Ziemianka ogrodowa: rodzaje i budowa piwniczki [krok po kroku]

Ziemianka ogrodowa to budowla znana od setek lat. W czasach, gdy o lodówkach jeszcze nikt nie słyszał, piwniczka ogrodowa była prawdziwym skarbem.

Chociaż na przestrzeni wieków przeznaczenie ziemianki ulegało pewnym zmianom, to zawsze cieszyła się ona dużą popularnością.

Dzisiaj piwniczka ogrodowa to budowla, którą spotyka się już znacznie rzadziej – po takie rozwiązanie sięgają przede wszystkim miłośnicy win.

A przecież jej zastosowanie może być znacznie szersze – może służyć do przechowywania nie tylko alkoholi, ale także warzyw, owoców bądź domowych przetworów. Samo postawienie takiej ogrodowej piwniczki nie jest zbyt skomplikowane.

Dlatego warto zainteresować się takim rozwiązaniem – ziemianka to idealne rozwiązanie, gdy domowe piwnice bądź spiżarnie są zbyt małe, aby przechować w nich wszystkie produkty spożywcze.

Ziemianka ogrodowa

Wiele osób rozważających budowę ogrodowej piwniczki zadaje sobie pytanie, czy na jej postawienie konieczne są specjalne pozwolenia – wszak ziemianka to niewielki budynek, który dodatkowo powstaje na własnej ziemi.

Otóż tutaj należy podkreślić – aby ogrodowa piwniczka była zbudowana zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, to do jej wybudowania niezbędne jest uzyskanie określonych pozwoleń.

O konieczności spełnienia takich formalności mówi Ustawa o prawie budowlanym, która wyróżnia trzy podstawowe rodzaje obiektów:

• budynki,
• budowle,
• obiekty małej architektury.

Jeżeli przyjmie się, iż ziemianka ogrodowa jest budowlą ziemną (czyli wykopem w ziemi zabezpieczonym przed osuwaniem się piasku i urządzonym w taki sposób, który umożliwia przechowywanie w niej niewielkiej ilości produktów żywnościowych), to wtedy należy założyć, iż wymagane jest pozwolenie na jej wybudowanie.

Co warte podkreślenia – prawo budowlane nie definiuje samej ziemianki.

Dlatego też stosunek urzędników do planowanego przedsięwzięcia może być bardzo różny.

Jednak w tym przypadku nie warto omijać prawa – samo zgłoszenie budowy nie jest skomplikowane, a uzyskanie pozwolenia na postawienie ogrodowej piwniczki w większości przypadków nie sprawia większych problemów.

Jednak zgłaszając taki wniosek do właściwego urzędu warto pamiętać o jeszcze dwóch kwestiach formalnych – piwniczka ogrodowa nie może być większa niż 35 metrów kwadratowych, a na 500 metrach kwadratowych działki takich obiektów nie może być więcej niż dwa.

Przestrzeganie tych jasnych zasad sprawi, iż uzyskanie pozwoleń na postawienie takiego ogrodowego obiektu powinno być jedynie formalnością.

Jakie wymagania ma piwniczka ogrodowa?

Przydomowa piwniczka ogrodowa to budynek szczególny, który nawet w najbardziej upalne dni pozwala zachować wewnątrz optymalną temperaturę do przechowywania produktów żywnościowych (oscylującą od 4 do 8 stopni Celsjusza).

Jednak aby piwniczka ogrodowa spełniła swoje zadania, to musi być wybudowana w odpowiednim miejscu i we właściwy sposób.

Gdzie postawić ziemiankę?

Otóż decydując się na postawienie ziemianki należy zwrócić uwagę na odpowiednie miejsce – powinno być zacienione, suche i bez zbierającej się wody pochodzącej z opadów. Jednak – co warto podkreślić – ziemianka nie powinna być usytuowana w bezpośrednim sąsiedztwie drzew.

Taka lokalizacja grozi tym, iż rosnące korzenie mogą uszkodzić ściany piwniczki. Dlatego jej umiejscowienie warto wybierać w pewnej odległości od drzew.

Dodatkowo warto zadbać o to, aby wejście do ogrodowej piwniczki było zlokalizowane od strony północnej.

Takie rozwiązanie sprawi, iż ściana frontowa nie będzie się nagrzewać, a tym samym w większym stopniu pozwoli utrzymać optymalną temperaturę.

Dodatkowo nie wolno także zapominać o stabilnej konstrukcji i właściwej wentylacji (umiejscowionej od strony wschodniej) – bez tych rozwiązań ziemianka ogrodowa nie spełni swoich podstawowych funkcji i stanie się jedynie nic nie wartym wykopem.

