Zgodnie z powyższymi badaniami, obecność szungitu ma pewien wpływ na właściwości termoizolacyjne zaprawy murarskiej. Co więcej, jest to wpływ negatywny, gdyż jego wprowadzenie poprawia w pewnym stopniu przewodność cieplną budynku. Na marginesie warto podkreślić, że dodatni wpływ szungitu na przewodność cieplną można w pewien sposób zmarginalizować poprzez zastosowanie niektórych krzemianów.
Niemniej trzeba zaznaczyć, że wzrost przewodności jest w tym przypadku i tak znikomy, jeśli porówna się go z analogicznym wzrostem dla wspomnianego już wcześniej pyłu grafitowego. Okazuje się, bowiem, że wzrost zawartości szungitu z 15 do aż 45 procent, przedkłada się na wzrost przewodności ciepła z poziomu 0.7, do maksymalnie 1.0 W/mK. W przypadku zastosowania pyłu grafitowego, analogiczny wzrost procentowej zawartości przełoży się na znacznie większy wzrost przewodności, która tym razem będzie oscylować w zakresie od 1 do mniej więcej 1.6 W/mK.
Właściwości mechaniczne
Cement w połączeniu z szungitem charakteryzuje się bardzo ciekawymi parametrami wytrzymałościowymi. W badaniach przeprowadzonych przez AGH zastosowano odczyn, którego odporność na bezpośrednie oddziaływania mechaniczne sięga wartości aż 20 MPa. Niezależnie od tego, czy zawiera on 15 procent szungitu czy też 15 procent odpadów grafitowych, poziom ten jest stały. Jeśli jednak zawartość obydwu czynników przewodzących zacznie wzrastać, to badane w ten sposób materiały będą zachowywać się zupełnie inaczej.
W przypadku połączenia cementu z grafitem, wytrzymałość tego tworzywa będzie wzrastać dosyć wolno. Mało tego – po uzyskaniu wartości większej niż 25 procent zacznie ona spadać (wartość maksymalna równa 22 MPa), by przy zawartości 45 procent spaść do zaledwie 15 – 16 Mpa. W przypadku zastosowania szungitu, wytrzymałość tworzywa na ściskanie będzie wzrastać dość znacznie, choć – co trzeba przyznać – nieliniowo. Dla zawartości 25 procent szungitu wytrzymałość wzrośnie aż do 30 Mpa, a dla zawartości 35 procent wyniesie “jedynie” 32 MPa. Dalszy wzrost zawartości szungitu (45 procent) sprawi, że wytrzymałość wzrośnie do aż 40 MPa, a więc dwukrotnie w porównaniu do zawartości wyjściowej.
Wnioski i zastosowanie
Z powyższych badań wynika, że zarówno szungit jak i inne, analogiczne wypełniacze (w tej sytuacji jest to pył grafitowy) mają podobny punkt perkolacji. Mimo to, stopniowe zwiększanie ich zawartości w wyrobie cementowym, przynosi w konsekwencji bardzo zróżnicowane skutki. W związku z tym, że wprowadzenie do mieszanki dużej zawartości szungitu raczej poprawia parametry wyrobu cementowego, to właśnie ten dodatek zapewnia optymalne wykorzystanie nowoczesnych technologii w budownictwie. I właśnie dlatego, z technologii tej można skorzystać zwłaszcza w kontekście tzw. budowli inteligentnych. Dzięki temu, będzie można monitorować stan obciążeń wewnątrz budynku, temperaturę poszczególnych przegród, a także wiele innych, istotnych parametrów.
Szungit cena
Ile kosztuje szungit? Wszystko zależy od jego rodzaju i stopnia czystości. Najdroższy, tzw. szungit szlachetny można kupić w sklepie w cenie około 100 złotych za około 50 gram. Warto jednak pamiętać, że jego “szlachetna” odmiana jest rzadko wykorzystywana w celach zdrowotnych, a już na pewno nie znajduje zastosowania w budownictwie.
Najdroższy wariant szungitu charakteryzuje się bardzo dużą czystością. Ciekawostką niech będzie fakt, że w trakcie produkcji “wody szungitowej” nie doprowadzi on do powstania charakterystycznego osadu. Wracając jednak do tematu, szungit wykorzystywany w domu jest dużo tańszy. W sklepach można np. zakupić szungit do wody, którego cena wynosi około 15 – 20 złotych za 500 g. Nieco mniej płaci się za szungit do zastosowań budowlanych. Jego cena może oscylować w zakresie około 20 – 30 złotych za kilogram.
