Smart home, czyli inaczej inteligentny dom to jeden z najnowszych trendów w branży mieszkaniowej. Budynki i wnętrza w pełni wyposażone w urządzenia typu IoT – Internetu rzeczy, obejmujące szerokie spektrum sprzętów AGD i RTV oraz domowych instalacji. Rozwiązania tego typu kuszą przede wszystkim wygodą i oszczędnością czasu.
Niestety, praktycznie każdy gadżet (również RTV i AGD) podłączony do Internetu może stać się furtką dla cyberprzestępców. Eksperci są zgodni, że wszystkie urządzenia połączone z siecią Wi-Fi stają się nowym punktem wejścia do domu. Brak świadomości o tym ryzyku i zaniedbywanie kwestii bezpieczeństwa (np. brak regularnych aktualizacji firmware), umożliwiają hakerom włamanie się do domowej sieci, kradzież danych, czy przejęcie kontroli nad sprzętem.
W tym artykule omówimy temat potencjalnych zagrożeń dotyczących inteligentnego domu oraz sposobów, które pozwalają się przed nimi uchronić.
Czym właściwie jest technologia smart home i jak działa?
Zyskująca błyskawicznie na popularności technologia smart home jest w istocie systemem połączonych ze sobą instalacji i urządzeń elektronicznych, które potrafią komunikować się między sobą i z użytkownikiem za pośrednictwem sieci (na ogół Wi-Fi lub Bluetooth). Nadrzędnym celem tego rozwiązania jest zwiększenie poziomu komfortu, oszczędności energii i bezpieczeństwa mieszkańców inteligentnego domu.
Lista urządzeń wykorzystujących rozwiązania IoT staje się coraz dłuższa, podobnie jak lista marek zajmujących się ich produkcją. Do najpopularniejszych urządzeń tego typu należy zaliczyć:
inteligentne termostaty,
oświetlenie,
głośniki,
zamki drzwi,
czujniki ruchu,
systemy alarmowe,
rolety.
Sterowanie tymi urządzeniami (jak i smart domem, jako całość) odbywa się z reguły poprzez aplikację mobilną lub asystenta głosowego. Wiele z tych funkcji można ustalić z góry jako formę automatyzacji. Mowa tu np. o włączeniu światła po zachodzie słońca lub obniżenia temperatury w grzejnikach w nocy. Kluczową rolę w przypadku inteligentnych domów odgrywają huby – centralne urządzenia w sieci, które mają za zadanie zbierać dane i zarządzać komunikacją pomiędzy poszczególnymi komponentami domowego smart systemu.
Za sprawą komunikacji w sieci z wykorzystaniem systemu chmurowego, możliwe jest uzyskanie dostępu do swojego smart domu praktycznie z dowolnego miejsca na świecie. Z drugiej jednak strony, to właśnie połączenie z siecią Internet stanowi największe potencjalne źródło zagrożenia dla domu i jego mieszkańców.
Jakie zagrożenia czyhają w inteligentnym domu?
Urządzenia korzystające z technologii Internetu rzeczy stają się coraz częściej wykorzystywanym standardem w naszych mieszkaniach i domach. Tym samym rośnie liczba kanałów, przez które cyberprzestępcy mogą uzyskać dostęp do naszych prywatnych danych. Do najczęstszych zagrożeń, które wiążą się z wykorzystaniem smart sprzętów w domu, należą:
Nieautoryzowany dostęp do urządzeń – zdolny haker może przejąć kontrolę nad kamerami, zamkami czy termostatami w Twoim domu. Jest to realne zagrożenie fizycznego włamania lub szpiegowania domowników.
Kradzież danych osobowych – wiele inteligentnych urządzeń RTV i AGD gromadzi informacje o zwyczajach domowników, ich lokalizacji czy godzinach aktywności. Dane te mogą zostać wykorzystane do kradzieży tożsamości.
Zdalne podsłuchiwanie lub podglądanie – inteligentne głośniki i kamery z mikrofonami mogą zostać zhakowane, a cyberprzestępcy mogą wykorzystać je do śledzenia dźwięków, rozmów czy obrazu z domu.
Wykorzystanie nieaktualnego oprogramowania (firmware) – brak aktualizacji na ogół wiąże się z lukami w zabezpieczeniach. Te z kolei są wykorzystywane przez internetowych przestępców.
Stosowanie domyślnych, słabych haseł – wiele urządzeń IoT jest wstępnie skonfigurowanych z prostymi hasłami, takimi jak np. „admin” lub „0000″. Nie trzeba chyba dodawać, że równie prosto je złamać.
Brak szyfrowania transmisji danych – dane, które urządzenia przesyłają między sobą, mogą zostać przechwycone przez osoby trzecie, jeśli nie będą uprzednio zaszyfrowane.