Cała reszta – czyli wielkość, kształt i sam wygląd jaki będzie miała piwniczka ogrodowa – jest uzależniony od gustów i upodobań właściciela, jego potrzeb oraz możliwości finansowych.

Jak zbudować ziemiankę ogrodową krok po kroku

Wybudowanie ogrodowej piwniczki wydaje się zadaniem niezbyt skomplikowanym. Jednak przystępując do realizacji takiego projektu warto poradzić się doświadczonego projektanta.

Dlaczego?

Otóż budowla tego typu wymaga nie tylko odpowiedniej wiedzy, ale także uwzględnienia kilku podstawowych czynników, takich jak poziom wód gruntowych, stabilność gruntu i samej konstrukcji. Architekt podpowie jakie materiały budowlane będą optymalne.

Wiedza i doświadczenie profesjonalnego projektanta może być tutaj bardzo pomocne. Natomiast sam proces budowania piwniczki obejmuje kilka podstawowych kroków.

Wykop pod piwniczkę ziemną

Pierwszym krokiem w budowaniu ogrodowej ziemianki jest przygotowanie odpowiedniego wykopu, który powinien posiadać co najmniej dwa metry głębokości i być szerszy od samej piwniczki.

Ściany wykopu warto zabezpieczyć deskami (co uniemożliwi osuwanie się gruntu), a samą ziemię wydobytą z wykopu (zwłaszcza gdy jest żyzna) można zostawić do późniejszego przygotowania podłoża pod rośliny wykorzystane do obsadzenia ziemianki.

Fundament ziemianki

Niezbędnym elementem piwniczki ogrodowej są fundamenty, które powstają z tak zwanego chudego betonu (czyli cementu zmieszanego z piaskiem).

Tak przygotowaną mieszankę wylewa się bezpośrednio pod ławą fundamentową, a następnie umieszcza się na niej warstwę papy na lepiku, która posłuży jako izolacja przeciwko wilgoci (zamiast papy można użyć folię izolacyjną, która dosyć często wykorzystywana jest w budownictwie).

Przy zbrojeniu fundamentów nie wolno zapominać o tak zwanych wąsach, które powinny być wypuszczone w narożnikach budowli.

Ich zadanie jest bardzo ważne – wiążą narożne słupy betonowe oraz podtrzymują sklepienie i poziome belki żelbetowe. Do uzyskania optymalnej trwałości betonu potrzeba około czterech tygodni – w tym czasie należy regularnie podlewać go wodą.

Ściany ziemianki w ogrodzie

Kolejnym – i jakże ważnym – etapem budowania ogrodowej ziemianki jest wzniesienie ścian.

Można je wykonać na dwa sposoby – wylać z betonu ze zbrojeniem ścian stalowymi prętami, lub wznieść ze specjalnych betonowych bloczków.

Wybierając odpowiednią zaprawę należy zwrócić uwagę na to, aby była ona wodo – i mrozoodporna oraz charakteryzowała się odpowiednim poziomem plastyczności i przyczepności.

Podczas stawiania ścian nie wolno zapominać o tym, aby zostawić miejsce na narożne słupy oraz kanały wentylacyjne.

Słupy – podobnie jak strop – należy wylać z betonu, a ich kształt dostosować do sklepienia (płaskiego bądź w kształcie łuku).

Jednak niezależnie od wybranego kształtu piwniczka betonowa powinna mieć strop o odpowiedniej grubości (nie mniejszej niż 15 cm) uzbrojony siatką składającą się z prętów o średnicy około 10 milimetrów.

Po kilku tygodniach (gdy beton odpowiednio stwardnieje) strop i ściany można uzupełnić kilkoma warstwami izolacji.

Aby izolacja ścian spełniła swoje wszystkie funkcje, to musi składać się z kilku niezbędnych elementów:

• warstwy wyrównującej,
• izolacji przeciwko wilgoci (tutaj sprawdzi się papa izolacyjna),
• izolacji termicznej (najlepszy będzie styropian o grubości co najmniej 10 centymetrów).

Nieco inaczej wygląda izolacja stropu, która powinna składać się z następujących elementów:

• warstwa wyrównująca (może być taka sama, jak w przypadku ścian),
• paroizolacja,
• izolacja termiczna (tutaj również sprawdzi się styropian),
• papa izolacyjna zabezpieczająca przed wilgocią,
• geowłóknina (materiał doskonale chroniący położoną izolację),
• ochrona mechaniczna (na przykład folia profilowana, która powinna charakteryzować się odpowiednim poziomem grubości),
• drenaż (na przykład w postaci keramzytu),
• geowłóknina (czyli warstwa filtrująca).

Budując ogrodową piwniczkę nie wolno pominąć żadnego elementu izolacji, gdyż to ona w głównej mierze decyduje o właściwościach budowli.

