Płyta OSB to drewnopochodny materiał konstrukcyjny o bardzo szerokim spektrum zastosowań. Z uwagi na trwałość i łatwość obróbki oraz świetne właściwości cieplne i akustyczne płyty OSB wykorzystuje się zarówno do budowy sztywnych poszyć na więźbach dachowych czy budowy szalunków, jak i zabudowy skosów poddaszy czy tworzenia ścian działowych. Lista zastosowań jest, oczywiście, o wiele dłuższa. Jednym z nich jest podłoga z płyt OSB. Sprawdź, dlaczego to rozwiązanie cieszy się dużą popularnością.
Spis treści:
Podłoga z płyt OSB — łatwa i tania w wykonaniu
Skrót OSB (Oriented Stand Boards) tłumaczony jest jako kompozytowa płasko prasowana płyta o wiórach orientowanych. Płyta OSB produkowana jest z wiórów, najczęściej sosnowych lub świerkowych, które układa się (orientuje) w trzech warstwach, przy czym w wierzchnich wióry ułożone są wzdłuż, a w środkowej – w poprzek płyty. Taka orientacja wiórów sprawia, że płyta ma doskonałe właściwości mechaniczne. Wióry do produkcji płyty OSB muszą mieć podobną wielkość. Zlepia się je żywicą syntetyczną (często już bez formaldehydu!), a następnie prasuje w wysokiej temperaturze i pod wysokim ciśnieniem.
Ostateczna struktura płyt (gładka lub porowata, o krawędziach z wykończeniem na pióro i wpust albo gładkich) musi umożliwiać ich wzajemne zazębianie się albo układanie na styk.
Specyficzna konstrukcja płyt OSB sprawia, że:
- są trwałe,
- charakteryzują się dużą sztywnością,
- są odporne na uszkodzenia i odkształcenia,
- mają 2,5 razy większą wytrzymałość wzdłuż osi głównej niż wzdłuż osi bocznej i większą niż np. płyta MDF,
- odznaczają się dużą odpornością na zginanie i ścinanie,
- mają świetne właściwości cieplne i akustyczne,
- są paroprzepuszczalne, co skutkuje tym, że nie są podatne na rozwój grzybów i pleśni,
- cechują się długą żywotnością bez konieczności okresowej konserwacji.
Dodatkowe zalety płyt OSB to niewątpliwie: niska cena, możliwość wszechstronnego wykorzystania oraz prostota montażu.
Okładzina wylewki wykonana z płyt OSB zamocowanych na legarach może stanowić podłogę w pomieszczeniach o charakterze magazynowym czy warsztatowym. Z kolei w pokojach, kuchni czy łazience na konstrukcji z płyt OSB układa się warstwę wykończeniową, np. płytki ceramiczne, panele MDF czy parkiet.
Co ważne, do cięcia płyt OSB nie potrzebujesz specjalistycznego sprzętu – wystarczy ręczna lub stołowa pilarka elektryczna, a nawet zwyczajna piła, choć w tym ostatnim przypadku cięcie zajmie dużo czasu.
Dowiedz się więcej o drewnie budowlanym i różnych rodzajach płyt >>
Jaką płytę OSB wybrać do wykonania podłogi?
Jeśli zdecydujesz się na zrobienie podłogi z płyt OSB, musisz dobrać ich rodzaj do warunków panujących w pomieszczeniu. Pamiętaj, czym charakteryzują się poszczególne rodzaje płyt:
- OSB-1: do zastosowania w suchych pomieszczeniach; nadaje się do wyrobu mebli lub jako podkład na podłogę, ale tylko wówczas, gdy nie będzie musiała znosić większych obciążeń; bez zakonserwowania nie będzie odporna na wilgoć.
- OSB-2: także do zastosowań wewnętrznych, wymaga dodatkowej impregnacji, odznacza się lepszym przenoszeniem obciążeń niż płyta typu pierwszego.
- OSB-3: najbardziej uniwersalny rodzaj płyt, warstwa zewnętrzna klejona jest żywicą melaminowo-uretanową, a wewnętrzna – klejem poliuretanowym, co sprawia, że „trójki” mają zwiększoną wytrzymałość i wysoką odporność na wodę, a co za tym idzie, nadają się zarówno do zastosowań wewnętrznych, jak i zewnętrznych.
- OSB-3 Firestop: pokryta specjalną ognioodporną powłoką, która utrudnia rozprzestrzenianie się pożaru.
- OSB-4: najtrwalszy rodzaj płyt stosowany przy konstrukcjach nośnych, przy dużych obciążeniach mechanicznych i podwyższonej wilgotności.
Do wykonania podłogi najczęściej wybierane są płyty OSB-3. Jeśli masz całkowitą pewność, że w pomieszczeniu nie ma ryzyka zawilgocenia, możesz postawić na płyty OSB-2. Specjaliści odradzają jednak użycie płyt OSB-1, ponieważ nie tylko wymagają one całkowicie suchego otoczenia, lecz także nie wytrzymają większych obciążeń.
Na rynku dostępne są płyty OSB, których grubość waha się od 8 do 25 mm (czasem można też trafić na płyty o grubości 33 mm). Jakie są najlepsze na podłogę? Jeśli zamierzasz zrobić podłogę jednowarstwową, zastosuj płyty OSB 22 mm. Jeżeli natomiast na konstrukcji z płyt OSB planujesz położyć jeszcze jedną warstwę, np. panele MDF, wybierz płyty 25 mm.