Przejęcie kontroli nad całą siecią domową – zdobycie dostępu do jednego urządzenia może pozwolić atakującemu na przeprowadzenie ataku na całą sieć i kradzież wrażliwych danych.
Ukryte luki w oprogramowaniu – na rynku nie brakuje tanich urządzeń, które nie są odpowiednio zabezpieczone, a ich producenci nie gwarantują odpowiedniego wsparcia technicznego.
Powyższe zagrożenia jasno wskazują, że w nowoczesnych mieszkaniach założenie hasła do routera nie wystarczy, żeby w pełni się chronić. Bezpieczeństwo w smart domu jest prawdziwym procesem, który bazuje na świadomym podejściu do instalacji nowych technologii w naszych domach i mieszkaniach.
Jak chronić inteligentny dom: proste środki ostrożności
Na szczęście, istnieje wiele sposobów na ochronę swojego smart domu, które znacznie ograniczają potencjalne zagrożenia bezpieczeństwa, na jakie jest narażony. Zaliczają się do nich:
Zmiana domyślnych haseł i silne uwierzytelnianie – wraz z uruchomieniem urządzenia IoT zmień jego fabryczny login i hasło na unikalne i silne, z wykorzystaniem małych i dużych liter, cyfr i symboli. Jeśli to możliwe włącz również dwuskładnikową autoryzację (2FA).
Regularne aktualizacje firmware – urządzenia IoT często mają luki w zabezpieczeniach w swoich podstawowych wersjach oprogramowania. Dlatego też, gdy tylko pojawią się nowe wersje firmware, to natychmiast je zainstaluj.
Zabezpieczenie sieci Wi-Fi i routera – wszystkie ustawienia sieci, w tym zmiana nazwy SSID, hasła, tworzenie sieci gościnnej czy konfiguracja oprogramowania VPN na komputer, wykonasz w panelu administracyjnym routera. Ważne jest również ustawić do niego silne hasło i włączyć nowoczesne szyfrowanie WPA2 lub WPA3. Ponadto skonfiguruj osobną sieć Wi-Fi (gościnną) dla urządzeń IoT, która odizoluje je od głównej sieci domowej.
Zapory sieciowe i monitoring ruchu – warto korzystać z routerów posiadających wbudowany firewall. Zablokuje on nieautoryzowane połączenia przychodzące i pozwoli monitorować zachowania sieciowe. Nadmierna aktywność może być sygnałem, że ktoś testuje ochronę Twojej sieci.
Ograniczanie zdalnego dostępu – jeśli nie korzystasz ze sterowania swoimi sprzętami przez Internet, wyłącz tę funkcję. W przypadku, gdy musisz łączyć się ze smart domem z zewnątrz, skorzystaj ze sprawdzonego programu VPN. Pozwoli to zaszyfrować dane już na poziomie sieci lokalnej.
Warto również pamiętać o zainstalowaniu oprogramowania antywirusowego oraz przestrzegania podstawowych zasad bezpieczeństwa w sieci – ostrożnego korzystania z maili i odnośników w nich zawartych. Nawet jeśli kroki te nie dotyczą bezpośrednio sprzętów bazujących na IoT, to zawirusowany komputer może okazać się furtką do naszej domowej sieci. Ważne jest również, by w tej kwestii edukować pozostałych domowników, w tym (a może przede wszystkim) dzieci.
Smart domy – czy mogą być bezpieczne?
Nie ulega wątpliwości, że inteligentny dom oferuje swoim mieszkańcom komfort i funkcje, o jakich nie śniło się właścicielom tradycyjnych instalacji. Należy jednak pamiętać, że bez odpowiednich zabezpieczeń, coś, co miało być dla nas bezpieczną przystanią, finalnie stanie się cyfrową pułapką. Zagrożenia obejmują nie tylko podsłuchiwanie rozmów czy kradzież prywatnych danych, ale również realne niebezpieczeństwo dla zdrowia domowników.
Świadomość i proaktywne działanie są tutaj kluczem do świadomej ochrony. Tym samym, od momentu wprowadzenia się do smart domu lub instalacji inteligentnych urządzeń, należy traktować te rozwiązania jako rozszerzenie sieci IT. Ważne jest więc konfiguracja sprzętu przez panel routera, korzystanie z mocnych haseł, aktualizacje, szyfrowanie, a nawet izolacja IoT w osobnych sieciach z wykorzystaniem firewalla i VPN.
Wszystkie te kroki będą chronić Twój dom, Ciebie i Twoją rodzinę. Jeśli więc budujesz lub modernizujesz swój dom, zaplanuj tę ochronę z wyprzedzeniem, tak by technologia nie stała się zagrożeniem, a pozostała gwarantem Waszego komfortu i spokoju ducha.