W podobny sposób warto też zabezpieczyć dach i ścianki przedsionka piwniczki – jednak w tym przypadku można zastosować nieco cieńszą warstwę styropianu.

Zwieńczeniem tej wieloelementowej konstrukcji mogą być odpowiednie rośliny, które warto zasadzić na kopule piwniczki.

Schody i posadzka w piwniczce ogrodowej

Niezwykle ważnym elementem każdej ogrodowej ziemianki są schody, które mogą być wykonane z żelbetu, betonu lub granitu.

Ta ostatnia opcja jest bardzo praktyczna, gdyż granit to materiał twardy, wytrzymały i wysoce odporny na nasiąknięcia wilgocią.

Minusem może być cena, gdyż koszt tego naturalnego surowca nie należy do najniższych.

Oczywiście sam projekt schodów to kwestia bardzo indywidualna.

Warto jednak umieścić po ich obu stronach praktyczne półki, które pozwolą przechowywać różnorodne produkty, a tym samym zaoszczędzić miejsca w samej piwniczce ogrodowej.

Uzupełnieniem schodów jest posadzka piwniczki. W tym przypadku należy zadbać o odpowiednie podłoże, które powinno składać się z ubitego i zagęszczonego piasku oraz papy termozgrzewalnej.

Takie zabezpieczenie podłoża jest bardzo ważne, gdyż zapobiegnie dostawaniu się do ziemianki wody gruntowej.

Sama posadzka może być wykonana z kamiennych kostek brukowych (na przykład granitowych lub bazaltowych), które zapewnią nie tylko trwałość, ale także klimatyczny wygląd.

Drzwi do piwnicy

Wejście do ogrodowej piwniczki to najbardziej prestiżowy element budowli.

Co więcej – w większości przypadków to właśnie one są jedynym elementem widocznym dla postronnych osób. Dlatego też warto zadbać o to, aby prezentowało się naprawdę dobrze.

O kwestiach praktycznych była już mowa wyżej – wejście do ziemianki powinno znajdować się od strony północnej.

Natomiast sam projekt drzwi to już kwestia bardzo indywidualna – wejście do piwniczki może być:

• betonowe,
• kamienne,
• obłożone ceramiczną okładziną,
• wykonane z surowych cegieł,
• otynkowane,
• wykonane z klinkieru.

Możliwości jest naprawdę dużo, a sama koncepcja zależy od subiektywnych upodobań.

Jednak bez względu na charakter drzwi wejściowych dobrym rozwiązaniem jest ich wzmocnienie (w celu ochrony przed pęknięciami) oraz zabezpieczenie przed przeciekaniem.

Dodatkowo drzwi zewnętrzne powinny dobrze izolować wnętrze ziemianki od powietrza z zewnątrz, co zagwarantuje utrzymanie w niej optymalnej, niskiej temperatury.

Wentylacja piwniczki

Koniecznym uzupełnieniem każdej ogrodowej piwniczki jest stworzenie odpowiedniego systemu wentylacyjnego wyposażonego w otwory wentylacyjne.

Ciekawym pomysłem jest wyprowadzenie rur wentylacyjnych pionowo w górę i przykrycie ich ozdobnymi daszkami.

Jak wykończyć ziemiankę ogrodową?

Jednym z ostatnich elementów budowy ogrodowej piwniczki jest wykończenie jej wnętrza.

Jak to zrobić?

W tym przypadku liczą się indywidualne upodobania. Niektórym osobom wystarczy zwykłe otynkowanie ścian, inne sięgają po kamienną okładzinę, która nadaje wnętrzu klimat starej budowli.

Na sam koniec pozostaje przykrycie ziemianki kilkudziesięcio centymetrową, dobrze ubitą warstwą ziemi. Na szczycie warto usypać żyzną glebę, na której będzie można założyć trawnik lub posadzić rośliny ozdobne.

Ważną kwestią w budowaniu ziemianki jest to, czy właściciel chce się nią chwalić, czy też przeciwnie – piwnice ogrodowe powinny byś ukryte przed ludzkimi spojrzeniami. W pierwszym przypadku samą budowlę można uzupełnić altaną, wiatą, stołem i krzesłami – dzięki czemu cała kompozycja będzie doskonale widoczna i stanie się oryginalną atrakcją ogrodową. Natomiast druga opcja wymaga obłożenia budowli wykopaną ziemią i zasadzenia na niej różnego rodzaju roślin. W tym przypadku jedynie drzwi piwniczki będą wskazywały na to, iż w ogrodzie znajduje się betonowa ziemianka.

Jednak bez względu na ostateczną kompozycję budowli przed przekazaniem ziemianki do codziennego użytku trzeba ją odpowiednio schłodzić – na przykład zostawiając ją otwartą w zimną noc.