Grubość płyty OSB przesądza o możliwościach jej zastosowania:
- 8 mm i 10 mm – produkcja mebli,
- 12 mm – okładziny ścian,
- 15 mm – ściany szkieletowe,
- 18 mm – okładziny podłóg,
- 22 mm – podłogi, dachy o mniejszym rozstawie krokwi,
- 25 mm – stropy, dachy o większym rozstawie krokwi.
Czytaj więcej na temat płyt konstrukcyjnych i meblowych >>
Rozstaw legarów pod podłogę z płyt OSB
Pora nareszcie wyjaśnić, czym są legary i jak je przygotować pod budowę podłogi. Niżej omawiamy też sposób ocieplenia podłogi z płyt OSB.
Legary to specjalnie wyprofilowane belki, na których montuje się płyty OSB. Układa się z nich, bezpośrednio na wylewce, swego rodzaju rusztowanie – kratownicę, w której rozstaw poszczególnych legarów zależy od grubości płyt. Obowiązuje zasada: im grubsza płyta, tym większa odległość między belkami. Dla płyty o grubości około 20 mm legary powinny być układane co 50 cm. W obliczeniach trzeba uwzględnić planowane obciążenie dodatkowe, np. warstwę płytek ceramicznych.
Rusztowanie z legarów pod płyty OSB daje możliwość wyrównania wysokości posadzek w całym mieszkaniu – w tym celu powinieneś stosownie dobierać wysokość belek na całej przestrzeni, na której będziesz montować podłogę. Jeśli zachodzi taka potrzeba, podłoże pod legarami wyłóż folią paroizolacyjną albo izolacją przeciw wilgoci. Pomiędzy legarami umieść warstwę izolacyjną, np. wełnę mineralną.
Mocowanie płyt OSB do podłogi
Po przygotowaniu szkieletu z legarów czas na montaż płyt. Powinny one być docięte na wymiar, co najlepiej zrobić za pomocą wspomnianej pilarki, ale można także poprosić o ich docięcie na specjalnym stoisku w sklepie z materiałami budowlanymi.
Gotowe płyty OSB układa się na legarach i przytwierdza za pomocą wkrętów do drewna lub gwoździ pierścieniowych (powinny one być około 2–2,5 razy dłuższe niż grubość płyty), które rozmieszcza się co 30 cm w środkowej części płyt i co 15 cm na obwodzie. Gwoździ nie wolno przybijać bliżej niż 1 cm od krawędzi płyty. W sąsiadujących płytach wkręty lub gwoździe powinny być przesunięte względem siebie o ok. 5–6 cm.
W sprzedaży dostępne są płyty o 3 typach wykończenia krawędzi:
- z prostymi krawędziami,
- z krawędziami, które mają pióra i wpusty z dwóch stron,
- z piórami i wpustami na wszystkich krawędziach.
Płyty OSB z prostymi krawędziami nie mogą być mocowane na styk! Przy ich montażu należy zachować przestrzeń dylatacyjną. Zazwyczaj jest to szczelina od 3 do 6 mm. Przy większych powierzchniach stosuje się dwu- lub trzycentymetrowe szczeliny dylatacyjne co kilkanaście metrów. Dylatacja pomiędzy ścianą a płytą OSB powinna wynosić ok. 12 cm.
Szczeliny dylatacyjne są niezbędne, ponieważ płyty OSB cały czas „pracują”, czyli mogą nieznacznie zmieniać swoje rozmiary pod wpływem wilgoci w powietrzu. Zaleca się, aby wilgotność samych płyt OSB podczas montowania nie przekraczała 15%.
Płyty w systemie pióro-wpust są ze sobą montowane na styk, ale dylatacja pomiędzy ścianą a płytą OSB powinna wynosić ok. 12 cm.
Wszystkie płyty OSB zawsze muszą być montowane prostopadle do ułożenia legarów, co pozwoli zachować ich wytrzymałość.
Popularne niegdyś mocowanie płyt OSB do legarów za pomocą kleju nie jest już stosowane.
Czym wykończyć płytę OSB?
Choć płyty OSB-3 i OSB-4 mają wysoką odporność na wodę, nie oznacza to, że są całkowicie niepodatne na obecną w powietrzu wilgoć. Jeśli nie zostaną przed nią zabezpieczone, po jakimś czasie mogą napęcznieć. Normy przewidują, że dla płyt OSB-3 zakres ten wynosi 3–15%, a dla płyt OSB-4 do 12%. Dlatego właśnie podłogę z płyt OSB należy zaimpregnować. Czym i jak to zrobić?
Do ochrony płyt OSB przed wilgocią należy używać specjalnych impregnatów. Warto postawić na preparaty na bazie oleju mineralnego albo syntetycznego, przeznaczone do powierzchni drewnopochodnych. Po wyschnięciu płyty można pokryć warstwą farby dekoracyjnej. Możesz także zrezygnować z użycia impregnatu i od razu pomalować płyty OSB chemoutwardzalnymi farbami epoksydowymi.
Płyty OSB to doskonały wybór, kiedy chcesz tanio, szybko i bez oczekiwania na fachowca zrobić trwałą i estetyczną podłogę. Wiedząc, jakimi kryteriami należy kierować się przy wyborze płyt do konkretnego pomieszczenia oraz jakie narzędzia zakupić, aby montaż przebiegał prawidłowo, jesteś w stanie samodzielnie zrobić konstrukcję z płyt OSB zamocowanych na legarach. Może ona stanowić gotową podłogę, ale możliwe jest też ułożenie na tej konstrukcji kolejnej warstwy, np. płytek ceramicznych, paneli MDF czy parkietu.
Nowoczesne płyty OSB znajdują naprawdę wiele zastosowań. W warunkach domowych dają także możliwość szybkiego przekształcenia i przearanżowania przestrzeni oraz podziału lub zmiany układu pomieszczeń.