Warto pamiętać, że zakup szungitu może być – zwłaszcza w odniesieniu do niektórych sklepów – dość ryzykowny. Jest to bowiem czarna skała, którą niewprawne oko może pomylić z odmianami węgla (np. antracytem). Jedną z metod dzięki której można w miarę łatwo sprawdzić wiarygodność takiego surowca jest kontrola za pomocą prostego obwodu elektrycznego. Jeśli badany przedmiot przewodzi prąd, to jest to znak, że ma się do czynienia z prawdziwym szungitem. Jakość otrzymanej substancji można też sprawdzić za pomocą… zwykłego, szklanego pojemnika. Jeśli wrzucone do niej kawałki skały generują podczas mieszania charakterystyczny, metaliczny dźwięk, to jest to znak wskazujący na prawdziwość szungitu. Najczęściej na rynku można spotkać podróbki szlachetnej odmiany tego materiału, gdyż podrabianie jego trzeciej lub czwartej kategorii raczej byłoby po prostu nieopłacalne.
Akcesoria z szungitu
Popularny szungit do domu nie musi mieć wyłącznie postaci filtra do wody lub dodatku do materiałów budowlanych. Gdzie zatem jeszcze możemy znaleźć szungit w domu? Wiele wykonanych z niego przedmiotów znajduje bardzo praktyczne zastosowanie jako na przykład funkcjonalny gadżet lub element dekoracyjny.
Do tej pierwszej grupy należą np. ciekawe podkładki pod telefon, które ograniczają przenikanie pola elektromagnetycznego do ciała człowieka. Z kolei do drugiej grupy wyrobów z szungitu należą m.in. różnego rodzaju dekoracje, w tym piramidki, kostki, wisiorki, a także kule. Część z nich ma chronić konkretne partie ciała (np. przed wspomnianym promieniowaniem), a pozostałe są po prostu zwykłym dodatkiem do skądinąd nowoczesnej aranżacji wnętrz.
Szungit
W powszechnym rozumieniu szungit do domu kojarzony jest raczej z substancją prozdrowotną, która ma właściwości bakteriobójcze i pochłaniając szkodliwe pierwiastki oczyszcza wodę. Mimo to złożone właściwości szungitu pozwalają na wykorzystanie go również w budownictwie, a nawet – co ciekawe – w aranżacji wnętrz. Na korzyść szungitu z pewnością przemawia jego cena. O ile za produkt rozumiany jako “szungit szlachetny” trzeba zapłacić stosunkowo dużo, o tyle jego bardziej “skażone” odmiany są już zdecydowanie tańsze. Trzeba też pamiętać, że najwyższej klasy szungit jest tworzywem dość rzadkim, co oczywiście wiąże się z jego znaczną ceną. Warto jednak podkreślić, że korzystanie z jego bogatych właściwości, wiąże się z wieloma korzyściami. I choć najczęściej dotyczą one zdrowia, to mają one również wpływ na parametry budowanych z wykorzystaniem szungitu w realizacji budynków.
Podsumowując, szungit to materiał wciąż niedoceniany. Na szczęście dużo się na tym polu zmienia. Okazuje się bowiem, że na rynku pojawia się coraz więcej podmiotów, które specjalizują się w sprowadzaniu go z terytorium Rosji. Mało tego, w wielu sklepach można spotkać szungit zapakowany oryginalnie, to jest w pojemniku oznaczonym rosyjskimi napisami. Czy to nie świadczy o jego rosnącej popularności wśród nabywców z Polski i nie tylko?
Informacji dużo lecz wybiórczo przygotowane pod kątem wykorzystania w budownictwie. Nikt np. nie zmiesza zwykłych kamieni o frakcji umownej 5-10 lub 15 mm do zaprawy betonowej. W żaden sposób nikt nie zwiększy w ten sposób wytrzymałości podczas badania.
Potrzebna jest odpowiednia frakcja tym bardziej mająca w swojej strukturze chemicznej krzemiany w których równomiernie w matrycy rozmieszczony jest węgiel .
Ten rodzaj schungitu nazywa się Tauryt i jest wydobywany w Kazachstanie.
A może coś bliżej ? Może strona jest ?
Jestem przekonany, że temat omawiany w artykule jest na tyle złożony, że warto wysłuchać różnych punktów widzenia. Zachęcam do dzielenia się swoimi opiniami i doświadczeniami na ten temat. Może uda nam się znaleźć wspólne rozwiązania lub nowe spojrzenie na problem.