Zalety i wady piwniczki ogrodowej

Piwniczki ogrodowe cieszą się coraz większym zainteresowaniem. Wskazuje na to ilość wniosków o pozwolenie na budowę, która już od kilku lat systematycznie rośnie.

Jeszcze kilka lat temu ziemianka była wykorzystywana zwłaszcza przez amatorów wina, którzy trzymali w niej butelki z tym drogocennym napojem.

Dzisiaj to się zmienia i coraz więcej osób zaczyna doceniać zalety tych praktycznych budowli. I trudno się temu dziwić, gdyż piwnice ogrodowe umiejscowione w przydomowym ogrodzie posiadają wiele zalet.

Dlaczego warto zdecydować się na piwnicę ogrodową:

• piwnica ogrodowa to stała, niska temperatura oscylująca w graniach od 4 do 8 stopni Celsjusza oraz specyficzny mikroklimat (co sprzyja długotrwałemu przechowywaniu żywności – nawet do 12 miesięcy w przypadku warzyw korzeniowych),
• energooszczędność (piwniczka ogrodowa to swego rodzaju lodówka bez prądu),
• możliwość przechowywania nie tylko różnego rodzaju produktów żywnościowych (warzywa korzeniowe, owoce, wino, domowe przetwory), ale także cebulek kwiatowych (które mogą w ten sposób „przezimować” do wiosny),
• możliwość wykorzystania piwniczki jako domowego barku, w którym można przechowywać nie tylko butelki z winem, ale także piwo czy domowe nalewki,
• odciążenie domowej piwnicy lub spiżarni (w ogrodowej ziemiance można przechowywać zapasy żywności, które nie są wykorzystywane w codziennym przygotowywaniu posiłków),
• piwniczka betonowa może zostać wykorzystana jako pomieszczenie gospodarcze lub techniczne,
• szansa na schronienie przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi (na przykład wichurą czy huraganem),
• piwniczka betonowa jest stosunkowo tania w budowie,
• niewielka ilość formalności wymagana do rozpoczęcia budowy,
• nieskomplikowana budowa.

Mówiąc o zaletach ogrodowej piwniczki nie wolno też pominąć niezwykle ważnej kwestii – otóż taka ziemianka może być spójna z wyglądem ogrodu i stać się elementem dekoracyjnym, który doda mu niezwykłego uroku i klimatu.

Możliwość wykorzystania różnorodnych produktów sprawia, iż współczesne piwniczki ogrodowe wcale nie muszą być nudne. Co więcej – piwnice ogrodowe mogą stanowić prawdziwe małe dzieło sztuki, które na pewno przyciągnie wzrok.

Natomiast osoby, które nie są zainteresowane, aby ich ziemianka była wyeksponowana mogą ukryć ją pod warstwą ziemi, krzewów i kwiatów.

Mówiąc o wielu plusach ogrodowej piwniczki nieodzowne wydaje się pytanie – czy budowla tego typu posiada jakieś wady?

Do pewnych mankamentów można zaliczyć sam okres budowy – piwnice betonowe buduje się od kilku do kilkunastu tygodni. Na szczęście na rynku dostępne są już gotowe piwnice betonowe, dzięki którym okres budowy ziemianki może zostać znacznie skrócony.

Dla niektórych sporą niedogodnością jest też konieczność otrzymania pozwolenia – zwłaszcza, iż załatwianie spraw urzędowych dla wielu kojarzy się z różnego rodzaju przeciwnościami i długim okresem oczekiwania.

Jednak nie są to niedogodności nie do pokonania.

A nagrodą jest praktyczna i często niezwykle urokliwa ziemianka, która bez względu na porę roku pozwala na długotrwałe przechowywanie żywności w optymalnych warunkach.

Warto poświęcić temu pomysłowi nieco wolnego czasu i cieszyć się praktycznym, pożytecznym i niezwykle przydatnym miejscem.

Zbudowanie ogrodowej piwniczki to ciekawy i warty rozważenia pomysł, który sprawdzi się nie tylko pod względem praktycznym, ale także estetycznym i dekoracyjnym.

Taka przydomowa ziemianka jest dobrym pomysłem i może być wykorzystywana na wiele sposobów, nie tylko do przechowywania płodów rolnych, a jej niebanalny charakter na pewno przypadnie do gustu zarówno domownikom, jak i gościom.

Współczesne ogrodowe piwniczki są wykonywane z nowoczesnych i dobrych jakościowo materiałów, co sprawia, iż są one nie tylko funkcjonalne i praktyczne, ale także w pełni bezpieczne.

I chociaż niektóre domy posiadają piwnicę bądź spiżarnię, to jednak warto rozważyć wybudowanie takiej dodatkowej przestrzeni, bo gotowa piwnica betonowa zawsze się przyda 🙂